اجتهاد و اصول فقه

استاد درس خارج حوزه علمیه گفت: فقه باید حریم خود را بشناسد یعنی نه حق خود را به دیگران بدهد و نه حقی از دیگران بگیرد؛ ما قبل از انقلاب به خاطر برخی تصورات مانند اینکه سیاست ما عین دیانت است و کشاندن فقه به مدیریت کشور وارد ساحاتی شده‌ایم که ماموریت و رسالت فقه نیست لذا تصورات ساده‌ای از تفکیک قوا، حق مشارکت و پول و اسکناس و مرگ مغزی و بورس دارد و اینها را وارد فقه می‌کند؛ این را بگذارید کنار فقیهی که خودش عهده‌دار این مسائل نمی‌شود و به کارشناسان ارجاع می‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، …

استاد رضا مختاری گفت: خوانندهٔ کتاب «ایام تحصیل» پی می‌برد که صدر سالیان دراز با علمای رده‌اول نجف و قم هم‌مباحثه و هم‌ردیف بوده است. آیت‌الله شبیری زنجانی بارها در مصاحبه‌های منتشرشده گفته‌اند که مباحثه با آقاموسی مشوق من برای طلبگی بود. همچنین من خودم از ایشان شنیدم که اگر آقای صدر در قم مانده بودند من نویسندهٔ ماهری شده بودم چون ایشان مرا تشویق کرد که مقالهٔ تبصره العوام را برای مکتب اسلام بنویسم. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «ایام تحصیل: روایتی از دوران طلبگی سید موسی صدر» با حضور جمعی از اهالی علم و فرهنگ …

شبکه اجتهاد: میان سه واژه قم و فیضیه و حوزه علمیه، به تعبیر شهید آیت‌ﷲ سیدمحمد باقر صدر «قرن اکید» ایجاد شده و بسیاری با شنیدن نام شهر قم، حوزه علمیه به ذهن‌شان متبادر می‌شود. برای بسیاری از مردمی که فقط دورنمایی از حوزه علمیه دارند نیز فیضیه نماد حوزه است و با شنیدن نام حوزه قم، به یاد فیضیه می‌افتند. با این حال کسانی که اطلاعات بیشتری از حوزه دارند و همه طلبه‌ها می‌دانند مدرسه فیضیه به علت حوادث تاریخی که بر آن گذشته، صرفا نمادی برای حوزه است و البته هنوز مرکز برخی از تجمعات حوزوی و یکی …

مدیر گروه جامعه و فرهنگ مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با تأکید بر توجه فقیه فقه اجتماعی به پیامدهای یک فتوا، گفت: ممکن است آثار منفی در عرصه بین‌المللی و جامعه داشته باشد؛ گاهی اوقات یک فتوا انسجام امت اسلامی را به خاطر تحریک قومیت‌ها و مذاهب مورد خدشه قرار می‌دهد و نباید بیان شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدباقر ربانی، مدیر گروه جامعه و فرهنگ مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در نشست علمی «چیستی فقه اجتماع» در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در قم با بیان اینکه امام خمینی(ره) فرمودند فقه، تئوری واقعی و کامل اداره انسان از گهواره تا …

آیت‌الله نوری همدانی با تاکید بر لزوم تقویت ارتباط با مردم و اهمیت رشد آگاهی‌های سیاسی؛ اصلی‌ترین رسالت حوزه‌ها و روحانیت را رسیدگی به امور مردم دانست و تاکید کرد مردم باید احساس کنند علماء در کنارشان هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی خیاط، مدیر حوزه علمیه خراسان و حجت‌الاسلام والمسلمین محمدباقر فرزانه دبیر شورای عالی حوزه علمیه خراسان با هیئت همراهی به منظور ارائه گزارش فعالیت‌های صورت گرفته در حوزه‌های علمیه خراسان با آیت‌الله حسین نوری همدانی دیدار و گفتگو کردند. آیت‌الله نوری همدانی ضمن عرض خیر مقدم، بر تقویت هر چه بیشتر حوزه‌های علمیه در همه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: این روز‌ها مباحثی توسط اساتید درباره «کرامت انسانی» مورد گفتگو واقع شده است که بعضاً به برداشت اشتباه از عبارات علمی آیت‌الله سیستانی در برخی رساله‌ها از جمله «تعادل و تراجیح» اشاره می‌شود. استاد شهیدی که مسلط بر آراء فقهی آیت‌الله سیستانی می‌باشد، معتقد است از اشاره مختصری که ایشان به مسئله کرامت انسانی در دروس‌شان فرموده‌؛ چنین مطلبی فهمیده نمی‌شود و آن عبارات، دالّ بر مقصود مدعیان نیست‌. از این رو استاد محمد عندلیب همدانی برخی مستندات را که به آیت‌الله سیستانی نسبت داده، ارائه و توضیح داده است. حضرت آیت‌‌الله سیستانی قاعده الزام را به …

این اثر در دو فصل کلی تنظیم شده است؛ فصلی که در آن نخست به نکات کلی درباره حجم و تنوع توقیعات مورد بحث، فضای تقیه‌آمیز صدور آنها، اعتبار اسنادی آنها، جایگاه سفیران چهارگانه و اهتمام و استناد فقهاء به توقیعات پرداخته می‌شود و در فصل دیگر به تفصیل این توقیعات و استنادات به آن بازگو و شرح می‌گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، در دوره شصت و نه‌ساله غیبت نخست حضرت امام عصر(عج) که از آن به «غیبت صغرا» نام برده می‌شود، به‌رغم محدودیت‌های فراوانی که برای ارتباط با آن امام(ع) وجود داشت و در واقع نوعی پیش‌درآمد برای آغاز …

اختصاصی شبکه اجتهاد: امروز حوزه‌های علمیه برخوردار از اساتید برجسته و مبرزی در حوزه‌های گوناگون علمی به‌ویژه در حوزه فقه و اصول هستند. دروس خارج فقه و اصول برجسته و عمیقی در حوزه علمیه در حال برگزاری است. تنوع و تکثر این دروس گاه موجب می‌شود طلاب جدید الورود در درس خارج دچار حیرت شده و نتواند به‌سادگی درس مطلوبی را انتخاب کند و همین امر موجب سردرگمی و از بین رفتن فرصت‌های خواهد بود. ازاین‌روی توجه و بازشناسی ویژگی‌های علمی دروس خارج امری ضروری است. از سوی دیگر این تکثر دروس برخاسته از تکثر مبانی و مناهج و گاه …

اگر بخواهیم تصویر روشنی از تحولات موضوع شناسی فقهی به دست آوریم اولاً باید زاویه و رویکرد مطالعه را از وضعیت موجود و حدس زدن سابقه بر پایه آن تغییر دهیم و به واکاوی جدی پیدایی ‌‌‌‌‌اندیشه مطابق رویه فقهی از دل گزاره‌‌های حدیثی تا به تلاش‌‌های امروز آن‌هم در قالب مطالعه جامع روی‌آوریم. ثانیاً پیش از مطالعه تصویر روشنی از حرکت عام فقه و اصول امامیه داشته باشیم و آن را چهارچوب اساسی مطالعه قرار دهیم و در ضمن خصائص و ویژگی‌‌های هر دوره مطالعه‌‌‌‌ی موضوع شناسی را ردیابی کنیم و مراحل تطوری آن را دوره گذاری نماییم. به …

شبکه اجتهاد: برخی از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه پس از برگزاری نشست دوره‌ای بیانیه‌ای را امضاء و منتشر کردند. مفهوم محوری این بیانیه که غایت صدور آن چندان هم روشن نیست، عنوان «حوزه آزاد» است. اما خوب بود امضا کنندگان در مقدمه بیانیه شان مفهوم حوزه آزاد را توضیح می‌دادند. چون در هر چهار بند بیانیه از مراجع ذی‌ربط نسبت به توسعه حوزه و دروس حوزوی درخواست جلوگیری، ممنوعیت، حذف و محدودیت شده است: ممنوعیت برگزاری دروس سطوح عالی و خارج در مؤسسات و شهرک‌های اطراف قم، رشد بی‌رویه و غیر منطقی مؤسسات حوزوی، ممنوعیت برگزاری دروس …

مراسم رونمایی از دانشنامه فقه اهل بیت (ع) به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی راشدی خوانساری به همت مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین راشدی خوانساری در مراسم رونمایی از کتاب دانشنامه فقه اهل بیت(ع) که در ساختمان مجمع نمایندگان طلاب برگزار شد، اظهار داشت: قریب به ۳۵ سال است که مشغول به تحقیقات در موضوع فقه هستم و رفتار انقلابی را در شکوفایی استعداد خود در این زمینه دیدم تا بتوانم فقه را کاربردی کرده و از حالت سنتی دربیاورم. ورود در این عرصه البته سختی‌های بسیاری داشت و تنها …

در بیانیه پایانی اجلاسیه ضمن تقدیر و تشکر از اقدامات اخیر مدیر محترم حوزه‌های علمیه آورده شد: حوزه آزاد به علت مشکلاتی از جمله برنامه‌ریزی غلط و غیر متناسب، با ماهیت حوزه آزاد رو به اضمحلال است. از جمله مواردی که در وضعیت فعلی حوزه آزاد تأثیرگذار بوده، می‌توان موارد ذیل را برشمرد: رشد بی‌رویه و غیر منطقی مؤسسات حوزوی و برگزاری دروس در محیط‌های خوابگاهی (کانون‌ها) و شهرک‌های اطراف قم. همچنین تعدد طرح‌های تحصیلی و غیر کارشناسی که موجبات تحیر طلاب را فراهم نموده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیست و پنجمین اجلاسیه نشست دوره‌ای اساتید سطوح عالیه و …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: حقوق شهروندی در جای خودش بیان شود، مستدل هم باید ذکر شود. اصلا دین برای رعایت حقوق آمده است. حق خدا رعایت شود، حق بشر، حق حاکم، حق مردم باید رعایت شود اما اشتباه است یک مطلبی که  نزد همه مسلّم است را در ترازوی اجتهاد قرار دهیم و یک ان قلتی در آن بیاوریم و حرف تازه‌ای بزنیم و فکر کنیم فقه معاصر است. این انحراف از فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در جمع اعضای پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر به تبیین «جایگاه …

شهید صدر در «مدرسه قرآنیه» تصریح می‌کند که اگر کسی بخواهد فقه را خوب بفهمد باید حتما نظریه اجتماعی را بفهمد تا نظام اجتماعی برخواسته از این نظریه را به دست آورد و بتواند در اجزاء فقه کار کند. تمام فقه‌های تخصصی، منهای این نظام اجتماعی آسیب دارد چرا که بدون آن که به مبانی پرداخته شود، مسئله از خواستگاهش برش داده می‌شود و جداگانه بحث می‌شود و این یک آسیب فنی جدی است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سید منذر حکیم، رئیس پژوهشکده الذریّه النبویّ و نویسنده کتاب «جامعه ما» چندی قبل با حضور در مدرسه عالی فقاهت عالم …

مجموعه «اجتهاد و تقلید» حاصل پنج سال تقریر دروس خارج فقه استاد علیرضا اعرافی است که با ویرایش جدید در پنج مجلد از سوی انتشارات اشراق و عرفان چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد اعرافی این موضوع را طی سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۳ القاء نموده است و عده‌ای از شاگردان تقریر مباحث ایشان را به عهده گرفتند. وی در بیان مباحث این کتاب، متن اجتهاد و تقلید کتاب العروه الوثقی را محور درس قرار داده و پس از بیان مقدمات اجتهاد، بیشتر مسائل آن را به ترتیب همان کتاب القا کرده است. استاد اعرافی افزون …

شصتمین اثر حجت‌الاسلام والمسلمین علی نصیری، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با عنوان «نظریه تصحیح» در ۲۱۴ صفحه از سوی انتشارات وحی و خرد به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سنت به معنای آن چه که از معصومان صادر شده است، پس از قرآن دومین و مهم‌ترین منبع شناخت دین و استخراج آموزه‌های معرفتی است که هیچ محققی در حوزه دین شناخت در هیچ یک از زمینه‌های مطالعات اسلامی؛ اعم از تفسیر، فقه، کلام، اخلاق، سیره و تاریخ از مراجعه به آن بی‌نیاز نیست. بر این اساس، افزون بر پیشوایان دینی که از روز …

جلد اول کتاب «استناد در روش شناخت رجال اسناد» با بهره‌گیری از تحقیقات بدیع آیت‌الله شبیری زنجانی و تحت اشراف استاد سیدمحمدجواد شبیری تهیه و تدوین و از سوی مرکز فقهی امام محمدباقر (ع) به رشته تحریر درآمده و از سوی مرکز تدوین متون و منابع درسی حوزه‌های علمیه به عنوان متن درسی معرفی شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، علم رجال از مهمترین علوم اسلامی است که دانش‌های بسیاری مانند فقه و کلام و تفسیر روایی به آن نیازی ویژه دارند؛ به گونه‌ای که افتای دینی و نظریه پردازی محققانه در این دانش‌ها، بدون تسلط بر این علم و …

بعضی از آقایان قمی‌ها مسخره می‌کنند نجفی‌ها را که آنها فلسفه بلد نیستند و نمی‌خوانند، این اشتباه است. ما فلاسفه‌ای داریم در نجف که هنوز در قم نداریم، اما فلسفه چون گفتم که ظرفیت می‌خواهد و مقدمات عقلی خوب می‌خواهد، به هر کسی بروز نمی‌کند. الآن بعضی از این آقایانی که در قم درس می‌دهند، من معذرت می‌خواهم و صریحا می‌گویم، فلسفه بلد نیستند. یک عده حرف‌های تکراری است، اسم نمی‌خواهم بیاورم، بعضی دکان و بافندگی عرفان دارند! ولذا کسانی که با فلسفه مخالف‌اند، می‌گویند فلسفه خطرناک است. شبکه اجتهاد: گفت‌و‌گو با جناب استاد سید احمد حسینی اشکوری نسخه‌شناس و …

«فقه مقارن بین الادیانی» با ماهیتی فقهی و گرایشی ادیانی‌ می‌تواند شاخه‌‌ای مهم از دانش فقه برای موازنه استدلالی احکام ادیان مختلف بر اساس مطالعه مقایسه‌‌ای در نظر گرفته شود و در عرصه‌هایی همچون تقریب ادیان، حقوق بین الملل و فعالیت‌های جهانی مسلمانان نتایج و فواید قابل توجهی در پی داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی ترویجی «چیستی و ضرورت فقه مقارن بین الادیان» به همت گروه ادیان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با همکاری دبیرخانه حمایت از کرسی‌ها و با ارائه‌ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا اسدی؛ نقد حجت‌الاسلام و المسلمین سیدعلی حسنی و مدیریت حجت‌الاسلام والمسلمین رضا قزی …

شبکه اجتهاد: استاد علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه از «کتابخانه تخصصی علوم حدیث» تحت اشراف دفتر حضرت آیت‌الله سیستانی (قم) و مدیریت حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی معراجی، بازدید کرد. استاد علیرضا اعرافی در بازدید از کتابخانه تخصصی علوم حدیث، ضمن گرامی‌داشت هفته دفاع مقدس و موالید خجسته پیامبر اعظم و امام صادق علیهما السلام و هفته وحدت، حضور در این کتابخانه را مایه خرسندی و امتنان زائد الوصف دانست و ابراز داشت: مشاهده شکوه عظمت علمی و حدیثی در قم و حوزه‌های علمیه مایه مباهات و خرسندی است. حوزه‌های علمیه همواره قدردان فعالیت‌های دفتر حضرت آیت‌الله سیستانی در راه اندازی منظومه‌ای …

شبکه اجتهاد: چندسالی‌ است که با موج نوظهوری از اظهارنظرهای فقهی از سوی برخی افرادِ حوزوی مواجهیم که تفاوت‌های جوهری با اظهارنظرهای فقهیِ پیش از این دوران دارد. مهم‌ترین ویژگی این نوع فقاهت – که البته با تسامح آن را گونه‌ای فقاهت می‌نامیم- چهار مشخّصه است: ۱- انتخاب موضوع افرادی که در این حیطه به «پژوهشگر فقهی» شناخته شد‌ه‌اند، عموماً گرایش فکری‌شان به سمت جریان منوّرالفکری است که دغدغه‌ی اصلی‌اش «سکولاریزاسیون و عرفی‌سازیِ دین در جامعه‌ی ایران» است‌. این افراد هم بالتبع دقیقاً دست می‌گذارند روی موضوعات پرچالشی که ازقضا از مقتضیات زیستِ مدرن هستند و منجر به عرفی‌سازیِ دین …

کتاب «ظرفیت‌های فقهی اصولی در تدوین و توسعه فقه اجتماعی» در ۱۸۷ صفحه به قلم حجت‌الاسلام محمدباقر ربانی توسط مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) به زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «ظرفیت‌های فقهی اصولی در تدوین و توسعه فقه اجتماعی» با یک نگاه درجه دو، به ظرفیت‌های فقهی اصولی در تدوین و توسعه فقه اجتماعی پرداخته و موضوعاتی را برای انتخاب پایان نامه و رساله‌های دکتری، پیش‌روی فرهیختگان و علاقه مندان به این رشته، مخصوصا دانشجویان رشته فقه و حقوق و نیز طلاب و فضلای حوزه علمیه قرار داده است. این کتاب دارای ۴ فصل می‌باشد که در …

شبکه اجتهاد: برخی معتقد‌ند علم رجال برای ثراث روایی تهدیدی ویران‌گر است، چرا‌که بر‌اساس داده‌های علم رجال جز تعداد کمی از روایات، روایاتی صحیح نخواهند بود. آیا چنین اعتقاد و نگرشی صحیح است؟ استاد شیخ محمد سند به این سؤال پاسخ می‌دهد. ۱. اشکال یاد‌شده به‌خاطر کاستی یا نا‌راستی علم رجال نیست، بلکه بر‌خاسته از نا‌آگاهی از علم رجال و مکاتیب مختلف رجالی است. مشکل این است که چنین مستشکلینی از مبنای مشهور در علم رجال نا‌آگاه است در حالی که زعیم بزرگ، حضرت آیت‌الله خوئی (قدس‌سره)، در مقدمۀ کتاب «معجم الرجال» خاطر‌نشان کرده‌است که در بیش‌تر مسائل رجالی با …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بدون شک بیان حضرت استاد ابوالقاسم علیدوست پیرامون هدفمند بودن شریعت اولا و معلّل بودن احکام برآنها امری متین و مسلّم است. لکن همانطور که مبین فرمودند نقطه ثقل بحث، تعیین نسبت مقاصد و استظهارات فقهی است. مسلم است که احکام تابع ملاکات هستند خواه ‌مرکز مصالح را متعلق احکام بدانیم مطلقاً یا خود احکام تاره. و نیز همانطور که منقح فرمودند مقاصد شریعت بر دوگونه کلان و خرد منقسم می‌گردد. بدون شک مقاصد خرد محصّل مقاصد کلان بوده و همواره مصلحت کلان از مصالح ‌خرد حاصل می‌شود. لذا تأثیر نصوص مبین مقاصد کلان در استظهار از …

شبکه اجتهاد: آیین رونمایی از کتاب «استناد در روش شناخت رجال اسناد» با حضور جمعی از علما، اساتید، فضلاء و محققان حوزه علمیه قم با سخنرانی استاد علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه و استاد سید محمدجواد شبیری  در مدرسه فقهی امام محمدباقر (ع) برگزار شد. بخوانید: اعرافی: رجال باید در فضای مناسبات اجتهادی حوزه قرار گیرد/ در بحث‌های رجال به تجمیع شواهد بهای اصلی را بدهیم/ شبیری: کسی که وارد رجال می‌شود باید پشتوانه‌ای از آموزش عملی داشته باشد/ آیت‌الله بروجردی فرمودند رجال تدریسی نیست

استاد شبیری زنجانی گفت: از آیت‌الله بروجردی درخواست کردند که رجال تدریس کنند. ایشان فرموده بودند رجال تدریسی نیست. ایشان یکی از استوانه‌های استوار علم رجال است و ایشان جزء یکی از پنج نفر برتر تاریخ علم رجال است. علت بیان ایشان این است که از اول با این دید که چطور می‌شود کاربر را وارد این علم کرد، به آن نگاه نشده است. باید تدریس رجال به صورت کارگاهی باشد. اصول الرجال ناقص بود و یک سری قواعد اولیه را یاد می‌داد و تعریف علم رجال را ارائه می‌کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با وجود پیشرفت شگرفت در مباحث …

شبکه اجتهاد: با درگذشت آیت‌ﷲ غلامرضا صلواتی در سن ۹۵ سالگی، یکی از آخرین شاگردان و بقیهالسلف مراجع عظامی همچون آیت‌ﷲ‌ العظمی بروجردی از حوزه‌های علمیه رخت بربست. آیت‌ﷲ آقای حاج شیخ غلامرضا صلواتی در تاریخ یکم فرودین ۱۳۰۷ هجری شمسی مطابق با ۲۹ رمضان ۱۳۴۶ هجری قمری در شهر اراک بدنیا آمد. پدرش مرحوم آقای اصغر صلواتی (معروف به شیخ اصغر) متولد شهر کرمان بود. در ایام جوانی به همراه کاروانی از آشنایان جهت زیارت قبور ائمه اطهار علیهم صلوات ﷲ در عتبات عالیات راهی عراق می‌شود ولی پس از طی مقداری از طریق از بسته بودن راه مطلع …

منبع کتب رجالی ما کتب اربعه است که یکی از آن‌ها «رجال کشی» است. وقتی روایات عبدالله بن عباس را می‌خوانیم می‌بینیم که ۵ روایت اول آن خیلی تند است. اینجا وظیفه ما چیست؟ باید افرادی مانند آیت‌الله خِرسان باشند تا اینها را برای ما تبیین کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، مرحوم آیت‌الله سید محمدمهدی موسوی خِرسان، ستاره‌ای پر فروغ در آسمان بلند دانش بود که عمر پربار خود را در راه تحقیق، کتابت و ترویج معارف اهل بیت (ع) سپری نمود و تراث بسیار گرانمایه‌ای را به صاحبان خرد و اندیشه عرضه داشت. بنیاد محقق طباطبائی به‌مناسب ارتحال این …

از جمله دیدگاه‌هایی که آیت‌الله خِرسان خیلی تأکید داشت این بود که می‌فرمود: ما الان به تقریب درون شیعی بیشتر نیاز داریم تا تقریب بین المذاهب، یعنی بین شیعه و سنّی. و ما الان نباید بگذاریم که خود شیعه چند پاره و تکه تکه شود. به نحوی از تراث ما دفاع می‌کردند که همه جا قابل انعکاس باشد و بهانه به دست دشمن ندهد. شبکه اجتهاد: استاد رضا مختاری از اساتید حوزه علمیه قم است که توفیق دیدار و گفت‌وگوهای علمی با مرحوم آیت‌ﷲ سیدمحمدمهدی الخرسان را داشته است. به مناسبت رحلت این عالم حوزه علمیه نجف، «مباحثات» گفت‌وگوئی با …

فقه اجتماعی، رویکردی است در فهم و استنباط احکام شرعی که در راستای تکمیل رویکرد فردی است نه تضاد با آن، مبانی این رویکرد و ضوابط و قواعد حاکم بر آن، همانند فقه فردی از منابع چهارگانه فقه امامیه استخراج می‌گردد و اگر تاکنون مورد توجه جدی و وسیع فقهاء قرار نگرفته، عمدتا به دلیل دور بودن فقهای شیعه از اداره امور کشور در عصر شکل‌گیری دولت مدرن بوده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از شواهد توانمندی و پویایی یک علم، قدرت همراهی آن با اقتضائات زمان و مکان است. علم فقه به عنوان یک علم بشری که حاصل …