گزارشی جامع از نخستین همایش «واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه»

علمای حدیث شناس و محققانی که به موازین رجالی و دقت‌های متنی و سندی مسلط هستند و نگاهی راهگشا و پایه‌ای به حدیث دارند به گونه‌ای که حدیث را در متن استنباط‌ها و دقایق خویش قرار می‌دهند و حفظ میراث حدیثی را در اولویت مطالعات و تحقیقات خویش می‌دانند انتظار می‌رود با نگاهی فرا سندی و واقع نگرانه با توجه به قرائن و دقائق روش‌های محدثین و فقها و اصحاب بزرگوار در نقل و حفظ این تراث عظیم و در عین حال به طور علمی و بسیار عالمانه به این وادی وارد شوند تا مراکز علمی از تحقیقات آنها بهره‌مند گردد.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، نخستین همایش تخصصی «واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه»، به همت موسسه امام‌هادی(ع) وابسته به دانشگاه امام صادق(ع) عصر امروز، با پیام حضرت آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی و با سخنرانی اساتید و صاحب‌نظران حوزه علمیه آیات و حجج‌اسلام استادی، مختاری، علیدسوت، مهدوی‌راد، احمدی و میرلوحی، همراه با میزگرد علمی در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم برگزار شد. در ادامه گزاشی مختصر از سخنان اساتید مدعو را می‌خوانید.

محققان با نگاهی فراسندی و واقع نگرانه به تحقیق و تتبع حدیث بپردازند

پیام حضرت آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی از مراجع تقلید شیعه، به همایش «واکاوی اصالتهای حدیث شیعه» به شرح زیر است:

بسم اللّه الرحمن الرحیم الحمدللّه رب العالمین و صلّی اللّه علی سیّد المرسلین محمد و آله الطاهرین لا سیّما بقیّه اللّه فی الأرضین

قال الامام ابا عبدالله جعفر بن محمدالصادق (ع) اعرفو منازل شیعتنا عندنا علی قدر روایتهم عنا و فهمهم منا، السلام علیکم و رحمه الله و برکاته،

حرکت علمی فرخنده‌ای که در طلیعه آن همایش باشکوه واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه عنوان گرفته است بشارت و آینده‌ای درخشان در دفاع از حدیث شیعه و مبانی و اصول آن می‌دهد.

در عظمت کار حدیث و فعالیت برای تقویت و استحکام اعتقادات هر چه بگوییم و هر چه روایت بخوانیم باز هم نمی‌توان حد آن را استحصاء نمود، قرآن و سنت و حدیث همه حقایق است و همه‌ی حقایق در قرآن و حدیث است.

تفسیر اهل بیت صلوات الله علیم اجمعین، علوم مأثوره و احادیث شریفه، آثار نبویه، معارف نهج البلاغه، صحیفه‌ی سجادیه، صحیفه‌‌‌ی ثالثه و رابعه و خامسه، کتاب شریفه‌ی اربعه، گنجینه‌های ادعیه، موسوعه‌ی بحار الانوار، کتاب مکارم الاخلاق و دهها و صدها اصل و کتاب همه ذخایر و گنج‌های ارزشمندی هستند که بشر همیشه در مسیر حرکت به سوی کمال به آنها احتیاج مبرم دارد.

تراوش این علوم از بیت نبوی (ص) از آیات عظیمه‌‌‌ی نادره و دلایل شافیه‌‌‌ی کافیه بر وجود خداوند متعال و عالم غیب است، متأسفانه برخی که به اصطلاح دانش پژوه و اهل تحقیق شمرده می‌شوند از این یگانه دریای علم و معرفت غافل مانده و چنان که سزاوار است قدر این نعمت را نمی‌دانند و چه بسا به مکتب‌هایی نظر دوختند که غیر از ظلمات و تاریکی و سرگردانی کسی را به جایی رهنما نیستند و سراب را نشان می‌دهند و با تضعیف غیرعلمی و غیر منصفانه‌‌‌ی مبانی اسناد و محتوای احادیث به اصل دین و مخصوصا رکن رکین امامت و مقامات ائمه‌‌‌ی معصومین (ع) لطمه می‌زنند.

در این میان از علمای حدیث شناس و محققانی که به موازین رجالی و دقت‌های متنی و سندی مسلط هستند و نگاهی راهگشا و پایه‌ای به حدیث دارند به گونه‌ای که حدیث را در متن استنباط‌ها و دقایق خویش قرار می‌دهند و حفظ میراث حدیثی را در اولویت مطالعات و تحقیقات خویش می‌دانند انتظار می‌رود با نگاهی فرا سندی و واقع نگرانه با توجه به قرائن و دقائق روش‌های محدثین و فقها و اصحاب بزرگوار در نقل و حفظ این تراث عظیم و در عین حال به طور علمی و بسیار عالمانه به این وادی وارد شوند تا مراکز علمی از تحقیقات آنها بهره‌مند گردد. این حرکت و به این کیفیت بسیار لازم است و در این جهت زمان زیادی از دست رفته است.

حقیر نیز برای همراهی با این حرکت علمی در حد بضاعت خویش توجه فضلای گرامی را اجمالا به این نکته معطوف می‌دارم:

با بررسی قرائن در کتب حدیثی، رجالی و … می‌توان دریافت که تعداد زیادی از کتبی که در قرون سوم و چهارم بلکه در قرن دوم به رشته‌‌‌ی تألیف درآمده و از مصادیق کتاب‌های بزرگانی همچون شیخ صدوق، شیخ طوسی، نعمانی و دیگران اعلی الله و مقاهم می‌باشم در حین تألیف جوامع حدیثی در نزد آنان موجود بوده است ولکن رسم و روش ناقلین بر این بوده که تنها بر اساس نقل اساتید و اجازه‌‌‌ی آنها در روایت عمل کرده و بدون واسطه‌‌‌ی آنان از کتاب نقل نمی‌نمودند.

بر این پایه هر چند در برخی اسناد مخصوصا در کتب اربعه یا دیگر کتب نقاط ضعفی هم وجود داشته باشد اما این نقاط ضعف آسیبی به اعتبار روایت و اهتمام و استدلال به آن نمی‌رساند و از دیگر سو شدت امانت داری بزرگان و محدثین متقدم ما را نشان می‌دهد به عنوان نمونه می‌توان شواهد این مسأله را در کتاب فهرست شیخ طوسی و روش ابن ادریس دید، همچنین نمونه‌‌‌ی روشنی برای این مطلب در کتاب منتخب الاثر، ابن عیاش جوهری آمده است .حقیر به تفسیر این نکته‌‌‌ی مختصر اما بسیار مهم در ابتدای کتاب منتخب الاثر در بحث از ائمه‌‌‌ی اثنی عشر (ص) پرداخته ام.

در انتها با سپاس از دست اندرکاران و فضلا و علمای حاضر در این جلسه تقارن آن را با طلیعه‌‌‌ی ایام میلاد موفور السرور حضرت ولی عصر ارواح العالمین له الفدا را به فال نیک و مبارک گرفته و امیدوارم تحت عنایات ولی الله الاعظم عجلی الله تعالی فرجه الشریف بیش از پیش به خدمتگذاری موفق باشید.

یازدهم شعبان المعظم ١۴٣٩ لطف الله صافی

پاسخ به شبه‌افکنان احادیث شیعه

آیت‌الله رضا استادی، رئیس شورای عالی حوزه‌‌‌‌های علمیه: چندی است که برخی چه در داخل حوزه، چه در دانشگاه‌‌‌‌ها، چه در خارج و چه در خارج از کشور راجع به حدیث صحبت‌‌‌‌هایی‌‌‌‌ می‌کنند که معقول و درست نیست و واقعیت ندارد.

ما تا این بهانه‌‌‌‌ها را درست توضیح ندهیم و متوجه نشوند، لااقل آنهایی که عنادی ندارند باز ادامه‌‌‌‌ می‌دهند البته این واقعیت را ما‌‌‌‌ نمی‌توانیم انکار کنیم که بالاخره حدیث جعلی داشتیم و احادیث جعلی هم از زمان پیغمبر (ص) تا زمان ائمه معصومین بوده است.

یکی از بهانه‌‌‌‌های این قبیل افراد این است که گاهی به همین جملات کلی اکتفا‌‌‌‌ می‌کنند و‌‌‌‌ می‌گویند خودشان‌‌‌‌ می‌گویند ما حدیث موضوع داریم خودشان به خصوص عامه کتاب‌‌‌‌هایی به عنوان موضوعات نوشتند همین را بهانه‌‌‌‌ می‌کنند، هر چه را که دلشان نخواست و با سلیقه شان نساخت‌‌‌‌ می‌گویند از همان‌‌‌‌هاست، با اینکه توجه ندارند که اگر حدیث جعلی بوده تقریبا باید بگوییم ۹۹ درصد آن، همان زمان مشایخ ما همه از کتاب‌‌‌‌ها خارج شده است.

به جرأت‌‌‌‌ می‌توان گفت که اگرما الان بیش از ۱۰۰ هزار حدیث داریم؛ آنهایی که خیلی دقت کنند فکر‌‌‌‌ نمی‌کنم هزار تا حدیث جعلی پیدا کنند؛ حساب عامه از ما جداست. در کتاب‌‌‌‌های اصیل ما اصلا این چیزها نیست، یک چیزی شنیدند.

ما یقین داریم که در آغاز حدیث جعلی بوده و اطمینان داریم که احادیث جعلی مگر به ندرت در کتاب‌‌‌‌های اصیل ما راه پیدا نکرده است، اگر کسی واقعا عناد ندارد توجه بکند.

آنها این موضوع را بهانه‌‌‌‌ می‌کنند که در روایات شما هست که منهای مسأله‌ی تعارض، احادیث را به قرآن عرضه کنید که حدیث مخالف قرآن نباشد؛ این کار شده و حالا هم کسی ابا ندارد احادیث را به قرآن عرضه کنند، اگر پیدا کردند که دل‌بخواهی نیست که هر کس از یک حدیثی خوشش‌‌‌‌ نمی‌آید یک آیه‌ای را یک طوری معنی کند بگوید این با آیه‌‌‌‌ نمی‌سازد.

تقیّه از دیگر بهانه‌‌‌‌های شبهه افکنان در احادیث شیعه است؛ در پاسخ باید گفت که تقیه هست، احادیث تقیه هم هست، خود ائمه هم یادآوری کردند، بزرگان ما هم توجه داشتند. البته یک کوتاهی هم از طرف ما شده که ما بین کتاب‌‌‌‌هایی که به آن توجه کامل داریم مثل کتب اربعه، بعضی از کتاب‌‌‌‌هایی که اصلا مولف در صدد اینکه احادیث صحیح دارد نبوده اینها را هم جدا نکردیم و لذا قاطی‌‌‌‌ می‌کنند، بعضی از امالی‌‌‌‌های ما اینطور است که حدیث‌‌‌‌ می‌خواندند منتها در صدد این نبودند که حالا این حتما یک سند درست داشته باشد.

بهانه‌ی مساله غلوّ؛ در برخی کتابها که دیدم، در مورد این مساله اشتباه شده ولو از جانب بزرگان ما هم بوده باید برگردیم، غلو را درست معنی نکردند هر کسی یک فضیلت مهمی از اهل بیت گفته گفتند غالی است، اگر یک کسی اشتباه کرده ولو از بزرگان ما هم باشند باید تبیین کرد چراکه معارف ما و مقامات ائمه(ع) معلوم است.

واقعا کسانی که عناد ندارند و دنبال واقعه هستند به کسانی که در این رشته مهارتی دارند و زحمتی کشیدند و سال‌‌‌‌های سال تتبع کردند و به نتیجه رسیده است، استفاده کند. چرا مراجعه نکرده همین طور یکی کتاب‌‌‌‌ می‌نویسد؟

در هر صورت اگر مثل این کتاب قبلا نوشته شده، این کتاب بعدا نوشته بشود، این نکاتی که آنها به آن تمسک‌‌‌‌ می‌کنند و به اصطلاح عامه ی مردم هم ظاهر الصلاح است این را باید در این نوشته‌‌‌‌ها توضیح بدهیم، طلاب و فضلا و دانشگاهی‌‌‌‌های ما توجه داشته باشند که وقتی‌‌‌‌ می‌گوییم صحیح منظور چیست؟ وقتی‌‌‌‌ می‌گوییم صحیح را قبول داریم ضعیف را قبول نداریم منظور چیست؟

این کتاب و از قبیل این کتاب اگر در گذشته بوده اگر در آینده‌‌‌‌ می‌خواهیم بنویسیم این بهانه‌‌‌‌ها را باید از دست اینها بگیریم و همه متوجه بشوند که مقصود ما از حدیث صحیح و ضعیف چیست؟ و کتاب‌‌‌‌های اصیل ما که به این زودی حاضر نیستیم حتی یک حدیث آن را رد کنیم کدام کتاب‌‌‌‌هاست.

هفت آسیب جدی در پژوهش‌های حدیثی

حجت‌الاسلام ابوالقاسم علیدوست، استاد سطح خارج و رئیس انجمن فقه و حقوق حوزه علمیه قم: معتقد هستیم که احادیث اهل بیت(ع) از جمله شخص پیامبر(ص)، دارای مخاطبان فرادینی است. صحیفه سجادیه ونهج البلاغه شریف و دعای کمیل و… را‌‌ می‌توانیم به دست هر انسانی که به معبودی معتقد است عرضه کرد؛ معارف اهل بیت(ع) ترجمان قرآن کریم است و همان ظرفیتی که در قرآن وجود دارد، در روایات اهل بیت(ع) نبوت نیز وجود دارد.

بهترین و مهمترین ابزار حکومت مهدوی، پس از قرآن کریم، روایات اهل بیت نبوت است و در جای خود نیز ثابت شده است که بین روایات اهل بیت(ع) و قرآن کریم رابطه دوسویه است. یعنی اینگونه نیست که تنها روایات مفسر قرآن باشند، بلکه در بخش‌های زیادی، قرآن مفسر روایات اهل بیت(ع) است؛ متفکران و محققان باید رابطه یک سویه را به دو سویه تغییر دید دهند.

این ظرفیت از همان روزهای آغازین رحلت پیامبر(ص) و کمی قبل از آن، دچار آسیب شد؛ از جمله این آسیب‌ها، اندیشه و توهم کافی انگاری قرآن بود؛ این شعار حسبنا کتاب الله نه فقط در زمان پیامبر(ص)، بلکه حتی در همین الان هم در برخی از تفکرات دیده‌‌ می‌شود.

آسیب دوم، ضعیف انگاشتن افراطی و ناموجه اخباری است که در اختیار داریم از حیث سند و یا راه‌های دست یابی به احادیث اهل بیت(ع)؛ منکر روایات ضعیف نیستیم، ولی اینکه بخش عظیمی از روایات به نام مجوسیات، مسیحیات و اسرائیلیات کنار گذاشته شود، آسیب دیگری بود که لطمه خود را تا جایی که کتب معتبری چون اصول کافی را‌‌ می‌گویند ضعیف است وصل شد.

آسیب سوم نقطه مقابل بود که همان افراط ناموجه از اخذ اخبار در کنار عقل و قرآن و روایات است که در یک نظام هرمی در طول هم بود؛ اینکه اجتهاد در اخذ به اخبار کنار رفت و به خود سند اکتفا شد نیز از دیگر آسیب‌های این حوزه است. ما ماموریم که روایات اهل بیت(ع) را در کنار عقلی که در روایات آمده است و قرآن و روایات قراردهیم.

آسیب چهارم آن بود که برخی از اخباری‌ها پنجه تعرض به صورت دیگران افکندند که اثرش را روی اخبار گذاشت و اثرهای گرانسنگ اخباریون بزرگ را نیز دچار خسارت کرده است.

اندیشه تخته بند کردن روایات به زمان و مکان خاص آسیب پنجمی است که در این عرصه مطرح است؛ یعنی اینکه عنوان‌‌ می‌شود که این روایات مشمول مرور زمان شده است؛ در اینجا باید فرازمان بودن و فرامکان بودن روایات اثبات شود.

آسیب ششم هم برخی از تصورات بی بنیان و نقل به معنا است؛ در روایات بیان شده است، اصل مراقبت و کنترل روایات توسط تراث مکتوب شده نیز وجود دارد و این مطلب را از نقل به معنا خارج کرده و به نقل به الفاظ رسیده؛ برخی از تصورات بی بنیان باعث شد این توهم ایجاد شود.

نگاه‌های خاص به تراث اهل بیت(ع) آسیب هفتم در این عرصه است؛ از جمله انگیزه‌های سیاسی و اعتقادی و فرقه‌‌ای باعث‌‌ می‌شد که برخی از روایات اهل بیت(ع) پررنگ و برخی دیگر نیز نادیده گرفته شود؛ متفکران باید با روشی که در فقه انجام‌‌ می‌دهند در خدمت اخبار قرار گیرند و از اخبار نیز استفاده کنند.

حراست از قرآن و احادیث، مشی ائمه اطهار(ع)

حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی راد، نویسنده، استاد حوزه و عضو هیئت علمی دانشکده الهیات پردیس فارابی: تاریخ حدیث از نکات مهمی است که باید در عرصه پژوهشی مورد توجه قرار گیرد؛ ضرباتی که برخی از خاورشناسان به سنت وارد کردند، جوامع اسلامی بیداری پیدا کرده که این مباحث را مطرح کردند.

در تحریرالعلم خطیب بغدادی، مجموعه‌‌ای از روایات وجود دارد که گویا شخص پیامبر اکرم(ص) از ثبت و ضبط کتابت نهی فرموده اند؛ به حدی بر این روایات دامن زده اند که برخی از عالمان بزرگ نیز این بحث را پذیرفته اند.

با قاطعیت نیز بیان‌‌ می‌شود که حتی یک روایات صحیح دلالت کننده نهی از روایت وجود ندارد؛ جز یک روایات در مسلم که اگر به عنوان توجه شود آن است که خود مسلم آن روایت را برای ثبت و ضبط به کار برده است نه نهی از ثبت.

برخی دیگر از اندیشمندان جلوگیری از کتابت را یک بحث شخصی تلقی کرده‌اند؛ دکتر شوقی ضیف شخصیت فاضل و محقق در کتاب خود تصریح‌‌ می‌کند که کتابت علم و حدیث، انقطاع و هی‌چگاه گسست نداشته است؛ زیرا در تشیع، شیعیان امام خود را مفترض الطاعه در تمام شئون‌‌ می‌دانند و چون امام علی(ع) بر کتابت حدیث اصرار داشتند پس شیعیان نیز چنین کرده اند.

مرحوم ‌‌آیت‌الله عسکری بیان کرده، امام علی (ع) جریان حراست و حفاظت از قرآن و حراست از حدیث و سنت را پس از حکومت ایجاد کردند؛ امام(ع) برای استمرار سنت نبوی و نقل روایات تلاش عظیمی انجام دادند.

امام حسن(ع) در ده سال پس از صلح به شکل معنا داری افراد را به دمشق فرستادند تا حدیث بخوانند؛ بسیاری از کوفیان به امر امام حسن(ع) در دمشق روایات پیامبر را در فضایل امام علی(ع) قرائت کردند.

امام سجاد(ع) کار معجزه آسایی کرده است زیرا خفقان آمیزترین روزگار تشیع، روزگار امام سجاد(ع) است، ولی ایشان میراث حدیثی را بوجود آوردند؛ ۲۹۴ آیه در صحیفه الجامعه، استخدام و تفسیر شده است و همه آنها معنی دار است؛ امام سجاد(ع) وقتی به درود به خداوند و پیامبر و اهل بیت (ع)‌‌ می‌رسند اطلاق دارد، ولی وقتی به سلام به صحابه‌‌ می‌رسد، بیان شان اطلاق ندارد که نگاه شیعه به صحابه را بیان‌‌ می‌کند.

اهتمام علمای شیعه نسبت به دقت در ضبط درست و شکل حدیث

حجت‌الاسلام رضا مختاری، رئیس موسسه کتابشناسی شیعه: طریق اجازه یکی از اصول روایت است؛ کتب حدیث را نزد مولفین و مشایخ قرائت‌‌ می‌کردند تا ضعف و… آن مشخص شود و پس ازآن مشایخ اجازه صادر‌‌ می‌کردند. از این جهت بسیاری از کتب حدیثی ما نزد مشایخ خوانده شده است و در آن نیز تصریح شده است که این مطالب نزد ما قرائت شد.

شیخ صدوق یکی از شاگران فقیه اش را فراخواندند که کتاب را طبق نسخه نزد ایشان قرائت کند و این مساله را نیز قید فرمود که این کتاب توسط فلان شخص قرائت شد و فلان قسمت کتاب نیز تصحیح شد.

میرزای نوری نسخه‌‌ای از «کتاب کافی» را نیز بیان‌‌ می‌کند که این کتاب نیز بر شهید ثانی قرائت شده است که این نسخه کافی در دسترس است و در کتابخانه ‌‌آیت‌الله مرعشی نجفی موجود است و قسمتی از عبارات شهید نیز وجود دارد.

مهمتر از آن، نسخه‌‌ای از تهذیب شیخ طوسی است؛ نسخه تهذیب از خط خود شیخ است و این نسخه نزد شهید بوده است؛ شهید ثانی با شاگردش شیخ حسین بن عبدالصمد پدر شهید بهایی مقابله کتاب را با نسخه دیگر انجام دادند و عین همان مطالب را راجع به تهذیب نوشته است؛ یعنی پدر شیخ بهایی تهذیب را استنساخ کرده است و با شهید ثانی این نسخه را با خط شیخ طوسی مقابله کرده‌اند و این نسخه امروز موجود است و در کتابخانه ‌‌آیت‌الله مرعشی نجفی وجود دارد.

محدث نوری بیان کرده است که عنایت علما به این فن به حدی بود که نهج البلاغه را از اول تا آخر‌‌ می‌خوانند و در الفاظ و دقت و اختلاف نسخ و معانی آن را انجام‌‌ می‌دادند.

اهتمام علمای شیعه نسبت به دقت در ضبط درست و شکل حدیث وجود دارد از همین جهت بزرگان به ما دستور داده‌اند که یکی از کارهای بسیار مهم بحث اجازات شیعه است و به لطف الهی در موسسه کتابشناسی شیعه به جمع همه اجازات شیعه اهتمام کردیم و این مجموعه در یک موسوعه ۲۰ جلدی اجازات شیعه منتشر‌‌ می‌شود.

میراث عظیم حدیثی، رکن رکین مذهب شیعه است

حجت‌الاسلام احمد احمدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس سازمان سمت: میراث عظیم شیعه به خصوص میراث عظیم حدیثی شیعه، رکن رکین از مذاهب نورانی ما است. غربی‌ها باید به احادیث ما نظر بیاندازند تا شان و جایگاه اهل بیت (ع) و این مکتب را در یابند؛ مرحوم علامه طباطبایی تاکید بر احادیث داشتند و بیان‌‌ می‌فرمود،‌ این احادیث نور است و باید نورانی شویم.

از روزی که وارد حوزه شدم، سعی داشتم در حفظ و انتشار میراث اهل بیت(ع) تلاش کنم؛ زمانی که نویسنده این اثر(سید علیرضا حسینی شیرازی) این کتاب را برای ما آورد و گفت که مجموعه سمت آن را منتشر کند، بنده با مطالعه کتاب ملتفت شدم که این کتاب توسط یک فرد فاضل نوشته شده است.

کتاب «اعتبارسنجی حدیث شیعه» یکی از کتاب‌هایی است که در زمینه نشر آثار اهل بیت(ع) بسیار ارزنده است و امیدواریم که خداوند به تمام کسانی که در این عرصه فعالیت دارند توفیق عالیه عنایت کند.

کتاب، اثر ارزشمندی است و نویسنده از شاگردان ‌‌آیت‌الله شبیری زنجانی است و در زمینه حل مسایل مرتبط به حدیث نگاشته شده است.

مجاهدت‌های فقها در تحکیم پایه‌های روش شناختی دفاع از حدیث امامیه

حجت‌الاسلام سیدمصطفی میرلوحی، رئیس هیئت مدیره موسسه امام‌هادی(ع): شرفیابی به محضر مراجع عظام تقلید و کسب رهنمود از آنها از اقدامات این همایش بوده است. تالیف مجموعه مقالات مرتبط با موضوع همایش از جمله فعالیت‌های این همایش بود که این مجموعه مقالات منتشر شد.

برپایه حدیث ثقلین، قرآن و اهل بیت(ع) به منبع بی بدیل معارف و آموزه‌های اسلام معرفی شده است که بهره‌مندی از هر دو ضامن سعادت انسان‌ها است و حفظ و حراست از آن، آزمون امانت داری ما نزد حضرت خاتم(ص) است.

در شکل گیری مجموعه احادیث امامیه و انتشار و گسترش آن در سطح جامعه و تربیت افراد دانشمند جهت انتقال این میراث به نسل‌های مختلف، ائمه شیعه منتهای تلاش و جهاد خود را به عرصه رساندند.

تدبیر و مدیریت ائمه اطهار(ع) و حرکت روشن و هدایت یافته محدثان به پایبندی به معیارهای اخذ و انتقال حدیث از نخستین دوره‌ها، میراث حدیث شیعه را از ممزوج شدن و خطر انحرافی حفظ کرد.

با آغاز غیبت امام عصر(عج) عالمان و محدثان امامیه چون شیخ کلینی و صدوق و طوسی و دیگر محدثان متقدم شیعه با اعتماد بر اعتبار این میراث و بهره مندی از قرائن و روش‌های هدفمند به جمع آوری و انتقال این میراث پرداختند و در مرحله دیگر اعتبار حدیث امامیه را آشکار کردند.

در قرون بعدی و به رغم نگرش‌های اعتبار سنجی استوانه‌های علمی و فقهی امامیه چون علامه مجلسی، شیخ حر عاملی تادیگر بزرگان تا محدث نوری با قواعد اعتبارسنجی راه‌های تامین اعتبار آن را هموار کردند.

از دو قرن پیش تا کنون عالمان بزرگی چون وحید بهبهانی تا میرزای قمی و مراجع عظام تقلید در تحکیم پایه‌های روش شناختی دفاع از حدیث امامیه مجاهدت‌های بسیار کردند و همگی با تمام تفاوت‌ها در روش و نگرش به اصالت مجموعه احادیث امامیه حکم دادند.

کارشناسان فن با تمام اهتمام به جایی که در بررسی اسناد و اعتبار سنجی اسناد دارند این نحو نگرش را جانب نگرانه و علمی‌‌ می‌دانند که بیان شود که حدیث شیعه ممزوج با مباحث ضعیف است. پاسداری از این میراث و پاسخگویی به این ابهامات و تبیین اصالت حدیثی، وظیفه‌‌ای مهم برای همه دانشجویان و طلاب وظیفه مند شیعه است.

انعقاد این نشست علمی و گردهمایی با حمایت و هدایت مراجع معظم شیعه و اعلام و فضلا و اساتید و پژوهشگران حوزه و دانشگاه مجال مغتنمی است که باید آن را فرصتی مسئولیت ساز دانست؛ فرصتی باری همه عالمان و فضلا و محققانی که با توسل به ادب تحقیقی و… نقش خود را در توسعه و تعمیق علمی اعتبار حدیث شیعه اعمال کنند.

گفتنی است، در این همایش از کتاب «اعتبارسنجی حدیث شیعه» تالیف سیدعلیرضا حسینی شیرازی از مدرسان علم رجال و حدیث با حضور علما و استادان حوزه رونمایی شد.

کلیک کنید: تصاویر استقبال گرم و پرشور علما و طلاب از همایش «واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه»