دیدگاه و گزارش

رییس دانشگاه ادیان و مذاهب با اعتقاد بر اینکه قطعاً رساله‌ها به تحول نیاز دارند و باید متناسب با شرایط روز باشند، گفت: امروز همه‌ی مراجع ما در پاسخ به هر استفتایی باید مشاور بین‌المللی داشته باشند زیرا مسایل نباید بدون توجه به جهان تشیع، گسترش تشیع و فراگیری تشیع مطرح شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالحسن نواب با بیان این که قطعاً رساله‌ها به تحول نیاز دارند، به شفقنا گفت: خود رساله‌های توضیح المسائل مولود یک تحول است. تا قبل از زمان مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی، رساله‌های متنوع توسط مراجع مختلف به اشکال و انواع مختلفی تدوین می‌شد. …

مدرس حوزه علمیه قم با بیان اینکه هنوز برای بسیاری از موضوعات رساله جدید تدوین نشده است، گفت: رویکردی که می‌گوید رساله‌‌های قدیمی باید جمع شود و همچنین رویکردی که‌ می‌گوید فقط همین رساله‌‌ها باید بماند را درست نمی‌دانم و به نظرم هم رساله‌‌ها قدیمی همچنان باید مورد استفاده قرار بگیرد و هم رساله‌هایی با ادبیات جدید، کودکانه، تحصیلکرده حتی روحیه نظامیان تدوین شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین بهرام دلیر اظهار کرد: امام خمینی(ره) در رابطه با اجتهاد و فقه، زمان و مکان را به عنوان دو عنصر موثر در استنباط و استخراج احکام‌ می‌دانستند. در زمانه‌ای که …

عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم با بیان این که توضیح‌المسائل باید به بخش‌های عقاید، اخلاق و احکام عملی جزیی تقسیم شود، در بخش‌های مختلف اظهارات خود بر لزوم تغییر ادبیات رساله‌های عملیه و مطابق شدن آن با زمان و همچنین موارد دیگری مانند لزوم حذف برخی موارد استثناء از توضیح‌المسائل تأکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین محمدصادق کاملان با تأکید بر اهمیت تطبیق رساله‌های عملیه با نیاز زمان اظهار کرد: فرض ما این است که فقه اسلامی دستورالعمل زندگی برای انسان در حوزه‌ی خصوصی، عمومی و در عرصه‌ی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، خانواده، سیاسی، حکومتی و … است …

شبکه اجتهاد: در زمان کنونی عزاداری گستردگی کمی و کیفی فراوانی در جامعه شیعه به خود گرفته است؛ آن‌گونه که می‌توان آن را مهمترین منسک اجتماعی شیعه به حساب آورد. این موضوع موجب شده تا بحث درباره حدود خرافه و بدعت با شعائر و سنت در عزاداری بسیار گرم و پرحرارت باشد. علمای شیعه با توجه روایات فراوان توصیه‌کننده به عزاداری امام حسین(ع)، تردیدی درباره سنت‌بودن این عمل ندارند؛ ولی درباره مصادیق عزاداری، اختلافات میان آنها بسیار پرحاشیه و جنجال‌آفرین بوده است و مواردی که عده‌ای آنها را بدعت و خرافه به حساب آورده‌اند، توسط دیگران به عنوان سنت و …

استفتائات حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در شهریورماه ۹۷ پیرامون مسائل عبادات، معاملات و مسائل متفرقه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۳ استفتاء به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است خرید به شرط سالم بودن س۱. حکم خرید به شرط چاقو چیست؟ ج. اشکال ندارد. تطهیر بعد از حجامت س۲. آیا بعد از حجامت باید بدن را برای نماز خواندن تطهیر کرد؟ ج. تا زمانی که آب برای محل حجامت ضرر دارد نماز خواندن با آن مانعی ندارد، اما اگر اطراف محل حجامت یا لباسش نجس شده …

آیا درست است با هدف حل و فصل مخاصمات سیاسی یا انتقام گیری و یا هر هدف دیگر، ساحت منزه یک فقیه بزرگ را به چالش بکشیم و از آن هزینه کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، در فضای فرهنگی سیاسی کشور موضوعاتی توسط گروه (یا جریانی) خاص با هدف‌های مشخص مطرح و پیگیری‌‌‌‌ می‌شود، و به دنبال آن، راهکار‌هایی را ارائه‌‌‌‌ می‌دهند تا به زعم خودشان معضل خودساخته را حل و فصل کنند، در صورتی‌ که اگر واقع بینانه بنگریم، نه معضلی وجود دارد و نه آن نظرات، راه‌حل آن مشکلات فرضی و موهوم است. اخیراً مطلبی در فضای مجازی …

حجت‌الاسلام حاج علی اکبری گفت: روز جهانی مسجد را باید روز قدس دوم بدانیم و از تمام ظرفیت‌های موجود برای بارور کردن و اهمیت دادن به این روز مهم استفاده کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حاج علی اکبری در شانزدهمین اجلاس روز جهانی مسجد که در محل حسینیه الزهرا سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، برگزار شد، گفت: تقارن روز جهانی مسجد با ماه ذی الحجه تمام دلها و افکار را متوجه کعبه دلها کرده است. وی ادامه داد: قبله نخست مسلمین هنوز مظلوم و مقاوم است و تبدیل به نماد مقاومت اسلامی شده است. حاج علی اکبری با …

رساله‌ی توضیح المسائل آیت‌الله‌‌‌ سید محمدجواد علوی بروجردی از استادن باسابقه خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و نوه آیت‌الله بروجردی(ره) منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله‌‌‌ سید محمدجواد علوی بروجردی متولد فروردین ۱۳۳۰ و از شاگردان حضرات آیات وحید خراسانی، میرزا جواد تبریزی، گلپایگانی، شیخ مرتضی حائری و سید محمد روحانی است که از سال ۱۳۷۰ تدریس خارج اصول و از سال ۱۳۷۵ تدریس خارج فقه را در حوزه علمیه قم شروع کرده است و تاکنون ادامه دارد، به‌تازگی رساله‌ی عملیه خود را در ۶۳۳ صفحه و به صورت دیجیتالی در «بازار کتاب قائمیه» منتشر کرده است. …

کارشناس گروه فقه مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، برخی احکام مرتبط با صندوق‎های قرض‌الحسنه خانگی و همچنین ربای میان پدر و مادر با فرزند و ربای میان کافر و مسلمان را تشریح کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین اکبر بیگی، مدرس احکام و مسائل شرعی در حوزه علمیه قم و از کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، به بیان نکاتی درباره حکم شرعی صندوق‌های قرض‌الحسنه خانگی، معاملات شرعی در نظام بانکی و همچنین برخی دیگر از احکام مرتبط با ربا پرداخت و به ایکنا گفت: یکی از موارد ابتلای به ربای قرضی، قرعه‌کشی‌هایی است که در میان …

مبلغی با اشاره به ظرفیت‌های فراوان و استثنائی حج در رابطه با امت اسلامی از جمله تقویت بنیان‌ها و برجسته کردن جهت‌گیری‌های آن گفت: متأسفانه ما حتی حج را با عنوان و یاد امت و با تمرکز بر جنبه‌های مربوط به یک هویت که درون «ناس» است ندیدیم و از حج گاها فرصت‌هایی ساخته‌ایم که کنار هم ننشینیم؛ در واقع از حج صرفا مناسکی ساخته‌ایم و دغدغه اصلی ما بیش از مناسک نیست، در حالی که مناسک یک کالبد است که روحی در آن وجود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای …

وزیر حج عربستان سعودی با بیان اینکه این کشور طرح ویژه‌‌‌ای در خصوص احداث یک دهکده اسلامی- جهانی در ۴۰ کیلومتری مکه مکرمه را در دستور کار خود دارد، افزود: این دهکده پروژه‌‌‌ای خیره کننده است که منعکس کننده فرهنگ کشورهای اسلامی خواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد از خبرگزاری آناتولی، «محمد صالح بنتن» که در دیدار هیاتی رسانه‌‌‌ای از کشورهای مختلف جهان اسلام سخن‌‌ می‌گفت، اظهار داشت که کشورش تلاش‌‌ می‌کند حج و عمره سفری عاری از هرگونه نگرانی برای زائران باشد. کلیه خدمات حج تا سال ۲۰۳۰ الکترونیکی‌‌ می‌شود بنتن با اشاره به ارائه خدمات اینترنتی به زائران …

نرم‌افزار اندرویدی «رسائل»، متن کامل رساله‌های ۱۲ مرجع معظم تقلید، شامل آخرین و به‌روزترین احکام، استفتائات، زندگینامه و توصیه‌های اخلاقی ایشان تولید و عرضه شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نرم‌افزار اندروید «رسائل»، مجموعه‌‌ای کامل در حوزه احکام و استفتائات مراجع عالیقدر جهان اسلام است که علاوه بر متن کامل رساله‌های ۱۲ مرجع معظم تقلید، شامل آخرین و به‌روزترین احکام، استفتائات، زندگینامه و توصیه‌های اخلاقی این بزرگواران می‌باشد. با افزودن این نرم‌افزار به تلفن همراه خود می‌توانید علاوه بر دسترسی مستقیم به رساله استفتائات مراجع معظم تقلید اعم از: حضرت امام خمینی(ره)، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله صافی …

شبکه اجتهاد: وقف نامه مفصل و زیبایی روی نسخه از سیره ابن هشام که کتابت آن در یمن بوده و به ایران انتقال یافته، نوشته شده که جالب است. این کتاب توسط شاه سلطان حسین صفوی، پس از افتتاح مدرسه چهارباغ اصفهان، وقف آن مدرسه شده، و شرایطی برای حفاظت کتاب، امانت دادن آن و مسائل دیگر در این وقفنامه آمده که خواندنی است. وقف نامه زیر روی نسخه‌‌‌ای از سیره ابن هشام است که در سال ۱۱۲۰ وقف کتابخانه مدرسه چهارباغ شده است. این کتاب، به همراه شمار زیادی دیگر که روی همه آنها متنی برای وقف آنها نوشته …

کارشناس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات شرعی با اشاره به آیه ۴۱ سوره مبارکه انفال، گفت: موضوع مهمی که باید در این آیه مورد بررسی قرار گیرد و در حقیقت تمام بحث بر آن متمرکز است این است که آیا کلمه «غنیمت» که در این آیه آمده فقط شامل غنایم جنگی می‌شود یا هرگونه درآمدی را در برمی‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، خمس یکی از واجبات شرعی است که نقشی مؤثر در رفع نیازهای مالی جامعه و حکومت اسلامی دارد. این خمس بر اساس اعتقاد فقهای شیعه به دو بخش عمده تقسیم می‏‎شود که یک بخش آن سهم سادات فقیر، …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیستانی روز شنبه ۲۶ خرداد ماه را عید فطر اعلام کرد؛ در حالی که آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و برخی مراجع تقلید دیگر در ایران، روز جمعه ۲۵ خرداد ماه را عید فطر اعلام کرده بودند. از آن‌جا که بر اساس فقه اسلامی، روز عید فطر یکی از دو روزی است که روزه‌داری در آن حرام است، مسأله اعلام عید فطر برای مسلمانان اهمیت زیادی دارد. با توجه به این‌که بخشی از شیعیان ایرانی مقلد آقای سیستانی هستند، در ایران امسال دو روز عید فطر بود و البته این اولین بار نیست که چنین …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام رضا مختاری، مدیر موسسه کتابشناسی شیعه، محقق و گردآورنده میراث فقهی «رویت هلال» در گفت‌وگویی، مبانی اختلاف نظر مراجع در رویت هلال و نیز راه رسیدن به نظر واحد را بیان کرده است. مردم از اختلاف در مسئله رویت هلال دچار حیرت شده‌اند. خوب است در آغاز، اشاره‌ای به این اختلاف‌ها داشته باشید. مختاری: بله همین‌طور است! امروز آنچه برای مردم مهم جلوه می‌کند، علت این اختلاف‌هاست که مناسب است مردم نسبت به آن توجیه شوند. اکنون برخی کشور‌ها اعلام‌هایشان نه تنها بر مبنای رویت نیست بلکه بر اساس یک سری حساب‌های معقول هم انجام نمی‌شود، و …

چگونه می‌توان تصور کرد، اعلام ماه، حکومتی نباشد، معنا ندارد که خود آغاز و پایان ماه اختلافی باشد. این مسائل در حوزه مسائل حکومتی هستند و تنها حاکم اسلامی باید ورود کند. مقصودم از ورود این است که، در این موارد مردم باید عملا از یک نفر تقلید کنند. بنابراین فتوا و تشخیص حاکم اسلامی ملاک عمل قرار می‌گیرد. اگر هم منشاء اختلاف در شروع و پایان ماه، تشخیص مصداقی روئیت باشد، بی‌شک نظر حاکم اسلامی مقدم است. هم به خاطر مسند حاکمیت و هم این‌که او با امکانات و دقت بیشتری مساله را پیگیری می‌کند. شبکه اجتهاد: هر ساله …

شبکه اجتهاد: همیشه در آغاز و پایان ماه رمضان بحث امکان و عدم امکان رؤیت هلال ماه نو و آغاز ماه جدید داغ می‌شود. اما چه چیزی باعث این همه اختلاف نظر و عدم توان تعیین آغاز ماه می‌شود؟ بسیاری می‌پرسند چرا با وجود پیشرفت علم نجوم، مؤمنین به داده‌های نجومی استناد نمی‌کنند؟ بسیاری از فقها فتوا داده‌اند که اگر با داده‌های نجومی یقین به آغاز ماه حاصل شود، می‌تواند معیار عمل قرار گیرد؛ پس چرا این مشکل همچنان پابرجاست و همچنان در تعیین آغاز ماه دچار مشکلیم؟ ریشه این مشکل برمی‌گردد به معیار تعیین آغاز ماه. معیار تعیین آغاز …

شبکه اجتهاد: بحث رویت هلال از موضوعاتی است که در شروع ماه رمضان و با توجه به وجوب روزه در آن و روز عید فطر که روزه آن حرام است، اهمیت ویژه‌ای دارد. برخی سال‌ها در میان مراجع تقلید اختلافی در این باره پیش می‌آید که ممکن است برای مردم سؤال پیش بیاید که مثلا چرا دو روز به عنوان عید مطرح می‌شود. در پاسخ باید گفت مهم‌ترین عاملی که باعث این اختلاف می‌شود مبنای فقها برای رویت هلال است که برخی از فقها رویت با چشم غیر مسلح را ملاک می‌دانند؛ ولی برخی دیگر از فقها از جمله رهبر …

دفتر امام جمعه اصفهان در بیانیه‌‌ای به نشر یک خبر درباره ‌‌آیت‌الله سید یوسف طباطبایی‌نژاد واکنش نشان داد و خطاب به رسانه‌ها گفت: انتشار تنها یک جمله؛ آن هم در مباحث فقهی و نقلی رفتاری غیرمنصفانه و به دور از اخلاق رسانه‌‌ای است به گزارش شبکه اجتهاد، متن کامل اطلاعیه به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات ملت شریف ایران ، توضیحات مختصری در راستای تنویر افکار عمومی در خصوص انتشار ناقص یک خبر تقدیم می‌گردد: حدیثی به سند صحیح در کتاب تهذیب شیخ طوسی در باب فضل جماعت امده است از امام …

در زمان طاغوت حج مربوط به اوقاف می‌شد. در اواخر نظام شاهنشاهی وضعیت خاصی پیدا کرد، جای داشت که علما و مردم حج را تحریم کنند؛ اما علما و امام که رژیم از آن استفاده مادی، سیاسی می‌کرد، در عین حال هیچ گاه این حج را تحریم نکردند زیرا رفتن مردم به نظام شاهنشاهی کمک می‌کرد؛ ولی باز هم مراجع و علما، حج را تعطیل نکردند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد غروی عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با بیان اینکه یکی از واجبات موکد در اسلام و عبادات مهم در اسلام حج است، اظهار داشت: حج در اسلام …

زکات فطره امسال طبق نظر اکثر مراجع، برابر با ۸ هزار تومان معادل ۳ کیلوگرم گندم یا ۲۰ هزار تومان معادل ۳ کیلوگرم برنج اعلام شده است که خانواده‌ها بر اساس قوت غالب خود آن را پرداخت می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، زمان وجوب زکات فطره از غروب شب عید فطر است و مراجع تقلید، تأخیر پرداخت آن را بعد از نماز عید جایز نمی‌دانند، اما اگر کسی نماز عید را نخواند، باید فطریه را تا ظهر عید پرداخت کند.(۱) ولی اگر دسترسى به فقیر ندارد، مى‌تواند مقدارى از مال خود را به نیت فطره جدا کرده و براى مستحقى …

از زمان مرحوم آیت‌الله ‌‌‌‌‌بروجردی، رساله‌های عملیه به صورت فعلی وجود نداشت. آیت‌الله بروجردی نیز که در آن زمان مرجع تقلید بود، رساله‌ای داشت به نام «جامع الفروع» که به کار مردم عادی نمی‌آمد. علامه کرباسچیان ضرورت بازنویسی رساله‌های عملیه را به صورتی امروزین و نثری روان، سلیس و قابل فهم همگان، دریافت و از این رو کار تدریس درس خارج خود را رها کرد و به نگارش رساله‌ی عملیه مطابق با فتوای آیت‌الله ‌‌‌‌‌بروجردی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، قبل از مرجعیّت حضرت آیت‌الله ‌‌‌‌‌بروجردی، رساله‌‌‌‌‌‌‌های عملیّه پر از اصطلاحات فقهی و علمی سنگین بود، نه تنها عموم بلکه …

استفتائات حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در خرداد‌ماه ۹۷ پیرامون مسائل عبادی از جمله صوم و صلاه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۲۳ استفتاء به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است: نماز در حدّ ترخّص س۱. مسافری که به وطن خود می‌رود، وقتی به حدّ ترخّص برسد، نمازش چگونه است؟ ج. رسیدن به حدّ ترخّصِ وطن، برای تمام خواندن نماز، کافی است؛ ولی احتیاط در تأخیر تا ورود به شهر است. س۲. مسافری که به جایی می‌رود که می‌خواهد ده روز در آنجا بماند، وقتی به حدّ …

نرم افزارهای جدید اندروید «مناسک حج» و «مناسک همراه» به طور جداگانه تولید و در اختیار روحانیون محترم کاروان‌ها قرار‌ می‌گیرد. این مناسک‌ها مطابق با فتاوای حضرت امام خمینی با حواشی آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، خامنه‌ای، زنجانی، سبحانی، سیستانی، صافی، فاضل لنکرانی، گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نرم افزارهای جدید اندروید «مناسک حج» و «مناسک همراه» به طور جداگانه تولید شد. ویرایش جدید این مناسک مطابق با فتاوای حضرت امام خمینی با حواشی دوازده تن از مراجع معظم تقلید و استفتائات جدید از سوی حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج وزیارت تقدیم روحانیون، …

روزه‌خوارى علنى و همچنین هر گناهى که در دید مردم انجام شود، آثار پلید و عواقب وخیمى دارد و باعث از بین رفتن ابهت و عظمتِ زشتى گناه می‌گردد و سبب سوء استفاده غیر مسلمانان و حتى دشمنان و منافقان می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، این روزها در ایام پربرکت ماه مبارک رمضان، شاید این پرسش‌ها بیشتر به ذهن شما خطور کند یا آنکه موضوع بحث شما با دوستان و آشنایانتان باشد؛ آیا جامعه باید با فردی که علنا روزه‌خواری می‌کند مقابله کند؛ وظیفۀ حکومت در قبال این اقدام چیست؟ چه تفاوتی بین حکومت اسلامی و طاغوت در این خصوص …

نماینده ولی فقیه در امور حج با تاکید بر این‌که «محرمانه در حج نداریم» از احتمال دریافت غرامت شهدای مسجدالحرام از عربستان تا دو ماه دیگر خبر داد و تایید کرد که سیاست‌های سابق برای ثبت‌نام حج و عمره خطا بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کمتر از دو ماه دیگر تا آغاز حج ۹۷ باقی مانده و در شرایطی که عربستان مواضع سخت سیاسی را در برابر ایران اتخاذ کرده، نگرانی‌هایی درباره حضور زائران ایرانی در حج پیش آمده است. نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت با حضور در ایسنا، درباره‌ی شبهه‌های موجود در آستانه فرا رسیدن …

استفتائات حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اردیبهشت‌ماه ۹۷ در موضوعات عبادات و فضای مجازی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۳ استفتاء به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است: کیفیت نماز نافله در شرائط مختلف س۱. آیا در نماز نافله در حال سواره و راه رفتن و نیز در حال استقرار و اختیار می‌توان رکوع و سجود را با ایماء و اشاره انجام داد و رو به قبله بودن را مراعات ننمود؟ ج. در حال سواره و راه‌رفتن لازم نیست قبله رعایت شود و رکوع و سجود …

شبکه اجتهاد: نخستین استعفای یکی از امامان مطرح جمعه در سال گذشته مربوط به استعفای حجت‌الاسلام والمسلمین جعفری، امام‌جمعه و نماینده ولی‌فقیه در استان کرمان بود که البته با حاشیه‌هایی نیز همراه شد اما در نهایت و به قول حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا تقوی، رئیس سابق شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور استعفای حجت‌الاسلام جعفری کهولت سن و وضعیت نامناسب جسمانی عنوان شد که در نامه‌‌‌ای خطاب به رهبر انقلاب اسلامی ادامه فعالیت به عنوان امام جمعه و نمایندگی ولی فقیه در استان کرمان را غیر مقدور دانسته و خواهان قبول استعفای خود شده بود. دومین استعفا در اواخر سال گذشته مربوط …

یک مشکل مهم در دوره پهلوی اول، فرنگی مآبی بود، اصطلاحی که از میانه عصر قاجار به تدریج وارد ادبیات ما شد. در این دوره، حکومت هم پشت سر این فرنگی مآبی بود. متدینین در این باره سوالات زیادی داشتند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رسول جعفریان، استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر حوزه دین و تاریخ، در یادداشتی با عنوان «تاریخ فرهنگی و اجتماعی دوره پهلوی اول در استفتائات حاج شیخ عبدالکریم حائری» آورد: متون فقهی و حقوقی، همواره یکی از منابع شناخت تاریخ فرهنگ و تمدن یک جامعه است و در میان آثار فقهی، استفتاءات، یعنی پرسشهای …