اجتهاد و اصول فقه

مفاد آیات الهی بر حرمت سَبّ مقدسات هر آئین و دین و مذهبی دلالت دارد، و سبّ به آن را سَبّ به مقدسات خود سبّ کننده می‌‌‌داند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام مهدی درگاهی پژوهشگر پژوهشگاه بین المللی المصطفی، در نشست علمی «سب در فقه مذاهب اسلامی و موارد جواز آن» که در سالن اجتماعات پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی برگزار شد، …

به همت انجمن فقه و حقوق حنفی دانشگاه مذاهب اسلامی؛ پنجمین شماره فصلنامه علمی تخصصی «امام اعظم» با مقالاتی چون «جایگاه نسل و نسب در مقاصد شرعیه» و «شرط ضمان مستاجر در فقه مذاهب» منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پنجمین فصلنامه علمی – تخصصی «امام اعظم؛ پژوهش‌های دینی و مذهبی و علوم اسلامی» (پاییز و زمستان ۹۵) به صاحب …

اولین دانشنامه علمی ـ تحلیلی در حوزه کتابشناسی «فقه شیعه» به سرپرستی مسعود امامی عضو هیئت علمی موسسه دائره المعارف فقه اسلامی و دبیر علمی شورای فقهی در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «دانشنامه آثار فقهی شیعه» جدیدترین اثر موسسه دائره المعارف فقه اسلامی تحت اشراف آیت‌الله سید محمود هاشمی شاهرودی، چاپ و منتشر شد. …

زندگی‌نامه آیت‌الله سید‌هاشم میردامادی نجف آبادی، پدر بزرگ مادری حضرت ‌آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب به قلم سیدباقر آیت‌ میردامادی و با تلاش مرتضی خواجوند سریوی در ۷ فصل از سوی انتشارات حضور روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقیه آزاده» به زندگی‌نامه آیت‌الله سید‌هاشم میردامادی نجف آبادی(ره) پدر بزرگ مادری مقام معظم رهبری پرداخته است. کتاب …

شبکه اجتهاد: ده سال پیش، مهدی علی‌پور و حمیدرضا حسنی، دو پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با نگارش مجموعه دوجلدی «جایگاه‌شناسی علم اصول»، اولین گام‌های ایجاد تحوّل در این دانش را برداشتند. این کتاب، هم گفتگوهایی با دانشیان این علم دارد و هم مشتمل بر مقالاتی از این دو پژوهشگر است. در بخشی از کتاب، به آسیب‌شناسی ساختار فعلی …

شبکه اجتهاد: در مورد زوائد دانش اصول‌فقه و تحوّل ساختاری در این دانش، چند نکته به ذهن می‌رسد: یک: توسعه، تورّم یا نوسازی؟ در مورد علم اصول، سه پیشنهاد را مطرح می‌کنیم.  پیشنهاد اوّل، توسعه علم اصول است. پیشنهاد دوم، مختصر کردن علم اصول است که درست نقطه مقابل پیشنهاد اوّل می‌باشد. پیشنهاد سوم، نوسازی و متحول کردن علم اصول …

استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: گفتمان مسلط و فکر غالب زمان ما ایده حق محوری و حق مداری است؛ شهروندان دوست دارند انبوهی از حق‌ها را داشته باشند، بحث مهم و بسیار درخور تامل است این است که اسلام و فقه چه موضع و موقفی در برابر این رویکرد غالب دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رحیم نوبهار …

شورای عالی افتاء استان کردستان چهارشنبه گذشته با حضور دبیر شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت کشور، نماینده ولی فقیه در استان، استاندار و جمعی از روحانیان آغاز به کار کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، برای اولین بار شورای عالی افتاء استان کردستان متشکل از ۱۴ روحانی تشکیل شد و آغاز به کار کرد. هدف از تشکیل این …

رفق و مدارا در روابط اجتماعی در مقابل خُرق و تندی است. رفق و مدارا آیا واجب است یا مستحب؟ در فقه روابط اجتماعی تعبیرات رفق، لِین، مداراه و تعابیر دیگر که در روایات آمده، آیا وجوب را می‌‌رساند؟ به گزارش شبکه اجتهاد، گزیده‌ای از مباحث «اصول و روش‌‌های تربیتی» که توسط آیت الله علیرضا اعرافی در قالب کرسی خارج …

شبکه اجتهاد: علیرضا اسدی دانش پژوه خارج فقه و اصول حوزه علمیّه قم و دانشجوی ارشد فلسفه دین، دانشگاه تهران چندی پیش، در یادداشتی با همین عنوان، از رابطه بین فقه و تمدّن و کاستی های روشی دانش فعلی فقه برای رسیدن به «فقه تمدّنی» سخن گفته بود. او در این نوشتار، به بررسی دقیق‌تر مدّعای خود پرداخته و مثال‌های …

وظیفه شورای نگهبان تطبیق امور ثابت شریعت بر امور متغیر است؛ چرا که شورای نگهبان ابزار حاکمیتِ شریعت برای شرعی شدن قوانین عرفی است. به‌بیان دیگر شورای نگهبان حق جعل قانون ندارد. شبکه اجتهاد: به نظر می‌رسد اصطلاح «ثابت و متغیر» به‌عنوان یک مبنای مصرّح جهت حضور فقه شیعه در امور سیاسی و اجتماعی، به اندیشه محقق نائینی در کتاب …

فقیه در مقام استنباط باید کل جامعه اسلامی را افزون به فرد مورد نظر قرار دهد، امروز جریمه دیرکرد بانک‌ها که مراجع نیز نسبت به آنها حساسیت نشان دادند شاید در فقه فردی مباح باشد اما به نوعی روح ربا را در جامعه زنده می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه برگزاری سلسله نشست‌ها و میزگردهای علمی در دانشگاه عدالت، …

الزام در گزاره‌های اخلاقی قرآن، مبتنی بر فطریاتی است که با کمک عقل کشف و با اراده الهی اعتبار می‌شوند و از این نظر هیچ تفاوتی با منشا الزام در گزاره‌های فقهی قرآن ندارند. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی ترویجی «عدم تمایز احکام اخلاقی و فقهی اسلام از حیث الزام» با ارائه صدیقه مهدوی کنی، با حضور محمود حکمت نیا …

شبکه اجتهاد: رشته فقه مقارن با تمام مقدمات و مؤخرات آن چند سالی است به‌صورت جدی و رسمی در برخی نهادهای حوزوی و نیمه حوزوی تدریس می‌شود. این نوع مطالعه فقه، حتی مورد توصیه برخی مراجع نیز واقع شده است. ولی این‌گونه مطالعه فقه، نتوانست در حوزه‌های علمیه ایران، جای خود را باز کند و در همان نهادهای نیمه‌دولتی و …

مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر لزوم بازتعریف عدالت به خصوص در نسبت‌سنجی آن با مصلحت تاکید کرد: عدالت اسلامی صرفا با تبعیت از معصوم، تحقق‌پذیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی «عدالت و مصلحت» از سوی حلقه تخصصی عدالت پژوهی مرکز مطالعات بینارشته‌ای دوم اسفندماه در تالار فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه …

باید میراث مشترک انبیاء را در فضای بین‌المللی به مثابه یک جریان، پیگیری و به آن جنبه‌ای عینی و فعال ببخشیم تا به سالم سازی روابط بشری و معنویت بخشی به انسان‌ها بیانجامد. به گزارش شبکه اجتهاد از دبیرخانه دین پژوهان کشور، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری، در جمع گروهی از روحانیون عرصه بین‌الملل به تشریح سرفصل‌های …

شبکه اجتهاد: در متون تاریخی قبل از اسلام، در غیر از عرب هم، بحث و کلمه ی خمس داریم ولی یک نحو صدقه بوده است که به فقرا داده می شده است. نوعاً بشر از هر پنج یا ده انگشت، یکی را برای یک مفهوم عالی قرار می داد؛ یا خدا یا کاهن یا… . در روایات ما هم داریم …

یکی از لوازم حوزه تمدن‌ساز این است که تحصیل و تدریس و تحقیق در حوزه معطوف به تمدن‌سازی باشد و برنامه و متون درسی حوزه نیز باید ناظر به این وظیفه تدوین بشود، همچنین شاخص و حداقل اجتهاد بر اساس فقه جواهری باید به دست آید. ما به دنبال ساختارشکنی در حوزه نیستیم و نمی‌خواهیم کار جایگزین در حوزه انجام …

کتاب «بررسی روایات خلافت در اندیشه اهل سنت با تأکید بر روایت «اثناعشریه»» نوشته رحیم امرایی توسط پژوهشکده حج و زیارت در بهمن ماه ۱۳۹۵ منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، روایت‌های فراوانی از پیامبر اکرم (ص) درباره جانشینی پس از خویش نقل شده است که اهل سنت، با آنکه مدعی توجه به روایات هستند، به سادگی از کنار آنها …

عقل حکم می‌کند تکلیف بلابیان، قبیح است. این برائت عقلی است. اما این‌ که این حکم عقل در کجا امضا شده است، بحثی کلامی است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی در بررسی دلایل نیازمندی علم فقه به علم کلام تصریح نمودند: فتوا دادن فقیه بدون استمداد از کلام و به عبارت دیگر استنباط احکام بدون استفاده از علم …

«تقیّه» ایمان قلبی به حق و اظهار نمودن خلاف آن به زبان است به خلاف «نفاق» که ایمان به باطل و اظهار حق کردن به زبان است. تقیّه در مواردی است که ضرورتی عقلی و یا مصلحت شرعی ایجاب بکند و گرنه جایز نیست. به گزارش شبکه اجتهاد،‌ بخش عظیمی از دین مبین اسلام را فروع و درس‌های زندگی‌ساز آن …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی، مدیر مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی است. مرکزی که سال‌ها پیش اولین رشته اصول و فقه مقارن را در کشور راه‌اندازی کرده است، رشته‌ای که اکنون، سومین دوره خود را پشت سر می‌گذارد. با ایشان، از توفیقات و چالش‌های این رشته گفتیم. اجتهاد: ایده راه‌اندازی رشته فقه مقارن در دفتر …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه یکی از شان‌های حدیث، جایگاه آن در منظومه احادیث از حیث مضمونی و همخوانی با آن مجموعه از حیث فکری است، گفت: ضرورت دارد که حوزه علمیه به تاسیس چنین فنّی یعنی “فنّ لحن شناسی حدیث” اقدام ورزد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در درس خارج فقه …

لازمه‌ فقه نظام ساز این است که صاحب نظرانی وارد این عرصه شوند؛ تا علاوه بر آشنایی اجتهادی با منابع فقه، اطلاعات دقیق و تخصصی از علوم انسانی در رشته مورد نظر خود همچون حقوق، اقتصاد، جامعه شناسی و… داشته باشند و بتوانند از زاویه علم مزبور به بازخوانی کتاب و سنت بپردازند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‎الاسلام والمسلمین محمد …

تکامل فقه و پویایی اجتهاد شیعه در همین است که به مسائل مستحدثه در ابواب مختلف پزشکی، اقتصادی، قضائی و سیاسی پاسخ می‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله‌ محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار با «عمر اواز» استاد دانشگاه آمریکا، به سوالات او پیرامون فقه شیعه و پاسخگویی فقهای شیعه به مسائل عصر حاضر پاسخ گفت که در ادامه می‌خوانید. نحوه …

شبکه اجتهاد: با شکل‌گیری انقلاب اسلامی بر مبنای توسعه دین‌داری در تمام ساحت‌های زندگی بشر و سردادن نوید پایه‌ریزی تمدن اسلامی، اندیشه دینی خود را مواجه با تمدن نوین غرب و تعیین موضع‌گیری فکری در برابر آن دید. در منظومه اندیشه دینی، فقه اسلامی پس از تشکیل حکومت اسلامی، از زاویه فرد و رویکرد خُرد بیرون آمد و در مقیاس …

معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر با بیان اینکه این عالم شهید هنوز ناشناخته هستند، گفت: برخی از ارجاعاتی که به اندیشه شهید صدر وجود دارد، غیردقیق و گاهی بر خلاف اندیشه ایشان است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سیدامید موذنی، معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر، در پاسخ به این پرسش که اخیراً مطالب متعددی درباره اندیشه و فعالیت‌های …

با توجه به قرینه مقام مدح، به نظر کلام نجاشی ظهور در عمومیت دارد و ایشان در مقام توثیق تمام مشایخ جعفر بن بشیر است و از این ناحیه نمی‌توان اشکالی را متوجه استدلال بر توثیق با توجه به کلام نجاشی وارد دانست. شبکه اجتهاد: در مسیر کشف وثاقت راوی، گاه از روایت منقول از امام معصوم ع در مدح …

شبکه اجتهاد: بیست و یکمین جلسه شورای مراکز تخصصی فقهی حوزه علمیه قم با حضور آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی و آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه و مسئولان مراکز تخصصی فقهی در مدرسه تخصصی فقه امام کاظم(ع) تشکیل شد.

شبکه اجتهاد: شهید صدر در مقدمه کتاب «حلقات‌الاصول»، چرائی ساختار خود و سبب برتری آن بر ساختارهای دیگر و ازجمله ساختار مرحوم آخوند را مطرح می‌کند. مهم‌ترین مشکل کتب رایج درسی پیش ازحلقات، این است که دانش‌پژوهان این عرصه را با نظریات مثل مرحوم نائینی و اصفهانی آشنا نمی‌سازد و در درس خارج، ناگهان با این انظار آشنا می‌شوند؛ درحالی‌که …