اجتهاد و اصول فقه

این اثر تقرایرات مهدی اعلایی است که برگرفته از چهارده جلسه درسی از سلسله مباحث دروس خارج استاد محمدجواد فاضل لنکرانی می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، بر آن است که مقاصدیون در کشف تعداد ملاکات دچار تزلزل هستند و خلط مبحث در ارائه ملاکات احکام وجود دارد. همچنین این ملاکات احکام با ملاکات دین در مواردی تعارض وجود دارد. عدم وجود دلیل معتبر از قرآن و حدیث دال بر مشروعیت مقاصدالشریعه، از موانع جدی مراجعه به فقه المقاصد است. این کتاب در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم شده که در نگاه کلی، بررسی تعاریف فقه‌المقاصد، …

«تدوین کتاب برای سطوح عالی حوزه‌های علمیه»، «تولید کتب اجتهادی در فقه معاصر»، «عرضه تولیدات علمی حوزه در دانشگاه‌ها»، «برگزاری دروس خارج و تمهیدی فقه معاصر» و «ادامه فقاهت در حاکمیت» پنج‌گام مهم دفتر فقه معاصر حوزه است که در ۸ سال گذشته برداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، دفتر فقه معاصر حوزه، در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری و مراجع عظام و اساتید و عموم فضلا و طلاب حوزه‌های علمیه، بر تحول اجتهادی حوزه‌های علمیه مبتنی بر فقه جواهری و در راستای اجرای بند اول، دوم، سوم و هشتم اهداف کلان «سند چشم‌انداز حوزه‌های علمیه» و راهبردهای کلان …

برخی گزاره‌ها و قواعد بنیادین هم در حقوق وجود دارند که در فقه نیز موجودند اما برخی گزاره‌ها همانند آزادی بیان و آزادی مطبوعات نیز وجود دارند که در فقه، دقیقا با این عنوان موجود نیستند. بنابراین باید سوالی در مقابل فقه قرار دهیم که آیا نهاد آزادی بیان یا آزادی مطبوعات را قبول دارد یا خیر؟ در این زمینه نیازمند پاسخ‎های عقلانی هستیم. باید خصوصیات گزاره‌های فقهی و خصوصیات گزاره‌های حقوقی را هم بیان کنیم و بعد بگوییم الزامات تبدیل اینها چیست؟ به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محمود حکمت‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نشست …

مدیر امور بین الملل پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر با بیان اینکه فقه، بزرگ‌ترین نظام الهیات معطوف به عمل است، اظهار کرد: اگر چنین نظام الهیات معطوف به عملی در بین شیعه شکل گرفته که در دنیا بی‌نظیر است، حتماً منطقی روش‌شناختی هم در پشت آن وجود دارد که باید شناخته شود ولی ما این کار را نکرده‌ایم و این ناکامی، معرف یک کوررنگی ناخواسته است که بدون آن که بدانیم و دریابیم، نتوانسته‌ایم آغاز و خاتمه آن را مشخص کنیم و دریابیم. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر عبدالمجید مبلغی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در سلسله …

فقهی، اخلاقی است که تمام اثر سیئه و زشتی را در عقاب قراردادی اخروی نبیند، که اگر در جایی، عقاب قراردادی اخروی، وعید داده نشده بود، حکم به جواز کنیم، بلکه در کنار نگاه به این عقاب قراردادی اخروی برای سیئات، دو نکته ملاحظه گردد؛ برای این‌که فقه دچار تجویز سیئات نشود، باید در کنار عقاب قراردادی اولاً عقاب را در تجسم اعمال هم ببینیم؛ ثانیاً بازتاب عمل در خروج از جاده عدالت را هم ملاحظه کنیم. شبکه اجتهاد: در ابتدا چند عبارت از سه فقیه بزرگوار می‌خوانم و آنگاه در مورد موضوع «فقه اخلاقی و اخلاق فقهی» بحثی ارائه …

شبکه اجتهاد: فقه با تاریخ در هم تنیده و رابطه‌ای دوسویه میان این‌دو وجود دارد، لذا تاریخ جزئی اجتناب‌ناپذیر از فقه مذاهب اسلامی است. فهم درست و تفسیر دقیق گزاره‌های فقهی شریعت بدون درنگ ژرف در پس زمینه‌های تاریخی (به مفهوم کلان تاریخ) این گزاره‌ها از زمینه تا مقاصد آنها میسور نیست. فروکاست ادله نقلی فقه به مثابه متون ادبی و بسنده نمودن به تحلیل معناشناختی متن‌گرای محض آن‌ها رهزن نظریه اصیل شریعت در عرصه‌های متنوع فقه اسلامی است و به نص‌گرایی در پژوهش فقهی می‌انجامد که فقط به دنبال تبیین مدلول ادبی و معانی ادله فقهی بدون توجه به …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم معتقد است زمینه تبدل رای مرحوم آیت‌الله حکیم در مورد اهل کتاب از پیش وجود داشته و نیازی به استدلال به ادله جدید نداشته‌اند اما به نوعی احتیاط در فتوا داشتند و بالاخره در اواخر عمر این احتیاط را کنار گذاشتند و با قطعیت فتوا دادند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مشهور فقهاء امامیه، قائل به نجاست اهل کتاب می‌باشند اما برخی از قدماء مانند ابن جنید، عمانی و شیخ طوسی در نهایه و برخی از متأخر المتأخرین مانند آیت‌الله حکیم قائل به طهارت اهل کتاب شده‌اند.(۱) حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک زاده، استاد درس خارج …

تکتم آزاد در بخشی از پایان نامه سطح چهار خود با عنوان «بررسی مستندات قاعده حرمت تنفیر از دین و کارکرد آن در فقه خانواده»، به نقش سیرۀ عقلا به عنوان مستند قاعدۀ حرمت تنفیر از دین پرداخته و در ابتدا سیره عقلا معناشناسی و تفاوت آن با مفاهیم مشابه از قبیل ارتکاز عقلاء، بنای عقل، عرف، عادت و سیرۀ متشرعه مشخص گردیده، سپس سه مبنای نظری که در حجیت سیره عقلا نزد فقیهان شیعه موجود است، بیان و در ادامه برای اثبات قاعده حرمت تنفیر از دین به سیره عقلا استناد شده و مقصود از عقلا و نیز کاشفیت …

استاد حوزه علمیه ضمن تعریف فلسفه فقه بیان کرد: دانش فقه اگر بخواهد توسعه پیدا کند، این توسعه منحصرا مبتنی بر فلسفه فقه است و اگر غیر از فلسفه فقه دانش دیگری در پیش گرفته شود راه به جایی نمی‌برد و فرصت‌ها به هدر می‌رود. شبکه اجتهاد: سوال اصلی این است که نقش فلسفه فقه در توسعه دانش فقه چیست و آیا توسعه فقه وابسته به فلسفه فقه است؟ در آغاز نگاهی سریع به دو مقوله فلسفه فقه و توسعه دانش خواهم داشت، سپس به بیان نظر می‌پردازم. فلسفه فقه علمی است که به بررسی، تحلیل، ارزیابی، مراقبت و نظارت بر …

استاد تاریخ اسلام حوزه معتقد است چون عمدتا فقها سر و کار چندانی با مسائل تاریخی نداشته‌اند، لذا نسبت به مسائل تاریخی کم لطف هستد و باور ندارند که برخی از مسائل تاریخی قرائن صدق در حد قوت قابل قبولی ایجاد می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدهادی یوسفی غروی، در نشست علمی «ظرفیت‌های احادیث شیعی برای پژوهش‌های تاریخی» که چندی قبل از سوی مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام حوزه علمیه برگزار شد، در مورد اینکه آیا ما سیره‌نگار در بین علما داشته‌ایم، گفت: مرحوم علامه مجلسی تلاش کرده است تا در برخی آثار از جمله در بیان تاریخ پیامبر و …

شبکه اجتهاد: عرف عادتی است که بین عموم افراد جامعه یا گروه خاصی از افراد در زمان معتنابهی جریان داشته باشد. عرف حجاب به این معناست که شکل و میزان پوششی که بین عموم افراد جامعه در یک زمان معتنابهی جریان داشته باشد، می‌شود حکم حجاب در آن جامعه و ممکن است از زمانی به زمان دیگر فرق داشته باشد؛ یعنی ممکن است صد سال پیش به یک نحو باشد و در صد سال آینده به نحوی دیگر و ممکن است این عرف از جامعه ایران به عراق و مناطق دیگر تفاوت داشته باشد. ممکن است عرف با توجه به …

دو فصلنامه علمی پژوهشی «المنهج الفقهیمن منظار اهل البیت علیهم‌السلام» از جمله نشریاتی است که شماره پنجم را ویژه صدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه قم و آراء ‌آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی (ره) اختصاص داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، ویژه صدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه قم در طی دوسال گذشته مقالات متعددی در رشته‌های مختلف دانشی و عملکردی تولید و در مراحل نهایی سازی است. در این میان برخی از مقالات درباره تطور دانش‌ها در حوزه قم و یا درباره شخصیت و آرا ‌آیت‌الله العظمی عبدالکریم حائری یزدی (ره) نگارش و در نشریات پژوهشی و غیر آن منتشر شد. …

استاد علیدوست گفت: متأسفانه مشکل کشور ما است این است که مبارزه با اندیشه، گاهی تبدیل می‌شود به مبارزه با صاحب اندیشه؛ یعنی اگر من بخواهم کسی را نقد کنم، نمی‌آیم کتابش را نقد کنم، نمی‌آیم پایان‌نامه‌اش را نقد کنم، بلکه می‌آیم خودش را نقد می‌کنم، در حالی که این کار بسیار بد است. حالا یک کسی کتاب ضلالی دارد. بسیار خب، باید کتابش را جمع کرد. البته اگر جواب بدهد. گاهی وقت‌ها هم برعکس جواب می‌دهد؛ اما آیا باید خودش را اعدام کرد؟ به نظر می‌رسد هیچ ملازمه‌ای بین این دو وجود ندارد. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد ابوالقاسم علیدوست …

جامعه ایرانی، امروزه با مسائلی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند که از هر طرف می‌رود یک سر آن به امر دین گره خورده است. رویکرد اسلامی حکومت، به همان میزان که موجب ارتقاء سطح دین‌داری جامعه، از مقیاس فردی به اجتماعی و حکومتی شد، سنخ جدیدی از موضوعات و مسائل را پدید آورد که انتظار می‌رود نهاد متکفل دین، پاسخ‌گوی آنها باشد. در این میان دستگاه اجتهاد به عنوان سازوکار عرضه سؤالات معاصر به متن و کشف احکام، اهمیت مضاعفی نسبت به دیگر دانش‌های دینی می‌یابد. بر‌این‌اساس، فقه، به‌عنوان نظام تفسیر دین، چگونه شریعتی را در فضای نو تعریف می‌کند؟ کدام‌یک از …

حدیث خوانی یا مطالعات حدیثی از مهمترین ضرورت‌های یک کارشناس علوم اسلامی است که در گذشته‌های دور همواره در حوزه‌های علمیه به صورت رسمی وجود داشته است. اکنون این مطالعات، بیشتر به صورت فردی دنبال می‌شود. در این نوشتار پس از بیان شاخصه‌های چگونگی گزینش یک متن مناسب، طرحی کاربردی و روش‌مند برای مطالعه متون حدیثی ارائه شده است. این طرح در هفت بخش اصلی(هفت وادی) و چهل متن گزینش شده (چهل منزل) برای مطالعه در حدود هزار ساعت در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر برای مطالعه هر کتاب یا احادیث گزینش شده تنها بیست‌وپنج ساعت وقت لازم …

شبکه اجتهاد: در رابطه با نظام امام محور، ضمن تأیید و پذیرش آن، تکمله‌ای به نظر می‌رسد که دسته‌بندی رویکردهای موجود اعتبارسنجی از حیث‌های مختلفی ممکن است که هرکدام از یک زاویه و حیث خاص دسته‌بندی می‌کند. استاد مددی ریشه بحث را در این می‌بیند که آیا ما این عواملی که مطرح می‌شود (مثل ثقه، عدل، کتاب مشهور و…) را به عنوان «معیار» مطرح می‌کنیم یا «شاهد»؟ به بیان دیگر آیا خداوند متعال (شارع) در اعتبارسنجی برای ما معیار مشخص کرده است و گفته است باید خبرثقه را تعبداً بپذیری؟ یا اینکه نه تعبدی نیست و مطابق با سیره عقلا، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: پیرامون «ماموریت فقه/فقیه» دو نگاه مطرح است: یک. نگاهی که ماموریت فقه/فقیه را صرفاً «استنباط و بیان احکام» می‌‏انگارد و حوزه «اجرا و اقامه احکام» را خارج از قلمرو ماموریت فقه/فقیه می‌‏داند. دو. رویکرد دیگر اما، بر این باور است که مسئله «اجرا و اقامه احکام» نیز از مولفه‌‏ها و ارکان اصلی فقاهت است و فقیه در این رویکرد، موظف است عملیات فقاهی خود را از «فهم و استنباط احکام» تا مرحله «اقامه و اجرای احکام» امتداد دهد. بنیاد کلامی این دونگاه نیز نهفته در اختلاف ‏نظر بزرگان در مسئله «شئون امام/فقیه» است. ۱. قلمرو ماموریت فقه: …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام سروش محلاتی اخیرا در یادداشتی کوتاه به ذکر مشاهدات خود از «حوزۀ نجف» و بیان شاخصه‌های آن در مقایسه با «حوزۀ قم» پرداخته است؛ یادداشتی که چون برآمده از یک گرایش مطرح دینی و نمایندۀ یک جریان فعال حوزوی است، ارزش نقد را دارد: یک. نقد مبنامحور بخش عمده‌ای از تفاوت‌های «حوزۀ نجف» و «حوزۀ قم»، نتیجۀ قهری اختلاف در مبانی بوده و به همین خاطر، مقایسۀ وضعیت آن‌ها با یکدیگر، بدون لحاظ این اختلاف، چندان موجه نیست. به عبارت دیگر، کاملا طبیعی است که حوزۀ معتقد به «اسلام سیاسی» و «ولایت مطلقه فقیه» که یکی از …

کتاب «مکتب‌های حدیثی» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی، محقق و مدرس خارج فقه حوزه علمیه مشهد و عضو هیات علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی، در یازده فصل و ۳۹۲ صفحه، به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، روایات و احادیثی که از رسول خدا(ص) و اهل بیت ایشان(ع) برای ما باقی مانده، میراثی بس گران‌قدر است که بر کتابت و حفظ آن تأکید فراوان داشته‌اند. در دوره پس از ائمه(ع) نیز عالمان دینی در ضبط و نقل آن کوشیده‌اند، به گونه‌ای که در حفظ و نشر حدیث، هر شهر و منطقه‌ای روشی خاص برگزید و …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: برخی فقها می‌گویند شرط ذکور بودن برای مرجع تقلید شدن، هیچ دلیلی ندارد غیر از ادعایِ اجماعِ شهید ثانی. کسی هم نتوانسته با این ادعایِ اجماع مخالفت کند در حالی‌که برخی افراد گفته‌اند ادله‌ای همانند سیره عقلا و برخی نصوص می‌تواند به ما ثابت کند که زن هم می‌تواند مرجع تقلید باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام مهدی شجریان عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در نشست «نقد و بررسی جایگاه اجماع و شهرت در فتاوای فقهی با تأکید بر عدالت جنسیتی»، در سخنانی گفت:‌ مقصود بنده از اجماع …

نشست بررسی آثار و اندیشه‌های علمی استاد محقق سید علی شهرستانی در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار شد. در این نشست اساتید عابدین مومنی، عبدالهادی فقهی‌زاده، مجید معارف، سید حسن شهرستانی و هادی انصاری به ذکر برخی ویژگی‌ها و آراء علمی استاد شهرستانی پرداختند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محسن تحقیقی وطنی دبیر علمی جلسه در ابتدا، گزارش اجمالی از مجموعه آثار استاد شهرستانی ارائه کرد و افزود ایشان در طول ۳۰ سال فعالیت علمی خود بیش از ۵۰ عنوان اثر در حوزۀ مباحث قرآن، حدیث، فقه کلامی، تاریخ، شبهات و لغت به رشتۀ تحریر درآورده است. …

یکی از بایسته‌های پژوهش در فقه و حقوق «منصوص شرعی یا تعلیمی؟» است. موضوعی که می‌خواهیم پژوهش کنیم باید بررسی شود که از موضوعات منصوص شرعی است و یا اینکه موضوع تعلیمی (لیس بمنصوص فی القرآن و الروایات) می‌باشد. مثلا “بیع” منصوص شرعی(احل الله البیع) بوده اما “معاطات” عنوان تعلیمی است که فقها به جهت مفاهمه، بیع را به بیع با صیغه و بدون صیغه تقسیم کرده و چنین تعبیری را به کار برده‌اند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در کارگاه علمی «بایسته‌های پژوهش در فقه و حقوق» که با حضور فضلا و طلاب در انجمن فقه و …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث گفت: دانش مقوله‌ای اختراعی و تأسیس نیست و این انگاره نوعی تحریف در تعامل با دانش و تحلیل آن است. لذا بزرگ‌ترین آسیب این انگاره منصرف کردن اندیشه‌های از نقش کلیدی ائمه اهل بیت علیهم‌السلام در شکل‌دهی اندیشه‌ها و سامان دادن به مباحث دانشی مسلمین است. نقشی که مطابق گزاره‌های متفق علیه میان مذاهب اسلامی قابل ردیابی و اثبات است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست «فرایند شکل‌گیری دانش اصول فقه؛ نقدی بر انگاره تأسیس» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدحسن حکیم؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث، در مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله حاج شیخ محمد کاظم مهدوی دامغانی رضوان الله تعالی علیه (متولد جمادی الثانی ۱۳۱۶_شمسی ۱۲۷۷) از عالمان متقی و سلف صالح روحانیت شیعی و از اجلای فقها و اصولیین است. این عالم ربانی در مشهد مقدس و بارگاه رضوی (علیه‌السلام) از شهرت به علم و تقوا و فروتنی و تواضع عالمانه برخوردار بود. آن عالم همام از ارکان حوزه علمیه مشهد به شمار می‌رفت. آیات عظام و بزرگان حوزه علمیه نجف و ایران همچون مرحوم میرزا محمد آقازاده خراسانی، مرحوم میرزای نایینی، مرحوم آقا ضیاءالدین عراقی، مرحوم حاج شیخ محمدحسین اصفهانی( کمپانی)، مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی، مرحوم …

مراسم افتتاحیه ساختمان جدید مرکز تخصصی دارالفقه با حضور جمعی از علما، اساتید سطوح عالی، و مدیران حوزه علمیه خراسان، به همراهی رونمایی از دو اثر «فقهی و اصولی» برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این مراسم حجت‌الاسلام ‌والمسلمین محمد صالح حائری، مدیر مرکز تخصصی دارالفقه با تأکید بر لزوم اهتمام به فقه و اصول برای تولید علوم اسلامی در زمینه‌های مورد نیاز مراکز علمی و حاکمیتی، ضرورت تشکیل مرکز تخصصی فقه و اصول را تبیین کرد. همچنین حجت‌الاسلام‌ والمسلمین علی خیاط مدیر حوزه علمیه خراسان در سخنانی به تبیین ضرورت وجود مراکز تخصصی پرداخت و با اشاره به …

باید نسبت به ادعای رسیدن به درجات عالی علمی بسیار احتیاط کرد. محقق نائینی، استاد فقها و مجتهدین می‌نویسد: «پوشیده نیست که اگر غیرمجتهد ادعای اجتهاد کند، آن فسقی است که قابل مقایسه با سایر فسق‌ها نیست». همچنین اعطای عناوین عالی علمی مانند «آیت‌الله» به همه کسانی که درس خارج دارند، صحیح نیست. این عنوان را فقط باید به فردی داد که مسلمان مجتهد و فقاهتی از نظر اهل خبره باشد که در زمان ما بسیار اندک است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سید محمدرضا سیستانی، در جمع شاگردان بر لزوم حفظ جایگاه و رویکردهای مهم حوزه علمیه نجف تأکید …

کتاب «ثلاث رسائل فقهیه» و «کتاب نکاح» دو اثر جدید مرکز فقهی امام محمدباقر علیه‌السلام  با حضور حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از محققین و پژوهشگران مرکز فقهی امام محمد باقر (علیه‌السلام) با حضور در دفتر آیت‌الله‌ شبیری زنجانی با ایشان دیدار کردند. در این مراسم از دو اثر جدید این مرکز رونمایی شد. «ثلاث رسائل فقهیه» تألیف مرحوم آیت‌الله حاج سید احمد زنجانی و «کتاب نکاح» که تقریرات دروس خارج فقه آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی می‌باشد، دو کتابی هستند که پس از سالها تحقیق و پژوهش توسط محققین مرکز فقهی امام محمد باقر …

کتاب «مفهوم شناسی اطمینان عرفی» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر متقی املشی محقق و مدرس حوزه علمیه، به‌تازگی از سوی میراث ماندگار در ۱۸۲ صفحه چاپ و روانه بازار نشر گردید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب حاضر، اثری مفهوم‌شناسانه است که در آن به تعریف و تبیین مفهوم و چیستیِ برخی از واژه‌ها و اصطلاحات، مانند اطمینان عرفی، علم تصدیقی عادیِ منطقی، علم تصدیقی عادیِ غیر منطقی، علم عرفی و … که در دو علم شریف فقه و اصول به کار می‌روند، پرداخته شده و به خاطر همین در فصل اول، برخی واژه‌ها و اصطلاحاتی که مقدمه‌ی فصل دوم هستند، مفاهیم …

دومین و سومین هم‌اندیشی از سلسله هم‌اندیشی‌های توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی در دو محور «جایگاه نیازهای کاربردی در درختواره علوم اسلامی» و «چیستیِ روش و قلمرو روش‌شناسی در علوم اسلامی» با حضور جمعی از متخصصان برجستۀ علوم اسلامی در مشهد مقدس برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اگرچه اصطلاح علوم اسلامی به‌خصوص در سال‌های اخیر، کاربردهای گوناگونی یافته، اما همچنان بیشتر به معنای رایج اخصّ (دانش‌های ناظر به کشف و تبیین آموزه‌های اسلام) به کار می‌رود و در یک دسته‌بندی متعارف، عبارت است از: تفسیر و علوم قرآن، علوم و معارف حدیث، کلام اسلامی، فقه و اصول، اخلاق و …

شماره جدید دیده‌بان اندیشه با عناوینی چون: «در حسرت تدبیر اجتهادی»، «خطر ظهور اخباری‌گری جدید»، «فقاهت معاصر جایگزین فقه معاصر»، «عادت به استنباط عرفی»، «متصدی رفاه عمومی» به بررسی شرایط و موانع کارآمدی فقه پرداخته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، علم فقه، مهمترین ساحت اندیشه دینی برای مدیریت زیست بشری است که وظیفه دارد تا بر روی ادعای جهانی‌‌ و جاودانگی دین، صِحه بگذارد. به دلیل همین اهمیت است که کمتر اندیشمند دغدغه‌‌مندی را می‌‌توان یافت که بحث از کارآمدی این علم در دنیای معاصر را دغدغه خود ندانسته و بدان ورود نکند. از سوی دیگر باید دانست که کارآمدی …