شبکه اجتهاد: شیخ محمد سند داری سه شخصیت علمی، انقلابی و متخلق است، او از اساتید برجسته درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه نجف اشرف، مبارز انقلابی مؤثر در شیعیان و انقلاب بحرین و به عنوان یک استاد متخلق، سالهای سال است که آموخته و میآموزد. او از اساتید صاحب سبک است که در سلوک اجتماعی نیز از تواضعی …
Read More »دیدگاه و گزارش
فقه پیشرفت؛ ارائهکننده مدل تحول اجتماعی
شبکه اجتهاد: کتاب «ماهیت و الزامات فقه پیشرفت (درآمدی بر فلسفه فقه نظام اجتماعی پیشرفتگرا)» نوشته حجتالاسلام دکتر امینرضا عابدینژاد، شنبه هفته جاری در نمایشگاه قرآن رونمایی شد. این کتاب را حجتالاسلام دکتر امینرضا عابدینژاد تألیف کرده است. او همزمان با تحصیلات حوزوی، در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تا درجه دکترای فلسفه تطبیقی پیش رفته است. کتاب …
Read More »برداشت «جهاد ابتدایی» از آیات قتال معرکه آراء مفسران و مجتهدان است
رئیس موسسه فهیم با اشاره به حساسیت جهاد ابتدایی گفت: برداشت «جهاد ابتدایی» از آیات قتال معرکه آراء مفسران و مجتهدان در گذشته و دوره معاصر بوده و هست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین کاظم قاضیزاده، رئیس موسسه پژوهشی ـ فرهنگی فهیم و استاد حوزه علمیه در سلسله جلسات تحلیل آیات جهادی قرآن کریم در این موسسه به آراء …
Read More »برخی از اخباریون معاصر کلّا علم اصول را قبول ندارند و منکر آن هستند
حجتالاسلام علی رحمانی سبزواری، مقابله با افکار افراطی اخباریگری را هدف اصلی خود از نگارش این مقاله عنوان کرد و گفت: مع الاسف تفکّر اخباریگری از نوع افراطی آن امروز در حوزه علمیه قم وجود دارد و برخی از آنها که از مشاهیر قم هستند به کلّی علم اصول را قبول ندارند و مجتهدین را تکفیر میکنند. به گزارش شبکه …
Read More »بررسی نظریّۀ «اصالۀ الوثاقۀ» در احراز وثاقت راویان مهمل
نظریه «اصالۀالوثاقۀ» در پی اثبات این است که اصل بر راستگویی مؤمن است و دروغگوبودن آن نیاز به اثبات دارد البته اعتماد بر گفتۀ انسان راستگو پس از این است که عدم خطای او در گفتار هم ثابت گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در هفته دوم «گفتمان معرفت» …
Read More »فقه سنتی در مسائل مستحدثه، هیچ سوالی را بیپاسخ نگذاشته است/ نگاه موضوعی به فقه مجوز بیرویگی نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام علیرضا پیروزمند قائممقام فرهنگستان علوم اسلامی در گفتگویی در ارتباط با قابلیتهای پاسخگویی فقه موجود به مسائل و موضوعات نوپدید پرداخت. او معتقد است فقه سنتی پاسخ مسائل نوپدید را در عرصههای مختلف داده و مکلف را بلاتکلیف رها نکرده. اگرچه باید با تلاش بیشتر و البته در طول زمان لازم است منطق تفقه به سمت …
Read More »کتابشناسی: نقش «شُهرَت» در استنباط احکام شرعی
شهرت خصوصاً «شهرت فتوایی» از بحثهای چالشزا است، زیرا برخی توجه به آرای گذشتگان و ارج نهادن به نظریات پیشینیان را نوعی ایستایی و جمود میپندارند که فقه را از آن پویایی و انعطاف باز میدارد؛ درست از این منظر است که مسئله شهرت اهمیت خاصی مییابد. حال باید دید حد و اندازه اهمیت شهرت تا چقدر است؟ آیا موجب …
Read More »قانونگذار نمیتواند حکم شرعی را تغییر دهد/ تشخیص عدالت را نمیشود به مردم سپرد
عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق در نقد مقاله «نقش عدالت در قانونگذاری در حکومت اسلامی»، گفت: در جایی که بتوان حکم ثانویه پیاده کرد که دیگر قانون گذاری بر خلاف شرع نشد، و اگر این عنوان ثانوی نتوانسته حکم شرع را تغییر دهد، و حکم شرعی سر جایش هست، خوب قانون گذاری هم نمیتواند بر خلاف آن باشد. …
Read More »فقه مقارن، به مثابه یک روش
امروز وقتی از فقه مقارن میگویند، درواقع بهعنوان یک متد مطرح است. در دوران ما فقه مقارن را بهعنوان یک دانش نگاه نمیکنند، بهعنوان یک روش استفاده میشود. طرفدارانی مثل شاگردان آیتالله بروجردی دارد و در نجف، قم و مشهد هم مخالفینی دارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد حوزه علمیه قم در نشست تخصصی «فلسفه فقه …
Read More »کلینی متعلق به جریان عقل گرای شیعه است/مقایسه شیخ کلینی و شیخ صدوق
یک محقق علوم قرآنی و حدیث گفت: شیخ کلینی متعلق به جریان عقل گرای شیعه است و معتقد است پیششرط ورود به دین و آغاز دین داری، داشتن «عقل» است. به گزارش شبکه اجتهاد، شیخ کلینی و شیخ صدوق (رحمت الله علیهما) هر دو از بزرگان اصحاب حدیث امامیه و از کبار علمای ما در میان متقدمان هستند. تمام دوست …
Read More »بسیاری از این احتیاطهای وجوبی در اصل مستحبی بوده است!
شبکه اجتهاد: آیتالله حاج شیخ حسین حلی (متولد ۱۲۷۰ش. در نجف، درگذشته ۱۳۵۳ش. در نجف) از فقهای شیعه بود که علیرغم منزلت بالای فقهی و اصولی، از عهدهداری مرجعیت و تشریفات آن دوری گزیده بود. او از شاگردان میرزا محمدحسین نائینی و آقا ضیاءالدین عراقی است. او استاد آیات عظام سید علی سیستانی، سید تقی طباطبایی قمی، نصرالله شاه آبادی، …
Read More »مبانی دینی کرامت ذاتی انسان و تسری آن به حوزهی تشریع
سیزدهمین کرسی ترویج عرضه و نقد دیدگاه علمی، با موضوع «مبانی دینی کرامت ذاتی انسان و تسری آن به حوزهی تشریع» با حضور اساتید، دانشجویان و علاقهمندان در دانشگاه مفید برگزار شد. این موضوع را حجتالاسلام دکتر محمدحسن موحدی ساوجی، استادیار گروه الهیات دانشگاه مفید ارائه میداد و ناقدین موضوع، حجتالاسلام دکتر حسنعلی علیاکبریان، دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی …
Read More »حسینی گرگانی: استاد خارج باید روش فکر کردن را آموزش دهد/ ارسطا: رونویسی طلاب در حین درس، مطلوب نیست
درس خارج، یعنی درس کسانی که میخواهند به درجه اجتهاد برسند. در این خصوص، تعلیم و تربیت در صورتی مؤثر است که استاد علاوه بر تدریس، روش فکر کردن را نیز به شاگرد بیاموزد. در این کتاب، علاوه بر الگوهای تدریس حضرت آیتالله بروجردی، سبکهای تدریس امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری نیز درجشده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
Read More »روایاتی که در اختیار فقهاست ناقص است/ شارع علاوه بر احکام، مقاصد را هم میخواهد
رهدار در رابطه با نقش عقل در نگاه به روایات گفت: اگر به عقل از حیث توجه به روایت، نگاه کنیم، مجموعه روایاتی که در اختیار فقهاست، روایات ناقصی است. این نقص نیز دلایلی دارد. از جمله اینکه همه روایات ثبت نشده است. آنهایی که ثبت شده کامل ثبت نشده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نخستین نشست از سلسله پیش …
Read More »شرط ایمان در قبول شهادت، باعث بنبست در جامعه شده است
ما اهل کتاب را بر اهلسنت ترجیح میدهیم؛ یعنی در مواردی شهادت اهلسنت را نمیپذیریم ولی در همان مورد شهادت اهل کتاب را میپذیریم، مثل شهادت در باب وصیت. علاوه بر اینکه شهادت اهل کتاب برای خودشان پذیرفته است؛ اما شهادت غیر مؤمن برای غیر مؤمن نیز پذیرفته نیست. لازمه دیگرش بنبست در دعاوی اهلسنت است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
Read More »قرنها است که ساختار فقه دچار رکود و ایستایی شده است/ ساختار فقه باید بازسازی شود/ راهکارهای تحقق فقه الاجتماع
مدتها و قرنها است که ساختار فقه دچار رکود و ایستایی شده است. ساختار چیزی نیست که از نصوص شریعت بهدستآمده باشد. بلکه امری است که در یک شرایطی و در یک قرنی ایجادشده است؛ کاری که باید صورت بگیرد این است که ساختار فقه باید بازسازی شود. من اخیراً یک ساختاری را عرضه کردم که قابلتوجه است. این ساختار …
Read More »مروری اجمالی بر تطور فقه فتوایی/ پیشنهاداتی برای اصلاح روند نگارش رساله عملیه
رایجترین شکل و سبک نگارش کتب فقهی را هم شاید بتوان همین شکلِ توضیحالمسائل امروزی دانست که البته اشکالاتی نیز دارد. یکی از این اشکالات، بهکار بردن برخی از تعابیر غیرقابل فهم برای مقلد است. اشکال دیگر، در نوع تبویب مسائل است. اشکال بعدی را میتوان تأثیرپذیری از کتب فتوایی قبلی، بدون دقت در جهات لازم برشمرد. به گزارش شبکه …
Read More »مشکانی: غیر از فقه، دانشی وجود ندارد!/ ناقد: به جای بحث فقهی، بحث تاریخی کردهاید
ارائه دهنده بحث: در مقالهای یک طبقهبندی از علوم را پیشنهاد دادهام و در آنجا گفتهام که غیر از فقه، دانشی نیست. حتی معتقدم دانشهای نظری در فرآیند تولید، بعد از الگوی رفتاری اتفاق میافتد. اخیراً در دانشگاه باقرالعلوم(ع) مطرح شد که اصل دانشها و اینکه چه دانشهایی باید داشته باشیم و چه دانشهایی نباید داشته باشیم. مبتنی بر الگوهای …
Read More »نظریه محوریت نص قرآنی، دیدگاه جدیدی از ماهیت روش تحقیق در مباحث فقهی
نظریه پرداز بر اساس محوریت نص قرآنی قائل است که خبر واحد نمیتواند مخصص عمومات قرآن و کتاب قرار گیرد؛ در صورت اثبات این نظریه، تحولی در مبانی فقهی ایجاد خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین پیش نشست کرسی نظریه پردازی «محوریت نص قرآنی در مباحث فقهی» با ارائه حجتالاسلام خالد غفوری الحسنی و با حضور جمعی از اساتید …
Read More »معرفی هفت مقاله علمی در هشتمین شماره «مطالعات فهم حدیث»
هشتمین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» با هدف فهم عمیق و دقیقتر از احادیث، به صاحب امتیازی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) قزوین، مدیر مسئولی دکتر مجید ملایوسفی و سردبیری دکتر فتحیه فتاحی زاده چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» ویژه بهار و تابستان ۹۷ به صاحبامتیازی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) …
Read More »روایات مشهوری که شهید مطهری آنها را جعلی میدانست
استاد و پژوهشگر حدیث با اشاره به ویژگیهای علمی شهید مطهری گفت: نزدیک به ۲۰ روایت مشهور در اذهان عمومی و حتی نخبگانی وجود دارد که مرحوم مطهری آنها را جعلی و خلاف عقل میداند. به گزارش شبکه اجتهاد؛ حجتالاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، عضوهیئت علمی موسسه دارالحدیث در نشست علمی بررسی احادیث ساختگی از منظر شهید مطهری در موسسه فهیم …
Read More »نقد نظریه دلالت اکثار بر وثاقت، توسط استاد سید علیرضا حسینی
اگر یک راوی ثقهی جلیل القدر از یک راوی که هیچ توصیفی در کتب رجالی در موردش وارد نشده است، به فراوانی روایت کند. این روایت کردن فراوان کاشف از این است که شخص مکثِر، یعنی راوی ثقه جلیل القدر که اکثار از استاد خویش دارد، این اکثار کاشف از این است که آن شخص را ثقه میداند؛ هر چند …
Read More »کتاب «نظریه اعتبار قانونی در گذر از شخصیت گرایی» در بوته نقد
گفتگو درباره «اصول فقه» که دانشی کهن، پردامنه و نقشآفرین در عرصه استنباط احکام دینی و قوام شریعت است، در طول تاریخ وجود داشته و همچنان دغدغه صاحبنظران است. یکی از محورهای بایسته گفتوگوهای عالمانه که در بهروزرسانی و کارآمدی آن تأثیر جدّی دارد، سخن گفتن از پارادایمهای موجود و مطلوب در اصول فقه است. به جهت نقش پارادایم در …
Read More »انحراف مسیر فقه امامیه از روش عقلی به اخباریگری در دیدگاه شهید مطهری
یکی از نگرانیهای شهید مطهری این است که قسمتهایی از فقه ما با عدالت زاویه پیداکرده است. ایشان در این زمینه نقدهای جدی دارد. در برخی از مسائل فقهی و احکام شرعی بهخصوص در قرآن کریم مستقیماً مسئلهی عدالت و در نقطهی مقابل مسئلهی ظلم را داریم. آیا آنجایی که خداوند تعالی در قرآن مستقیماً مسئلهی عدالت را مطرح کرده، …
Read More »گزارشی جامع از نخستین همایش «واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه»
علمای حدیث شناس و محققانی که به موازین رجالی و دقتهای متنی و سندی مسلط هستند و نگاهی راهگشا و پایهای به حدیث دارند به گونهای که حدیث را در متن استنباطها و دقایق خویش قرار میدهند و حفظ میراث حدیثی را در اولویت مطالعات و تحقیقات خویش میدانند انتظار میرود با نگاهی فرا سندی و واقع نگرانه با توجه …
Read More »آزادی و قانون در حکومت از نگاه شهید صدر (ره)
علامه شهید، آیتالله سید محمدباقر صدر، یکی از اندیشمندان بزرگ مسلمان است که تاریخ در گذر زمان، شمار اندکی از این چهرهها را به خود دیده است. «مغز متفکر اسلامی» تعبیری است که امام خمینی درباره این شهید مظلوم به کار بردهاند و همین تعبیر، عظمت شخصیت وی را به تصویر میکشد. چهرههای نواندیش و متفکری مانند شهید صدر همواره …
Read More »بسیاری از مراکز تخصصی فقهی در مسائل حدیثی نه توان پرسش دارند و نه توان تحلیل
شبکه اجتهاد: به زودی قرار است کتاب «اعتبارسنجی احادیث شیعه» به نگارش جناب آقای سید علیرضا حسینی شیرازی رونمائی شود. وی متولد سال ۱۳۳۹ در شیراز است. درس خارج فقه و اصول را در محضر حضرات آیات فاضل لنکرانی، تبریزی و شبیری زنجانی فراگرفت و موضوع تخصصی رجال و حدیث را در محضر حضرات آیات شبیری زنجانی و موسوی مددی …
Read More »آیتالله سیستانی برخی از نظریات روانشناسی را در علم اصول وارد کرد/ ایشان از رهگذر سیاسی و اجتماعی دولت مدنی را در عراق مطرح میکند
از ویژگیهای شخصیت علمی حضرت آیتالله سیستانی وارد کردن نظریات برگرفته از علوم دیگر به بحث فقه و اصول است؛ ایشان برخی از نظریات روان شناسی را به بحث وضع در علم اصول، رویکرد روان شناختی تفسیر گفتار را به بحث تعادل و تراجیح موسوم به «تعارض ادله» و راهنمای نظریه احتمال را به علم اصول وارد کردند و آن …
Read More »قاعده نفی ظلم، اطلاق و عموم احکام را برمیدارد اما نص حکم را برنمیدارد
اگر اطلاق یا عموم حکمی ظالمانه باشد، به نظر ما، تحت قاعده نفی ظلم قرار میگیرد و لذا از اطلاق یا عموم دست برمیداریم. دقیقاً مثل قاعده نفی حرج، مثل جهاد که اصل آن حرجی است ولی لاحرج، اصل آن را برنمیدارد ولی قاعده لاحرج، اطلاق ادله جهاد را مقید میکند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی با موضوع قاعده …
Read More »باید نصوص مبین شریعت را در کنار نصوص مبین مقاصد ببینیم/ غفلت زیادی در جواهر شناسی داریم/ ادبیات فقهی صاحب جواهر ادبیات هشداری و خط قرمزی است
فقه جواهری انضباط فقهی را در عین حفظ اصول را مد نظر قرار میدهد؛ یعنی این فقه هم پویا و هم پایا است؛ در این گونه همایشها حتما نباید به مدح پرداخت بلکه میتوان با نقد برخی نظرات به توسعه و بسط علوم و همین روش شخصیتهای بزرگ نیز کمک کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین نکوداشت مرحوم صاحب جواهر …
Read More »