دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

شبکه اجتهاد: انتشار فیلمی از آتش‌زدن کتاب طب هاریسون توسط شیخ عباس تبریزیان، همان‌طور که انتظار می‌رفت، با واکنش‌های تندی مواجه شد. بلافاصله شخصیت‌های حوزوی و دانشگاهی متعددی به تقبیح این اقدام پرداختند و در رد آن مطالب فراوانی نوشتند و گفتند. برخی این اقدام را مایه‌ی وهن دین دانستند و برخی هم یادآور جریان‌های افراطی اندیشه‌ستیز، از نازیسم تا …

شبکه اجتهاد: علم و دانش آنگاه که نافع و زاییده عقلانیت باشد مطلوب اسلام خواهد بود و حکمت شمرده می‌شود؛ هر چند محصول بشریت باشد لکن باید توجه داشت که هر معرفتی و دانشی باید انسان را به خدای سبحان نزدیک سازد و به همین معنا، علم توحیدی شکل می‌گیرد. این نکته کلیدی را عرض کردم تا بی‌خردی آتش زدن …

شبکه اجتهاد: اقدام شرم آور یک روحانی مروج طب سنتی به اسم طب دینی، با آتش زدن یک کتاب علمی با نام طب‌هاریسون ـ بر اساس فیلمی که انتشار یافته ـ کار زشتی است که هیچ دانش دوستی، در هیچ سطحی، آن را نمی‌پذیرد. متاسفانه این شخص، سالهاست با استفاده از باورهای عامیانه در میان مردم، تلاش در ترویج بافته‌های …

اگر کسی مالی دارد که در خرج کردن آن، تجمل و اسراف و تبذیر می‌کند. بر مالش سلطه دارد و می‌خواهد این را خیلی بیش ازآنچه نیاز دارد مصرف کند. این عقل کجا می‌گوید قبیح است؟ به چه دلیل می‌گوید قبیح است. اگر شما گفتید دفع مضار، عقلاً واجب است، فرق نمی‌کند ضرر حیثیتی باشد مطلقاً، ضرر مالی باشد یا …

اختصاصی شبکه اجتهاد: درباره مرحوم شیخ محمدحسینی نائینی، سخن بسیار گفته شده است. مردم اگرچه او را بیشتر به جهت حمایت از جنبش مشروطه خواهی و حمایت از آخوند خراسانی می‌شناسند، اما در حوزه‌های علمیه، او بیش از اینها به «مجدد نائینی» شهره است. کسی که در مبانی اصولیون پیش از خود تجدیدنظر کرد و طرحی جدید برای دانش اصول …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش حجت‌الاسلام‌ والمسلمین علی شفیعی در گفتگو با شبکه اجتهاد نکاتی را در مورد مصرف‌کننده بودن دانش فقه در مبنا و روش فرمودند که به نظر حقیر پذیرش آن بی‌­اشکال نیست. ایشان در این گفتگو فرموده‌­اند: «اجمالاً خود دانش فقه تولید مبنا نمی‌کند بلکه از جاهای دیگری مبانی خود را اتخاذ می‌کند. در مباحث روشی نیز …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش، یادداشتی در مورد سلسله نشست‌های «فقه مقاصدی» و ناظر به بیانات آیت‌‏الله علیدوست در شبکه اجتهاد منتشر شد. نوشته مورد اشاره، ادعاهایی را مطرح و نیز نسبت‏‌هایی به استاد علیدوست می‏‌دهد که مطابق با واقعیت نبوده و ملاحظات متعددی بر آن وارد است. در این یادداشت به برخی از آن ملاحظات اشارتی می‌‏رود. ۱- پیشینه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در هفته گذشته حوادث مهمی در کشور اتفاق افتاد و سؤالاتی فقهی- دینی برای جوانان و نوجوانان مطرح شد که گاه می‌پرسند: ۱- چرا قضیه اصابت موشک به هواپیمای مسافربری در روز اول اعلان نشد و آیا این کتمان نیست و مگر کتمان در اسلام حرام نیست؟ ۲- با توجه به اینکه با تأخیر بیان شد، آیا …

مفاد این روایت این است که کسی که قاتلش مشخص نیست مضمون نیست و خونش هدر است. معلوم نیست چرا مثل مرحوم آقای خویی و مرحوم صاحب وسائل از این روایت استفاده کرده‌اند که روایت بر مضمون بودن بیت المال دلالت می‌کند. اتفاقا اینکه مرحوم کلینی هم در ذیل روایت اشاره می‌کنند که در روایت دیگری گفته شده امام (علیه‌السلام) …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در یادداشت پیشین نوآوری‌ها‏‌ و ابدعات استاد علیدوست در حوزه «فقه و عقل» تبیین شد؛ اکنون به نوآوری‌های استاد در حوزه‌های «فقه و عرف» و «فقه و مصلحت» می‌پردازیم. فقه و عرف ۱) معرفی کتاب (ساختار، محتوا و وضعیت کتاب در مجامع و همایش‏های علمی) «فقه و عرف» بررسی پردامنه ‏ای پیرامون عرف، تبیین مرزهای دقیق و …

شبکه اجتهاد: پس از ترور و شهادت سردار حاج قاسم سلمیانی و سخنان صریح رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه «انتقام سختی در انتظار جنایتکارانی است که دست پلید خود را به خون او و دیگر شهدای حادثه‌ی آلودند»؛ حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی در یادداشتی با عنوان «قران و ادب انتقام» نوشت: «با شهادت حضرت حمزه در جنگ احد مسلمانان …

آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی (ره) یکی از شخصیت‌هایی است که علی‌رغم مسئولیت‌های طولانی در دفتر امام خمینی (ره) و رهبری معظم انقلاب اسلامی و دیگر مسئولیت‌های خرد و کلان، حقیقتاً یک زندگی و حیات علمی داشت و انتشار بیش از یکصد اثر از ایشان در طول این سال‌ها حاکی از همین حیات علمی است. شبکه اجتهاد: در توصیف علم و …

شبکه اجتهاد: در لحظاتی که مسلمانان ایران و منطقه و حتی نامسلمانان آزاده جهان در سوز سردار دلها، سپهبد حاج قاسم سلیمانی ومجاهد بزرگ ابومهدی المهندس و همراهان آنان می‌سوختند، و تنها امیدشان به وعده صادق رهبری معظم حفظه الله مبنی بر”انتقام سخت” بود تا آتش شعله ور دلهایشان را آرام سازد، جناب آقای سروش محلاتی با انتشار متن مختصری …

نص گرایی و تمایل به متن و خطاب قرار دادن وجدان و درون مسلمانان در شکل‌دهی اندیشه‌ی علامه فضل‌الله بیشتر از اندیشه شمس‌الدین مؤثر بود. آنچانکه هنگامی‌که عقل را مورد خطاب و استفاده قرار می‌داد، آن را با زبان و گفتمان وجدانی و درونی بیان می‌نمود؛ اما شیخ شمس‌الدین گرایش پیوسته‌ای به انتظامات و لایه‌های فکر و اندیشه در تاریخ …

شمس‌الدین ازجمله معدود فقیهان بزرگی در عصر معاصر شیعه است که به‌شدت طرفدار حقوق حداکثری زنان بود، چه به لحاظ حقوق جنسی، چه به لحاظ حقوق اساسی و همین‌طور حق تصدی زنان نسبت به مناصب عمومی چه ریاست‌جمهوری چه رهبری جامعه و چه در زمینه مرجعیت فتوایی؛ بنابراین مرحوم شمس‌الدین هم نگاه‌های نو روش‌شناختی داشتند و هم اینکه آرای نوین …

اختصاصی شبکه اجتهاد: ارتباط فقه و زمانه و رویکردهای گوناگون بدان را، حول دو محور اساسیِ: یکم) انضباط فقهی جهت محافظت از ستون فقه و هنجارهای علم فقه؛ و دوم) توجه به اقتضائات و حوادث واقعه مبتنی بر ظرفیت‏ های موجود در فقه؛ می‏ توان به سه دسته نگرش کلی تقسیم ‏بندی نمود: یکم) گروهی با جمود بر محور اول …

شبکه اجتهاد: کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» نوشنه محسن صبوریان با فصلی در شرح برخی نظریات ماکس وبر آغاز شده است. با اینکه نویسنده در این فصل مقدماتی شرحی مختصر از آنچه دیوانسالارانه شدن نهاد مرجعیت تقلید شیعه نامیده، ارائه کرده است، اما در ادامه کتاب چنان که انتظار است، به بسط ارتباط چارچوب مفهومی برگزیده شده با داده‌های …

از نظر عقلی، می‌بینیم که بدحجابی منجر به مشکلات و ضررهایی مثل بلوغ زودرس جوانان، طلاق خانواده‌ها و… می‌شود. یقیناً در جامعه‌ای که در آن مسئله عفت و حیا رعایت نشود، افراد نسبت به خانواده خود اکتفا نمی‌کنند و طلاق‌ها زیاد خواهد شد. لذا افراد در جامعه به‌جای این‌که به دنبال کار و پیشرفت و رشد علم و دانش باشند، …

گاهی مراد از عقل قوه عاقله انسان است که انسان آن را در فهم امور ازجمله کتاب و سنت به کار می‌گیرد گاهی مراد از عقل گزاره‌هایی است که از راه به‌کارگیری قوه عاقله به دست می‌آید مثل گزاره‌های بدیهی عقل نظری یا عقل عملی که در آنجا مراد از عقل، قوه عاقله نیست بلکه گزاره‌هایی است که با به‌کارگیری …

اثر تفاسیر مختلف از مروت و مبانی مختلف در آن، این است که اگر مروت در تحقق عدالت شرط باشد، شخص وقتی مروت نداشت عدالت هم ندارد و در بعضی از عناوین مثل شهادت و قضاوت و…نمی‌تواند وارد شود؛ اما اگر در تحقق عدالت شرط و دخیل نباشد این منصب‌ها را به شخصی که مروت ندارد می‌توان واگذار نمود مگر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: امروز امت مقاوم اسلام در سوگ فرزند مجاهد و سردار رشیدش نشست. سوگی که آنان را اندوهناک ساخت و قومی دیگر را در شادمانی فرو برد. بی‌شک درخت پرثمر اسلام در تنگناهای خطرآفرین، از خون مجاهدان والایی سیراب گشته است که به صاحب ذوالفقار و فرزند مظلومش سالار شهیدان اقتدا کرده‌اند. به این مناسبت پیامی از سوی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: هر اندازه که شهادت حاج قاسم سلیمانی، عجیب و غیر مترقبه بود، حوادث پس از شهادت وی، غیرقابل انتظارتر به نظر می‌رسد. تنها چند ساعت پس از اعلام خبر شهادت وی، تقریبا در تمام شهرهای کشور، مردم بی دعوت و اعلامیه، به خیابان آمدند و در عزای فقدان او به سوگ نشستند. در همان چند ساعت، بسیاری …

شبکه اجتهاد: امروز بار دیگر مردی آسمانی که تنها ۶۳ بهار به خود دیده بود، کوله‌بار عزت و شجاعت و غیرت و مردانگی و شرافت و حق‌طلبی و خداگونگی خود را نزد ما زمینیان به یادگار گذاشت، کالبد تن رها کرد، به دنیا خندید و رفت. میلیون‌ها انسان وارسته حق‌جو به ویژه در میان آحاد امت اسلامی از لحظه شنیدن …

انسان بماهو انسان پاک و طاهر است. نجاست ذاتی ندارد. بله اگر نجاست عارضی داشت باید انسان پرهیز بکند و لذا اگر گفته‌شده انما المشرکون نجس این نجس به معنای پلیدی است، پلیدی فکری و عقیدتی و احتمالاً رفتاری است نه به معنای نجس که بگوییم دست خیس به بزنید، دستتان نجس می‌شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت سالروز پیام …

از فقه روابط بین‌الملل نباید انتظار مدیریت روابط بین‌الملل و یا تبیین قوانین مدیریتی عرصه روابط بین الملل داشت؛ بلکه فقه روابط بـین الملل تنها از اصول، ارزش‌ها و احکام لازم الاجرا برای مؤمنانه ساختن عرصه روابط بین الملل سخن می‌گوید. اختصاصی شبکه اجتهاد: بشر برای ادامه حیات خود نیاز به ارتباط است. باتوجه به جهانی شدن ارتباطات نیاز‌های بشری …

قانون اولیه در اسلام این است که هرکاری که مستلزم فعل حرام باشد باید تا جایی که ممکن است ترک شود. تا جایی که ممکن است توسط جنس مخالف هرکدام از کارهایی که مستلزم حرام است مثل تزریق، لمس کردن، جابه‌جا کردن بیمار یا دارو دادن به بیمار و…از جنس مخالف نباید استفاده کرد. این قانون اولیه است؛ اما این‌که …

مهم‌ترین پایه ارتباط با مسیحیان همان اعتقاد به حضرت عیسی و حضرت مریم علیهماالسلام است؛ و همچنان، اعتقاد ما به نزول حضرت عیسی از آسمان است. آن‌ها از این مطلب خیلی تعجب می‌کنند. من کتابی دارم به نام عصر ظهور. اسقفی گفت: من می‌خواهم ۳۰۰ یا ۵۰۰ نسخه از این کتاب را بخرم. پرسیدم چرا؟ گفت می‌خواهم به جوانان مسیحی …

شبکه اجتهاد: در ساحت فقه حکومتی، فقه با حقوق از دو جهت کلی می‌تواند رابطه داشته باشد: یکی از جهت روشی و دیگری از جهت ماهوی. منظور از مناسبات، روابط است؛ یعنی چگونه می‌توان در حوزۀ مباحث مربوط به حکومت و حقوق عمومی از فقه استفاده کرد. از دو جهت می‌توان از فقه بهره‌مند شد: از حیث روشی و از …

مراجع بزرگوار تقلید و عالمان دینی اشکالات متعددی از جهت فقهی بر وضعیت کنونی نظام بانکی‌ دارند که مهم‌ترین آن‌ها عدم اهتمام بانک‌ها بر اعطای قرض‌الحسنه، شبهه ربوی بودن سودهای علی‌الحساب بانکی، صوری شدن قراردادهای تسهیلاتی بانک‌ها، معضل جریمه تأخیر و عدم نظارت شرعی بر عملکرد بانک‌هاست. شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی، در یادداشتی، به …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله جوادی آملی علاوه بر پرداختن تخصصی و عمیق به مباحث قرآنی و فلسفه و عرفان- بر خلاف بسیاری از حکمای گذشته و حال- توفیق شایانی هم برای پرداختن تخصصی و مفصل به مباحث فقهی-اصولی [۲] داشته‌است و حجم قابل توجهی در کتابخانه بزرگ و پربار وی به آثار فقهی اختصاص دارد. مطالعه همین نوشته کوتاه به خوبی …