حکومت و قانون

شبکه اجتهاد: تعبیر «امامت امت» از امام خمینی (ره) است. ایشان برای معرفی روز ۱۲ فروردین عبارت «امامت امت» را برگزیده و فرموده است: «من در این روز مبارک که روز امامت امت است… جمهوری اسلامی ایران را اعلام می‌کنم.»(صحیفه امام، جلد۶، صفحه۴۵۲). نکته مهم و قابل دقت در این جمله این است که امام نفرمودند روز امامت و امت، …

شبکه اجتهاد: آغاز سخن، ۱۲ فروردین، روز جمهوری اسلامی را به همه انقلابیون واقعی و حوزه علمیه انقلابی تبریک عرض می‌کنم و چون تئوری جمهوری اسلامی را حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه اعلام کردند؛ نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد؛ لذا لازم دانستم مطلبی در باب صیانت اندیشه‌ای از جمهوری اسلامی به عنوان الگوی حکمرانی …

شبکه اجتهاد: یمن بعد از اسلام سهم مهمی در فرهنگ و تمدن اسلامی داشته و دارد. بسیاری از صحابه و تابعین و علمای صدر اول از مفسران و فقیهان و محدثان از یمن بوده اند. در یمن البته مذاهب مختلف فقهی و کلامی همواره حضور داشته، از مذهب شافعی که همینک نیز در جنوب یمن مذهب فقهی غالب است تا …

ما برای نسبت دادن یک ایده بزرگ فقهی به یک مرجع یا مجتهدی طبیعتا نمی‌توانیم به تک‌گزاره‌ها استناد کنیم، حتما باید برویم و مبانی فقهی و اصولی ایشان را آن هم به روش اجتهاد نه به روش گزینشی بررسی کنیم و ببینیم که ایشان وظایف امام(ع) را چه می‌داند؟ و در بحث نیابت به‌ویژه نیابت عامه چه دیدگاهی درمورد نیابت …

حجت‌الاسلام سیدجواد ورعی، در نشست علمی «اصول بنیادین حکومت در اسلام از دیدگاه علامه نائینی» گفت که اصل مهمی که نائینی از آن یاد کرده است حق نظارت مردم بر زمامداران و حق انتقاد است ولی حجت‌الاسلام محسن مهاجرنیا معتقد است که باید بین حقوق و تکالیف مردم در نظام ولائی با غیر آن تمایز قائل شویم. به گزارش شبکه …

سومین همایش کتاب سال حکومت اسلامی با پیام‌های آیت‌الله احمد جنتی و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رئیسی، با حضور شماری از نمایندگان مجلس خبرگان رهبری و اساتید برجسته حوزه علمیه قم، در مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی برگزار شد و از ۱۳ شخصیت علمی تجلیل به عمل آمد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، قرائت پیام آیت‌الله احمد جنتی توسط قائم مقام مرکز …

حجت‌الاسلام رهایی ضمن اشاره به جایگاه علمی شیخ طوسی بیان کرد: برخی دیدگاه‌های شیخ مطابق دیدگاه‌های بشردوستانه است؛ مثلا طبق نگاه ایشان نمی‌شود اسرا را کشت یا اگر یک مسلمانی از مشرکان امان گرفت و به کشور ‌‌آن‌ها رفت حق ندارد به اموال مشرکین تعرض کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «دیدگاه‌های شیخ طوسی در حقوق بین‌الملل» با سخنرانی …

شبکه اجتهاد: کتاب «فقه سیاسی شیعه: سازکارهای تحول در دوره معاصر» به قلم حجت‌الاسلام سیدکاظم سیدباقری از آثار منتشر شده گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در فصلنامه «بررسی مطالعات دینی «Review Religious Studies » (RSR) شماره ۴۷ در ژانویه ۲۰۲۲ معرفی شده است. اهداف این فصلنامه که متعلق به دانشگاه رایس آمریکا است توسط انتشارات …

مواضع و عملکرد شیخ‌عبدالکریم در قبال حکومت و مسائل سیاسی، نه به دلیل عدم‌اعتقاد به سیاست‌ دینی و عدم‌دخالت روحانیت در سیاست، بلکه نشات‌گرفته از اقتضائات و محدودیت روزگار بود. به تعبیر دیگر روش سیاسی موسس حوزه، براساس تقیه و در نظر گرفتن «قدر مقدور» بوده است؛ نه «قدر مطلوب». ولی آقای محقق‌داماد، به این مساله توجه نکردند. شبکه اجتهاد: …

شبکه اجتهاد: در این گزارش کتاب «ناگفته‌هایی از سفر درمانی آیت‌الله سیستانی و بحران نجف» و کتاب «دیدگاه‌های سیاسی‌اجتماعی آیت‌الله سیستانی در مسائل عراق» مورد واکاوی قرار می‌گیرد. کتاب اول: ناگفته‌هایی از سفر درمانی آیت‌الله سیستانی و بحران نجف این کتاب که در سال ۱۳۹۱ توسط انتشارات اطلاعات وارد بازار نشر و توزیع شد، ترجمه فارسی کتابی است با عنوان …

فقه خوارجی تعبیر استعاره‌ای نیست؛ یعنی از واژه خوارج برای نام‌گذاری یک نوع تفسیر فقهی انتخاب نشده است. بلکه این تعبیر یک حقیقت است؛ بدان معنا که اگر من این اصطلاح را با وضعیت کنونی تطبیق می‌دهم و مصداقش را مشخص می‌کنم، ارتباط تاریخی با صدر اسلام دارد. شبکه اجتهاد: دستگاه نوظهور «فقه خوارجی» مدتی است در حوزه فکری فقه …

ما امروز با دیدگاه‌هایی مواجهیم که با عنوان مباحث فقهی مطرح می‌شوند و ادعاهایی دارند؛ مثلا اینکه برخی از اینها ادعا می‌کنند «فقه انقلاب فقهی است که به تحولات انقلابی و نظریه‌پردازی در راه آرمان‌های انقلاب پرداخته است»، مبنایی کاملا نادرست دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از مطالب قابل‌تامل در نسبت با دستگاه فقه خوارجی، ادعای «خط امام» در …

عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: از نگاه آموزه‌های قرآن، اصل بر برائت انسان است نه مجرم بودن او؛ لذا در موارد شک باید حکم بر برائت انسان صادر شود. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی با موضوع «مبانی سیاست جنایی اسلام و ایران در جرایم علیه تمامیت جسمانی» چندی قبل، توسط …

شبکه اجتهاد: به بار نشستن نگاه تمدنی به اسلام در میان شیعیان، میوه تلاش‌ها و کوشش‌های چند صدساله امامان معصوم (ع) در جامعه اسلامی است که هر یک به سهم خویش، پرتویی از اسلام ناب محمدی (ص) را با سیره علمی و عملی خود نمایان کرده‌اند. در میان امامان معصوم (ع)، جایگاه امام کاظم (ع) به لحاظ نقش‌آفرینی تمدنی، برجستگی …

شبکه اجتهاد: قتل‌‌‌های ناموسی پدیده جدیدی نیست و اختصاص به ملت خاص یا دین و مذهب خاصی ندارد؛ معضلی بسیار بغرنج و فراگیر است. براساس آمار صندوق جمعیت سازمان ملل، سالانه حدود پنج‌هزار زن در جهان به دلیل قتل‌های ناموسی کشته می‌شوند. بیشتر این زنان ساکن غرب آسیا، شمال آفریقا و بخش‌هایی از جنوب آسیا هستند و حداقل ‌هزار زن …

استاد شیخ هادی نجفی اصفهانی با محکوم کردن قتل‌های ناموسی و عدم ارتباط آن با اسلام تصریح کرد: فقط حاکم شرعِ فقیه عادل می‌تواند حد جاری کند و تمام این کار‌ها تجاوز، قتل و جنایت است و ریشه این قتل‌ها پیروی از تعصب جاهلیت دارد و به‌هیچ‌وجه مورد تائید اسلام و فقه شیعی نیست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله هادی …

حجت‌الاسلام مهراب صادق‌نیا، با بیان اینکه تعصبات طایفه‌ای؛ مهمترین عامل قتل‌های ناموسی است، گفت: وقتی فرهنگ عمومی یله و رها شده تلاش برای قرآن‌خوان و نمازخوان کردن و با حجاب کردن جوانان به نتیجه نمی‌رسد، فرهنگ مذهبی بخشی از فرهنگ عمومی است و وقتی فرهنگ عمومی آشفته باشد در عرصه دینی هم نتیجه نمی‌گیریم. همچنین محسن برهانی، با بیان اینکه …

شبکه اجتهاد: نشست علمی «صدسالگی حوزه قم» در ۲۸ آذر با همکاری دو مرکز «انجمن اندیشه و قلم» و «خانه اندیشمندان علوم انسانی» در تهران برگزار شد. این نشست در آستانه صدمین سال تأسیس حوزه قم، و به مناسبت انتشار کتابی با عنوان «صدسالگی حوزه قم» که به صورت مجموعه مقالات و اسناد تنظیم شده است انجام گردید. جمع‌آوری مقالات …

شبکه اجتهاد: برادر گرامی جناب آقای مهدی نصیری در یادداشتی کوتاه در پایگاه رسانه‌ای خبرآنلاین با عنوان «انقلاب اسلامی و رهبری کاریزماتیک» چنان شتاب‌زده و از روی هیجان نکته‌هایی را پیرامون انقلاب اسلامی و سازوکار رهبری آن عنوان کرده‌اند که مخاطب ناآشنا و عمومی‌تر را دچار کژفهمی می‌کند. به همین مناسبت نگارنده این یادداشت نکته‌هایی را پیرامون ادعاهای طرح‌شده در …

شبکه اجتهاد: توجه و استناد انقلابیون به سیره سیاسی امام علی علیه‌السلام، از جنگ جمل به این سوی، همواره در منابع تاریخی منعکس شده است. از قرن سوم، از عهد نامه اشتر به عنوان یک متن سیاسی یاد و مورد استفاده قرار گرفته و بعدها در دوره صفوی و قاجار تا انقلاب اسلامی و پس از آن، چندین ترجمه و …

اخیراً استاد سید مصطفی محقق داماد در یادداشتی با عنوان «دریغا اخلاق، دریغا اجتهاد!» پیرامون این حادثه دل‌خراش نوشته و معتقد است قوانین برگرفته از برداشت‌هایی فقهی، قتل‌های ناموسی را به‌اندازه کافی جرم‌انگاری نمی‌کنند و حتی به آن‌ها جواز هم می‌دهند! از این‌سو، دکتر محسن برهانی، در استدلالی پنج‌گانه، تحلیل نموده است که در خصوص ارتباط بخشی بین قتل‌های ناموسی …

اگرچه اکثریت فقهای امامیه قائل به قصاص مادر در قتل عمدی فرزند هستند لکن ضمن رد ادله ابراز شده از جانب آنان می‌توان دیدگاه مخالف قصاص را برگزید و آن را موافق احتیاط دانست که بر این مدعا می‌توان از دو راه بهره جست به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی- ترویجی با موضوع «قتل فرزند توسط مادر در فقه امامیه» …

الصرخی در کتاب به اصطلاح فقهی خودش علیه شیخ محمد یعقوبی (باجناق خود) که وی وصیت دوم صدر را دارد می‌گوید: وصیت دوم صدر دوم، فقط نشان می‌دهد که شیخ محمد می‌تواند فتوا بدهد، اما دلیلی بر این‌که شیخ محمد اجتهاد دارد و می‌تواند در مسیر مرجعیت قرار بگیرد ندارد. الصرخی آدم توانمندی در تولید حاشیه و شکاندن ساختار است. …

شبکه اجتهاد: انقلابی که این روزها را به عنوان سالگرد پیروزی‌‌اش گرامی داشته‌ایم خجسته و پر برکت تر از آن است که بتوان توصیف کرد. امام عزیز و به حق پیوسته ما در آغاز وصیت نامه سیاسی- الهی خود شهادت داده‌اند که: «اهمیت انقلاب شکوهمند اسلامی که دستاورد میلیون‌ها انسان ارزشمند و هزاران شهید جاوید آن و آسیب دیدگان عزیز، …

شبکه اجتهاد: حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی از فقیهان بزرگ و مراجع تقلید معاصر شیعه بود. ایشان علاوه بر تدریس و تربیت شاگردان بزرگی همچون امام خمینی، آثار علمی گران‌قدری نیز از خود به یادگار گذاشت. آیت‌الله حائری نقش مهمی در نهادمند کردن تشیع در روزگار اختناق رضاشاهی داشت. با توجه به اینکه در تاریخ حوزه، آیت‌الله حائری شخصیت بزرگی …

حجت‌الاسلام وحدتی شبیری معتقد است که قاضی تشخیص بدهد و از نظر کارشناس یا نظر خودش برایش اطمینان حاصل شود که اثرگزاری در میزان خسارت موثر است، در میزان خسارت هم باید این میزان را لحاظ کند؛ یعنی اگر ۷۰ درصد مقصر بود، باید ۷۰ درصد خسارت بدهد. استدلال او اطلاق قاعده ضمان است «من اتلف مال الغیر فهو ضامن» …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی معتقد است: فقه باید خود را بازسازی و بازخوانی کند تا توانایی اداره کشور را داشته باشد. به همین جهت فقه با پشتوانه حوزه کلام و با ضمیمه حوزه اخلاق می‌تواند یک نظام جامع را اداره کند. به گزارش شبکه اجتهاد، در اتمسفر اندیشه‌ای کشور، مباحث بسیار گوناگون و متفاوتی پیرامون نقش …

نشست تخصصی «نسبت فقه و مقاومت اسلامی» با حضور آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی و استاد عباس کعبی به همت دبیرخانه شورای عالی حوزه علمیه خراسان برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «نسبت فقه و مقاومت اسلامی»؛ بررسی دروس خارج حوزه‌های علمیه و نسبت آن با مسائل جبهه مقاومت؛ به همت دبیرخانه شورای عالی حوزه علمیه خراسان و با …

شبکه اجتهاد: یک راه برای پرداختن به موضوعات مستحدثه شروع از موضوع‌شناسی و واکاوی زمینه‌ها، عوامل پیرامونی، پدیدارها و ماهیت موضوع؛ و در ادامه یافتن قواعد فقهی دخیل در مسئله و بررسی ادله اربعه است. راه دیگر رفتن به سراغ ادله با پیش‌داشت موضوع به صورت اجمالی و یافتن دلالت‌های آنها برای موضوع به نحو تفصیلی است. استاد علی رحمانی …

شبکه اجتهاد: دانش فقه امامیه میراث‌دار تلاش و مجاهدت علمی بزرگان زیادی از علمای حوزه‌های علمیه است. گسترده‌ترین شکل از نظردهی و تبادل‌نظر و تحولات فکری را در این دانش می‌توان مشاهده کرد. اجتهادات و فتاوای متفاوت فقیهان نتیجه همین کنکاش‌های علمی بوده است. سنت فکری حاکم بر این دانش میان فقیهان آن است که باید هرگونه نظردهی و تحول …