دیدگاه و گزارش

آئین اختتامیه چهارمین دوره جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی جمهوری اسلامی ایران» با معرفی برگزیدگان، همراه با سخنرانی حجج‌اسلام والمسلمین احمد واعظی، حمید پارسانیا و مهدی علیزاده و برگزاری کرسی ترویجی «بررسی نقش مناسک دینی در تقویت اصول و مبانی سبک زندگی» روز پنچ‌شنبه ۲۸ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در محل دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست خبری مراسم اختتامیه چهارمین دوره جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی» صبح امروز با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی، دبیر جشنواره، دکتر بلال شاکری، رئیس کمیته اجرایی و دکتر محمدرضا قائمی‌نیک، رئیس کمیته علمی جشنوراه در محل ساختمان …

حجت‌الاسلام مهری ضمن بیان اهمیت پرداختن به هوش مصنوعی یکی از وظائف فقه در عصر جدید را بررسی مسائل و کشف احکام و موضوعات مربوط به تکنولوژی «هوش مصنوعی» دانست و سه کاربرد کلیدی تکنولوژی هوش مصنوعی در مراحل مختلف فرآیند اجتهاد تبیین نمود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد مهری، مسئول کمیته و کارگروه‌ فقه و حقوق ستاد راهبری فناوری هوشمند حوزه‌های علمیه در چهارمین نشست از سلسله نشست‌های علمی ستاد هوش مصنوعی که در موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد، با اشاره به نظام مسائل و کاربردهای فقهی و اجتهادی تکنولوژی «هوش مصنوعی» اظهار داشت: حوزه‌های …

برخی از اندیشمندان اسلامی نهاد مالکیت فکری را نپذیرفته‌اند. نپذیرفتن این نهاد به‌معنای نبود مسئله نیست بنابراین چنین دیدگاه‌های باید پاسخ دیگری را برای حل مشکل پیشنهاد دهند. البته ممکن است گفته شود ارائه راه‌حل وظیفه فقه و حقوق نیست، ولی دراینجا سخن بر سر تعیین وظیفه و اختیارات نمی‌باشد، بلکه سخن در بر طرف‌کردن مشکلات و حل مسائل در مجموعه نظام اسلامی و تمدن اسلامی است. به‌هرترتیب برای شناخت مسئله باید به سه خاستگاه مهم که سبب به‌وجود آمدن معضل شده است توجه کرد. هریک از اینها ناشی از تحولات مهمی است که در عرصه اقتصادی، علمی و اجتماعی …

شبکه اجتهاد: آیا عید نوروز را می‌توان عیدی دینی تلقی نمود؟ آیا ماهیت این عید، مخالف با دین است؟ آیا می‌توان گفت شارع مقدس در نفی یا اثبات این عید جهت‌گیری خاصی داشته‌اند؟ استاد سید محمد جواد شبیری زنجانی در جلسه درس خود به بررسی این موضوع پرداخته‌ است که در ادامه متن کامل تقدیم می‌شود: در مورد نوروز در کلمات فقها به تناسب اغسال مستحبی، صحبتی از غسل روز نوروز شده است. در کتاب جامع الشرایع صفحه ۳۳، تحریر الاحکام جلد ۱ صفحه ۸۸، قواعد الاحکام جلد ۱ صفحه ۱۷۸، منتهی المطلب جلد ۲ صفحه ۴۷۲، نهایه الاحکام جلد …

شبکه اجتهاد: عید نوروز از اعیاد ملی است که در منابع اسلامی نیز روایاتی درباره آن آمده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در تفسیر و شرح روایات درباره نوروز و دعای تحویل سال مطالبی بیان فرموده‌اند که به مناسبت فرارسیدن عید نوروز بخش فقه و معارف پایگاه khamenei.ir گزیده‌ای از بیانات رهبر انقلاب درباره دیدگاه اسلامی نسبت به نوروز را منتشر کرده است. الف) نوروز در روایات *محتوای دینی در همه حوادث زندگی انسان از جمله در عید نوروز وجود دارد عید نوروز که یک عید علی‌الظاهر غیر دینی است، عید ملی است، جنبه‌ی دینی و یادآوری دینی ندارد؛ اگرچه حالا …

استاد حوزه علمیه ضمن اشاره به نحوه به کارگیری هوش مصنوعی در مطالعات فقهی تصریح کرد: اگر بتوانیم برنامه‌ درستی بنویسیم که کمترین اشتباهات را داشته باشد و مواد را درست در اختیار هوش مصنوعی قرار دهیم، می‌توانیم از هوش مصنوعی در مباحث فقهی بهره ببریم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «واکاوی فقهی داده‌پردازی در هوش مصنوعی» با سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین رضا احمدوند در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد که گزیده آن را به نقل از «ایکنا» می‌خوانید؛ هدف هوش مصنوعی تولید ماشین هوشمندی است که توانایی انجام وظایفی که نیازمند هوش انسانی است داشته باشد، یعنی هوش …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اجتهاد در فقه هنر، همانند هر فقه نوپدید دیگری، متوقف بر پیش‌فرض‌هایی است. این پیش‌فرض‌ها، نه اختصاص به فقه هنر دارد و نه حتی، مخصوص دانش فقه است، بلکه در تمام دانش‌های غیرتجربی موجود است. برای نوآوری در فقه هنر، تغییر در این پیش‌فرض‌ها می‌تواند راهگشا باشد. حجت‌الاسلام ‌والمسلمین یاسر امینیان، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم، در این زمینه یادداشتی نگاشته است که از نگاه شما می‌گذرد. گرچه در ادله نقلیه، عنوان هنر که در عربی امروز «فن» خوانده می‌شود متعلق حکمی شرعی قرار نگرفته است، اما برخی مصادیق آن مثل مجسمه‌سازی و نقاشی و آواز …

اختصاصی شبکه اجتهاد: عنوان «تشّبه به جنس مخالف» به معنای همانندی با جنس مخالف در پوشش، رفتار و غیره، یکی از موضوعاتی است که در رسانه و نمایش مطرح است. در گذشته، برای «تشبّه به جنس مخالف» دامنه محدودتری وجود داشت، به همین دلیل پیچیدگی چندانی نداشت. در روزگار ما، یکی از عرصه‌های صدق این عنوان، در هنر، فیلم و نمایش است. پرسش این است که آیا تشبه به جنس مخالف جایز است یا خیر؟ برخی فقیهان «تشّبه به جنس مخالف» را جایز می‌دانند، اما دسته‌ای دیگر قائل به حرمت آن هستند و برای اثبات آن به برخی روایات، اجماع …

آیت‌الله جوادی آملی گفت: حدّاکثر ده یا بیست درصد علت تصادفات را آسیب‌های جاده‌‌ای شامل می‌شود، ۸۰ یا ۹۰ درصدش مربوط به دشمن داخلی است که شناخته‌ شده نیست و آن غرور، خودخواهی‌ها، اینکه من باید جلو بروم، کمالم در این است که تند بروم و مواردی از این دست می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت شروع ایام تعطیلات سال جدید و آغاز مسافرت‌های نوروزی هموطنان، گزیده‌ای از توصیه‌های آیت‌الله عبدالله جوادی آملی به مسافران نوروزی بازنشر می‌شود: آیت‌الله جوادی آملی در یکی از دیدارهای خود با مسئولان راهنمایی و رانندگی، بعد از طرح مسئله آسیب‌شناسی درونی و بیرونی …

اگر خود فقیه هم آشنایی اندکی با مباحث هنری داشته باشد قطعاً در تشخیص موضوعات به او کمک خواهد کرد و حداقلش این است که زبان‌فهم گفته‌های آن هنرشناس را خواهد داشت و می‌داند که نقطه بزنگاهی که هنرشناس صحبت می‌کند چیست و مطلب و موضوع را کاملاً درک خواهد کرد؛ لذا آشنایی فقیه به موضوعات هنری، به بحث موضوع‌شناسی و در نهایت به صدور احکام کمک خواهد کرد. اختصاصی شبکه اجتهاد: شاید اگر فقه هنر را چالشی‌ترین باب از ابواب فقهی نوپدید بینگاریم سخنی به‌گزاف نگفته‌ایم. جذابیت مقوله هنر و گستره تأثیرگذاری آن در میان مردم، تا بدان‌جاست که …

نشست «بازنمایی چهره معصومین و مقدسین در سینما و تلویزیون بر اساس اضلال و هتک حرمت محترمات» به همت دفتر امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه، طرح جامع شهید بیاضی زاده، پژوهشگاه فقه نظام و مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در سالن امام خمینی (ره) برگزار شد. ‌‌حجت‌الاسلام محمدعلی حیدری از اساتید حوزه ارائه کننده، دکتر عبدالکریم خیامی، کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، دانش آموخته دکتری در رشتۀ فرهنگ و ارتباطات و مدرس دانشگاه‌های امام صادق(ع) و از مدیران صداو سیما ناقد، و دبیر این نشست نیز ‌‌حجت‌الاسلام والمسلمین علی نهاوندی بودند. به گزارش شبکه اجتهاد، در این نشست ‌‌حجت‌الاسلام حیدری …

مقصود از تشبّه حرام، تشبّه هرکدام از این دو به دیگری در امور جنسی است که احیاناً مرد خود را مانند زن، قرار داده و به سمت عمل زشت لواط کشیده شود و یا زن، خودش را مانند مرد قرار دهد و با زنی دیگر، رفع نیاز جنسی و مساحقه نماید. این‌گونه تشبّه قطعاً حرام است و ادلّه فراوانی نیز حرمت آن را تأیید می‌کند. این همان هم‌جنس‌گرایی است که در میان ملت‌های غربی رواج پیدا کرده است. اختصاصی شبکه اجتهاد: حرمت تشبه به جنس مخالف، به‌کرات در روایات ما مطرح شده است. از طرفی در هنرهای نمایشی نیز بارها …

شبکه اجتهاد: نام‌گذاری فضای اینترنت و نرم‌افزار به فضای مجازی به خودی خود منشأ پاره‌ای سوء برداشت‌ها و مغالطات شده است؛ از جمله اینکه برخی گمان می‌کنند، چون مجاز در مقابل حقیقت است، پس این فضا هیچ اصالت و واقعیتی ندارد و از این‌رو، احکام فضای عینی و حقیقی بر او مترتب نمی‌شود و یا حتی اساساً بگوییم احکامی ندارد. برای برخی هم این‌طور است که فضای مجازی نیز مجاز است و در مقابل حقیقت است و مجاز در مقابل حقیقت چیزی نیست و چیزی ندارد؛ لکن این تصور بسیار تصور نادرستی است و اساساً در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی و همچنین …

موسیقی از کارکرد لهو و لعبی در بسیاری از رویکردهای هنری خارج شده است و الآن موسیقی در رسانه‌ها، به‌عنوان یک عنصر بیانی مطرح است؛ یعنی موسیقی فقط تزیین و مشاطه‌گری پیام رسانه‌ای نیست؛ بلکه حامل پیام است و اساساً بخشی از معنا را در فراگرد پیام به عهده دارد. پس این تغییر کارکرد در حوزه موسیقی ایجاد شده است که می‌تواند موضوعات جدید فقهی و ابواب جدید فقهی را ایجاد کند که فقها باید به آن توجه کنند و هنرمندان هم باید این وجهه عنصر بیانی و وجوه دیگر هنر موسیقی را برای فقها باز کنند. اختصاصی شبکه اجتهاد: …

آیت‌الله سبحانی ضمن انتقاد به انبوه‌سازی مسکن و توسعه آپارتمان‌نشینی، تصریح کرد: در جمهوری اسلامی باید مشکل زمین حل بشود و جلوگیری از احیای زمین موات قابل قبول نیست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی در جلسه ستاد راهبری معماری و شهرسازی مرکز مدیریت حوزه علمیه قم که چندی قبل برگزار شد، ضمن استماع گزارش فعالیت‌ها و برنامه‌های ستاد در سخنانی با اشاره به مشکلات زمین و مسکن در نظام سابق، اظهار داشت: مسکن، مسئله‌ مهمی است که همواره گروهی از مردم در مضیقه هستند. در نظام سابق این مشکلات وجود داشت اما لازم است در جمهوری اسلامی مشکل …

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم گفت: چیدمان و معماری شهری باید به گونه‌‌‌ای باشد که گزاره‌های دینی و آموزه‌های اسلامی را در جامعه محقق کرده و در راستای احقاق آن باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم، مشاور رئیس جمهور در نشست ضرورت تجدید نظر جدی در سیاست‌های جاری معماری و شهرسازی در کلانشهرهای قم، مشهد و تهران که در سالن جلسات ‌‌‌آیت‌الله حائری(ره) مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برگزار شد، اظهارکرد: شهرهای قم و مشهد به جهت سبقه مذهبی که دارند باید درابعاد مختلف بویژه شهرسازی و معماری اسلامی ایرانی برای سایر نقاط کشور و جهان اسلام …

مدیر مدرسه علمیه هدایت گفت: مسئلهٔ ساختمان تأثیر مستقیمی بر روابط میان انسان‌ها دارد و یک ساختمان بد می‌تواند روابط میان انسان‌ها را گسسته کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی کشوری، مدیر مدرسه علمیه هدایت در نشست ضرورت تجدید نظر جدی در سیاست‌های جاری معماری و شهرسازی در کلان شهرهای قم، مشهد و تهران که در سالن جلسات ‌‌‌آیت‌الله حائری(ره) مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برگزار شد، اظهارکرد: ما برای تحول در خصوص مسکن و شهرسازی احکامی را ارائه کرده‌ایم و آنچه مسلم است نیازمند یک بازتعریف جدید از مقوله مسکن و شهرسازی و معماری در کشور هستیم. استاد …

مدیرحوزه‌های علمیه گفت: تمام دستگاه‌های فعال در حوزه علوم اسلامی‌‌ می‌بایست منابع و مصادر خود را به صورت رایگان، عمومی و با تنوع بسترهای نرم افزاری ارائه کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، اولین گردهمایی ملی کلان‌پروژه هوش مصنوعی و علوم اسلامی با حضور ‌‌‌استاد علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه و رئیس شورای سیاستگذاری کلان‌پروژه، دکتر بهروز مینایی بیدگلی، رئیس هیئت‌مدیره کلان‌پروژه و جمعی از مدیران و پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی این کلان‌پروژه برگزار گردید. استاد اعرافی، رئیس هیئت مدیره‌ی مؤسسه‌ی درحال ثبت همتا، نکات مهمی را در محورهای بیست‌گانه زیر ایراد کرد که به این شرح است: کلیک کنید: تصاویر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه‌های نوپدید همانطور که از نامشان پیداست سابقه چندانی ندارند. البته ممکن است برخی مسائل آنها قدیمی باشند اما عناوین این ابواب، نوپدید هستند. همین امر موجب شده است که مراد دقیق از این عناوین و تفاوت دقیق آنها با ابواب شبیه روشن نباشد. یکی از این ابواب، «فقه هنر» است. برای فهم دقیق معنای فقه هنر، ابتدا باید تفاوت آن با ابوابی مشابه خود، نظیر «فقه رسانه»، «فقه ارتباطات»، «فقه فضای مجازی» و «فقه فرهنگ» روشن شود. حجت‌الاسلام دکتر محمدرضا فلاح تفتی، مدیر سابق گروه فقه رسانه اداره کل پژوهشهای اسلامی رسانه و دبیر فعلی گروه …

در تئاتر، چون نگاه به خود شخص است، لذا نگاه به غیر وجه و کفّین حرام است ولو قصد لذت هم نداشته باشد، چون ادله اطلاق دارد. در مورد وجه و کفّین البته اختلاف است و مشهور عدم اشکال است. در مورد نمایش‌های تلویزیونی، کسانی که در صحنه فیلم‌برداری حاضرند، چون نگاهشان، به خود شخص است، در غیر وجه و کفین حرام است؛ اما کسانی که در صحنه حاضر نیستند و بعداً فیلم را تماشا می‌کنند اعم از زنده و غیرزنده، نگاهشان حرام نیست مگر اینکه خوف ریبه و مفسده باشد که در آن صورت حرام است؛ اما نه به …

شناخت ضابطه‌مند ابعاد مختلف معنایی و ابهام‌زدایی از مفهوم تصویر، باعث توسعه و تعمیم موضوع یا تضییق مفهوم و تحدید معنای آن خواهد بود. ازاین‌رو تحلیل فقهی مفهوم تصویر، در فرایند استنباط و اجتهاد احکام فقهی، تأثیر مستقیم دارد. تعیین حدود و ثغور، گستره و قیود مفهوم تصویر در فقه سینما، چشم‌انداز دقیقی را در محضر فقیه می‌گشاید، به‌نحوی‌که در استنباط حکم فقهی، ابهامی در ناحیه موضوعِ حکم باقی نخواهد ماند. اختصاصی هشبکه اجتهاد: در فتاوای فقها معمولاً بین پخش زنده و غیرزنده تصاویر، تفاوت گذاشته می‌شود. در احکامی مانند نظر به نامحرم، این تفاوت به‌کرات بیان شده است. حجت‌الاسلام …

آیا هوش مصنوعی روح و روان خواهد داشت؟ نگاه ما این است که هوش مصنوعی روح نخواهد داشت ولی روان با روح متفاوت است. طبق یک مبنا، روان می‌تواند از مقوله مادی باشد. از طرف دیگر، هوش مصنوعی پیامدها و تأثیراتی در جامعه دارد و وظایف و حقوقی را می‌طلبد؛ بنابراین باید نظام جرائم خاصی را مطابق با تأثیرات و وظایف پیرامون هوش مصنوعی تنظیم کرد. البته در بحث هوش مصنوعی، پایان‌نامه‌های زیادی نوشته‌شده و در حال نوشته شدن است. این امر نشان از ورود و رشد فضلای حوزه علمیه در مباحث جدید است. با آینده‌پژوهی و رصدی که ما …

در مباحث هنری به نظر می‌رسد خود فقیه باید مثل عرف خاص موضوع را بشناسد، لذا کسانی که می‌خواهند در فقه هنر کار کنند باید بعضی مباحث فقهی عمومی و عام درباره هر رشته هنری را بداند، کار شاقّی نیست، شما اگر بخواهی فقه مؤثر و کارآمد و حضور داشته باشد و به یک معنا دور زده نشود که البته ریشه‌های غیر فقهی هم دارد، یک بخشش بحث فقه است که چه قدر واقعی و ملموس در عرصه حضور دارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید حمید میرخندان، عضو هیئت علمی دانشکده صداوسیما در نشست علمی «قلمرو شناسی …

نویسنده کتاب «قواعد فقهی فرهنگ و ارتباطات» یکی از نیازهای اساسی امروز را تدوین قواعد فقهی مضاف و مسائل مستحدثه دانست و اظهار کرد: فرق قواعد فقهی با مسئله فقهی این است که هردو کلید هستند اما قواعد فقهی کلیدی است که هزار قفل را باز می‌کند. با قواعد فقهی قفل‌های فراوان مشکلات معرفتی را باز کنیم. قواعد فقهی در حوزه‌های مختلف اقتصادی واجتماعی و حتی مسائلی مانند محیط زیست و سایر شئون مورد نیاز بشر کارگشاست. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی نقد و بررسی کتاب «قواعد فقهی فرهنگ و ارتباطات» با حضور نویسنده حجت‌الإسلام والمسلمین سیدعلی حسینی و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: وقتی سخن از مقاصد شریعت به میان می‌آید، گذر از موضوعات «زمکانی» و پشتیبانی از سویه‌های غیر زمکانی حکم شرعی انتظار می‌رود. سخن از تغییر حکم نیست؛ سخن از جای‌گذاری حکم در همان موضوعی است که باید باشد است. احکام بر موضوعات بار می‌شوند و موضوعات در گذر زمان دچار دگرگونیِ قابل رصد هستند[۱]. مقصد حکم شرعی اما ثابت است و همین مقصد ثابت (در صورت احراز) است که طرحی نو در می‌اندازد. پایبندی به مقاصد شریعت در حل مسائل فقه هنر به شکل تأثیرگذاری نقش ایفا می‌کند. توجه به این سرفصل در استنباط حکم شرعی خود …

اختصاصی شبکه اجتهاد: هنر در ذات خود، فرهنگ‌ساز است. انواع قالب‌های هنری اگرچه در تأثیرگذاری خود، دارای شدت و ضعفند، اما در اینکه در ذات خود فرهنگ‌سازند، با یکدیگر مشترکند. میزان اثرگذاری آثار هنری در فرهنگ جامعه، به میزان قابلیت آنها در انگاره‌سازی بستگی دارد. انگاره‌ها در هر جامعه، ضامن بقای ارزش‌ها هستند. برای هدایت یک جامعه به مسیری خاص، بهترین راه، تغییر انگاره‌های ذهنی آنهاست. انگاره‌سازی همانطور که می‌تواند ضامن بقای ارزش‌ها باشد، می‌تواند عامل تخریب ارزش‌ها و جایگزینی ضدارزش‌ها نیز باشد. انگاره، مرز میان وهم و واقعیت است. انگاره را این‌طور تعریف کرده‌اند: «صورت خیالی از شیء که …

فقه نمایش در قدیم، چون رسانه‌های ارتباطی کنونی وجود نداشت فصلی از باب فقه هنر بود و از مسائل مستحدثه هم به شمار نمی‌رفت؛ چون در زمان قدیم و در زمان شارع، افرادی نمایش بازی می‌کردند، به‌صورت تمثیل و تئاتر و همچنین شبیه‌خوانی، شبیه‌سازی، رقاصی و …  که در زمان صدر اسلام هم بوده است؛ اما عرضه نمایش امروزه که عصر رسانه هست، جزء مسائل مستحدثه می‌شود و یک سری احکام جدیدی پیدا می‌کند. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد عباس رفعتی نائینی، سال‌ها در زمره اساتید سطوح عالی و خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم به شمار می‌رفت. او اما …

اختصاصی شبکه اجتهاد: رسانه‌های تصویری از امور نوپدیدند، به همین دلیل احکام فقهی مرتبط با آن نیز کاملاً جدید و نوبنیان هستند. به‌عنوان‌مثال، یکی از مسائلی که در رسانه‌های تصویری مطرح است پرسش از حکم فقهیِ نمایش بدن انسان در رسانه است. در فقه اسلامی حکم نمایش بدن زنان به‌صورت مستوفا بحث‌وبررسی شده است؛ ولی احکام نشان‌دادن یا «نمایش بدن مردان» کمتر موردتوجه قرار گرفته است. «نمایش بدن نیمه برهنه مردان» در رسانه، هم به‌صورت هنرهای نمایشی از قبیل فیلم، سریال و تئاتر تلویزیونی امکان دارد و هم به‌صورت نمایش مسابقات ورزشی، نظیر شنا، کشتی و وزنه‌برداری. سابقه مسئله نمایش …

در مسائل فقهی، انطباق و پیوند مفهوم فقهی با مصادیق بیرونی اهمیت اساسی دارد. این مصادیق بیرونی با توجه به زمان و مکان، توجه به نظر کارشناسان و توجه به تاریخ بروز می‌یابد. درست است که مفهوم فقهی، یک امر معرفتی به شمار می‌آید و نسبت به موقعیت اجتماعی که یک امر غیرمعرفتی است محوریت دارد اما لازم است برای صدور حکم، توجه به موقعیت اجتماعی و مصادیق بیرونی جهت پیوند مفاهیم فقهی با مصادیق اجتماعی در نظر گرفته شود. هر چقدر انطباق مفاهیم و مصادیق بیشتر باشد، به همان میزان، صدور حکم برای مردم همدلانه‌تر خواهد بود. اختصاصی شبکه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: رویکرد عمومی در مسائل فقهی، غالباً رویکرد «پاسخ به پرسش» است؛ یعنی ابتدا باید پرسشی به وجود آید تا به دنبال پاسخ به آن باشیم. این رویکرد البته در بسیاری از دانش‌های اسلامی و انسانی دیگر نیز وجود دارد. در سال‌های اخیر اما با ایجاد دانش «آینده‌پژوهی»، امکان تغییر این رویکرد انفعالی به رویکرد فعال در قبال پرسش‌ها  و مسائل به وجود آمده است. فقه هنر نیز از این قاعده مستثنا نیست، لذا با آینده‌پژوهی در رابطه‌ با آن، می‌توان مسائل سال‌های آینده را حدس زد و از همین الآن، برای پاسخ به آنها، به چاره‌جویی پرداخت. …