عبادات و مناسک

در آستانه پایان ماه مبارک رمضان در کشور‌های اسلامی تلاش گروه‌های رصدی برای استهلال ماه شوال یا به تعبیر دیگر هلال‌بینی از سوی منجمان و رصدگران آغاز می‌شود. استهلال با توجه به اهمیت روزه‌‌داری و به عبارت دیگر دانستن روز‌های ماه رمضان دارای ارزش نجومی است. استهلال از منظر اسلام فعالیتی مهم و مستحب است. به گزارش شبکه اجتهاد، در زمینه مبانی علمی رویت هلال ماه در کشور کتاب‌های اندکی منتشر شده و کتاب «ماه نو؛ مبانی علمی رویت هلال ماه» نیز با هدف جبران و ارائه یک منبع برای علاقه‌مندان از سوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس به چاپ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین محمد رضایی، مدیر دفتر استفتائات و مطالعات فقهی دفتر مقام معظم رهبری بر «حکم حکومتیِ» رهبری به ثبوت هلال ماه شوال تأکید کرد. در اطلاعیه دفتر رهبری نسبت به استهلال ماه شوال آمده است: «بسم الله الرحمن الرحیم؛ با آرزوی قبولی طاعات و عبادات مردم عزیز در ماه مبارک رمضان، به اطلاع می‌رساند برابر گزارش‌های رسیده از گروههای رصدی خبره و مورد اطمینان، رؤیت هلال ماه شؤال در غروب چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ برای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) محرز شده و به آن حکم کرده‌اند، بنابراین پنج‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰، اول شوال المکرم ۱۴۴۲ …

برای برخی از مراجع شیعی از جمله رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رؤیت هلال ماه شوال به اثبات رسیده است و فردا پنج‌شنبه ۲۳ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ را عید سعید فطر اعلام کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دفتر مقام معظم رهبری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد پنج‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ روز اول شوال المکرم و عید سعید فطر است. متن اطلاعیه به این شرح است: دفتر حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای: بسم الله الرحمن الرحیم؛ با آرزوی قبولی طاعات و عبادات مردم عزیز در ماه مبارک رمضان، به اطلاع می‌رساند برابر گزارش‌های رسیده از گروه‌های رصدی خبره و مورد اطمینان، رؤیت هلال …

دبیر هیئت علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری، با بیان اینکه احتمال رؤیت هلال برای روز چهارشنبه کم است، درباره نظر قرآن در مورد ملاک استهلال، گفت: در قرآن کریم تصریحی بر اینکه ملاک، رؤیت است یا محاسبه در بحث استهلال وجود ندارد و صرفاً مواقیت برای مردم ذکر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال ۱۴۴۲ قمری» شامگاه ۲۱ اردیبهشت‌ماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا موحدنژاد، دبیر هیئت علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد رحمانی، کارشناس مرکز نجوم آیت‌الله سیستانی، حجت‌الاسلام سیدرضا قلمکاریان اصفهانی، مدیر مؤسسه نجوم و علوم اسلامی …

به نظر می‌رسد که اعتبار رؤیت هلال با تلسکوپ را به‌خوبی می‌توان از ادله استفاده کرد؛ اولاً نه رؤیت و نه هلال، هیچ یک دخالتی ندارند و واقع قمر و ولادت قمر معتبر است؛ اما اگر پذیرش این مطلب سخت باشد، رؤیت اطلاق دارد و همه این ابزارها را در برمی‌گیرد، دلیلی هم بر انصراف و استحاله ثبوتی نداریم. همچنین این‌که کسانی که عمومی بودن رؤیت هلال را دخیل در حکم وجوب روزه می‌دانند، به‌ناچار باید بپذیرند که اگر ماه در یک افقی رؤیت شد، باید برای همه مردم نیز معتبر باشد؛ چراکه در غیر این صورت عمومی بودن آن …

شبکه اجتهاد: منشأ اصلی اختلاف چگونگی تحلیل آیه شریفه «فمن شهد منکم الشهر فلیصمه» و چگونگی تحلیل منطقه و افق شهود است که عموم فقیهان معاصر موضوع شهود را شهود با چشم سر می‌دانند و برخی از مراجع همچون رهبری و مرحوم آیت‌الله فاضل شهود با چشم مسلح؛ یعنی با استفاده از تلسکوپ و امثال آن را نیز مکفی می‌دانند. بررسی تفصیلی و فقهی این بحث نیازمند مجال مناسب دیگری است. با این حال باید اذعان کرد که دیدگاه دوم قابل دفاع بوده و به صواب است؛ زیرا از یک سو در آیه شریفه هیچ سخن صریحی از نوع شهود …

شبکه اجتهاد: در اخبار آمده بود که ابری بودن و اوضاع نامساعد جوی ممکن است بر روی دیدن هلال ماه اول شوال تأثیرگذار باشد و عید فطر یک روز دیرتر اعلام شود. بیشتر علما موافقند که «رؤیت» در احادیث اثبات اول ماه طریقیت دارد، نه موضوعیت؛ یعنی ملاک ماه جدید به وجود واقعی هلال آن است و راه و طریق علم به این وجود، دیدن آن با چشم است. البته دراینجا میان علما بحث‌های مفصلی صورت گرفته که آیا  فقط هلالی که با چشم عادی دیده می‌شود، هلال اول ماه است، یا اینکه هلال ضعیف‌تری که با چشم مسلح و …

رئیس ستاد ترویج احکام دین با بیان اینکه اختلافات در رؤیت هلال منحصر به دوره معاصر نیست، گفت: برخی شایعه‌پراکنی می‌کنند که این اختلافات پیش از انقلاب نبوده است؛ در حالی که در تاریخ اسلام هم موارد متعددی ذکر شده که از جمله در دوره خلافت امیرمؤمنان(ع) در کوفه است. شایسته بود برای مردم توضیح داده می‌شد که وظیفه آنها طبقه نظر مراجعشان شرعی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح‌زاده،رئیس ستاد ترویج احکام دین و عضو بخش استفتائات دفتر رهبری در گفت‌وگو با ایکنا، گفت: اعلام روز پنجشنبه به عنوان عید فطر قطعی نیست و باید منتظر بررسی ستاد استهلال …

شبکه اجتهاد: همه ساله با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، این بحث مطرح می‌شود که وضعیت رؤیت هلال به چه شکل خواهد بود؟ طبق نظر فلان مرجع چه روزی آغاز ماه مبارک رمضان خواهد بود و طبق نظر مرجع دیگر چه طور؟ البته این مسأله در پایان ماه مبارک رمضان شکل جدی تری به خود می‌گیرد؛ زیرا در آغاز ماه، نهایت این است که روز آخر شعبان را افراد روزه می‌گیرند حال یا جزء ماه رمضان خواهد بود یا این که روزه مستحب محسوب خواهد شد، اما در آخر ماه مبارک به دلیل این که روزه گرفتن در عید فطر …

بسیاری از کشور‌های عربی از جمله عربستان سعودی، مصر، عراق اعلام کردند که تاکنون موفق به رؤیت هلال ماه شوال در غروب امروز (سه شنبه) نشدند و اول ماه شوال و عید سعید فطر روز پنج‌شنبه خواهد بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، منابع سعودی شامگاه سه شنبه اعلام کردند که ماه در عربستان سعودی رویت نشده از این رو، روز اول شوال سال ۱۴۴۲ هجری قمری و عید سعید فطر روز پنجشنبه (۲۳ اردیبهشت) خواهد بود. دیوان عالی عربستان در بیانیه‌ای اعلام کرد: اداره استهلال دیوان عالی کشور، شامگاه روز سه شنبه ۲۹ ماه مبارک رمضان تشکیل جلسه داده و …

بعضی از دوستان‌ به‌لحاظ نجومی گاهی اوقات‌ تلاش می‌کنند که هلال را قبل از ظهر ببینند. نظر رهبر انقلاب مانند اغلب فقها این است که رؤیت هلال قبل از ظهر معتبر نیست. اگر رؤیت قبل از ظهر صورت بگیرد، ثابت نمی‌کند که همان روز اوّل ماه است و نشان می‌دهد فردایش اوّل ماه است. گاهی مواقع هم هلال قبل از غروب خورشید دیده می‌شود. البته این هم کار دشواری است، ولی گروه‌های رصدی توان این کار را دارند که با تنظیم تلسکوپ در روز هلال را ببینند. گاهی مواقع هم مشخصات هلال به‌گونه‌ای است که ایشان آن را معتبر می‌دانند …

بوژمهرانی ضمن تشریح خرین وضعیت استهلال ماه شوال گفت: به احتمال قوی در صورت عدم بروز مشکلات غیر منطقی در کشورهای دیگر، عید فطر در ایران، عربستان و تمام کشورهای منطقه همزمان روز پنج شنبه ۲۳ اردیبهشت خواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، علیرضا بوژمهرانی در خصوص آخرین وضعیت استهلال ماه شوال، به شبستان گفت: مقارنه بین ماه و خورشید برای هلال شوال ساعت ۲۳ و ۳۰ دقیقه شامگاه سه شنبه ۲۱ اردیبهشت (۲۸ ماه مبارک رمضان) روی خواهد داد. این عضو کمیته علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری در ادامه تصریح کرد: اولین غروب خورشید بعد از مقارنه، روز …

ویژه نامه «استهلال» با موضوع مبانی فقهی رویت ماه با چشم مسلح یا غیر مسلح و اختلاف افق‌ها از سوی هفته نامه افق حوزه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، «استهلال»، ویژه نامه بررسی مبانی فقهی رویت ماه با چشم مسلح یا غیر مسلح و اختلاف افق‌ها از سوی هفته نامه افق حوزه با مطالب متنوع و جذاب علمی منتشر شد. بر اساس این گزارش، «رؤیت هلال و اختلاف افق ها از دیدگاه آیت‌الله جعفر سبحانی»، «معرفی کتاب «چند نکته مهم درباره رؤیت هلال» تالیف آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی»، «راه‌های رسیدن به وحدت  نظر در مسأله رؤیت هلال/ استاد محسن فقیهی»، …

زکات فطره امسال طبق نظر اکثر مراجع، حداقل برابر با ۲۰ تا ۷۵ هزار تومان معادل ۳ کیلوگرم گندم یا معادل ۳ کیلوگرم برنج اعلام شده است که خانواده‌ها بر اساس قوت غالب خود آن را پرداخت می‌کنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، زمان وجوب زکات فطریه از غروب شب عید فطر است و مراجع تقلید، تأخیر پرداخت آن را بعد از نماز عید جایز نمی‌دانند، اما اگر کسی نماز عید را نخواند، باید فطریه را تا ظهر عید پرداخت کند.(۱) ولی اگر دسترسى به فقیر ندارد، مى‌تواند مقدارى از مال خود را به نیت فطره جدا کرده و براى مستحقى …

بعضی از علما، دادن فطریه به بی‌نماز را صحیح نمی‌دانند. در عین حال گروهی از علما هم عقیده دارند که انتقال دادن فطریه از یک شهر به شهر دیگر صحیح نیست. یعنی هر کسی باید فطریه اش را به فقیران شهر خودش بپردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح زاده، کارشناس مطرح مسائل فقهی، در گفتگویی به بررسی احکام و آداب مربوط به پرداخت فطریه پرداخته است. آن طور که این محقق دینی شرح می‌دهد، در مصرف فطریه چند مورد هم باید مورد توجه قرار بگیرد. فطریه باید به دست فقیران برسد و افراد بی‌نیاز نباید فطریه دریافت …

شبکه اجتهاد: فقها اتفاق نظر دارند که (برای تحقق ماه شرعی) رؤیت هلال در شهری که فرد مکلف زندگی می‌‌کند، معتبر نیست ورویت هلال در شهرهای دیگر کفایت می‌‌کند. روایات دال براین مطلب در حد استفاضه است. همچنین اگر دو شهر درافق متحد باشند، فقها اتفاق نظر دارند که رؤیت هلال در یک شهر برای شهر دیگر کافی است همین طور اگر زمان طلوع هلال در آنها یکی باشد و نیز جایی که زمان طلوع ماه در دو شهر مختلف باشد اما ثبوت ماه در یک شهر مستلزم این باشد که ماه برای شهر دیگر به طریق اولی ثابت باشد. …

  آزمایش کرونا در ماه رمضان، استفاده از اسپری تنفسی هنگام روزه، مسافرت در ماه رمضان، خمس وسائل خانه و قرض به شرط زیاده برخی از استفتائاتی است که در اردیبهشت سال جاری به آن پاسخ داده شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، جدیدترین استفتائات (اردیبهشت ۱۴۰۰) حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منتشر شد. متن سؤال و جواب ۱۰ استفتاء در موضوع عبادات و معاملات به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است: روزه یوم الشک سوال۱: گرفتن روزه در روزی که معلوم نیست آخر شعبان است یا اول ماه رمضان، واجب است یا خیر، آیا‌ می‌توان به نیت ماه رمضان …

  این برنامه با استفاده از آخرین روش‌های برنامه نویسی جهت آسان‌تر شدن روش استخراج اوقات شرعی از نقشه به روز جغرافیایی تولید شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فلکی ـ نجومی وابسته به دفتر آیت‌الله سیستانی، چندیست روشی نوین برای استخراج اوقات شرعی ارائه کرده است. این برنامه با استفاده از آخرین روش‌های برنامه نویسی جهت آسان‌تر شدن روش استخراج اوقات شرعی از نقشه به روز جغرافیایی، این امکان را به کاربر‌ می‌دهد که در هرکجای کره زمین با استفاده از نقشه مکان مورد نظر خود را تعیین کند. این سامانه با بررسی خودکار مشخصات جغرافیایی، ساعت …

شبکه اجتهاد: افراد بسیاری وجود دارند که به واسطه کارهای نیک و اقدام‌هایی که انجام داده‌اند، برای همیشه نام خود را در آستان مقدس حضرت رضا(ع) ماندگار کرده‌اند از جمله این اشخاص شیخ‌ بهایی است که در عرصه‌های گوناگون علمی، سیاسی و هنری شهرت جهانی دارد. «بهاءالدین محمد بن حسین عاملی» که در حوزه علوم عقلی و نقلی دارای تألیفات بسیار است، در فنون و علوم غریبه نیز دست توانایی داشته است. این دانشمند و عارف نامدار در عرصه سیاست از فقهای بزرگ عصر صفوی به شمار می‌رود و سالیان متمادی عهده‌دار مهم‌ترین منصب سیاسی مذهبی (شیخ‌الاسلام) در دولت شاه …

شبکه اجتهاد: محمد ذکاوت صفت در تحقیقی به جمع آوری احکام مسافر مطابق با نظر مراجع عظام تقلید نموده است که نمودار این احکام تقدیم نگاه شما خواهد شد. اصلاحیه: نظر رهبر انقلاب درباره سفر تحصیلی طلاب و دانشجویان بورسیه/ استفتائات تیرماه ۱۳۹۹ سوال ۱: آیا سفر تحصیلی طلاب و دانشجویان بورسیه مانند تربیت معلم و افسری که تحصیلشان متصل به اشتغال است، حکم سفر تحصیلی را دارد یا سفر شغلی؟ جواب: سفری که مانند محصلان علوم دینی یا دانشجویان مذکور در سوال، برای تحصیل انجام می‌دهند به طوری که از زمان تحصیل، جز شاغلان حرفۀ خاصی قرار می‌گیرند، حکم …

شبکه اجتهاد: سید حسین طباطبایی بروجردی به اقامه جماعت ایستاده است. با محاسنی سپید و عمامه‌ای که گویی عظمتِ مرجعیت را نشان می‌دهد. سید پیش از اینکه به قامت مرجعیت در آیَد، چنین سیمایی نداشت. عمامه‌ای کبود بر سر می‌گذاشت. محاسنش را خضاب می‌کرد؛ اما اطرافیان گفتند که عمامه کبود و محاسن قرمز مناسب و برازنده شما به عنوان یک مرجع نیست. ایشان هم پذیرفت. عمامه‌ای مشکی بر سر گذاشت و محاسنش به سپیدی برگشت. این تغییر از زمانی آغاز شد که اقامه جماعت حرم حضرت معصومه (س) به ایشان پیشنهاد شد. سید صدرالدین صدر به عنوان یکی از مراجع …

شبکه اجتهاد: ماه مبارک رمضان علی رغم شیوع ویروس کرونا، حال و هوای معنوی خاصی را در بسیاری از کشورهای اسلامی و روزه‌داران به ارمغان آورده است. تلاوت قرآن و مشارکت در حلقه‌های ختم قرآن، اقامه نماز جماعت در مساجد، تزیینات مرسوم رمضان المبارک و رونق بازار خرید اقلام غذایی از جلوه‌های ویژه این ماه خداست.

موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی در سه نوبت در فصول مختلف سال، با حضور منجمان، اعضای ستاد استهلال و فضلای حوزه علمیه قم در اوقاتی که مانعی مثل ابر و غبار در افق نبوده و مکان‌هایی که نور شهر و روستا یا تردد خودروها وجود نداشته، در فاصله حدود ۶۰ کیلومتر بیرون شهر قم با دقت تمام مساله را بررسی ونتیجه آن را با تعیین زمان دقیق بجا آوردن نمازصبح اعلام کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پژوهشگران «موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی» در سال ۱۳۹۹ با حضور برخی از منجمان و اعضای ستاد استهلال و همراهی قریب به ۱۵ تن از فضلای …

شبکه اجتهاد: در ماه مبارک رمضان افرادی که مشاغل سخت مثل نانوایی، کشاورزی کارگری و از این قبیل دارند شرایط روزه گرفتن برایشان سخت می‌شود. در این ویدئو حکم شرعی این مشاغل، مطابق با فتوای مراجع بیان شده است.  

همزمان با ماه مبارک رمضان، «رساله‌ی نماز و روزه» مشتمل بر آخرین فتاوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سه باب فقهی نماز، روزه و اعتکاف به کوشش انتشارات انقلاب اسلامی به زیور طبع آراسته گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، این رساله عملیه که شامل ۱۰۰۸ مسئله شرعی می‌باشد، انعکاس دهنده‌ی جدیدترین و آخرین فتاوای رهبر معظّم انقلاب اسلامی در سه باب مهمّ فقهی نماز، روزه و اعتکاف می‌باشد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و تمایزات این اثر، شیوایی و ساده نویسی مسائل آن می‌باشد به گونه‌ای که فهم مطالب آن برای عموم مخاطبین امکان پذیر گردیده است. همچنین برای تسهیل در فهم …

دفتر مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای طی گزارشی به وضعیت استهلال ماه مبارک رمضان در مناطق مختلف کشور پرداخته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، براساس این گزارش منتشره، هلال ماه رمضان در در شامگاه دوشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ رؤیت نشد؛ بنابراین ماه شعبان ۳۰ روزه است و روز چهارشنبه، اول ماه مبارک رمضان خواهد بود. الف ـ مشخصات نجومی هلال در شامگاه دوشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ (۲۹ شعبان ۱۴۴۲) زمان مقارنه ماه و خورشید: ساعت ۶ و ۱ دقیقه روز دوشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ زمان غروب خورشید: ساعت ۱۸:۳۵ زمان غروب ماه: ساعت ۱۸:۵۴ ارتفاع ماه: ۲.۹ درجه مدت مکث …

شبکه اجتهاد: مجموعۀ پیش رو فتاوای آیات عظام اراکی، گلپایگانی، خوئی، خمینی، بهجت، محمد روحانی، صافی گلپایگانی، وحید خراسانی، حسینی زنجانی، منتظری، نوری همدانی، موسوی اردبیلی، تبریزی، محمدصادق روحانی، مکارم شیرازی، شبیری زنجانی، سبحانی، سیستانی، فیاض، فاضل لنکرانی، مظاهری، جوادی آملی، حکیم، صانعی و خامنه‌ای دربارۀ «راه ثابت شدن اول ماه» می‌باشد که از سوی «گروه تحقیقاتی عالمون» تهیه و تنظیم گشته و در آستانۀ ماه مبارک رمضان تقدیم می‌گردد. متن اصلی مسائل مطابق با رسالۀ عملیۀ امام خمینی بوده و تفاوت آراء دیگر فقها با شماره در ذیل آن مشخص گردیده است. هم‌چنین مسائلی که در رسالۀ مذکور نیامده نیز …

اکثر کشورهای عربی- اسلامی و نهادهای اسلامی، پس از عدم رؤیت هلال در شامگاه یک شنبه اعلام کردند که سه شنبه،۱۳ آوریل/ ۲۴ فروردین، نخستین روز ماه مبارک رمضان است. به گزارش شبکه اجتهاد، اغلب نهادهای اسلامی در کشورهای عربی با اشاره به عدم رؤیت هلال در شامگاه یکشنبه، دوشنبه را مکمل ماه شعبان و سه شنبه را آغاز ماه رمضان اعلام کردند. آرتی عربی نوشت: عربستان سعودی، قطر، امارات، بحرین، کویت، فلسطین، مصر، عمان، اردن، لبنان، تونس، اندونزی، ترکیه، دیوان وقف اهل سنت در عراق و کمیته استهلال یمن تصریح کردند که به علت عدم رؤیت هلال در شامگاه یکشنبه، …

وجوب روزه در ماه رمضان از کسی ساقط می‌شود که عذر شرعی داشته باشد، مانند بیمار و کسی که به خاطر نصیحت پزشک ـ مثلاً ـ بر خود بترسد که روزه گرفتن موجب ابتلایش به بیماری شود و اقدامات پیشگیرانه و احتیاطی که او را از ابتلا به بیماری ایمن سازند برایش میسّر نباشد، و در غیر این صورت باید این اقدامات را انجام دهد و مجاز به ترک روزه نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، دفتر مرجعیت عالیقدر نظر آیت‌الله سید علی سیستانی درباره روزه گرفتن ماه مبارک رمضان را با توجه به شیوع ویروس کرونا اعلان کرد. در متن سوالات …

۱. چنانچه روزه برای خود مادر ضرر دارد: روزه را افطار کند و اگر تا رمضان سال بعد (بدون اینکه روزه برای او ضرر داشته باشد) قضای آن را بجا آورده، بنابر احتیاط یک مد طعام فدیه به فقیر داده شود و وظیفه دیگری ندارد. اگر قضای روزه را بجا نیاورد، الف: به این جهت که روزه گرفتن در طول سال برای خود مادر ضرر داشت: قضا ساقط است ولی برای هر روز علاوه بر فدیه‌ای که بنابر احتیاط واجب لازم بوده، یک مد طعام دیگر به فقیر داده شود. ب: به این جهت که روزه گرفتن در طول سال …