اجتهاد و اصول فقه

شهید آیت‌الله صدر در نوشتاری ضمن تبیین جهت گیری‌ها‌ی آینده حرکت اجتهاد تصریح می‌کند: انقباض و رسوخ نگاه فردی به شریعت حتی روش فهم نصوص شرعی را هم تحت تأثیر خود قرار داده است .

فتوای تحریم تنباکو نقطه عطفی در تاریخ مرجعیت شیعه است؛ میرزای شیرازی با تلگراف کردن یک جمله تمام عظمت دستگاه شاهنشاهی را به هم می‌ریزد و یکی از برزگترین قدرت‌های جهان را به عقب نشینی وادار می‌کند.

ممکن است سلیقه ما با دیگر افراد تفاوت داشته باشد اما مرجعیت و حوزه حزب سیاسی نیست؛ روحانیت لازم نیست داخل همه خطوط شود؛ گرایش به این خط و آن خط روحانیت را زمین می‌زند

اختصاصی شبکه اجتهاد: روش‌هایی که در این رساله به‌صورت بسته‌های روشی، عرضه شده است، تلاشی برای دقیق‌سازی و شاخص‌سازی در فرآیندهای استنباط در سه محورِ «مسئله شناسی، دلیل‌یابی و قرینه‌یابی» است که در ۱۴ بستۀ روشی که حاوی ۱۲۰ دستورالعمل علمی برای رسیدن به استنباط روشمند می‌باشد، ارائه شده است.

ذبیح الله نعیمیان گفت: در کتاب نقدی بر مدخل خمینی روح الله در دایره‌المعارف بزرگ اسلامی شواهد زیادی از تقریر روشنفکرانه از امام به چشم می‌خورد که با ادبیات سیال منعکس شده است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله میرزا حسنعلی مروارید یکی از علمای ربانی و اساتید برجسته حوزه علمیه مشهد بود که سالیان بسیار به تدریس فقه و اصول و معارف اسلامی اشتغال داشت و فضلای بسیاری را پرورش داد.

چهارمین شماره نشریه رسائل به سردبیری مسعود معینی‌پور با موضوعات بازاریابی سیاسی، حق‌الناس‌ بودن رأی مردم، شهید صدر الگوی تحول در حوزه معاصر، حوزه انقلابی در زمانه سکولار و... منتشر شد.

تمام عملیات استنباط، عملیات کشف است و فقیه هم در هر ساحتی قرار بگیرد، کاشف است و قانون‌گذار نیست./ برای حضور فعال در مطالعات میان رشته‌ای و مباحث نظام سازی باید سهم فقیه، از سهم دیگران معلوم بشود.

شبکه اجتهاد: هر روز اگر حوالی مغرب به دفتر حضرت آیت‌الله‌ سیدموسی شبیری زنجانی که نزدیک‌ترین دفتر در میان دفاتر مراجع بزرگ تقلید به حرم حضرت معصومه(ع) است بروید، این مرجع تقلید ۸۹ ساله را می‌بینید که حتی روزهای تعطیل به دفتر می‌آید و با حاضرین در دفترش بحث آزاد علمی می‌کند. این دفتر که تا دو دهه پیش محل سکونت خاندان پدری امام موسی صدر بوده، هر روز شاهد گعده علمی آیت‌الله با شاگردان است.

فقه، علمی است که ریشه در قرآن داشته و هرچه ما با این روایات ارتباط بیشتری پیدا کنیم، قدرت فقاهتی ما بیشتر و تسلط ما بر قرآن، کامل تر می‌گردد، فقه شیعی، متخذ از قرآن کریم است و به برکت اهل بیت(ع)، قرآن واقعی متجلی در فقه ما بوده و فقه بدون ارتباط با این بزرگان، فقه نیست.

اختصاصی شبکه اجتهاد: اگر از داعیه‌داران اصلاح علم اصول بپرسیم مشکل این به‌اصطلاح «ساختار» چیست؟ معمولاً چنین پاسخ خواهیم شنید: بسیاری مباحث زائد است؛ و یا جای برخی مباحث خالی است؛ و یا در برخی حوزه‌های تازه، مثل حکومت و اقتصاد، نمی‌تواند به همین شکلی که هست مورداستفاده قرار گیرد.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارمین رساله سطح ۴ حوزه علمیه خراسان (دکتری) با عنوان «روش‌شناسی استنباط فقهی در سه محور مساله‌شناسی، روش دلیل‌یابی و روش قرینه‌یابی» به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین حمید واسطی، راهنمایی حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد، مشاوره حجت‌الاسلام والمسلمین حمید درایتی و با داوری حجت‌الاسلام والمسلمین محسن ملکی و حجت‌الاسلام والمسلمین رضا حق پناه؛

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمود مدنی بجستانی، اگرچه اصالتاً مشهدی است، امّا سابقه دو دوره نمایندگی ولی‌فقیه در حوزه کشورهای خلیج‌فارس، وی را به یکی از کارشناسان خبره این عرصه بدل کرده است

امروزه مسائل مختلفی مانند سبک‌های مختلف آواز خواندن مطرح است و علاوه بر استفاده درمانی از موسیقی، در برخی از ورزش‌ها نیز از موسیقی استفاده می‌شود و مردم نیز این توقع را دارند که مشخص شود این موارد جایز است یا خیر. موسیقی تمام زندگی بشر را فرا گرفته و ما نیز باید کارهای مفصلی انجام دهیم.

ابوالقاسم یعقوبی در بخشی از این کتاب با اشاره به رویکرد انتقادی مرحوم سید مصطفی خمینی نسبت به علم اصول، آورده است: سید مصطفی خمینی شیوه‌های پالایش و پیرایش دانش اصول را در سه چیز می‌داند: ۱ـ مرزبندی مسائل کلامی و فلسفی با مسائل علم اصول، ۲ـ اهمیت دادن به سیر تاریخی مسائل اصولی ۳ـ بهره گیری از کارشناسان.

اختصاصی شبکه اجتهاد: در رابطه با فلسفه دانش اصول‌ فقه، نگاشته‌های زیادی وجود ندارد. حجّت‌الإسلام والمسلمین سعید ضیائی‌فر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، سال‌هاست که یکی از دغدغه‌های مطالعاتی و پژوهشی خود را در فلسفه اصول‌فقه قرار داده است. وی که چند سالی است درس خارج فلسفه اصول‌ فقه را نیز آغاز نموده است، در این یادداشت، به …

کتاب «مبانی اصولی شیخ اعظم انصاری(ره)» برگرفته شده از آثار فقهی و اصولی ایشان به قلم سید حسن منافی، متنی است که توسط معاونت پژوهشى مرکز فقهى ائمه اطهار (علیهم‌السلام) منتشر شده است.

شبکه اجتهاد: در بین مرجحاتی که برای رفع تعارض ذکر شده، مرحوم آقای خویی فقط دو مرجحِ مورد اتفاق علماء یعنی موافقت با کتاب و مخالفت با عامه را پذیرفته است و در میان آن دو، موافقت با کتاب را بر مخالفت با عامه ترجیح داده است[۱]

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجّت‌الإسلام والمسلمین سیّد حمید علوی‌آزیز، علاوه بر سال‌ها تدریس در حوزه علمیّه مشهد، هشت سالی است که در مرکز مدیریت حوزه علمیّه خراسان مشغول به فعالیت است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: چند روز قبل در کانال تلگرامی «حضرت آیت‌الله اشرفی شاهرودی»[۱] خبری انتشار یافت که به نگاه نویسنده خبر، بسیار شگفت‌انگیز بود. متن خبر، حاکی از استفاده این استاد گران‌قدر از تخته وایت برد در درس خارج فقه بود.[۲]

ورود مراکز علمی جهان اسلام به تبیین فقه سیاسی مقارن با توجه به عنصر زمان و مکان کمک شایانی به پویایی روز افزون وحدت کشورهای اسلامی خواهد کرد؛ اقدمات پژوهشی و آموزشی مشترک میان دانشگاه‌های جهان اسلام در مولفه‌هایی از قبیل واکاوی مفهوم مصلحت و نیز برخی رویه‌های حقوقی در متن فقه اسلامی، گنجینه‌ای بی بدیل در مواجهه با فشارهای قدرت‌های استکباری به شمار می‌آید.

شبکه اجتهاد: نوزدهمین اجلاسیه اساتید سطح عالی و خارج حوزه علمیه قم با حضور و سخنرانی حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی و آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه علمیه کشور در سالن همایش مدرسه علمیه امام کاظم علیه السلام در قم برگزار شد.

شبکه اجتهاد: همایش ملی «اتحاد حقوقی جهان اسلام» به همراه چهار کمیسیون حقوقی، با حضور علما، اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم در سالن همایش‌های مجتمع علوم انسانی جامعه المصطفی العالمیه برگزار گردید.

نوزدهمین اجلاسیه اساتید سطح عالی و خارج حوزه علمیه قم با تأکید بر «فقه و نیازهای جامعه و نظام» با حضور چند صد نفری اساتید و مدیران مراکز فقهی در سالن همایش‌های مدرسه امام کاظم(ع) برگزار شد.

استاد دانشگاه شهید بهشتی ضمن تأکید بر تجددی نظری در طرح‌های فقهی تصریح کرد: اگر بتوانیم مواد فقهی را در چارچوب‌های نظام مدون امروز قرار دهیم، نظام حقوقی اسلامی در کنار نظامات حقوقی دیگر تبلور بیشتری خواهد داشت.

اختصاصی شبکه اجتهاد: دانش فقه و اصول در طول حیات خویش از دو حیث شکلی: همانند تبویب‌ها و ساختارهای جدید و محتوایی همانند: اصلاح و تغییر پاره‌ای مبانی، افزایش منابع و ارائه تفاسیر خاصی از آن‌ها و تفاوت در روش‌ها و رویکردها؛ تطورات فراوان و تحولات بسیاری را تجربه کرده است.

این پژوهش در حوزه فقه، با تکیه بر عمومات برخی از محکم ترین ادله فقهی همچون ادله احترام انسان، ادله ممنوعیت تنبیه و آزار و شکنجه، اصل برائت و قواعد اقرار، و نقد مبانی ادعایی تجویز شکنجه، ناتوانی این مبانی، بر تخصیص و نقض عمومات فوقانی حاکم در حیثیت و تمامیت جسمانی و روانی شهروندان را اثبات می‌کند.

شبکه اچتهاد: هدف مصنف از این کتاب، خلاصه کردن اصول فقه و دوری از اطنابی است که باعث ملالت و خستگی طلاب علوم دینیه درفراگیری اصول فقه می‌باشد که این اطناب و اطاله کلام در اصول گاهی بی ثمر و بدون فایده می‌باشد ایشان در مقدمه کتاب می‌نویسد:

اختصاصی شبکه اجتهاد: سال‌ها حضور آیت‌الله مصطفی اشرفی شاهرودی در حوزه علمیّه مشهد، او را به یکی از بزرگان و زعمای این حوزه بدل نموده است. مستشکل درس حضرت امام (رضوان‌الله‌تعالی‌علیه) این روزها علاوه بر تدریس خارج اصول، خارج فقه خود را به بررسی مسائل مستحدثه اختصاص داده است.

یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های امام خمینی(ره) در علم اصول، نظریه «خطابات قانونیه» است. ایشان در این نظریه بر این باور است که شارع مقدس در جایگاه قانون‌گذار، به بیان وظایف و تکلیف شرعی مکلفان پرداخته است.