نگاهی به ۱۵ عنوان کتاب در حوزه «فقه و قانون»

مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شواری اسلامی تاکنون حدود ۱۵ عنوان کتاب را در حوزه «فقه و قانون» منتشر کرده که برخی از این آثار با استقبال بسیار خود مخاطبان قرار گرفته است.

به گزارش شبکه اجتهاد، «فقه، قانون، ایده‌ها و پیشنهادها و راه حل‌های روشی»، «تاملات فقهی در حوزه قانونگذاری»، «فقه، قانون و اخلاق»، «فقه، قانون و واقعیت‌های اجتماعی»، «تاملات فقهی در حوزه قانونگذاری»، «قانونگذاری فرهنگی»، «دین، مسجد و قانونگذاری»، «شئون و موازین اخلاقی نمایندگی مجلس شورای اسلامی از دیدگاه امام و رهبری»، «معاضدت حقوقی»، «نظام حقوقی سالمندان»، «کتابشناخت حقوق اسلامی»، «بررسی فقهی، حقوقی و اقتصادی تولید ملی» «پژوهش‌های فقهی در حوزه قانونگذاری»، «احکام و مبانی فقهی نمایندگی مجلس شورای اسلامی»، و «تحلیل فقهی حقوقی قانون تجارت» بخشی از این آثار می‌باشد. در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

فقه و قانون؛ ایده‌ها، پیشنهادها و راه حل‌های روشی

براساس اصل چهارم قانون اساسی، نظام تقنینی جمهوری اسلامی ایران باید مبتنی بر موازین اسلام باشد. اما تطبیق قوانین با موازین اسلام یا از سویی تبدیل موازین اسلام به قانون از دشواری‌هایی برخوردار است؛ چنان‌که هریک واجد اقتضائاتی است که رعایت آنها در این تعامل بر دشواری امر می‌افزاید.

اولین کنفرانس بین‌المللی فقه و قانون به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با هدف شناسایی اقتضائات و دشواری‌های این تعامل برگزار گردید. کتاب حاضر دربردارنده مجموعه مقالات نویسندگان صاحب‌نظر در این حوزه می‌باشد.

مقالات این مجموعه از ویژگی‌های برخوردارند: ۱- بررسی چندسویه رابطه فقه و قانون؛ ۲- نوگرایی در نگرش‌های مختلف و نگاه به فقه و قانون از زوایای گوناگون؛ ۳. اقتضائات و نیازهای جریان تقنین.

بخش اول کتاب حاضر به تبیین چارچوب حاکم بر رابطه فقه و قانون می‌پردازد. در بخش دوم بر نگرش و تحولات رخ‌داده درخصوص رابطه فقه و قانون، پیشنهاد‌ها و نتایج مدنظر از این رابطه، بررسی اصول اساسی این رابطه، میزان عملی بودن تقنین احکام شرعی و درنهایت بارزترین تلاش‌هایی که در این زمینه باید انجام پذیرد، تمرکز شده است. بخش سوم به تشریح رابطه فقه با عرصه‌های مختلف، چون حقوق اساسی و مصالح اجتماعی می‌پردازد. مقالات بخش چهارم نیز می‌کوشد راهی جهت رفع موانع موجود در عرصه تقنین ارائه دهد.

تاملات فقهی در حوزه قانونگذاری

یکی از روش‌های نوین توسعه فضای علم و پژوهش، برگزاری نشست‌های علمی است. در همین راستا، مرکز تحقیقات اسلامی نیز اقدام به برگزاری نشسته‌های علمی با حضور اساتید و شخصیت‌های حوزوی و دانشگاهی کرده که در هر یک، علاوه بر نظریه‌پردازی و تبادل نظرات و اندیشه‌های موجود، ذخایر علمی و فقهی حوزه علوم اسلامی با واقعیت‌های حیات جمعی و معاصر، به ویژه واقعیت‌های حوزوی قانون‌گذاری پیوند می‌خورد.

کتاب تاملات فقهی در یک مقدمه و شش نشست نوشته شده و هر نشست از شناسنامه ای برخوردار است که در آن، ارائه دهندگان، ناقدان، دبیر علمی و دبیر اجرایی به همراه سمت‌هایشان معرفی شده اند و در پایان هر نشست، گزارشی تفصیلی از آن ارائه شده که این گزارش شامل سوال و جواب مولفان و ناقدان است که درنهایت به جمع بندی مباحث رسیده است. این نشست‌ها عبارت اند از: نشست اول: بررسی رابطه فقه و قانون؛ نشست دوم: بررسی حکم حکومتی و قانون؛ نشست سوم: بررسی طرح تشکیل سازمان امربه معروف و نهی از منکر؛ نشست چهارم: تبیین باب ضمان نفوس در آیینه تقنین؛ نشست پنجم: بررسی غرر در معاملات جدید؛ نشست ششم: بررسی ارث اقلیت‌های دینی.

کتاب فقه، قانون و اخلاق

کتاب فقه، قانون و اخلاق مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین المللی اخلاق و قانون با رویکرد حقوقی است که در سال ۱۳۹۴ توسط مرکز تحقیقات اسلامی مجلس و با حضورشخصیت‌هایی از کشورهای مختلف جهان برگزار شد. این کتاب اکنون منتشر شده است. این کتاب در سه محور شامل رابطه اخلاق و قانون، تقنین اخلاق و اخلاق و قانون و در بیش از ۵۹۰ صفحه به چاپ رسیده است.

اخلاق و حقوق، سازگاری و اختلاف، اخلاق و احترام به قانون، جایگاه اخلاق در فرآیند استنباط‌های فقهی، چرایی و چگونگی تقنین اخلاق، جایگاه اخلاق در قانونگذاری از دیدگاه فقه، تاثیر متقابل فقه و اخلاق، اخلاق و قانون، مفاهیم و پرسش‌ها، چشم انداز تعامل اخلاق، فقه و قانون و… بخشی از مباحث این کتاب می‌باشد.

کتاب فقه، قانون و واقعیت‌های اجتماعی

این کتاب حاصل مجموعه مقالات سومین کنفرانس بین المللی فقه، قانون و واقعیت‌های اجتماعی است که در سال ۱۳۹۶ به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در شهر مقدس قم برگزار شد.

در این کتاب ۲۰ مقاله برگزیده از میان ۵۵ مقاله به همراه ۱۱ سخنرانی تخصصی ارائه شده است، کتاب مذکور در سه بخش و ۷۱۰ صفحه به چاپ رسید. فقه واقع گرا، زمینه ساز قانون واقع بین و نوگرا، الگوی تبیینی تقنین معطوف به واقعیت اجتماعی با الهام از اندیشه‌های نظام سازی شهید صدر، نقش فقه و قانون در عناصر معنایی محیط (باورها، ارزش‌ها و نگرش‌های مشترک)، نقش فقه در شناسایی آسیب‌های اجتماعی و کنترل آنها، تعیینات اجتماعی فقه و قانون، درآمدی بر فقه و سیاستگذاری فرهنگی و… از جمله دهها عناوین این کتاب می‌باشد.

تاملات فقهی در حوزه قانونگذاری

مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در جهت اعتلای تقنین کشور از رهگذر ارائه تصویری از توانایی‌های معارف دینی بویژه فقه در پاسخ به مقتضیات زمان در ساحت قانون بنیان نهاده شده است و تجربه‌ای نوین در زمینه‌های علمی و پژوهشی حوزوی به شمار می‌آید.

هرچند نهادها و ساختارهای دارای عملکرد مشابه در سایر کشورهای اسلامی با قدمت بیش‌تری شکل گرفته‌اند، اما وجود چنین نهاد اختصاصی که هم دارای پیوند قوی با حوزه‌های علمیه و اساتید آن باشد و هم نهادی اختصاصی برای رکن قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران باشد، امر جدیدی است.

برگزاری نشست‌های علمی راهی موفق جهت افق‌گشایی، و روشی تجربه شده به‌منظور ایده‌پردازی در زمینه‌های علمی و پژوهشی است. بر این اساس، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس برگزاری سلسله نشست‌های علمی را با حضور اساتید و شخصیت‌های حوزوی و دانشگاهی وجهه همت خود قرار داده است تا راهی علمی به سمت توسعه و تعمیق مباحث مرتبط با فقه و قانون باز کند که این مبحث بسی تشنه ایده‌ها و نظریه‌هاست.

رویکرد مرکز این است تا در این نشست‌ها ذخایر علمی و فقهی و دینی را به صحنه مواجه شدن با واقعیت‌های حیات جمعی و معاصر و نیازمندی‌های قانون‌گذاری بیاورد تا از این رهگذر (و از باب خذ العلم من افواه الرجال) نکته‌ها و دیدگاه‌های اولیه و راه‌گشا برای پرداختن به فقهی ناظر به قانون شکل گیرد.

شیوه برگزاری این نشست‏ها بدین صورت است که ابتدا مقاله یا طرح پیشنهادی هر یک از اساتید مدعو، ارائه می‏گردد، سپس در خصوص آن طرح یا مقاله، تبادل نظر صورت می‌گیرد.

مجموعه پیش رو حاصل شش نشست‌ مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی می‌باشد در حوزه تخصصی فقه است که با همکاری برخی مراکز علمی برگزار گردیده است. در گزارش هر نشست، ابتدا طرح یا مقاله اساتید، ارائه گردیده است، سپس مشروح مذاکرات و مباحث اساتید و ناقدان محترم در خصوص آن طرح یا مقاله ارائه شده است. عناوین نشست‌ها عبارتند از: رابطه فقه و قانون؛ با رویکرد به مبانی نظری/  بررسی طرح تشکیل سازمان امر به معروف و نهی از منکر/ تبیین باب ضمان نفوس در آیینه تقنین/ ارتباط حکم حکومتی و قانون/ غرر در معاملات جدید/ بررسی ارث اقلیت‌های دینی.

قانونگذاری فرهنگی

با فرض امکان و ضرورت قانونگذاری در عرصه فرهنگ، چگونگی میزان و نحوه ورود قانون به این عرصه، یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث در قانونگذاری فرهنگی محسوب می‌شود؛ چراکه بررسی رابطه فرهنگ ـ به‌عنوان مقوله‌ای که پذیرش آن امری درونی است ـ و قانونگذاری ـ به‌عنوان مقوله‌ای که امری بیرونی و ذاتاً الزام‌آور است ـ نیازمند مطالعه و پژوهش است. کتاب حاضر به‌عنوان درآمدی بر اصول و مبانی قانونگذاری فرهنگی، سعی در پاسخ به این مسئله دارد. به دلیل فقدان منابع علمی کافی درخصوص موضوع بحث، این مهم از رهگذر گفتگو با اساتید و صاحب‌نظران حوزه فرهنگ و سیاست‌گذاری فرهنگی پی گرفته شده که متن این مصاحبه‌ها، با کمی دخل و تصرف و با هماهنگی مصاحبه‌شوندگان، در فصل اول کتاب گنجانده شده است.

فصل دوم حاصل جمع‌بندی مصاحبه‌ها و استخراج نکات اصلی هر مصاحبه و تجمیع آنان در یک نظام موضوعی مشخص است. در این فصل علاوه بر موضوعاتی مانند ماهیت، چیستی، آسیب‌ها و چالش‌های قانونگذاری فرهنگی، سعی شده ضمن بررسی مبانی قانونگذاری فرهنگی در یک جامعه دینی، اصول قانونگذاری فرهنگی از دو بُعد ایجابی و سلبی نیز واکاوی گردد. در بُعد سلبی استعاره جدیدی در موضوع «حدود دخالت دولت در فرهنگ» معرفی شده است با عنوان «شیب اجتماعی». بر اساس این استعاره، حاکمیت اسلامی نسبت به موضع فرهنگ، نه بی‌تفاوت است و نه انسان‌ها را مجبور می‌کند راه هدایت را انتخاب نمایند؛ بلکه هم باید و هم می‌تواند «شیب اجتماعی» را به‌گونه‌ای قرار دهد که در نتیجه آن سوق به تعالی تسهیل گردیده و میل به بدی، سخت و هزینه‌بر شود. همچنین می‌توان با کم و زیاد کردن زاویه شیب، سختی و آسانی حرکت به دو سمت را مدیریت نمود. معیارهای تعیین زاویه شیب نیز معرفی شده است. تفکیک بین دو موضوع معیارهای مجاز بودن مداخله کیفری و معیارهای نحوه به‌کارگیری ابزارهای کیفری، از مهم‌ترین مباحث در بررسی بُعد سلبی قانونگذاری فرهنگی در این کتاب می‌باشد.

دین، مسجد و قانونگذاری

مسجد مهمترین پایگاه معنوی، اعتقادی و اجتماعی مسلمین از صدر اسلام تا کنون محسوب می‌شود. آثار و برکات بی بدیل این کانون الهی تمامی ابعاد حیات فردی و جمعی آحاد جامعه را در بر گرفته است. بدون شک مدیریت مطلوب و صحیح این نهاد مقدس توسعه و تداوم این برکات را به دنبال خواهد داشت. در عصر حاضر، با توجه به گسترش، تنوع و پیچیدگی‌های جامعه، لزوم ساماندهی و انسجام مدیریت مساجد در قالب قانون امری لازم می‌نماید. مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی نیز برحسب وظیفه ذاتی خود به این موضوع مهم اهتمامی جدی داشته، به همین جهت تلاشی چند جانبه را در این زمینه آغاز کرده است انجام مصاحبه‌ علمی با دست‌اندرکاران امر مسجد، از جمله‌ این تلاش‌ها‌ است. این کتاب که حاوی دو فصل مجزا می‌باشد.

فصل نخست اثر پیش‌رو، حاوی ۹ مصاحبه تفصیلی با فعالان علمی و اجرایی مساجد کشور می‌باشد که در آن، ضمن بیان دغدغه‌های موجود، نقاط قوت و ضعف مدیریت مساجد ایران مورد توجه قرار گرفته‌اند. تعریف منسجم از مسجد و کارکردهای مورد انتظار از آن، لزوم یا عدم لزوم واگذاری تولیت امور مساجد به یک نهاد واحد، مدیریت دوگانه (اجرایی ـ عبادی) مساجد، توسعه کارکردی و حضور کانون‌ها و نهادهایی همانند بسیج در مساجد، مهم‌ترین موضوعات این بخش را تشکیل می‌دهد. آنچه بر قدرت علمی این فصل می‌افزاید، توجه به نقاط ضعف و آسیب‌های کنونی مساجد کشور و مدیریت آن‌هاست؛ مسائلی همچون دخیل بودن نهادها و سازمان‌های مختلف در اداره کلان مساجد، تعطیلی تعداد زیادی از مساجد، کمبود نیروی انسانی در تصدی امور مربوطه، کاهش مشارکت مردمی و ترس از دولتی یا جناحی شدن مساجد، مشکلات عدیده در مسیر ساخت مساجد و عدم نظارت کیفی بر روند اداره مساجد بعد از صدور مجوزها، ازجمله مباحث مطرح شده در این بخش است.

فصل دوم کتاب به جمع‌بندی اجمالی و جامع مصاحبه‌های صورت گرفته البته با نگاهی تقنینی می‌پردازد و در آن تمامی دغدغه‌های موجود را مورد توجه قرار داده است. و در انتها پیشنهادات خود را در جهت تدوین قانون جامع و مناسب ارائه کرده است.

شئون و موازین اخلاقی نمایندگان مجلس

کتاب شئون و موازین اخلاقی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب توسط مرکز تحقیقات اسلامی مجلس منتشر شده است.

در این نوشتار ابتدا اشاره‌‌ای مختصر به جایگاه و ارزش مجلس شورای اسلامی از منظر امام خمینی (ره) و رهبری شده و در ادامه با توجه به آن که قسمتی از کلام امام خمینی (ره) و رهبری خطاب به نمایندگان مجلس قابلیت تسری به مسئولین نظام در قالب بایدهای اخلاق هنجاری را دارد. در بخش دوم شئون و موازین اخلاقی مسئولین نظام مورد بررسی قرار گرفته و در بخش سوم به تفصیل به شئون و موازین اخلاقی نمایندگان مجلس پرداخته شده است.

در مقدمه این کتاب آمده است: نظام جمهوری اسلامی ایران رهبر علاوه بر جایگاه بالاترین مقام سیاسی در اداره‌‌ی جامعه، در مقام ولی فقیه سکان هدایت دینی و الهی آن را نیز به عهده دارد. از این رو ایشان علاوه بر دقت و نظارت بر حسن اجرای ضوابط قانونی در کشور از جنبه‌‌ی مکتبی بودن نظام و جایگاه ارزش‌‌های الهی در آن، تلاش خود را جهت پیش‌‌برد آرمان‌‌های الهی و اخلاق اسلامی در جامعه می‌‌نماید.

در ادامه مقدمه این کتاب خاطرنشان شده است: به همین دلیل نقشه‌‌ی راهی که رهبر جامعه‌‌ی اسلامی ترسیم می‌‌نماید علاوه بر اعتبار حقوقی از حیث رفتاری و اخلاقی نیز حائز اهمیت است. دستورات، بیانیه‌‌ها، سخنرانی‌‌ها، ابلاغیه‌‌ها و سایر اعلانات رهبر پرمایه‌‌ترین مجموعه در خصوص مطالبات و اوامر یک مقام مافوق در قبال کارگزاران ایشان است.

در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی به عنوان مرکز قانونگذاری از اهمیت بالایی برخوردار است. نمایندگان مجلس که به عنوان وکلای مردم محسوب می‌‌شوند در رصد افکار عمومی بوده و رفتار، کردار و گفتارشان همواره با بازخوردها‌‌ی مطلوب و گاهً نامطلوب در جامعه مواجه می‌‌شود.

از این رو جایگاه نماینده‌‌ی مجلس شورای اسلامی از حیث اعمال قوه‌‌ی قانونگذاری کشور و مضافاً به عنوان فردی مسئول در نظام حکومت اسلامی بسیار قابل توجه بوده و شایسته است تا ایشان از ملاحظات رفتاری و اخلاقی متناسب با شأن این نظام مقدس و مجلس شورای اسلامی که به عنوان رأس امور در حکومت تلقی می‌‌شود برخوردار باشند.

به همین منظور پژوهش حاضر با محوریت دیدگاه امام خمینی‌(ره) و مقام معظم رهبری، شئون و موازین اخلاقی نمایندگان مجلس را که برآمده از بیانات، پیام‌‌ها، ابلاغیه‌‌ها و دیدارهای ایشان است مورد بررسی قرار داده و در موضوعات وعناوین مختلف ارائه می‌‌نماید.

معاضدت حقوقی

کتاب «معاضدت حقوقی؛ مبانی و راهکارهای توسعه معاضدت حقوقی در جمهوری اسلامی ایران» و راهکار‌های توسعه معاضدت حقوقی در جمهوری اسلامی ایران» به قلم جناب آقای دکتر محمدمهدی مقدادی، دانشیار دپارتمان حقوق دانشگاه مفید، منتشر شده است.

این کتاب نخستین نوشتار علمی مفصل در مورد معاضدت حقوقی است که با مطالعه فقهی و حقوقی و تبیین مبانی شرعی و نیز مطالعه تطبیقی در چند کشور موفق در این عرصه (آفریقای جنوبی، مالزی، انگلستان و آمریکا) توانسته دیدگاه‌ها و آخرین دستاورد‌های حقوقی را در این باره ارائه نماید و نیز به عنوان سند پشتیبان «پیش نویس قانون جامع معاضدت حقوقی» مطرح شود. این کتاب توسط مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی منتشر شده است.

حقوق سالمندان

کتاب حقوق سالمندان در هشت فصل و ۲۰۸ صفحه توسط مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی به قلم دکتر سید احمد حبیب نژاد و محمد صالح تسخیری منتشر شده است.

با توجه به روند پیری جمعیت در جوامع مختلف، موضوع نوینی با عنوان «حقوق سالمندان» در کانون توجه صاحب‌نظران حقوقی قرار گرفته است. حقوق سالمندان به دنبال حمایت از این قشر آسیب‌پذیر در برابر پدیده‌هایی است که منجر به آسیب‌دیدگی سالمندان می‌شود.

بر اساس این گزارش، با توجه به روند پیری جمعیت در ایران و بروز مشکل سالمندی در دو دهه پیش‌رو، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با نگاهی آینده‌پژوهانه اقدام به تهیه نوشتاری علمی در این زمینه کرد. کتاب حقوق سالمندان که نتیجه تلاش دو ساله پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی مجلس می‌باشد با نگاهی جامع به معضلات اقشار سالخورده توجه کرده است.

در تألیف این کتاب، علاوه بر بهره‌مندی از تراث اسلامی و منابع فقهی، تلاش شده که دستاوردهای حقوقی سایر کشورهای درگیر با مسأله سالمندی به صورت کامل مورد توجه قرار گیرد؛ از این رو با توجه به جدید بودن این موضوع در علم حقوق، سعی بر تولید ادبیات حقوقی متناسب با نیاز ملی و مذهبی برای استفاده در جامعه علمی کشور و به‌عنوان الگویی برای جهان اسلام شده است.

مبانی حقوق سالمندان، اصول حاکم بر حقوق سالمندان، منابع حقوق سالمندان، حقوق بشر سالمندی، سالمندی در اندیشه اسلامی، وضعیت حقوق سالمندان در ایران و تدوین «قانون جامع سالمندان»، موضوعاتی است که در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است.

این کتاب به عنوان نخستین اثر حقوقی در زمینه سالمندی و سالمندان که با همکاری پردیس فارابی دانشگاه تهران و مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و به قلم دکتر سید احمد حبیب‌نژاد (عضو هیأت علمی دانشگاه تهران) و محمد صالح تسخیری (پژوهشگر دکتری حقوق بین‌الملل و پژوهشگر مرکز تحقیقات اسلامی مجلس) توسط انتشارات خرسندی به زیور طبع آراسته گردید.

کتاب‌شناخت حقوق اسلامی

جلد اول کتاب کتاب‌شناخت حقوق اسلامی با محوریت معرفی کتابهای حقوق اسلامی به زبان لاتین، اثر طیبه محمدی کیا با همکاری مرکز تحقیقات اسلامی مجلس به زیور طبع آراسته شده است.

این کتاب در دو بخش اصلی شامل خلاصه کتاب‌هایی است که در حوزه ارتباط و تأثیر متقابل «دین و قانون» به زبان انگلیسی نگارش و انتشار یافته است. بخش نخست این کتاب که به کلیات حقوق اختصاص یافته است شامل معرفی کتاب‌هایی است که به «فقه و جامعه»، «مبانی فقه و تفسیر»، «فقه در آئینه تاریخ»، «مکاتب فکری و اندیشمندان اسلامی» و «مبانی و مکاتب حقوقی غرب» اختصاص یافته‌اند و بخش دوم به کتاب‌هایی می‌پردازد که تحت عناوین زیرشاخه‌های حقوقی (حقوق خصوصی، جزا و جرم‌شناسی، عمومی، بین‌المللی و حقوق تطبیقی) می‌گنجد.

توجه به آثار به چاپ رسیده از نویسندگان و مراکز انتشاراتی معتبر، ارائه چکیده و معرفی مفید جهت استفاده پژوهشگران، ارائه کلید واژگان اصلی، نمایش طرح جلد، توجه به محتویات و ویرایش‌های متعدد برخی از کتب و ارائه شناسنامه کامل انگلیسی آن‌ها، از ویژگی‌های «کتاب‌شناخت حقوق اسلامی» است.

بررسی فقهی، حقوقی و اقتصادی تولید ملی

کتاب چکیده مقالات هم‌اندیشی بررسی فقهی، حقوقی و اقتصادی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی همراه با پیشنهادات تقنینی، در سال ۱۳۹۲ به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس توسط انتشارات کعبه دل منتشر شد. ایده اصلی انتشار کتاب، نامگذاری سال ۱۳۹۱ از سوی رهبر معظّم انقلاب اسلامی به نام تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی بود. رویکرد مقالات هم‌اندیشی در دو سطح فقهی، حقوقی و اقتصادی طرح شد. ۱۵ چکیده مقاله مطرح‌شده حاصل هم‌اندیشی مراکز مختلف حوزوی و دانشگاهی، ازجمله پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، انجمن اقتصاد اسلامی حوزه، انجمن فقه و حقوق حوزه علمیه، و دانشگاه پردیس قم می‌باشد.

تارنمای فصل نامه دین و قانون

گفتنی است، مقالات همه شماره‌های فصلنامه دین و قانون مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با آدرس http://qjrl.cmirq.ir/ قابل دریافت می‌باشد. تاکنون ۱۶ شماره این فصلنامه منتشر شده است.

فصلنامه «دین و قانون»، سه حوزه اساسی را روبرو را پوشش می‌دهد: نگاه تطبیقی بین فقه و حقوق، مطالعات مقارن فقه شیعی و اهل سنت و توجه به نیازهای تقنین در این زمینه. هدف اصلی از چاپ فصلنامه «دین و قانون»، مطالعه روابط دین و قانون می‌باشد که تا کنون به درستی مورد مطالعه قرار نگرفته است. مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی برای دریافت ایده‌های اصلی متفکران در زمینه رابطه میان این دو حوزه و ایجاد فضایی برای تحقیق و توسعه در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه به چاپ این فصلنامه مبادرت کرد.

همچنین این فصلنامه انعکاس‌دهنده دغدغه‌های فقهی در رابطه با قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی است، به عبارت دیگر، ایده‌های اساسی در مورد فضاهای روشی «استنباط فقه معطوف به قانون»، بخشی از این فصلنامه را به خود اختصاص می‌دهد.