همه مطالب

حجت‌الاسلام والمسلمین عماد در نشست حلقه روش‌شناسی با موضوع «کاربردی‌سازی علوم اسلامی»  با بیان اینکه شرط موفقیت در کاربردی‌سازی علوم اسلامی، شناخت انسان و نیازهای واقعی زمانه است، تصریح کرد: علوم اسلامی یا باید منجر به تولید قانون شود یا به طراحی نظام‌های مؤثر در جامعه بینجامد؛ و بدون درک انسان معاصر و نیازهای پنهان و آشکار او، علم دینی …

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم گفت: تولید قانون فقهی نیازمند تحول در شیوه استنباط و نگاه دقیق به مقتضیات قانونی است و صرفاً با ترمیم‌های ظاهری تحقق نمی‌یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، شصتمین نشست علمی از سلسله نشست‌های تخصصی «روش‌شناسی حکمرانی تقنینی بر پایه موازین اسلامی» با عنوان «فرایند و روش‌های تعامل فقه و حقوق در تقنین» در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از ارکان اصلی هر نظام سیاسی مستقل، صیانت از حاکمیت ملی و استقلال در فرآیند قانون‌گذاری است؛ زیرا قانون‌گذاری نه تنها ابزار تنظیم مناسبات اجتماعی و سیاسی، بلکه تجلی اراده ملی و نماد استقلال حاکمیت در برابر نیروهای بیرونی است. هرگاه اراده ملت در تدوین و تصویب قوانین جای خود را به نفوذ و فشار قدرت‌های …

کتاب «مبانی حقوق عمومی» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین حسین جوان آراسته، با رویکردی پژوهشی و آموزشی، به واکاوی بنیادهای نظری، ساختاری و کارکردی حقوق عمومی می‌پردازد؛ دانشی که چارچوب مناسبات میان دولت و شهروندان را بر پایه منافع عمومی سامان می‌دهد و شناخت دقیق آن، برای درک نظام حقوقی و سیاسی معاصر ضروری است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حقوق عمومی به …

استاد خسروپناه، با بررسی نسبت فقه و علوم انسانی، تأکید کرد که فقه نباید محدود به پاسخ به مسائل فردی باشد و ظرفیت‌های آن می‌تواند به طراحی ساختارهای اجتماعی، سیاست‌گذاری و حکمرانی نیز تسری یابد. او با اشاره به مفهوم «فقه‌ نظام» و تجربه تاریخی فقها در مدیریت جامعه، بر ضرورت بهره‌گیری از فقه برای دستیابی به جامعه‌ی مطلوب و …

رئیس شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران کشور در بیان نکات و انتظارات خود برای آینده حوزه‌های علمیه خواهران، بر ضرورت بازگشت به گفتمان امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب، اعتماد به ظرفیت‌های درونی حوزه خواهران، شتاب همراه با طمأنینه در پیشبرد امور، رویکرد تمدنی و علمی، و نیز اهتمام به مسائل بانوان، خانواده و تعاملات بین‌نهادی و بین‌المللی تأکید کرد. …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث مدل‌سازی روابط زن و مرد در جامعه اسلامی، یکی از مباحث مهم فقهی و اجتماعی است. این مسئله در فقه امامیه دارای جایگاه ویژه‌ای است، چرا که فقه سه مأموریت ذاتی دارد: حکم‌شناسی، موضوع‌شناسی و مدل‌شناسی یا نظام‌سازی. مدل‌شناسی به معنای ارائه الگوها و سبک‌های زندگی اسلامی است که فراتر از حکم و موضوع فقهی هستند …

شبکه اجتهاد: استاد اعرافی و استاد رشاد از یکجا شروع می‌کنند: ضرورت تبویب نو و لحاظ خطر نگاه جزیره‌ای. با این همه نسبت درختواره دانشی حوزه با دلمشغولی دوم مشخص نیست؛ ما با فهرست بلندبالایی از حوزه‌های دانشی مواجهیم که در عرض هم‌اند. در طرح استاد رشاد اما در لایه سوم، چرخشی ناظر به اجرا و هر آنچه در اجرا …

مفهوم «اقامه دین» صرفاً یک دعوت فردی و اخلاقی نیست، بلکه مستلزم وجود یک «مُقیم» یا برپاکننده است که همان رهبر دینی می‌باشد. این اقدام برای مشرکین سنگین و غیرقابل تحمل است. بر اساس تحلیل آیات قرآن، حکمرانی وظیفه رهبر دینی است، اما واجب شدن اجرای آن نیازمند سه شرط است: وجود مقتضی (شایستگی کامل رهبر و قانون الهی)، نبود …

در پی پیشنهاد تبدیل مهریه از «عندالمطالبه» به «عندالاستطاعه» توسط آیت‌الله سبحانی، حجت‌الاسلام والمسلمین سروش محلاتی در نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه تأکید کرد که مشکل زندانیان مهریه، بیش از آنکه ناشی از نوع مهریه باشد، ریشه در سست شدن بنیان خانواده و گسترش فقر دارد و تغییر عندالمطالبه به عندالاستطاعه به تنهایی راهگشا نیست. در مقابل، جمعی از شاگردان …

شبکه اجتهاد: شکى نیست که امروز گروهى به خاطر نپرداختن مهریه زنان در زندان به سر می‌برند و برخى از خیرین با جمع آورى وجوهى در صدد آزاد سازى آن‌ها می‌باشند و این مشکل هنوز هم در کشور بر پا است. وظیفه قاضى درباره گروه مقصر روشن است. او با اختیارى که شرع مقدس به او داده است می‌تواند به …

شبکه اجتهاد: برخی از صاحب نظران از جمله توثیقات عام را تمام راویانى می‌دانند که از آنان به عنوان اصحاب امام صادق (ع) در رجال شیعه یاد می‌شود؛ معنای این سخن آن است که به عنوان مثال تمام راویانی که شیخ طوسی در رجال خود با عنوان اصحاب امام صادق (ع) یاد کرده است، مشروط به آن که تضعیف نشده …

تصور می‌کنیم احادیث مشترک صرفاً یک امر تشریفاتی است که در ویترین بگذاریم تا کمی دل‌ها نرم شود. اما امام کاظم(ع) کارکرد این اخبار را به فضای اجتماعی و حل مسائل امت ارتقا داده است. حادثه برای امت رخ می‌دهد. امام(ع) می‌فرمایند شما شیعه و سنی، بیایید این اخبار مورد قبول طرفین را مبنای استنباط خودتان برای مواجهه با حوادثی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مهریه، مالی است که زوج هنگام ازدواج به نشانه‌ی صداقت در علاقه به زوجه می‌دهد یا متعهد به پرداخت آن می‌گردد. زن پس از عقد ازدواج، مالک نصف مهریه و پس از نخستین مقاربت، مالک نیم دیگر می‌شود و همچنان در ذمّه‌ی زوج است تا یا به زوجه بپردازد یا توسط او ابراء شود. اگر زوجه ابراء …

حجت‌الاسلام محمد متقیان تبریزی، محقق و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم، در نشست علمی «لوازم فقهی اطلاق در نظریه ولایت مطلقه فقیه» که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد، به واکاوی ابعاد نظری و لوازم فقهی «اطلاق» در ساختار ولایت مطلقه فقیه پرداخت. وی در این ارائه، ضمن طبقه‌بندی دیدگاه‌های فقها درباره گستره ولایت فقیه، مراتب تصرف ولی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آموزش فقه در مدارس علمیه، عمدتاً بر پایه فقه فردی استوار بوده است؛ رویکردی که با وجود پیشینه غنی و ارزشمند خود، امروزه پاسخ‌گوی نیازهای نوپدید جوامع اسلامی نیست. ازاین‌رو، ضرورت حرکت به سوی «فقه نظامات اجتماعی» به‌عنوان رویکردی نو در دانش فقه، بیش از پیش احساس می‌شود. رهبر انقلاب در پیام خود به همایش یکصدمین سال …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره به سخنان رهبر انقلاب درباره «زنان مجتهده» گفت: جامعه فقهی کشور ملزم است در پرتو ادلّه علمی و مبانی فقهی، در خصوص دامنه و چگونگی پذیرش نظریه اجتهاد زنان، وارد بحث و مداقّه‌ای عمیق شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ محسن فقیهی در اولین جلسه بحث «مرجعیت و قضاوت …

آیت‌الله علم‌الهدی با تأکید بر ضرورت تشکیل کمیسیون مستقل و رسمی برای خواهران طلبه، خواستار بازتعریف جدی نقش بانوان طلبه در ساختار حوزه‌های علمیه شد و گفت: باید نقش خواهران طلبه تقویت شود و حضور مؤثر آنان در سطوح عالی تصمیم‌سازی حوزه مورد تأیید و حمایت قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در دیدار با اعضاء …

الگوی حکمرانی در فقه شیعه، نه حکومتی محض است و نه مردمی خالص؛ بلکه بر پایه اصل بنیادین «توزین ولایت» میان حاکم شرعی و آحاد جامعه بنا نهاده شده است. با وجود سابقه چهل‌ساله در امر حکمرانی، فقه رایج شیعه گنجینه‌ای از تصرفات حکمیه و اختیارات واگذارشده به مردم دارد که نیاز به صورت‌بندی مجدد دارد. این الگو، حتی در …

استفتائات جدید مطابق با فتوای رهبر معظم انقلاب از جمله «ضمان سهل انگاری»، «اقتدا به امام جماعت ناشناس»، «جبران تورم قرض»،«سینه زنی شور»، «لطمه زنی در عزاداری» و  «عزاداری در مجتمع مسکونی» منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منتشر شد. متن ذیل، ۲۱ سؤال و جواب در موضوع عبادات و معاملات است …

باید در تمام عقدنامه‌ها، پرداخت مهریه به عندالاستطاعه باشد نه عندالمطالبه، و لذا زوجه به هنگام درخواست مهریه باید استطاعت زوج را در نظر بگیرد و اگر مستطیع باشد مطالبه کند و در غیر این صورت حق مطالبه نخواهد داشت و در نتیجه کشیدن موضوع به محکمه بی‌وجه خواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت قرار گرفتن طرح اصلاح …

فتوای تحریم سلاح هسته‌ای از سوی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، گرچه با استقبال گسترده مراجع فقهی و محافل بین‌المللی روبه‌رو شد، اما برخی کوشیده‌اند آن را نه یک فتوا، بلکه حکمی حکومتی یا مصلحتی تفسیر کنند؛ برداشتی که ریشه در خلط میان «فتوا»، «حکم حکومتی» و «احکام ثانوی» دارد. در حالی‌که این دیدگاه از سوی فقیهی جامع‌الشرایط و در جایگاه مرجعیت …

شبکه اجتهاد: بر پایه‌ی دیدگاه مرحوم آیت‌الله سید حسین بروجردی‌ (۱۲۵۴ـ۱۳۴۰ش)، صورت و شکل سجده، اختصاص به عبادت خداوند متعال دارد؛ ازاین‌رو ایشان هرگونه رفتار مشابه با سجده، همچون پابوسی یا بوسیدن عَتبه‌ی حرم امامان(ع) ـ یعنی قسمت پایینی چهارچوب درِ ورودی حرم ـ را به‌شدت نهی می‌کردند. در این نوشتار، برخی خاطرات شاگردان و نزدیکان آن فقیه بزرگوار در …

امام موسی صدر و سید حسن نصرالله دو چهره شاخص، محبوب و اثرگذار در تحولات سیاسی جهان اسلام که بنابر سال‌ها مقاومت و دفاع از حقوق مظلومین در برابر اشغال و کشتار رژیم صهیونیستی هر کدام سرنوشت تراژیکی را تجربه کردند؛ یکی ربایش و سال‌ها بی‌خبری و دیگری شهادت. این دو شخصیت با اینکه هر کدام زاییده عصر و زمان …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در سال‌های اخیر، با گسترش مسائل پیچیده اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، فقه با چالش‌هایی نوین مواجه شده است. انتشار پوستر «دروس خارج فقه تخصصی مسأله‌محور» در شبکه‌های اجتماعی، نشانه‌ای از تلاش برای پاسخگویی به این نیازهاست. این تحول، پرسش‌هایی جدی را مطرح می‌کند: آیا چنین رویکردی به غنای فقه مصطلح می‌افزاید یا روش‌ها و ساختارهای آن را با …

کتاب حلقات شهید صدر از نظر محتوا و منهج حقیقتاً کتاب درسی مفید و کارآمدی است. در مقایسه هر مبحثی از کفایه با حلقات، معلوم می‌شود نحوۀ ارائۀ کتاب حلقات کارآمدتر و قوی‌تر است. اما ازآنجاکه شهید صدر روش مألوف در کتاب‌های اصولی را به هم زده، باعث شد در حوزه‌ها مقداری آن رونقی که این کتاب استحقاقش را داشت، …

عضو فقهای شورای نگهبان گفت: مسائل مهمی از معارف و احکام از امام عسکری (ع) به ما رسیده است که شاید اگر به ما نرسیده بود، فقه نقصان بزرگی داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، هم‌زمان با سالروز ولادت باسعادت امام حسن عسکری (ع)، استاد سید محمدرضا مدرسی‌یزدی، عضو فقهای شورای نگهبان، ظهر امروز در جمع کارکنان این شورا سخنرانی کرد. …

کتاب «تأثیر شرایط اجتماعی بر اجتهاد (گفتگو با جمعی از استادان حوزه و دانشگاه)» به کوشش حجج‌اسلام والمسلمین حسنعلی علی‌اکبریان، عبدالله جوان و مصطفی میراحمدی در گروه فلسفه فقه و حقوق پژوهشکده فقه و حقوق تهیه و منتشر گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، به همت پژوهشکده فقه و حقوق و اداره نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کتاب «تأثیر شرایط …

در مراسم تجلیل از موسوعه «آیات‌الأحکام» در پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم(ع)، آیت‌الله جعفر سبحانی ضمن تقدیر از این اثر ارزشمند بر ضرورت اتکای فقه اسلامی به کتاب‌الله تأکید کرد و گفت: «در هر مسئله فقهی باید ابتدا به قرآن کریم مراجعه کنیم و بررسی نماییم که آیا می‌توان از آیات الهی بهره‌برداری کرد؛ چه از طریق دلالت مطابقی، …

برخی از تبیین‌های ارائه شده از مبانی فکری امام خمینی (ره)، از جمله نظریه «خطابات قانونیه» و «نقش زمان و مکان در اجتهاد»، دچار فهم نادرست شده و به بیراهه رفته‌اند. برخی تفاسیر، چه از سوی شاگردان باواسطه و چه بی‌واسطه، با عمق دیدگاه ایشان فاصله داشته و بیگانه است. این ادعا که نظریه خطابات قانونیه صرفاً شکل تصحیح‌شده و …