اجتهاد و اصول فقه

امور مجمع تشخیص مصلحت نظام، از سنخ مصالح مرسله است/ مکلف در فقه حکومتی، جامعه نیست!/ تأسیس قواعد، عامل تولید فقه مضاف است

فقه، علم زندگی است/ مسائل مستحدثه را نمی‌‌توان به وضوح از عموم و اطلاقات به دست آورد/ می‌خواهیم اصول فقه را از مباحث فرضی به کاربردی بکشانیم

فقه مضاف گاهی مضاف‌الیه‌اش به نسبت به مکتب‌ها است و گاهی به نسبت منابع (مثل فقه قرآن و…) و گاهی مضاف الیه، بیانگر یک منهج است مثل فقه مدرن و فقه سنتی. همچنین گاهی مضاف‌الیه ناظر به مسائل است مثل فقه فرضی و فقه کاربردی که به فروعات تحقق یافته یا تحقق نیافته توجه دارد؛ اما گاهی نیز فقه اضافه …

Read More »

فقیه عالیقدر و مدرس بزرگ/ سید کمال‌الدین موسوی

فقیه عالیقدر و مدرس بزرگ

اختصاصی شبکه اجتهاد: در روایت آمده است: الآباء ثلاثه : اب ولدک، و اب زوجک و اب علمک. نگارنده، در ایام علم آموزی، اساتید و مربیان دلسوز و مهربانی دیدم که به حقیقت برایم به مثابه پدر بودند و از هر کدام درسها و علوم فراوانی آموختم، اما در میان همه آنها، کسی که بیش از همه و به مدت …

Read More »

تخصص گرایی در علوم حوزوی؛ آسیب‌ها و فرصت‌ها

تخصص گرایی در علوم حوزوی؛ آسیب‌ها و فرصت‌ها

نشست «تخصص گرایی در علوم حوزوی» با حضور جمعی از نخبگان و تصمیم سازان حوزوی کشور، ذیل چهارمین اجلاسیه کمیسیون‌های تخصصی شورای عالی حوزه علمیه خراسان رضوی در دو نوبت صبح و عصر چندی قبل در مجتمع ولایت مشهد برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در  این نشست تخصصی بر ضرورت …

Read More »

جوایز ۲۶۰ هزار دلاری برای استفاده از ظرفیت‌های فقه اسلامی

جوایز ۲۶۰ هزار دلاری برای استفاده از ظرفیت‌های فقه اسلامی

شورای عالی اتحادیه جهان اسلام قصد دارد هر ساله دو جایزه با عنوان «جایزه فقه اسلامی» و «جایزه سند مکه» به ارزش ۲۶۰ هزار دلار اهدا کند. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از ونگارد ان جی آر، در چهل و چهارمین نشست شورای عالی اتحادیه جهان اسلام با حضور ۸۲ کشور که عربستان میزبان آن بود، اعلام شد این …

Read More »

درآمدی بر «شأن شارع در تخاطب»

درآمدی بر «شأن شارع در تخاطب»

«شأن شارع» در حقیقت الگویی است که از شارع حکیم به دست می‌آوریم، لذا ریشه‌های این بحث به «خداشناسی» و «دین شناسی» بازمی گردد. از این‌رو بحث «شأن شارع» را می‌توان حلقه واسط میان مبانی «کلامی» و «دین شناسی» با مبانی «فلسفه فقهی» و «فلسفه اصولی» به حساب آورد، البته تکمیل دیگر اضلاع بحث، نیازمند پرداختن به مباحث «انسان شناسی»، …

Read More »

میان اسلامی‌سازی و زیر سؤال بردن علوم جدید و باطل دانستن آن تفکیک وجود دارد/ کتاب‌سوزی یک فرد متوهم ربطی به جریان اسلامی‌سازی ندارد

آینده‌پژوهی فقهی ضرورتی انکارناپذیر است/ عدم توجه به موضوع آینده‌پژوهی، منجر به فاصله گرفتن مردم از متن دین می‌شود

عضو خبرگان رهبری با بیان اینکه کتاب‌سوزی محکومیت تاریخی و بشری در پی دارد، گفت: اینکه یک فرد حوزوی به خاطر داشتن دانش اندکی در زمینه طب متوهم شده و طب‌هاریسون را آتش می‌زند، ربطی به اسلامی‌سازی و استناد به نصوص برای علوم انسانی ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، با بیان اینکه آتش‌سوزی اصولاً در …

Read More »

صفحه «اردو» سایت ویکی فقه راه اندازی شد

صفحه «اردو» سایت ویکی فقه راه اندازی شد

سایت ویکی‌ فقه صفحه «اردو»ی خود را برای فقه‌پژوهان و محققان اردوزبان راه اندازی کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، سایت ویکی‌ فقه، دانشنامه‌ بزرگ اینترنتی علوم اسلامی است که تدوین مطالب آن توسط طلاب و محققین، و با رعایت اتقاق و استناد انجام می‌شود. فعالیت این سایت به زبان فارسی و از سال ۱۳۸۹ آغاز شده و تعداد مقالات آن …

Read More »

تفاسیری از «نظام» در دین، فقه و فقاهت

تفاسیری از «نظام» در دین، فقه و فقاهت

شبکه اجتهاد: به نظر می‌رسد، آنچه محل اختلاف نظر و منشاء سوء برداشت‌هایی در رابطه با فقه نظام ساز شده است، تفاسیر و تعاریف مختلف از نظام در دین و شریعت و فقه است که با تبیین مراتب و تفکیک ساحات و تمایز ساختار آنها، چه بسا بتوان غلبه وجوه اشتراک را بر وجوه افتراق و اختلاف در بین همه …

Read More »

هر سال یک رشته‌ علمی به مشق اجتهاد اضافه خواهد شد/ مشکل پژوهش در حوزه، فاصله گرفتن از روش‌های سنتی است/ دوره تخصصی و اخلاق پژوهی، پروژه جدید مشق اجتهاد در سال ۹۸

هر سال یک رشته‌ علمی به مشق اجتهاد اضافه خواهد شد/ مشکل پژوهش در حوزه، فاصله گرفتن از روش‌های سنتی است/ دوره تخصصی و اخلاق پژوهی، پروژه جدید مشق اجتهاد در سال 98

در سال جاری مشق اجتهاد دو کار ویژه مهم داشت. یک کار ویژه‌ آن ادامه‌  دوره‌ فقه‌پژوهی بود و دوم اضافه شدن دوره‌ اخلاق‌پژوهی به مشق اجتهاد. امسال یک دوره‌ دیگر به مشق اجتهاد فقهی اضافه شد، با نام دوره تخصصی؛ این دوره تخصصی مشتمل بر دو کرسی ترویجی، دو میز‌گرد و یک کارگاه حضوری هست. فاز فقه‌پژوهی ما، در …

Read More »

ملاحظاتی پیرامون بیانیه حجت‌الاسلام خسروپناه در مورد حادثه زشت کتابسوزی تبریزیان/ مهدی نصیری

دین را به مثابه گوهر گران‌بهایی عرضه کنیم/ جامعه با اجبار دینی نمی‌شود

شبکه اجتهاد: جناب حجت‌الاسلام خسروپناه با صدور بیانیه‌ای اقدام زشت تبریزیان سلسله‌جنبان جریان طب اسلامی را به حق محکوم کرده اما در این میان به جریان ناقد فلسفه و عرفان مصطلح نیز حمله کرده و به نظریه حقیر در باب «عصر حیرت» نیز اشاره کرده است که لازم می‌دانم نکاتی در این باره عرض کنم: این مطلب درستی است که …

Read More »

کشف مقاصد شریعت، خصوصیت مکتب قم است/ مقاصد نزد  امامیه، تنها نافی حکم است نه مثبت آن

مردم‌سالاری پیش از آنکه در دنیای غرب مطرح شود، در دین مطرح بوده است/ سه برهان برای اثبات دینی بودن «جمهوریت»

در نظر ما، فقهای امامیه مقاصد را مستمسک خود برای اثبات حکم قرار نداده‌اند. بلکه فقط برای نفی حکم از آن استفاده می‌کنند و مقاصد در نزد فقهای امامیه مَحَکی است برای سنجش استنباط احکام از سوی فقها و مثلاً فقها حکم مستنبَط یک فقیهی را با مقاصد قطعی شارع می‌سنجند و اگر با آن مقاصد منافات داشت آن را …

Read More »

لزوم نقد عالمانه نواخباری‌گری در حوزه علمیه/ عبدالحسین خسروپناه

هشت سؤال اساسی از نویسنده «تکلیف دینی در انتخابات»/ عبدالحسین خسروپناه

شبکه اجتهاد: علم و دانش آنگاه که نافع و زاییده عقلانیت باشد مطلوب اسلام خواهد بود و حکمت شمرده می‌شود؛ هر چند محصول بشریت باشد لکن باید توجه داشت که هر معرفتی و دانشی باید انسان را به خدای سبحان نزدیک سازد و به همین معنا، علم توحیدی شکل می‌گیرد. این نکته کلیدی را عرض کردم تا بی‌خردی آتش زدن …

Read More »

شماره جدید «فصلنامه تحلیلی- ‌انتقادی حوزه» با پرونده‌ای برای سیدجعفر مرتضی عاملی

شماره جدید «فصلنامه تحلیلی- ‌انتقادی حوزه» با پرونده برای سیدجعفر مرتضی عاملی

پنجمین شماره فصلنامه تحلیلی ـ انتقادی حوزه با صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، و مدیرمسئولی دکتر سید عباس صالحی و سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا ایزدپناه به‌تازگی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه تحلیلی‌ـ ‌انتقادی حوزه «مجله حوزه»، (دوره شماره ۵ و پیاپی ۱۸۰) ویژه حوزه‌های دینی، با عنوان«نماد روشن‌فکری حوزوی» با صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی …

Read More »

نابرادری با سلفی‌گری

نابرادری با سلفی‌گری

شبکه اجتهاد: شیخ حسن البنا (۱۹۴۹-۱۹۰۶) بنیان‌گذار جماعت اخوان المسلمین مصر بود و تأثیرات بسیاری بر جریان اسلام‌گرایی و سلفی‌گری قرن بیستم گذاشت، اما مورد غضب قرار گرفته و ترور شد. او اگر چه به ورود دین در سیاست باور داشت و حاکمیت دینی را طلب می‌کرد، اما به نظر می‌رسد که خانواده‌اش پس از او، راه شیخ را دنبال …

Read More »

ابداع مهم نائینی، دفاع از مکتب شیخ انصاری است!

ابداع مهم نائینی، دفاع از مکتب شیخ انصاری است!

اختصاصی شبکه اجتهاد: درباره مرحوم شیخ محمدحسینی نائینی، سخن بسیار گفته شده است. مردم اگرچه او را بیشتر به جهت حمایت از جنبش مشروطه خواهی و حمایت از آخوند خراسانی می‌شناسند، اما در حوزه‌های علمیه، او بیش از اینها به «مجدد نائینی» شهره است. کسی که در مبانی اصولیون پیش از خود تجدیدنظر کرد و طرحی جدید برای دانش اصول …

Read More »

دانش فقه مصرف ­‌کننده است؟/ حسین الهی خراسانی

سیره متشرعه

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش حجت‌الاسلام‌ والمسلمین علی شفیعی در گفتگو با شبکه اجتهاد نکاتی را در مورد مصرف‌کننده بودن دانش فقه در مبنا و روش فرمودند که به نظر حقیر پذیرش آن بی‌­اشکال نیست. ایشان در این گفتگو فرموده‌­اند: «اجمالاً خود دانش فقه تولید مبنا نمی‌کند بلکه از جاهای دیگری مبانی خود را اتخاذ می‌کند. در مباحث روشی نیز …

Read More »

معیارهای ساختاربندی علم فقه و شاخص‌های ارزیابی آن

معیارهای ساختاربندی علم فقه و شاخص‌های ارزیابی آن

ساختاربندی علم فقه بر اساس معیارهای گوناگونی طراحی می‌شود. حداقل سه دسته معیار منطقی، فلسفه فقهی و درون‌فقهی برای ساختاربندی فقه وجود دارد. معیارهای منطقی معیارهای لازم و مشترک در هر ساختاری است. معیارهای فلسفه فقهی، معیارهای ترجیحی است که فقیهان بدان تصریح کرده‌اند و معیارهای درون‌فقهی، معیارهای ترجیحی‌ است که از فقه گرفته شده‌اند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین …

Read More »

بازخوانی نظریات شهید صدر پیرامون ربای بانکی

مروری بر مقالات بهار و تابستان 99 «پژوهش‌های فقهی»

شهید صدر معتقد است درآمد حاصل در بانک باید در قبال انجام کاری باشد و تغییرات صوری در عقود و معاملات بانکی، هر چند ممکن است درآمد حاصله را از ربوی بودن خارج کند ولی چون مستند به کار نیست، غیر قانونی و غیر شرعی است و در نتیجه جانشین کردن عقد قرض در بانک با بیع، مضاربه، جعاله و …

Read More »

برای اینکه آموزش را پژوهش‌محور کنیم، ۱۵ سال زمان لازم داریم!/سال ۱۴۰۲ اولین خروجی‌های برنامه جامع بیرون می‌آیند/ تنها چند هزارم طلاب درس خارج، تولید فقهی دارند!

برای اینکه آموزش را پژوهش‌محور کنیم، 15 سال زمان لازم داریم!/سال 1402 اولین خروجی‌های برنامه جامع بیرون می‌آیند/ تنها چند هزارم طلاب درس خارج، تولید فقهی دارند!

امر پژوهش یک مقوله تشکیکی است و در بررسی‌های به عمل آمده به این نتیجه رسیده‌ایم که ما در پژوهش با ۲۵۳ مهارت کار داریم و نیاز به فراگیری آن برای رسیدن به تولید محتوای علمی داریم. ما در یک برنامه مدون و در چند فاز برای طلاب سطح و سطوح عالی و طلاب مراکز تخصصی، الگویی را مهیا کرده‌ایم …

Read More »

«پندارهایی ناصحیح» پیرامون «مقاصدالشریعه از دیدگاه استاد علیدوست»/ عباسعلی مشکانی سبزواری

تهدید به قتل عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی ایران، نه یک موضع‌گیری سیاسی صرف، بلکه اقدامی بی‌سابقه و خطرناک است که هم‌زمان سه ستون بنیادین نظم جهانی را در‌می‌نوردد: حقوق بین‌الملل، شریعت اسلامی و اخلاق انسانی. آنچه در ادامه می‌آید، تحلیلی فشرده از ابعاد مختلف این تهدید و راه‌های مواجهه با آن است:

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش، یادداشتی در مورد سلسله نشست‌های «فقه مقاصدی» و ناظر به بیانات آیت‌‏الله علیدوست در شبکه اجتهاد منتشر شد. نوشته مورد اشاره، ادعاهایی را مطرح و نیز نسبت‏‌هایی به استاد علیدوست می‏‌دهد که مطابق با واقعیت نبوده و ملاحظات متعددی بر آن وارد است. در این یادداشت به برخی از آن ملاحظات اشارتی می‌‏رود. ۱- پیشینه …

Read More »

طلایه‌دار حفظ حوزه قم

طلایه‌دار حفظ حوزه قم

شبکه اجتهاد: پس از درگذشت آیت‌الله‌ حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، اداره و حفظ حوزه علمیه یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های علمای قم بود. فشارهای رضاشاه بر روحانیون به قدری افزایش یافته بود که مرحوم آیت‌الله‌ سید احمد زنجانی نذر می‌کند که اگر حوزه قم چند ماه پس از وفات حاج شیخ پابرجا و از گزند حکومت مصون بماند، او سالیانه …

Read More »

می‌گفت: احتیاط در پرهیز از احتیاط است/ عقل و اجماع را منبع استنباط نمی‌دانست/ حق حضانت مادر تا هفت سال، ابداع وی بود

می‌گفت: احتیاط در پرهیز از احتیاط است/ عقل و اجماع را منبع استنباط نمی‌دانست/ حق حضانت مادر تا هفت سال، ابداع وی بود

ایشان مباحث بسیار مفصلی در فقه القضا دارند. این پژوهش‌ها، به دلیل حضور ایشان بعد از پیروزی انقلاب در قوه‌قضائیه بود و موظف شده بودند، جزئیات احکام قضایی مورد نیاز دستگاه قضا را از نظر فقه شیعی استنتاج نمایند. برخی از این نظرات مثلاً در مورد مسئله حق حضانت فرزند پسر برای مادر تا هفت سال، از نمونه‌های این پژوهش‌هاست …

Read More »

به اندازه اساتید پژوهش، روش‌های پژوهش وجود دارد!/ حلقه مفقوده پژوهش، اقتصاد پژوهش است/ ایجاد کارگاه مقاله‌نویسی، الزاماً  منجر به تربیت پژوهشگر نمی‌شود

به اندازة اساتید پژوهش، روش‌های پژوهش وجود دارد!/ حلقه مفقوده پژوهش، اقتصاد پژوهش است/ ایجاد کارگاه مقاله‌نویسی، الزاماً  منجر به تربیت پژوهشگر نمی‌شود

امروزه مسئله‌یابی که از مقدمات پژوهش است، از چالش‌های پیش روی طلاب است و این نشانگر ضعف ارتباط مدارج علمی حوزه علمیه با معاونت پژوهش است. مقاله الزاماً پژوهشِ آن فرد نیست بلکه مقاله گزارش پژوهش است و احتمال دارد که صاحب مقاله گزارشی از پژوهشِ دیگران را ارائه نمایدو در این حال باید گفت ما با ایجاد کارگاه مقاله‌نویسی …

Read More »

مقاصد شریعت در امامیه، بزرگ‌نمایی شده است!

مقاصد شریعت در امامیه، بزرگ‌نمایی شده است!

گرچه بحث از مقاصد، امری است که باید مورد اهمیت واقع شود اما واقع مطلب این است که احراز این شرایط آنقدر عرصه را ضیق می‌کند که احتمال وجود مقاصد به عنوان مقاصد قطعی و معتبره را در فقه بسیار کم می‌کند و به نظر می‌رسد که عنوان فقه مقاصدی در امامیه بزرگ‌نمایی شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پنجمین …

Read More »

آیت‌الله حکیم، هرگز از سیاست فرار نکرد

آیت‌الله حکیم، هرگز از سیاست فرار نکرد

آیت‌الله حکیم توانست پس از میرزای شیرازی به حوزه علمیه نجف تأثیر گسترده و بر عراق و ایران و تشیع تأثیر بگذارد. او توانست با راهنمایی‌های بزرگ خود، به ایجاد مؤسسات علمی و دینی، صدور مجلات، کتابخانه‌ها و تأسیس مساجد بزرگی در سراسر اسلام و تشیع و اعزام مبلغ به کشورهای مختلف و تأسیس حوزه‌های علمیه کمک نماید. اختصاصی شبکه …

Read More »

انتقاد شدید مرجعیت از تحریف پیام/ روحم از برنامه‌های ضمیمه شده خبر نداشته است/ این کار خیانت است/ پیام من را نخوانید

انتقاد شدید مرجعیت از تحریف پیام/ روحم از برنامه‌های ضمیمه شده خبر نداشته است/ این کار خیانت است/ پیام من را نخوانید

شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی با اطلاع از حاشیه‌های همایش «بزرگداشت مقام علمی و عرفانی شهید اول» در مشهد، ضمن انتقاد شدید از دست‌اندرکاران و خیانت خواندن این کار، از آن‌ها خواست پیام ایشان در این همایش خوانده نشود. بنا بوده است در این همایش متن پیام حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی قرائت و از جدیدترین آثار حجت‌الاسلام محمدحسن وکیلی …

Read More »

تبیین فقهی جایگاه کرامت

تبیین فقهی جایگاه کرامت

خادمی کوشا، گفت: زمانی که ما قائل شویم بر اینکه انسان مصادیق کرامت را درک می‌کند و خداوند صرفا اصل کرامت را فرموده است ما جایگاهی که بتوانیم از آن حکم شرعی را درک کنیم یا به دست آوریم نداریم. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی ترویجی «تبیین فقهی جایگاه کرامت» به همت پژوهشکده فقه و حقوق و مشارکت مرکز همکاری‌های …

Read More »

از «فتوا به حرمت مطلق موسیقی» تا «برگزیده کتاب سال ایران»

از «فتوا به حرمت مطلق موسیقی» تا «برگزیده کتاب سال ایران»

آیت‌الله صافی گلپایگانی موسیقی را مطلقاً حرام می‌داند و حضور ورزشکاران زن را نیز مایه شرمساری اعلام نموده است. ایشان منتقد جدی فلسفه و عرفان است و خواندن آن را نیز حرام می‌داند. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی اگرچه در زمره مراجع شیعه به شمار می‌رود اما در میان مردم کمتر شناخته شده است. به مناسب سالروز تولد …

Read More »

نظریه تزاحم واجبات شرطی در قانون‌گذاری؛ بیان نظریه رقیب و پاسخ به اشکالات

نظریه تزاحم واجبات شرطی در قانون‌گذاری؛ بیان نظریه رقیب و پاسخ به اشکالات

نظر مختار این است که حاکم در وادی مباحات، الزامیات و وضعیات و مقاصد شریعت مثل عدالت و با ضابطه تزاحم در واجبات شرطی می‌تواند ورود پیدا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین جلسه پیش اجلاسیه کرسی تخصصی «نظریه تزاحم واجبات شرطی در قانون‌گذاری» به همت پژوهشکده فقه و حقوق برگزار شد. این کرسی در تالار امام مهدی(عج) پژوهشگاه علوم …

Read More »

حرمت تعبد به ظن در احکام شرعی است نه موضوعات خارجیه

حرمت تعبد به ظن در احکام شرعی است نه موضوعات خارجیه

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در بررسی حجیت ظن در موضوعات تأکید کرد که اصل کلی حرمت تعبد به ظن که از سوی علمای شیعه مطرح شده در احکام شرعی است نه موضوعات خارجیه. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل‌لنکرانی رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در پنجاه و یکمین نشست فقهی و اصولی این مرکز با اشاره به موضوع …

Read More »
Real Time Web Analytics