اجتهاد و اصول فقه

عضو جامعه مدرسین کتب فقهی و اصولی حوزه را نیازمند تحول بر اساس نیازهای روز دانست و گفت: به برکت کار علمای بزرگ شیعه علم پیشرفت کرده است، وقتی که علم پیشرفت کرد ما نمی‌توانیم در گذشته توقف کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدمهدی شب زنده دار عضو فقهای شورای نگهبان در نخستین جلسه درس “الفائق فی الاصول” که در مسجد  اعظم قم برگزار شد، تحول در امور آموزشی حوزه را امری ضروری و لازم دانست و گفت: اگر روزی حوزه به این نتیجه رسید و امکانات آن اجازه داد واقعا باید در کتب فقهی و اصولی علی رغم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: عبدالحسین خسروپناه استاد و پژوهشگر فلسفه دین و رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، در بخش اول گفتگوی خود به تشریح دیدگاه‌های خود درباره «فقه اجتماعی» و برخی مسائل روز جامعه پرداخت. او با تأکید بر اینکه فقه باید و حتماً با توجه به مسائلی که مبتلا‌به جامعه است ساختارمند شود، گفته است: امروزه علوم انسانی در جامعه ما رشد کرده، پس باید فقه اقتصاد، فقه تربیت، فقه سیاست، فقه امنیت، فقه دفاع و … را داشته باشیم و با همین میراث فقهی هم باید یک نظام اجتماعی ساخته و تدوین شود. حوزه‌های علمیه باید به …

شبکه اجتهاد: کودک ما، هم‌اینک، فرصت چهل ساله دیگری در اختیار ندارد. به سرعت و با جدّیت، باید فکری کرد. هم‌اکنون هر یک ساعت بایستی به اندازۀ یک سال پیش رفت!؛ که: الفرصه تمّر مرّ السحاب. پرده اول: چهل ساله چهار ساله! انسان چهل ساله‌ای را تصور کنید که به اندازه سن تقویمی خود رشد نکرده و اگرچه چهل سال دارد اما به مانند یک کودک چهار ساله است یعنی درطول زمان چهل ساله، تنها به اندازه چهار سال رشد کرده؛ نه از جهات قوای فکری و ذهنی و نه قوای جسمی و رفتاری و نه قوای روحی و روانی …

کتاب «درآمدی بر مبانی وحدت اسلامی، فرصت‌ها و چالش‌ها» اثر جدید حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین مختاری از سوی انتشارات دانشگاه مذاهب اسلامی چاپ و منتشر گردید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «درآمدی بر مبانی وحدت اسلامی، فرصت‌ها و چالش‌ها» تالیف حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین مختاری رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در هفت فصل توسط انتشارات دانشگاه چاپ و روانه بازار نشر شده است. عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی امام خمینی(ره) و نویسنده اثر در فصول هفت‌گانه کتاب توجه و تاکید بر مباحث ذیل کرده است: ۱– مفهوم شناسی وحدت و تقریب و مولفه‌ها …

پژوهشگر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی اهم فعالیت‌ها و پژوهش‌های فقهی در دست اقدام در این گروه را تبیین کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام عبدالحسین یداللهی پژوهشگر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به معرفی فعالیت‌ها و کارهای در دست اقدام خود در این گروه اشاره و عنوان کرد: این پژهش‌ها به همت بنده و جمعی از پژوهشگران این گروه تالیف و روانه بازار نشر شده است. وی با بیان اینکه گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با هدف پژوهش‌های فقهی و اصولی و تصحیح و …

در بحث اجتهاد و تقلید گفتیم معیار اعلمیت، اقواییت در استنباط است؛ حتی طبق این نظریه ما به تجزی در اجتهاد قائل نیستیم چون تجزی در اجتهاد معنا ندارد؛ این آقا یا قوه استنباط دارد یا ندارد؛ اگر قوه استنباط دارد در هر کتابی وارد بشود همین است؛ بله تجزیه در فعلیت اجتهاد است؛ کسی در کتاب حج کار کرده است و در مکاسب کار نکرده است؛ این فعلیت است اما تجزی در اجتهاد که قوه استنباط در این کتاب داشته باشد و در آن کتاب نداشته باشد اصل این حرف غلط است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله سید محمدجواد …

فهرست اولیه دروس خارج فقه و اصول حوزه‌های علمیه سراسر کشور در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ با قابلیت جستجوی پیشرفته اطلاعات بر اساس استان، شهر، نام استاد، ماده درسی، مبحث درس، زمان و مکان جغرافیایی بر روی «شبکه اجتهاد» قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این فهرست که در حال بروز رسانی ‌است، شامل دروس خارج فقه و اصول حوزه‌های علمیه قم و مشهد بوده و قابلیت جستجوی زنده اطلاعات بر اساس، حوزه علمیه (استان و شهر)، نام استاد، ماده درسی، مبحث، مکان و زمان را دارد. در روزهای آتی این فهرست تکمیل خواهد شد و دروس دیگر شهرهای کشور و …

شبکه اجتهاد: دروس حوزه، از مقدمات گرفته تا سطوح عالی و خارج حوزه، و شیوه تدریس که در همه اینها مرسوم است، این شیوه از تدریس اولاً برای تبیین مسایل فقهی و ثانیاً برای پرورش روحانیون جهت آشنایی به نحوه ورود و خروج در مسایل و چگونگی تتبع در مسایل فقهی است. هدف درس خارج کسب ملکه اجتهاد توسط طلاب است. نوشتاری که در ادامه می‌خوانید رهنمودهای مرجع عالیقدر جهان تشیع آیت‌الله صافی گلپایگانی برای رسیدن به عالی ترین مدارج علمی بر اساس شیوه استنباط فقهی و سیره عملی استادشان، حضرت آیت‌الله بروجردی(ره)، می‌باشد. مبنای قرآنی ضرورت وجود حوزه‌های علمیه …

مدیر دفتر تدوین متون درسی حوزه‌های علمیه گفت: تا کنون موفق به تولید محتوا برای ۴۸ عنوان درسی شده‌ایم که به چاپ رسیده و ۴۰ عنوان دیگر نیز در دست اقدام است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین سید حمید جزایری با بیان اینکه دفتر تدوین متون درسی از واحد‌هایی است که مستقیما زیر نظر مدیر حوزه‌های علمیه اداره می‌شود، گفت: مهم ترین رسالت این دفتر پشتیبانی و تولید متون و منابع آموزشی حوزه‌های علمیه اعم از متون درسی، کمک درسی، روش تدریس و دروس اقتضایی با رعایت تمام ضوابط و معیار‌های لازم است. تولید محتوا برای ۴۸ عنوان …

در تألیف این کتاب تلاش شده ضمن حفظ دقت‌های خاص اصولی و اجتهادی، با ادبیاتی روان و فصیح و باذکر مثال‌های خاص فقهی موضوعات کاربردی فوق برای طلاب به طور دقیق بررسی و روشن شود و با ارجاع به کتب فقهای و اصولیان معاصر و سلف، محققان فعال حوزوی بتوانند بیشتر با تراث علمی شیعه آشنا شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حسین اثناعشری مشاور مدیر حوزه‌های علمیه در امور فقه معاصر‌ نسبت به تدریس کتاب «الفائق فی الاصول» به صورت آزمایشی یادآور شد: این کتاب از امسال جزء برنامه درسی رسمی حوزه قرار گرفته و طلاب پایه نهم و …

شبکه اجتهاد: وقتی هنوز نوجوان بودم تصمیم به تدریس گرفتم حدوداً ۱۶ ساله بودم؛ بدون دنگ و فنگ‌های امروزی یک اطلاعیه تهیه کرده و اعلان درس نمودم، هنوز امکان تدریس آزاد کمابیش وجود داشت؛ به قول مردم کوچه و بازار، چون “دست زیاد بود” جبراً باید خودم را می‌کشتم تا بتوانم یک درس ایده آل ارائه کنم، بهترین آزمون هم همین بود؛ اگر یک روز ناموفق درس می‌گفتم فردا درسم تعطیل می‌شد! همه‌ی اساتید کم‌وبیش همین حال را داشتند؛ یادش به خیر؛ چه نشاطی بود و همین تدریس چه انگیزه‌ای برای ادامه‌ی کار می‌داد؛ آرام آرام بساط تدریس آزاد در …

حاجی ده آبادی گفت: در سال تحصیلی جدید به دنبال راه اندازی فقه علوم انسانی هستیم، امیدواریم بتوانیم با همفکری اساتید و متخصصان این امر، کرسی خارج فقه علوم انسانی را نیز تأسیس نماییم. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محمدعلی حاجی ده آبادی، رئیس مجتمع آموزش عالی علوم انسانی در مراسم آغاز سال تحصیلی جدید این مجتمع، اظهار داشت: با پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری حکومت اسلامی، بحث علوم انسانی با رویکرد اسلامی مطرح شد؛ علی رغم همه تلاش‌های صورت گرفته، بحث علوم انسانی اسلامی همچنان جایگاه لازم خود را پیدا نکرده است. وی علوم انسانی را یکی از …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: ورود افراد به حوزه باید براساس ضوابط صورت پذیرد، تحول با تغییر در کتب درسی و تغییر در روند تدریس به تنهایی صورت نمی‌پذیرد، سابق، وقتی طلبه می‌آمد، پای درس استاد می‌نشست تنها برای حفظ درس و سخنان استاد نبود بلکه برای فهم بود. حوزه باید سنتی عمل کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علی‌اکبر مسعودی خمینی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در خصوص نقش و رسالت حوزه در شرایط کنونی کشور به شفقنا گفت: حوزه از اول انقلاب تاکنون یک اشتباه بزرگ کرده و آن اینکه از دولت بودجه گرفته …

حجت‌الاسلام ‌اثنی عشری با اشاره به الزامات رونق علمی در حوزه، فقه و اصول را مهم ترین دانش برای تدوین قوانین دانست و تأکید کرد که نباید در حوزه احساس عقب ماندگی نهادینه شود و طلبه باید جایگاه خود را در حوزه درک کند. به گزارش شبکه اجتهاد، با شروع فعالیت آیت‌الله اعرافی در راس مدیریت حوزه‌ها‌ی علمیه و ارائه طرح‌ها‌ی جدید ایشان برای شتاب بخشی به روند تحول در حوزه، بارقه‌ها‌ی امید در بین تحول خواهان بیش از گذشته روشن شد. راه اندازی دفتر فقه معاصر به منظور پاسخگویی به نیازهای نظام اسلامی یکی از فعالیت‌ها‌ی ارزشمندی بود که …

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسنعلی علی‌اکبریان، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی چندی قبل در نشست «انقلاب اسلامی و توسعه فقه» در سخنانی به ریشه شکل‌گیری انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: در جریان انقلاب اسلامی، حرکت‌ها و جریانات مختلفی شرکت داشتند، اما هیچ حرکتی به بسامدی و قدرت و تأثیرگذاری مبنای فقهی حضرت امام(ره) نبوده است. او ادامه داد: شاید جناح‌های سیاسی دیگری نیز در جریان شکل‌گیری انقلاب نقش داشتند و نمی‌شود انکار کرد، اما هم قدرتی که مبنای فقهی امام و مبنای ولایت‌مطلقه و هم قدرت تأثیرگذاری حیثیت فقهی و مرجعیت حضرت امام است، …

۸۰ ناشر در چهارمین نمایشگاه تخصصی کتب حوزوی و معارفی حوزه علمیه خراسان، به مدت یک هفته، بالغ بر ۷ هزار عنوان کتاب را در این نمایشگاه عرضه می‌کنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیش از ۸۰ ناشر در چهارمین نمایشگاه تخصصی کتب حوزوی و معارفی حوزه علمیه خراسان از شنبه ۳۱ شهریور ۹۷ کتاب‌ها‌ی خود را در محل مدرسه علمیه آیت‌الله خوئی(ره) عرضه می‌کنند. این نمایشگاه از ساعت ۸ تا ۱۸ شنبه، ۳۱ شهریور تا جمعه ۶ مهرماه ۹۷ برای عموم و به ویژه طلاب علوم دینی دایر است و ۵۰ غرفه برای بیش از ۸۰ ناشر کشوری و بین‌المللی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: شاخت در خصوص پیاده‌سازی فقه اسلامی در امپراتوری عثمانی به عنوان یکی از مهم‌ترین سلسله‌های اسلامی و طرفدار پیاده‌سازی فقه حنفی که مورد بحث او به عنوان محور بررسی فقه اسلامی است آورده است: ترکان در آغاز قدرت یافتن خود، نسبت به جاری‌سازی فقه اسلامی در تمامی ارکان حکومتی خود تأکید زیادی نداشتند به همین دلیل تا مدت‌ها گرایش‌های صوفیانه و شریعت ستیزانه در میانشان رایج بود و حقوق عرفی و اداری نسبت به حقوق شریعت غلبه داشت و مسائل غیر اسلامی چون عوارض دوره‌ای دوشیرم که از مسیحیان دریافت می‌شد و یا مالیات بر عروس و …

در هریک از اداور تاریخی، نقاطی بر پدیداری رویکردی نو در آن دوره وجود دارد. این نقاط مهم تاریخی، سرآغاز هر دوره به شمار می‌آیند و گاه با برآمدن یک پژوهش، گاه با ظهور یک خاورشناس و گاه با رخ دادن یک رویداد نقطه‌یابی می‌شوند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نوزدههمین شماره دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «حدیث پژوهی» به صاحب امتیازی دانشگاه کاشان، مدیر مسئولی محسن قاسم پور و سردبیری سیدرضا مودب چاپ و در ۳۰۰ صفحه منتشر شد. این شماره حاوی مقالاتی چون: «واکاوی جایگاه ارزیابی متن روایات سبب نزول در میان روش‌های مرسوم» به قلم محمدجمال‌الدین خوش‌خاضع و سیدکاظم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: شعایر دینی و به‌خصوص شعایر حسینی، از موضوعاتی است که کمتر به‌صورت فقهی و دقیق، مورد بررسی قرار گرفته است. به همبن جهت، حجت‌الاسلام حسن قیومی از اساتید حوزه علمیه و دانشگاه قم، در گفتگوی اختصاصی با «شبکه اجتهاد»، به بررسی فقهی مسئله شعائر دینی پرداخت. او در این گفتگو، به زوایای کمتر پرداخته‌شده‌ای از این موضوع مهم پرداخت.

راهبری چیست؟ آیا می‌توان مرتبت امامت و راهبری را برای حوزه تصویر کرد؟ اگر آری، حوزه راهبر چه مختصات و ویژگی‌‌‌هایی دارد؟ با چه بسته سیاست‌‌‌ها و راهبردهایی میتوان به حوزه راهبر نایل شد؟ چه خلاها و فقدانهایی در الگوها و طرح واره‌‌‌های مرسوم فعالیت‌‌‌های حوزوی برای نیل به حوزه راهبر وجود دارد؟ موانع تاریخی، تمدنی ما در نیل به حوزه راهبر چه مواردی است؟ شبکه اجتهاد: برای تجمیع و تالیف عقلانیت موجود در نیل به حوزه راهبر ما برآن شدیم تا در گام اول به مطالعه مدلهای رایج در بین روحانیون در باب راهبری دینی پرداخته و با دغدغه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: توهین به عزاداری و شعائر حسینی بی‌تردید حرام است. در این حرمت تفاوتی میان ابزار توهین وجود ندارد. البته توهین به مجالس عزا به‌تنهایی سبب ارتداد نمی‌گردد؛ اما اگر به انکار ضروری دین بازگشت نماید، ارتداد محقق می‌شود

برنامه تلویزیونی «زاویه»، هفته گذشته با حضور حجت‌الاسلام ابوالقاسم علیدوست، رییس انجمن فقه و حقوق حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و دکتر محمود حکمت‌نیا، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از شبکه چهار پخش شد. در این برنامه موضوع نسبت فقه و اداره نظام اسلامی در تجربه چهل ساله پس از انقلاب مورد بحث قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، در ابتدای برنامه استاد علیدوست در پاسخ به این سوال که آیا نظم امروزی جامعه ایران فقهی است یا خیر؟ گفت: برای پاسخ به این سوال ابتدا باید تعریف فقه را …

اختصاصی شبکه اجتهاد: طبق گزارشات تاریخی در قرن چهارم هجری «القادر بالله» خلیفه عباسی به چهار تن از علمای چهار مکتب فقهی مشهور آن زمان یعنی «ابو حسین قدوری» مطابق مذهب «ابوحنیفه»، «ابو محمد عبدالوهاب» مطابق مذهب «مالک بن انس»، «ماوردی» مطابق مذهب «محمد بن ادریس شافعی» و «ابوالقاسم خرقی» مطابق مذهب «احمد بن حنبل» رساله‌هایی بنگارند، سپس «القادر بالله» فرمان داد که مردم فقط طبق آن کتاب‌ها عمل نمایند. این امر تأثیر بسیاری بر حصر مکاتب فقهی اهل سنت بر این چهار مذهب داشت به خصوص که محاکم قضا نیز مکلف به اجرای احکام و حدود بر اساس فتاوای …

باید جریان امام حسین(ع) را طوری تحلیل کنیم که برای همگان تا روز قیامت تکلیف آور باشد. چیزی که برای ما تکلیف آور باشد فهمش واجب است. فهم قضیه امام حسین(ع) از دید فقهی یکی از واجبات برای ماست، چرا امام حسین(ع) کشته شد؟ باید بفهمیم، درست تحلیل کنیم، نیائیم خود ما هم در این زمان باز بر مظلومیت امام حسین(ع) اضافه کنیم. اگر امروز حرکت امام حسین(ع) را اشتباه تحلیل کنیم ما هم در ظلم نسبت به حضرت سهیم خواهیم بود. شبکه اجتهاد: عاشورا حادثه بزرگی است که عقل و عشق انسان به حقیقت خویش بازمی گردد، قیام امام …

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه یکی از مهمترین علوم اسلامی است که حوزه‌های علمیه متقبل رشد و تکامل آن و تطبیق مسائلش با زمان‌های مختلف هستند. اهمیت فقه در میان سایر علوم اسلامی سبب گردیده تا تقسیم مذاهب مهم اسلامی بر اساس آن شکل گیرد. اگر از مسلمان سنی سوال شود که آیا معتزله است یا اشعری، شاید نتواند پاسخی شایسته بدهد اما اگر پرسیده شود که حنفی است یا مالکی، شافعی یا حنبلی، سریعا پاسخ خواهد داد و مذهبش را مشخص خواهد کرد. این بدان معناست که فقه با هویت دینی مسلمانان عجین شده و فراتر از یک مکتب فقهی، …

بر اساس نظر مرحوم نراقی هر آنچه که شارع متعال یا شریعت عهده دار شده است باید از زبان شارع آن را کشف کرد و در واقع تلقی شرعی باید به دست گرفت و این امر محدود به موضوعات مخترعه نمی‌شود؛ یعنی همان موضوعات عرفی نیز که مد نظر شارع قرار گرفته‌‌‌اند ممکن است تغییراتی در آنها ایجاد شده باشد یا از نظر شارع موضوعات با ویژگی خاصی باشد و مطلق موضوعاتی که در زبان عرف قرار گرفته‌‌‌اند مد نظر نباشند و توسعه و تضییق محتوایی در واژگان رخ داده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حزب تشکلی سیاسی مستقل از …

پژوهشگر فرهنگستان علوم اسلامی و استاد حوزه تاکید کرد: فقه اگر می‌خواهد حضور اجتماعی داشته باشد، باید فقه سرپرستی شکل بگیرد و معادله کلان به عنوان سرچشمه علوم ارائه دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین مصطفی جمالی، محقق و پژوهشگر فرهنگستان علوم اسلامی در نشست «مدخلی بر نظریه پیشرفت‌شناخت» در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) برگزار شد، گفت: توسعه و پیشرفت به معنای تغییر در پدیده‌های مختلف اجتماعی و سیاسی و طبیعی است که نیازمند شناسایی تناسبات کمی و کیفی میان پدیده‌ها و اشیاء است‌. وی با بیان اینکه غرب توانسته اشیاء را آنالیز و تناسبات آن را …

حجت‌الاسلام رستم نژاد با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم تحول در متون درسی حوزه از تدریس متون جدید آموزشی تهیه شده با متد روز در بیش از ۳۰۰ مدرسه علمیه خبرداد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد رستم نژاد، ‌با اشاره به لزوم تحول جدی در متون درسی حوزه، این مسأله را مطالبه رسمی رهبر معظم انقلاب از حوزه‌ها عنوان کرد و اظهار داشت: در حال حاضر متون جدید زیادی با شیوه‌ای نو تدوین شده و به صورت اختیاری بسیاری از مدارس در حال تدریس این کتب هستند. معاون آموزش حوزه‌های علمیه افزود: برادر عزیزمان …

آیت‌الله سید محمدتقی مدرسی از مراجع معظم تقلید کربلا با صدور پیامی به مناسبت ماه محرم توصیه‌های مهمی را به عزاداران حسینی بیان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید محمد تقی مدرسی از مراجع معظم تقلید کربلای معلا به مناسبت ماه محرم حسینی پیامی مشروح با عنوان «با الهام گرفتن از نهضت حسینی، چگونه امت اسلامی را در مسیر تحول و پیشرفت قرار دهیم؟» صادر کرد. ایشان در این پیام در آستانه یادمان آن حماسه جاوید، مردم را هرچه آشکارتر به الهام گرفتن هرچه بیشتر از عبرت‌های عاشورا و بهره گرفتن هرچه عمیق تر از روح حماسه کربلا و …

شبکه اجتهاد: در پی ارتحال آیت‌الله حاج شیخ مرتضی اشرفی شاهرودی، ابوالفضل فاتح (خواهر زاده ایشان) و موسس خبرگزاری ایسنا و پایگاه شفقنا، دست نوشته‌ای با عنوان «برای عزیز سرفراز، عالم عامل، حضرت آیت‌الله حاج شیخ مرتضی اشرفی شاهرودی» منتشر کرده که به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم. انا لله و انا الیه راجعون. إذا مات العالم ثلم فی الإسلام ثلمه، لا یسدها شیء … حضور ذی جود و ربانی علمای متأله و مردمی که در وانفسای دینی و اعتقادی همچون کشتی نجاتبخش در کولاک فتنه‌های آخرالزمانی، یگانه مأمن و مأوای اهل سلم و ایمان است، یقینا باید …