شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
نویسنده(گان): ابوالفضل علیشاهی قلعه‌جوقی، قاسم خیراتی‌مقدم، مجتبی محمدزاده
نشریه: فصلنامه فقه پزشکی
شماره: سال هفتم، شماره ۲۴-۲۵، پاییز و زمستان ۱۳۹۴
دانلود: کلیک کنید.
چکیده:
یکی از مجازات هایی که در اجتماع بشری از دیرباز تاکنون وجود داشته، قصاص است. ویژگی اصلی قصاص در منافع، همانندی عمل جنایی صورت گرفته و قصاص مورد نظر در نتیجه به دست آمده از آن ها است و باید که در آن خطری برای جان مجرم وجود نداشته و استیفای مثل جرم، ممکن باشد. گاه ممکن است جانی، بر چشم کسی جنایتی وارد کند که چشم وی سالم مانده و بینایی آن آسیب ببیند، در این صورت برخی فقیهان و حقوق دانان قصاص را جاری ندانسته و آن را تبدیل به دیه کرده اند. این حکم به دیه به جای قصاص چشم، به سبب عدم مماثلت و عدم رعایت تساوی و احتمال تلف جانی صادر گردیده است.
از سوی دیگر، پیشرفت پزشکی و تجهیزات، توانایی اجرای قصاص را با لیزر به عنوان یک ابزار دقیق و قدرتمند که نقش مهمی در چشم پزشکی دارد، تا حد زیادی امکان پذیر گردانیده است که می تواند توسط متخصصان صورت گیرد. ضرورت تحقیق بر روی این مساله به این جهت است که امروزه به خاطر درگیری های خیابانی و اسیدپاشی، ضربات وارده به چشم بسیار شده است و به دلیل این که امکان مماثلت وجود ندارد، موجب شده تا قصاص چشم انجام نگیرد و تبدیل به دیه گردد، هرچند دیه و قصاص هر دو حکم شرعی هستند. حال پرسش اساسی اینست که با توجه به این که دیه در این گونه موارد در طول قصاص است و با عدم وجود شرایط قصاص، دیه جای آن را می گیرد، چگونه با امکان رعایت شرایط قصاص در فرض مساله توسط اشعه لیزر می توان به دیه حکم کرد؟ این تحقیق از روش تحلیلی ـ توصیفی بهره برده و با بررسی و نقد مبانی دیدگاه ها به این نتیجه دست یافته است که می توان در جنایت بر منفعت چشم (بینایی)، به جواز اجرای قصاص توسط لیزر حکم کرد.
