عبادات و مناسک

آیت‌الله سبحانی به سؤالی در خصوص حکم روزه ماه مبارک رمضان در ایام کرونا پاسخ داد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی به سوالی در خصوص حکم روزه ماه مبارک رمضان در ایام کرونا پاسخ داد که متن استفتا و پاسخ معظم‌له به این شرح است: بسمه تعالی حضور مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله العظمی  سبحانی مد ظله العالی با سلام و تقدیم ادب و احترام در آستانه ماه مبارک رمضان و با توجه به شیوع  ویروس_کرونا، استدعا دارد حکم روزه در این ماه در خصوص موارد ذیل را بیان فرمایید: اگر به تشخیص گروه بزرگی از پزشکان متخصص یا …

تذکر و پیشنهاد ما این است مردم مؤمن و متعهد اگر اجتماع فکری و روحی – نه اجتماع مکانی- داشته باشند چون خدا دعا در حال اجتماع را دوست می‌دارد و به اجتماع عنایت دارد، در یک روز و یک ساعت همگی در جای خود حالت تضرع و توبه و توسّل پیدا کنند انشاء الله خداوند این بلا را از جامعه بشری رفع می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیام آیت‌الله حسین نوری همدانی به مناسبت حلول ماه شعبان المعظم و ویروس منحوس کرونا به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم سلام علیکم؛ فرارسیدن ماه شعبان که ماه حضرت …

شبکه اجتهاد: اخیراً بحثی در برخی فضاهای مجازی راجع به موضوع فوق (حکم روزه در ماه رمضان بر فرض خوف روزه‌دار از گرفتن یا تشدید مرض ناشی از ویروس کرونا به‌واسطه روزه گرفتن) صورت گرفته است. مطالب خوبی گفته شده است لکن سخنان غیر فنی هم کم گفته نشد. برخی هم به‌طور غیر جامع حکم به جواز روزه نگرفتن کردند. در پیوند با موضوع فوق نکاتی را یادآور می‌شویم‌: ۱- آنچه در ادامه گفته می‌شود، هرچند مطابق قاعده و  بالطبع نباید در آن اختلافی صورت گیرد، لکن مقلدان باید نظر مرجع خود را در این باره جویا شوند. با این …

استفتائات فروردین ‌ماه ۹۹ مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در عبادات، معاملات و مسائل مستحدثه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۰ استفتاء در فروردین‌ماه ۹۹ به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است: آشکار کردن زینت زنان سؤال۱: اگر گوشواره از روسری بیرون باشد، در صورتی که هیچ قسمتی از گردن و گوش بیرون نباشد، اشکال دارد؟ جواب: بنابر احتیاط واجب، جایز نیست. مکروهات هنگام آشامیدن آب سؤال۲: مکروهات آشامیدن آب چیست؟ در روایات از چند چیز هنگام آشامیدن آب نهی شده است : ۱. …

الازهر مصر در بیانیه‌ای اجازه داد، برای مقابله با شیوع ویروس کرونا، نمازهای جماعت در مساجد این کشور برپا نشوند. همچنین وزارت امور دینی الجزایر فتوای حرمت اقامه نماز مبتلایان به بیماری کرونا در مساجد این کشور را صادر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، الازهر مصر با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: هیأت علمای عظام بر اساس مسؤولیت شرعی خود به اطلاع تمامی مسؤولان کشور می‌رساند که لغو نمازهای جماعت و جمعه در این کشور به دلیل نگرانی‌ها از شیوع ویروس کرونا شرعا مجاز است. در ادامه این بیانیه آمده است، این تصمیم با توجه به گزارش‌های پزشکی درباره سرعت و …

دفتر آیت‌الله سیستانی در نجف اشرف به ۲۰ استفتاء از سوی فدراسیون جهانی خوجه‌های اثنی عشری پاسخ داد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فدراسیون جهانی خوجه‌های اثنی عشری(۱)به‌تازگی در قالب نامه‌ای پرسش‌هایی را از محضر آیت‌الله سیستانی داشته و دفتر معظم‌له به آن‌ها پاسخ داده است. متن این پرسش و پاسخ بدین شرح است: ۱. با شیوع ویروس کرونا، وظیفه مؤمنین در این باره چیست؟ پاسخ: اول: دعا و تضرع به درگاه خداوند متعال جهت رفع این بلا از همگان، امید است ادعیه مؤمنین مورد اجابت حضرت حق تعالی واقع گردد. دوم: رعایت اصول بهداشتی در حد امکان. سوم: سعی در …

آیت‌الله سیستانی در پاسخ به پرسشی درباره پیام و نظر ایشان خطاب به پزشکان و پرستاران و کادر پزشکی بیمارستان‌هایی که به بیماران مبتلا به کرونا رسیدگی می‌کنند، این وظیفه را یک واجب کفائی دانستند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدعلی سیستانی در پاسخ به پرسشی درباره پیام و نظر ایشان خطاب به پزشکاران و پرستاران و کادر پزشکی بیمارستان‌هایی که به بیماران مبتلا به کرونا رسیدگی می‌کنند، این وظیفه را یک واجب کفائی دانستند. متن پرسش و پاسخ بدین شرح است: دفتر جناب آیت‌الله سیستانی حفظه الله السلام علیکم و رحمه الله و برکاته بیماری همه گیر ویروس کرونا …

شیوع بیماری کرونا در مناطق مختلف کشور باعث تعطیلی نماز جمعه در برخی از شهرهای اهل سنت نشین کشور شده است. «آوای سنت» برای بررسی اقامه نماز جمعه ۲۳ اسفند‌ماه در مناطق مختلف سنی نشین با علمای مناطق مختلف تماس گرفته است. گزارش زیر ماحصل این تلاش است. به گزارش شبکه اجتهاد، بر اساس بیانیه صادره از مسجد جامع الخلیل خاش، مراسم نماز جمعه بیست و سوم اسفندماه راس ساعت ۱۲:۳۰ برگزار شد و از قرار معلوم رایزنی‌های مقامات محلی از جمله فرماندار خاش مبنی بر قانع کردن مولانا محمد عثمان قلندر زهی امام جمعه مسجد جامع الخلیل بر عدم …

نظام آفرینش برمدار اسباب و مسبّبات است و اراده خدا نیز از مجرای همین نظام آفرینش محقق می‌شود. طبعاً معجزات، استثناست و جز در مواردی که حکمت الهی اقتضا کند، صورت نمی‌گیرد و گرنه خانه کعبه توسط سپاه یزید ویران نمی‌شد و ائمه با زهر مسموم نمی‌شدند و زائران حرم امام هشتم (ع) در انفجار حرم تکه‌تکه نمی‌شدند. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمد الهی خراسانی، محقق، مدرس و مدیر مدرسه علمیه حضرت مهدی (عج) حوزه علمیه مشهد در یادداشتی به پنج پرسش درباره کرونا و اجتماعات مذهبی پاسخ داده است. پرسش اول: وقتی مردم در خیابان‌ها رفت و آمد می‌کنند، …

شبکه اجتهاد: کرونا یک حادثه کوچک نیست بلکه یک رخداد مهم ملی بلکه جهانی است. در ایتالیا و در کشورهای مسیحی عالی‌ترین مقام مذهبی یعنی پاپ و دستگاه واتیکان چند بار با مردم همدردی کرد و کلیسا به طرق مختلف در کنار مردم بوده؛ و از کمک و مساعدت مالی تا برگزاری مراسم نیایش برای روحیه دادن به مبتلایان مقامات مذهبی مساعدت کرده‌اند. مردم مسلمان در ایران و دیگر کشورهای اسلامی هم از دستگاه مذهبی، از روحانیت و از حوزه‌های علمیه انتظار دارند حداقل با آنان همدردی کنند؛ اما متأسفانه برخی شخصیت‌های مذهبی و مسئولین برخی نهادهای دینی به جای …

شبکه اجتهاد: فقه اسلامی حاوی قواعدی است که بر اساس آن قواعد کلی، فقیهان حکم مصادیق و فروعات را استخراج می‌کنند. در میان این قواعد کلیه قواعدی که بیانگر احکام ضمانات است، نه تنها برگرفته از منابع نقلی است، بسیاری از آنها مستندبه احکام مسلّمه عقلیه می‌باشد. مبحث ضمانات قهریه فقه اسلامی انصافا عقلائی و بسیار پیشرفته و عمیق است. این احکام در مجموع حاوی یک پیام کلی انسانی است و آن عبارت است از حرمت نهادن به حیات آدمی اعم از خود و دیگران و نیز احترام به کرامت و آسایش دیگران. «دیگری شناسی» در این قواعد بسیار جالب …

شورای عالی افتای کردستان که متشکل از چند روحانی اهل سنت است طی بیانیه‌ای از روحانیون و ماموستایان دینی این استان خواست با عمل به تصمیمات شورای مبارزه با کرونا فعلا از برگزاری نماز جماعت در مساجد خودداری کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن این بیانیه که نسخه‌ای از آن در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت، به این شرح است: با توجه به انتشار ویروس کووید ۱۹ و شیوع بیماری کرونا در کشور و سرایت آن به استان کرستا و با توجه به ضرورت مقابله همگانی با این بیماری خطرناک، توجه شهروندان دیندار استان کردستان را به نکات ذیل معطوف می‌دارد. …

مرکز فتوای مصر موسوم به «دارالافتاء المصریه» با صدور فتوایی عدم حضور در نماز جماعت و نماز جمعه در مساجد را هنگام وقوع بلایای طبیعی و شیوع بیماری‌های واگیرداری نظیر ویروس کرونا جایز دانست. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از الیوم السابع، این مرکز در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه عدم حضور در نماز جمعه و جماعت در چنین شرایطی عذر شرعی محسوب می‌شود، عنوان کرد: شرع، اقامه نماز در منزل را در هنگام بلایای طبیعی نظیر سیل و طوفان و همچنین شیوع بیماری‌های واگیر دار جایز دانسته و حتی در صورت صلاح دید جناح‌های ذیصلاح، می‌تواند واجب هم …

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی در گفت‌وگویی صمیمی و صریح به سؤالات و انتظارات درباره حج پاسخ داد. به گزارش شبکه اجتهاد، فریضه حج یکی از فروع دین و تجلی همبستگی توحیدی انسان‌هاست که اگر آثار و برکات آن با سبک زندگی پیوند بخورد، می‌تواند نتایج مثبت سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی را برای فرد و جامعه پدید آورد و در این راه به برنامه‌ریزی فرهنگی و رفع موانع نیاز است که مسئولان حج و زیارت پیشانی این انتظار محسوب می‌شوند. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت …

شورای اروپایی فتوا و تحقیق با ارائه توصیه‌هایی برای کنترل و مهار بیماری مسری کرونا، عدم اقامه نماز جماعت و جمعه در مساجد را به دلیل شیوع ویروس کووید_۱۹ جایز دانست. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از پایگاه خبری عربی ۲۱، «حسین حلاوه»، دبیرکل شورای اروپایی فتوا و تحقیق، تصریح کرد: متولیان مساجد در صورتی که بدانند حضور نمازگزاران باعث شیوع بیماری کرونا باشد باید مساجد را در اقدامی پیشگیرانه تعطیل کنند و از مردم بخواهند در خانه‌های خود نماز بخوانند. حلاوه با تأکید بر اینکه اسلام فقهی دارد که مردم را برای حفظ خود ترغیب می‌کند و یکی …

مرکز رسیدگی به امور مساجد تهران درباره توصیه نامه منتشر شده خود توضیحاتی ارائه کرد و اعلام داشت، لغو نمازجماعت در شرایط فعلی منوط به تشخیص امام جماعت و هیأت امنا است. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز رسیدگی به امور مساجد در بیانیه اصلاحی تاکید کرد: برگزار نشدن نماز جماعت در شرایط فعلی منوط به تشخیص و تصمیم امام جماعت، هیئات امنا و بسیج مساجد و تائید این مرکز است. امور مساجد الزامی در این زمینه مطرح نکرده است. مرکز رسیدگی به امور مساجد استان تهران، در خصوص توصیه‌نامه منتشر شده خود توضیحاتی ارائه کرد. متن این بیانیه جدید به …

آیت‌الله سیدعلی سیستانی به پرسشی درباره شرکت در نماز جماعت و امثال آن در روزهای انتشار ویروس کرونا پاسخ داد. به گزراش شبکه اجتهاد، متن این پرسش و پاسخ به نقل از شفقنا به این شرح است: پرسش: نظر مرجع عالیقدر در مورد شرکت در نماز جماعت در این روزها بخاطر انتشار این ویروس چیست؟ پاسخ: در هر کجا که براى جلوگیرى از انتشار ویروس کرونا اینگونه تجمعات ممنوع است، باید این منع جدى گرفته شود.

در مورد الکل سه نظر فقهی وجود دارد؛ الکل جزء نجاسات نیست؛ الکل اگر مسکر باشد نجس و اگر مسکر نباشد نجس نیست و برخی مانند رهبر معظم انقلاب هم فتوای صریحی ندارند و فرموده‌اند بنا بر احتیاط واجب نجس است و باید از آن پرهیز شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح‌زاده، رئیس مؤسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی، در گفت‌وگویی، در مورد استفاده از الکل برای ضد عفونی که با توجه شیوع بیماری کرونا در کشور رواج زیادی یافته است، گفت: در مورد الکل سه نظر فقهی وجود دارد: الکل جزء نجاسات نیست؛ الکل اگر مسکر باشد نجس …

مسئول دفتر اجتماعی سیاسی حوزه‌های علمیه قم ضمن همدردی با خانواده‌های فوت‌شدگان ناشی از بیماری کرونا، گفت: تمامی آداب شرعی دفن برای فوت‌شدگان بیماری کرونا انجام می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین محمدحسن زمانی در گفتگو با ایسنا با اشاره به شیوع ویروس کرونا در کشور اظهار داشت: متأسفانه کشور ما درگیر این بیماری شده است و بر اساس آمار نزدیک به دو درصد از مبتلایان جان خود را از دست می‌دهند. وی ادامه داد: در خصوص نحوه دفن فوت‌شدگان این بیماری و اجرای موازین شرعی دفن صحبت‌های مختلفی مطرح می‌شد و به همین علت حوزه‌های علمیه به این …

دفتر آیت‌الله سیستانی در قم، با توجه به شیوع ویروس کرونا و پیامدهای آن، در توصیه‌هایی مهم و پنجگانه، اختصاص نصف سهم مبارک امام (ع) به تسکین آلام بیماران و پیشگیری از ابتلای مردم به ویروس کرونا را مجاز دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیام دفتر آیت‌الله سیستانی در قم بدین شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم قال الله الحکیم فی کتابه الکریم «ولنبلونکم بشیء من الخوف والجوع ونقص من الاموال والانفس و الثمرات» اکنون و در این هنگامه شگفت که جهان با بیماری «کرونا» درگیر و به ‌ویژه جمهوری اسلامی ایران نیز به این «ابتلا» دچار شده، از …

استاد هیئت اندیشه‌ورز دین، سلامت و سبک زندگی گفت: الکل صنعتی و الکل طبی نجس نیست، بنابراین استفاده کردن آن در هر جایی اشکال ندارد و فرق ندارد مربوط به نماز باشد یا مربوط به نماز نباشد؛ حتی الکل خوراکی که مسکر هست، برای ضدعفونی کردن جاهای غیر متبرک، مثل میز و صندلی، حتی در حالت غیرضروری اشکالی ندارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر محمدعلی قاسمی، استاد هیئت اندیشه‌ورز دین، سلامت و سبک زندگی حوزه علمیه خراسان، با توجه به شیوع و گسترش کروناویروس به چند پرسش نسبت به استفاده از الکل جهت ضدعفونی کردن وسائل پاسخ داد. ۱- …

مراسم تدفین دانشمند و مؤلف برجسته حوزه‌ علمیه قم حجت‌الاسلام والمسلمین سید هادی خسروشاهی در آرامستان بهشت معصومه(س) قم برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مرحوم استاد خسروشاهی از عالمان برجسته و شخصیت‌های فعال فرهنگی و علمی حوزه‌های علمیه، پس از مثبت شدن تست کرونا به بیمارستان مسیح دانشوری تهران منتقل شد، ولی متأسفانه به دلیل کهولت سن در ۸۱ سالگی و در سالروز شهادت حضرت امام هادی علیه‌السلام جان به جان آفرین تسلیم کرد. پیکر پاک این عالم برجسته که از چهره‌های برجسته کشور بشمار می‌رفت و فعالیت‌های علمی و سیاسی مهمی از دوران پیش از انقلاب تا سال‌های …

دیدم یکی از افراد به حدیثی استناد کرده بود و گفته بود اصلاً مسئله سرایت و تجاوز بیماری به دیگران، مطرح نیست. این‌یک مشکله‌ای است که برخی در مواجهه با روایات، به یک روایت اخذ می‌کنند اما در کنار این روایت، روایت‌های معارضی وجود دارد که باید باهم جمع شود و مجموع آنچه از همه روایات استفاده می‌شود، به‌عنوان موضع دین عرضه شود. لذا اگر یک روحانی بگوید اصلاً مسئله سرایت بیماری، به دلیل فلان روایت منتفی است. این مسئله باعث تضعیف حوزه و روحانیت می‌شود و مردم هم‌فکر می‌کنند همه حوزویان چنین عقیده‌ای دارند. اگر کسی به‌طورکلی مسئله سرایت …

آیت‌الله‌ شبیری زنجانی و آیت‌الله مکارم شیرازی مصرف بخشی از سهم امام(ع) را برای درمان نیازمندان مبتلا به بیماری کرونا یا جلوگیری از ابتلای آنان مجاز دانستند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی از مراجع تقلید، مصرف نیمی از سهم امام(ع) را برای درمان نیازمندان مبتلا به بیماری کرونا یا جلوگیری از ابتلای آنان مُجاز دانستند. همچنین آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی اجازه یک‌سوم سهم مبارک امام(ع) را برای کمک به نجات بیماران صادر نمود. پیش از این، نیز آیات صافی گلپایگانی و حسینی زنجانی نسبت به مصرف نصف سهم امام برای نیازمندان مبتلا به کرونا اجازه داده بودند.

بیماری کرونا برخی مناسبات مذهبی را نیز با چالش مواجه کرده است. مدافعین مناسک مذهبی پا پس نکشیده و همچنان به زیارت حرم‌های شریفه می‌روند و نماز جماعت به پا می‌کنند. شبکه اجتهاد: ماجرا اما وقتی جدی‌تر شد که موضوع برگزاری نماز جمعه به میان آمد. ستاد مدیریت و پیشگیری کرونا اعلام کرد که نماز جمعه در برخی از شهرها که آلودگی تشخیص داده شده، برگزار نخواهد شد. ستاد نماز جمعه تهران هم از این اطلاعیه تبعیت کرده و اعلام کرد که نماز جمعه این هفته برگزار نخواهد شد. در قم اما ابتدا روابط عمومی ستاد برگزاری نماز جمعه گفت …

قره‌داغی، دبیرکل اتحادیه جهانی علمای مسلمان فتوای جواز تعطیلی موقت مناسک حج تمتع و عمره را صادر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از «بخش عربی خبرگزاری آناتولی»، «علی قره‌داغی»، دبیرکل اتحادیه جهانی علمای مسلمان، یکشنبه ۱۱ اسفندماه، فتوا داد که به علت شیوع بیماری کرونا و امکان ابتلای حجاج به این بیماری و ازدحام جمعیت در مراسم حج، برگزار نشدن مراسم حج تمتع و عمره به صورت موقت جایز است. قره‌داغی این فتوا را در ضمن فتوای مفصلی راجع به احکام مربوط به انتشار ویروس کرونا و چگونگی رفتار با این بیماری و با وجود تهدید زندگی بسیاری …

حکم خروج فرد مبتلابه کرونا از منزل، حکم تعطیلی مناسک مذهبی، حکم مصرف وجوهات شرعی برای تهیه اقلام بهداشتی، حکم اطلاع‌رسانی درباره بیماری از افراد معتمد و نه منابع رسمی، حکم خرید و فروش لوازم بهداشتی، بیش از قیمت گذشته و حکم تکفین و تدفین و نماز بر فرد فوت شده بر اثر کرونا؛ برخی از این سؤالات شرعی می‌باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پس از شیوع ویروس کرونا در کشور و ابتلا برخی از مردم به این بیماری، پرتکرارترین پرسش‌های شرعی در این خصوص احصاء و به‌ اداره پاسخگویی به سؤالات دینی، آستان قدس رضوی ارسال شد تا پاسخ …

حجت‌الاسلام فلاح‌زاده می‌گوید اگر امکان سرایت بیماری وجود دارد، در مراحل مختلف می‌توان از غسل و برخی احکام دیگر صرف نظر کرد و نماز بخوانند و میت را دفن کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، بیماری کرونا وارد ایران شده و رعایت اصول بهداشت فردی، از مسائل مهمی است که افراد را در برابر این بیماری محافظت می‌کند. متاسفانه با وجود اخطار جهانی، به دلیل نبود اطلاع‌رسانی دقیق، تعدادی از هموطنان جان خود را بر اثر این بیماری از دست دادند. به گفته پزشکان در این برهه زمانی انجام برخی واجباتی که برای دفن مسلمانان در نظر گرفته شده است، می‌تواند …

آیت‌الله‌ صافی گلپایگانی با صدور پیامی، اجازه مصرف سهم امام در مقابله با ویروس کرونا را صادر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیام آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی از مراجع معظم تقلید به شرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم قال الله الحکیم: (وَ مَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعاً) و علیکم السلام و رحمه الله با تقدیر و تشکّر فراوان از جامعه پزشکی ایران؛ پزشکان عزیز و پرستاران زحمتکش و کارکنان خدوم که برای سلامتی مردم عزیز تلاش فراوانی دارند، از ملّت بزرگ و شریف ایران درخواست دارم که با رعایت اصول بهداشتی، به توصیه‌های وزارت بهداشت توجه کامل …

اگر به همان اندازه‌ای که ما در فقه به معنای خاصش وقت سرمایه‌گذاری کردیم در تربیت اسلامی سرمایه‌گذاری می‌کردیم حتی نه به آن اندازه بلکه یک دهم و یک بیستم آن را سرمایه‌گذاری می‌کردیم، اکنون شاهد اتفاقات بسیار خوبی بودیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن عباسی ولدی، کارشناس مسائل تربیت اسلامی با تبریک روز امور تربیتی و تربیت اسلامی، در تعریف تربیت اسلامی اظهار داشت: تمام مفاهیم اسلامی در تمامی‌ابعاد تنها در کلمه عبودیت خلاصه می‌شود. تربیت اسلامی نیز یعنی تربیت فرد و جامعه در مسیر عبودیت و بندگی الهی. وی ادامه داد: ما اگر بخواهیم به معنای …