چرا پاپ به عراق و نجف می‌رود؟

رهبر مذهبی کاتولیک‌های جهان قرار است ۵ تا ۸ مارس (۱۵ تا ۱۸ اسفند) به عراق سفر کند. برنامه‌‌ای که از هم اکنون توجه محافل مسیحی، اسلامی و بین المللی را به خود معطوف داشته است.

شبکه اجتهاد: با اعلام جدول دیدارهای پاپ فرانسیس از عراق، سفر این رهبر بزرگ مسیحیان کاتولیک جهان قطعی تر از گذشته به نظر می‌رسد. نماینده اتحادیه اروپا در عراق گفته بود سفر پاپ به عراق با طوفانی از مشکلات همچون کرونا، داعش و تنش‌های سیاسی همراه شده است. هفته جاری نیز سید مقتدی صدر رهبر جریان صدر عراق با انتقاد از مخالفان سفر پاپ، نجف اشرف را پاتیخت ادیان و آماده استقبال از پاپ اعلام کرد.

قائم مقام وزارت خارجه عراق هم گفته است: سفر پاپ به عراق تاریخی خواهد بود و تاثیر بزرگی بر عراق و حمایت از مسیحیان این کشور خواهد داشت و سخنرانی اصلی پاپ در شهر تاریخی «اور» مقام حضرت ابراهیم (ع) خواهد بود.

واتیکان تمایل دارد که پاپ با یک هواپیمای عراقی همراه با حفاظت عراقی بیاید و سفر پاپ به نجف اشرف تاریخی خواهد بود. این سفر دارای جنبه دینی ارزشمندی است و دیدار از نجف اشرف، ذی قار، نینوا و اقلیم کردستان عراق

در سفر پاپ در جریان است و کمیته‌های تهیه مقدمات را تشکیل داده‌ایم. دیدار پاپ فرانسیس با آیت‌الله سیستانی مرجع عالیقدر دینی عراق در شهر نجف اشراف حاوی هیچ گونه امضا یا توافقنامه‌‌ای نخواهد بود.

آخرین سفر پاپ به جهان اسلام بهار سال گذشته به کشور مغرب انجام شد اما مهم ترین آن تا به امروز سفر به امارات بود که به امضای یک توافق نامه موسوم به سند برادری انسانی با شیخ الأزهر انجامید. در این سفر که زمستان سال ۹۷ برگزار شد پاپ و شیخ الأزهر به میزبانی دولت امارات در این کشور گردهم آمده و منشوری را که سند برادری نامیده شد امضاء کردند.

این برنامه که با تبلیغات فراوان امارات برگزار شد با انتقادات فراوان از جمله یادآوری نقش امارات در جنگ یمن و گرسنگی کودکان در این کشور همراه گردید.

نهادها و سازمان‌ها و فعالان حقوق بشری از پاپ خواستند در این سفر از مقامات امارات بخواهد به بمباران یمن پایان دهند.

با آنکه دیدار پاپ و شیخ الأزهر رویداد مهمی به شمار می‌رفت اما برگزاری آن در قالب تدارک دیده شده توسط دولت امارات به شدت از اعتبار و اهمیت و تأثیرگذاری آن کاست.

مطابق آنچه مقامات واتیکان ابراز داشته اند سفر پاپ به عراق دو هدف عمده دارد. نخست حمایت از مسیحیان این کشور که در دوران هجوم داعش لطمات زیادی دیدند و تشویق آنان به ماندن یا بازگشت به عراق و دوم پیگیری گفتگوی ادیان.

وزیر خارجه واتیکان در یک گفتگوی رسانه‌‌ای با تلویزیون واتیکان ضمن برشمردن این موارد از عزم پاپ برای سفر به عراق خبر داده بود.

پاپ فرانسیس ماه گذشته در دیدار سفرای کشورهای خارجی مقیم واتیکان بر اهمیت گفتگو میان ادیان تأکید کرده بود.

کلیسای کاتولیک کلدانی عراق که رئیس شورای کلیساهای کاتولیک خاورمیانه عنوان می‌شود برای تدارک این سفر اقدامات متعددی را به انجام رسانده است.

منابع خبری نزدیک به واتیکان می‌گویند اسقف لوئیس رافائل ساکو، برجسته ترین مقام مسیحی کاتولیک در عراق، دو سال پیگیر شکل گیری سفر پاپ به عراق بوده و برای آن تلاش کرده است.

در ابتدای اعلام خبر دیدار پاپ از نجف و ملاقات با آیت‌الله سیستانی برخی رسانه‌ها از امضای سند موسوم به برادری که در امارات توسط پاپ و شیخ الأزهر به امضاء رسید خبر دادند و حتی سفیر عراق در واتیکان اعلام کرد انتظار می‌رود ستد برادری انسانی توسط پاپ و آیت‌الله سیستانی به امضاء برسد. حتی خبرگزاری فرانسه نوشت احتمالا آیت‌الله سیستانی دومین رهبر دینی در جهان اسلام است که پای سند برادری انسانی را امضاء خواهد کرد.

اما منابع رسمی و معتبر عراق تصریح و تأکید کردند چنین برنامه‌‌ای در دستور کار دیدار پاپ فرانسیس و آیت‌الله سیستانی نیست. این مسئله بر خلاف آنچه برخی رسانه‌ها در عراق، ایران و خارج از منطقه ترویج کردند از ابتدا بعید به نظر می‌رسید مرجع عالیقدر شیعه بخواهد به تبعیت از امارات یا شیخ الأزهر در قالب تعریف شده توسط آنان تن دهد و مناسبات شیعه با جهان مسیحیت را ذیل آن تعیین کند. جالب آنکه رسانه‌های اماراتی سفر پاپ به عراق را ادامه راه ابتکار ولیعهد امارات و امیر دوبی موسوم به “برادری انسانی” توصیف کردند!

با آنکه برنامه‌های اعلام شده پاپ در سفر به عراق متنوع و در مناطق مختلف شمال، مرکز و جنوب این کشور برای مخاطبان عمدتا مسیحی برگزار می‌شود اما ملاقات با آیت‌الله سیستانی برجسته‌ترین آنها شده است و بیشتر از سایر موارد مورد توجه رسانه‌ها و محافل داخل و خارج از عراق قرار گرفته است.

پایگاه خبری آمریکایی کاتولیک نیوز که اخبار واتیکان و فعالیت‌های کلیساهای کاتولی جهان را پوشش می‌دهد در گزارشی با عنوان «آیت الله سیستانی رهبر مسلمانان عراق کیست؟» با ستایش از نقش مرجع عالیقدر شیعه در مبارزه با داعش و جلوگیری از جنگ‌های فرقه‌‌ای در طول دو دهه گذشته نوشت وقت آن رسیده بود که بعد از جهان اهل سنت و الأزهر، پاپ و واتیکان جهان تشیع را مورد توجه قرار می‌داد و در ملاقات با آیت الله سیستانی این پیام را به منطقه منعکس کند که واتیکان از جناح آرام و مخالف خشونت در تشیع حمایت می‌کند.

از مجموع اظهارات مقامات کاتولیک عراق و واتیکان و دیدگاه‌های منتشر شده توسط منابع خبری نزدیک به پاپ، حمایت از موجودیت و منافع مسیحیان عراق اولین هدف سفر رهبر دینی کاتولیک‌های جهان به عراق است و در مرحله بعد برقراری تماس با عالی ترین و مؤثرترین مقام دینی در عراق با انگیزه‌های متعددی اعم از تقویت گفتگو میان ادیان و نیز تأثیرگذاری بر مناسبات درون جهان تشیع.

اما این دیدار به دلیل استقلال و تصمیم ذاتی دو رهبر بزرگ دینی بر خلاف سفر پاپ به امارات و نشست با شیخ الأزهر که با جهت دهی امارات در یک کشور فاقد پیشینه تمدنی و تنوع دینی برگزار شد، یکی از واقعی ترین مصادیق گفتگو میان ادیان در سرزمین مهد انبیاء و امامان و صالحان خواهد بود. سخنرانی اصلی پاپ در امارات در یک استادیوم ورزشی برگزار ایراد شد و در عراق در زادگاه حضرت ابراهیم نبی علیه‌السلام برگزار می‌گردد. در امارات، شیخ الأزهر برای ملاقات با پاپ به ابوظبی آمد اما در عراق، پاپ فرانسیس به ملاقات آیت‌الله سیستانی در نجف می‌رود.

منبع: خبرگزاری رضوی