حکومت و قانون

این کتاب را می‌توان یک اثر نابِ پژوهشی دانست که از طرفی گسترۀ تحقیقی وسیعی دارد که مجموع هرآنچه که می‌تواند به پرسش اصلیِ این تحقیق مربوط شود را بررسی کرده و از سوی دیگر مبتنی بر مبانی اسلامی و وحیانی است. به گزارش شبکه اجتهاد، هنوز هم این سوال وجود دارد که بالاخره آیا دولت وظیفه دارد که مردم را به‌سمت بهشت هدایت کند یا خیر؟! این پرسشی است که از همان سال‌های ابتدایی شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی تا امروز از ابعاد گوناگون و به انحاء مختلف مطرح شده است و معمولاً هم پاسخ چندان محکم و روشنی به …

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه باید حقوق بین مردم و حکومت و وظایف متقابل این دو به روشنی و تبیین و ارائه شود، گفت: که طبق نامه حضرت امیر(علیه السلام) به مالک، مردم را در مقابل نظام، ستونی بدانید که باید این ستون را استوار نگه داشت، هیچ ستونی با موعظه و نصیحت ایستاده نمی‌ماند، باید با تلاش و کوشش این ستون را ایستاده نگه داشت، وقتی این ستون ایستاده باشد هر وزنی را می‌تواند تحمل کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جوادی آملی در دیدار رئیس و اعضای پیوسته انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه که در …

سید جمال الدین را می‌توان هم پایه گذار «احیای اسلامی سیاسی» و هم «یک نواندیش» خواند که به موازات قبول مبانی فکری مذهبی، به فکر نوگرایی بود که آن را در چارچوب باز بودن باب اجتهاد خواستار بود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدهادی خسروشاهی از جمله پژوهشگران پرکاری است که زندگی خود را وقف نشر آثار و افکار اندیشمندانی هم چون سید جمال الدین اسدآبادی کرده. تدوین، تحقیق و نشر مجموعه آثار سیدجمال الدین حسینی (افغانی) در ۱۰ جلد و در بیش از سه هزار صفحه، در ایران و مصر، یکی از خدمات ارزنده ایشان است. این مجموعه …

تفکر و تحقیق درباره سیاست و حکومت، سابقه‌ای طولانی دارد؛ اثر پیش‌روی کوشیده است با بررسی اندیشه‌های مختلف در این زمینه، اصول، مبانی و مسائل اصلی سیاسی را تببین نماید. به گزارش شبکه اجتهاد، پژوهشکده تحقیقات اسلامی با همکاری انتشارات زمزم هدایت، کتاب «نظام سیاسی اسلام و رهبری دین در عصر غیبت» نوشته قدرت الله بهرامی را منتشر کرده است. این کتاب یک مقدمه و هشت فصل با عنوان‌های: «کلیات»، «اسلام و حکومت»، «اسلام و قانون‌گذاری»، «اهداف و وظایف حکومت اسلامی»، «مبانی نظری حکومت در عصر غیبت»، «ویژگی‌ها و اختیارات ولی فقیه» و «نقش مردم در حکومت اسلامی» دارد. نویسنده …

بحث درباره این مطلب است که آیا ولایت با «فقه» است یا «فقیه»؟ یعنى در سرپرستى و ولایت جامعه، کسى که ولایت می‌‌کند، فقیه است یا فقه؟ پاسخ این پرسش، به چگونگى برداشت ما از «ولایت فقه» و «ولایت فقیه» بر می‌‌گردد. شبکه اجتهاد: آنچه پیش روست مقاله‌ای است که از سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمد مهدی میرباقری استاد حوزه علمیه قم و رئیس فرهنگستان علوم اسلامی در تاریخ ۲۴ اسفند سال ۱۳۷۴، درباره میراث حضرت امام (ره) یعنی مسأله مهم ولایت فقیه بدست آمده است. از مهمترین موضوعات این بحث، ارتباط گسترده «حکومت»، «فقه» و «حاکم» است. داشتن …

الآن آخوند حکومتی بودن به معنای آخوندی است که مسؤولیت می‌پذیرد، آخوندی که نسبت به مسائل حکومت اعتناء می‌کند و حتماَ یک ارزش است و باید یک ارزش باشد، ولی روحانیت هیچگاه نباید در تشکیلاتی وجیزه گوی یک تشکل یا کسی باشد و از حق و عدل و انصاف به خاطر اینکه اسم خودش پای کار است یا احیاناً منافع کوتاه مدتی در یک موضوع داشته باشد، کوتاه بیاید؛ چنانکه قاطبه روحانیت هم اینگونه نبوده‌اند، به ویژه روحانیانی که با حکومت همکاری بیشتری دارند، غالباَ اینگونه نیستند. به گزارش شبکه اجتهاد، فقه سیاسی شیعه در مقایسه با سایر نظام‌های سیاسی …

حجت‌الاسلام داود فیرحی این روزها کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» را در دست انتشار دارد که به گفته وی تا نمایشگاه کتاب سال آتی روانه بازار نشر می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین داود فیرحی استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران از نگارش «فقه و حکمرانی حزبی» خبر داد و به ایبنا گفت: در این اثر تلاش کردم تا درباره پیدایش این «مفهوم و تحولاتش»، «اهمیت آن»، «رابطه فقه با تئوری‌های بازی» و «حزب و تئوری‌‌های بازی» توضیحاتی را ارائه دهم. وی ادامه داد: همچنین در کتاب درباره موضوعات دیگری چون احکام حزب در ایران، قانونگذاری حزب …

این تحقیق می‌کوشد تا ضمن توجه به پیشینه و مفاهیم این نظریه به بررسی شرایط تاریخی بپردازد که در تعامل با متن اندیشه‌ ولایت فقیه، امکانات درونی این نظریه را در مواجه‌ جدی با شرایط مدرن، پدیدار ساخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «تحلیل گفتمان ولایت‌فقیه در نظام سیاسی ایران»، تألیف فائز دین‌پرست در ۲۶۳ صفحه توسط انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) چاپ شده است. گفتمان ولایت فقیه که اصولاً پای در سنت شیعی دارد، در دنیای مدرن، حرکتی انقلابی در مقابل دولت شبه‌ مدرن اقتدارگرای پهلوی آفرید و نهایتاً تئوری مبنایی نظامی سیاسی شد؛ بی‌تردید دولتی مدرن می‌شود. ولایت …

این‌که یک کشور ۸۰ میلیون‌نفری را به فقیه بدهند راحت‌تر است یا  یک روستای ۵۰۰ نفری را؟ اگر آن‌جا ناممکن است، در این‌جا نیز ناممکن است؛ اگر امکان آن در استان نباشد، به طریق اولی در کشور هم ممکن نیست. این‌که یک روحانی فقیه بیاید زمام اقتصاد، سیاست و … همگی را بگیرد؛ چرا این را در قانون اساسی آوردید؟ بنابراین صد را ایجاد کردید؛ ۹۰ هم نزد ماست. شبکه اجتهاد: سید صمصام‌الدین قوامی در دوره کارشناسی، مدیریت صنعتی خوانده است. در سوابق وی، خدمت در سپاه و جهادسازندگی، مدیریت حوزه کرمان، مدیریت مدرسه معصومیه قم هم دیده می‌شود. وی …

حجت‌الاسلام ورعی استاد حوزه و دانشگاه معتقد است با استناد به پاره‌ای از آیات قرآن، روایات و سیره معصومین(ع) می‌شود حق مقاومت و نافرمانی مدنی را در جامعه اسلامی اثبات کرد. اما حجت‌الاسلام محمدی معتقد است باید بین نافرمانی مدنی تفکیک قائل شویم. به گزارش شبکه اجتهاد، مناظره علمی «حق انتقاد در حکومت اسلامی» با حضور حجت‌الاسلام دکتر علی محمدی، استاد حقوق جزا و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و حجت‌الاسلام دکتر سیدجواد ورعی، استاد حوزه و دانشگاه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. در ابتدای این نشست، حجت‌الاسلام ورعی گفت: هدف من از …

اگر بخواهیم نگاهی کلان به اندیشه سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی داشته باشیم باید بگوییم امروز وضعیت اندیشه سیاسی به نسبت دهه شصت اصلا قابل مقایسه نیست؛ چه از حیث نهادهای آموزشی و پژوهشی؛ چه تعداد اعضای هیات علمی و چه مجلات علمی پژوهشی. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران با عنوان «بررسی وضعیت فکر سیاسی در ایران معاصر» به وضعیت اندیشه سیاسی در حوزه‌های علمیه پرداخت و روند رو به رشد این حوزه دانشی را نسبت به گذشته، امیدبخش ارزیابی …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: فقیهی که بدون کمترین توجه به شرایط نه‌گانه ولی امر برای توافقنامه برجام اعلان تبریک و پیروزی بزرگ می‌کند او نمی‌تواند یک فقیه انقلابی بصیر باشد!. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله‌ علی‌اکبر سیفی مازندرانی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با صدور بیانیه‌ای برخی از معیارهای حوزه انقلابی را ذکر کرد. متن این بیانیه به شرح ذیل است: نمود و بروز گرایش انقلابی حوزه علمیه در عرصه علم و نظریه‌پردازی: بین فقها و مدرسین و اساتید و فضلا و محققین عبارت است از تفسیر صحیح و فقیهانه‌ی کتاب و سنت در …

نادرند مصری‌هایی که جرئت مخالفت با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مستبدّ مصر را داشته باشند. اما روحانیان در مقابل او قد علم کرده و سر به مخالفت گذاشته‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد از اکونومیست، دو سال می‌شود که داعش منشأ نگرانی، وحشت، خطر، کشتار و نابودی برای تمام جهان شده است. سیسی از روحانیان مصر درخواست کرده که با جهادگرایان داعشی به مبارزه بپردازند. به گفتۀ سیسی، برای مبارزه با این افراطی‌ها، به یک انقلاب مذهبی نیاز است و الازهر که قدیمی‌ترین مرکز آموزشی در جهان اهل‌سنّت است، باید پرچم‌دار این مبارزه باشد. اما روحانیان که سردستۀ آنها احمد طیب است، …

علمای کابل در دیدار با رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان، خواستار وضع مقررات در خصوص صدور فتواهای دینی در کشور شدند. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از رسانه‌ها، عالمان دینی شهر کابل ضمن ابراز حمایت قاطع از حکومت وحدت ملی، گفته‌اند که برخی چهره‌ها با آنکه هیچ آگاهی از دین ندارند ولی فتواهای دینی صادر می‌کنند که خود به نحوی مخدوش کردن چهره دین مقدس اسلام است. بنابراین گزارش، خطبای مساجد کابل از حکومت افغانستان خواسته‌اند که جلو چنین کارها را در کشور بگیرند و برای صدور فتوای دینی، مقرره و قوانین مشخص وضع کند. آنان همچنین خواستار …

شبکه اجتهاد:  تذکر بی‌سابقه یک مرجع تقلید به شورای نگهبان، مبنی بر عدم دخالت در کار مرجعیت، حادثه‌ای غیرمنتظره در مجامع فقهی و حوزوی بود. در این رابطه، با آیت‌الله محمدعلی گرامی قمی، از اساتید باسابقه در حوزه علمیه قم گفتگو کردیم. او در این گفتگو، نظرات جالبی را در دفاع از مرجعیت بیان کرد. به نظر حضرت‌عالی، به‌طورکلی، موضوع‌شناسی احکام، از شئون مرجعیت است یا شورای نگهبان یا عامه مکلفین؟ آیت‌الله گرامی: موضوعات دو دسته هستند. یک دسته از آن‌ها صرفاً عرفی است و به فقیه ربطی ندارد و هر کسی باید خودش تحقیق کند. حتی اگر فقیه نظری …

حجت‌الاسلام والمسلمین ارسطا با بیان اینکه بعد از انقلاب منظور از ولایت فقیه، ولایت بر زعامت بوده است، به بررسی دو معنا برای اصطلاح ولایت مطلقه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در چهارمین جلسه از دوره آموزشی مبانی ولایت فقیه که در مرکز همایش‌های غدیر برگزار شد، اظهار داشت: یکی از مباحث قانون اساسی، مسأله ولایت فقیه است؛ یک تصور ابتدایی از آغاز انقلاب درباره ولایت مطلقه وجود داشت که می‌گفتند ولایت مطلقه، مطلقه است و ولی فقیه موظف نیست در چارچوب قانون اساسی حرکت کند و ولی فقیه هر موقع مصلحت تشخیص دهد، می‌تواند طبق …

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: حوزه‌ای که امام (ره) در منشور روحانیت در نظر دارد، حوزه‌ای است که برای اداره جامعه و مسائل روز حرف برای گفتن داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسرو پناه، در جلسه باز خوانی و تبیین منشور روحانیت امام خمینی (ره) که در مدرسه علمیه آیت‌الله مجتهدی تهران برگزار شد، بیان کرد: برگزاری جلسات باز خوانی منشور روحانیت تدبیر عاقلانه‌ای است زیرا این منشور یک چشم انداز کلی از وضعیت گذشته حال وباید‌ها ونباید‌های حوزه ارائه می‌کند. رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران افزود: امام (ره) در ابتدای …

وظیفه شورای نگهبان تطبیق امور ثابت شریعت بر امور متغیر است؛ چرا که شورای نگهبان ابزار حاکمیتِ شریعت برای شرعی شدن قوانین عرفی است. به‌بیان دیگر شورای نگهبان حق جعل قانون ندارد. شبکه اجتهاد: به نظر می‌رسد اصطلاح «ثابت و متغیر» به‌عنوان یک مبنای مصرّح جهت حضور فقه شیعه در امور سیاسی و اجتماعی، به اندیشه محقق نائینی در کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» بازمی‌گردد.[۱] البته تفکیک دو حوزه امور ثابت/ متغیر در متن فقه از دیرباز وجود داشته است. در سنت فقه، امور ثابت و دائمی بیشتر در بخش عبادات و امور متغیر و سیال در بخش معاملات …

دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی جهان بینی سیاسی را از مهم‌ترین زیرساخت فقهیِ حکومت اسلامی برشمرد، گفت: این زیرساخت یعنی که در اسلام، قرآن و منابع دینی خدا چگونه معرفی می‌شود و آیا رابطه انسان، رابطه ای تاریخی می‌باشد و خداوند در میان بشر چه جایگاهی دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در نشست تخصصی «زیر ساخت‌های فقهیِ حکومت اسلامی» که با حضور ائمه جماعات مساجد، فضلای درس خارج، اساتید حوزه و دانشگاه در مسجد اعظم اهواز برگزار شد، با اشاره به این که موضوع نشست از اهمیت بالایی برخوردار …

اگر حوزه نجف متلاشی شد اگر این همه علمای بزرگ در نجف به شهادت رسیدند در نتیجه چه بود؟ مگر در نتیجه سیاست ورزی حاکمین ظالمشان نبود؟ مگر می‌توان خود را از سیاست دور نگه داشت بعد دین را حفظ کرد؟ این چه تفکری است، چگونه می‌توان از سیاست دور ماند و دین را سالم نگه داشت؟ به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیش رو گزیده‌ای از بیانات آیت‌الله محسن اراکی در همایش حوزه انقلابی و رسالت‌های آن است. این همایش در تاریخ ۷ بهمن ماه سال ۱۳۹۵ برگزار گردید. گفتنی است متن پیش رو در نشریه عهد شماره ۴۴ منتشر …

به گزارش شبکه اجتهاد، ششمین کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین صبح امروز با سخنرانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در سالن اجلاس سران، با حضور روسای سه قوه در تهران آغاز به کار نمود. در این کنفرانس که ریاست آن بر عهده علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی است هیأت‌هایی از ۸۰ کشور جهان حضور دارند. این اجلاس امروز و فردا، ۳ و ۴ اسفندماه در محل سالن اجلاس سران ادامه خواهد داشت و در روز پنج‌شنبه نیز پارلمان‌ها، احزاب و گروه‌های فلسطینی حضور پیدا می‌کنند. بخوانید: بیانات مقام معظم رهبری در ششمین کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه …

امام خمینی(ره): خون دلى که پدر پیرتان از دسته متحجر خورده است هرگز از فشارها و سختی هاى دیگران نخورده است/ آنقدر که اسلام از این مقدسین روحانى نما ضربه خورده است، از هیچ قشر دیگر نخورده است/ طلاب جوان باید بدانند که پرونده تفکر این گروه همچنان باز است به گزارش شبکه اجتهاد، آخرین سال حیات حضرت امام خمینی (ره) را می توان سال فصل الخطاب ها دانست. سالی که مهمترین نامه ها و پیام های حیاتی رهبر کبیر انقلاب اسلامی برای آیندگان نوشته شد. علاوه بر وصیت نامه الهی-سیاسی؛ پیام های مهمی چون بازگشت به قانون، منشور برادری …

با تامل در مبانی فکری و اندیشه‌های شیخ عبدالرحمن می‌توان دریافت که اندیشه افراطی و برداشت‌های خشونت آمیز وی از آموزه‌های اسلام دستاویزی برای بسیاری از جریان‌های تکفیری شده تا با تکیه بر فتواها و دیدگاه‌های ناصواب او از مفهوم جهاد، خشونت را به اسم اسلام در جهان ترویج دهند و بی‌جهت نیست که او را پدر معنوی جماعت اسلامی و رهبر جریان‌های جهادی تکفیری امروز می‌نامند. شبکه اجتهاد: شیخ عمر عبدالرحمن رهبر معنوی جماعت اسلامی مصر پس از مدت‌ها دست و پنجه نرم کردن با بیماری، روز شنبه در زندان‌های آمریکا درگذشت. این در حالی است که دستگاه اطلاعاتی …

ترتیب آنچه را که فرهنگ و تمدن می‌نامیم، می‌باید تعریفی و سطح توقعی و جایگاهی در این تحول انقلابی داشته باشد. پرسش ما این است که نسبت میان این دو انقلاب با مفهوم «تمدن» آن هم مدنیت مطلوب و نامطلوب چیست؟ نسبت این دو انقلاب، با وضعی از مدنیت که مورد تنفر و انتظار بوده، چگونه بوده است؟ به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر رسول جعفریان، استاد تاریخ دانشگاه تهران در مقاله‌ای به تشریح بارشناسی اندیشه تمدن اسلامی از مشروطه تا انقلاب اسلامی پرداخته است. این متخصص حوزه تاریخ نوشته است: دو انقلاب با عنوان مشروطه و انقلاب اسلامی، در فاصله …

رهبر حزب جمعیت علمای پاکستان گفت: فتاوای امام خمینی (ره)، آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله سیستانی موجب شد تا اکثر اختلافات تشیع و تسنن رفع شود. به گزارش شبکه اجتهاد، قربانعلی پورمرجان، مدیرکل فرهنگی آسیا و اقیانوسیه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و احسان خزاعی، معاون امور مالی و اداری، با سفر به پاکستان از خانه فرهنگ ایران در لاهور بازدید و در نشستی با حضور یازده تن از مسئولین حزب جمعیت علمای پاکستان (شاخه نیازی) و نیز رؤسای فدراسیون فرهنگی ـ تجاری ایران و پاکستان، دیدار و گفت‌وگو کردند. دکتر امجد چشتی، دبیرکل حزب جمعیت علمای پاکستان (شاخه نیازی) در …

آن مبانی مشروطیت که آخوند خراسانی وارد کرد و متاسفانه شکل داد باعث شد جدایی دین از سیاست به‌صورت معرفت‌شناسی و روشی به‌وجود بیاید و مرحوم نایینی آن را گستراند باعث شد به یک‌باره حوزه از درون از جامعه جدا شود. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر ابراهیم فیاض دانش آموخته حوزه و جامعه‌شناس در گفتگویی با روزنامه صبح نو عنوان کرده است مبانی مشروطیت که آخوند وارد کرد و مرحوم نائینی گستراند، حوزه را عقیم کرده است و تا امروز حوزه نتوانسته نظریه سیاسی شیعه را استخراج کند. همچنین او معتقد است  حوزه علمیه قم به‌شدت در بحث حکومت، انحطاط …

در این تحقیق پیش از ورود به مباحث نظام سیاسی به بازخوانی و تشریح زندگی و شخصیت علمی و فکری شخصیت مورد نظر و تبیین اوضاع سیاسی- اجتماعی زمانه وی پرداخته می‌شود و سپس در طلیعه اندیشه‌های سیاسی وی به تقریر بنیادهای نظری ایشان اقدام خواهد شد تا در پرتو این بنیادها اندیشه‌ها و دیدگاه‌های کاشف الغطا در زمینه سیاست و حکومت از ابهام درامده و شفاف و نمایان گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، از مباحث مهمی که در آثار و نوشته‌های فقهای شیعه به‌وفور قابل مشاهده است، ولایت سیاسی فقها در عصر غیبت امام معصوم هست. به دلیل پذیرش …

معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: بحث از ولایت فقیه در گذشته هم مطرح بوده، حتی فارابی هم که در عصر غیب صغری بوده در این زمینه بحث کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین نشست از دوره آموزشی مبانی ولایت فقیه به همت معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و با حضور بیش از هشتصد نفر از طلاب در مرکز همایش‌های غدیر دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد. در این نشست، حجت‌الاسلام و المسلمین نجف لک زایی معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی و رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به تبیین مباحث تاریخی …

گروهی از اهل سنت مانند اشاعره که اساساً به دلیل انکار تبعیت احکام از مصالح و مفاسد می‌گویند وقتی حکمی از طرف شارع صادر می‌شود آن صدور حکم ایجاد مصلحت می‌کند و مصلحت به خودی خود وجود ندارد؛ در حالی که در فقه امامیه وقتی می‌گوییم که احکام تابع مصالح و مفاسد هستند، یعنی خود آن احکام مصلحت ذاتی دارد و شارع به آن امر دستور می‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، واژه مصلحت یکی از واژگان مهم عرصه فقه و فقاهت در طول قرون متمادی در فقه امامیه بوده است اما تمایل به فقه اهل سنت از یک سو و …

شبکه اجتهاد: شانزدهم جمادی‌الاول برابر است با سالروز لغو قرارداد رژی (انحصار امتیاز توتون و تنباکو برای دولت انگلیس) در اثر فتوای تاریخی تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی؛ همان نصفِ سطر معروفی که از نظر امام خمینی(ره) مملکت ما را از حلقوم خارجی‌ها بیرون کشید. شاید تا قبل از صدور فتوای تحریم تنباکو توسط میرزا، کمیت و کیفیت قدرت نهاد مرجعیت برای صاحبان قدرت مشخص نبود. موضوع به‌قدری مهم بود که کسی چون احمد کسروی نیز با تمام بغضش نسبت به روحانیت، بر اهمیت آن اذعان می‌کند: «این را می‌توان نخستین تکان در توده ایران شمرد و این اگر چه …