اجتهاد و اصول فقه

در آیین رونمایی از کتاب «سیر تدوین و تطور صحابه‌نگاری» مؤلف اثر فراز و فرودهای صحابه‌نگاری در اسلام را بیان کرد و گفت: فهم سیر تطور به دانش‌ و دقت فوق‌العاده‌ای نیاز دارد و به نوعی تاریخ علم است. در واقع هرچه بیشتر درباره آن کار شود، ضرورت آن روشن‌تر می‌شود. البته کسی به این حوزه به عنوان یک دانش …

در حاشیه بیست ویکمین نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد در غرفه حوزوی، فراخوان دریافت مقالات دوفصلنامه تخصصی مطالعات اعتبارسنجی حدیث اعلام شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید محمد جواد سید شبیری، سردبیر دو فصلنامه تخصصی مطالعات اعتبار سنجی حدیث در حاشیه بیست ویکمین نمایشگاه بین المللی کتاب مشهد، گفت: مجله دوفصلنامه مطالعات اعتبارسنجی حدیث به همت معاونت پژوهش حوزه …

فراخوان مقالات همایش ملی «فلسفه فقه نظام» به همت گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر سید سجاد ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه و دبیر علمی همایش ضمن اعلام این خبر گفت:‌ همایش ملی فلسفه فقه نظام به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مشارکت نهاد‌های علمی کشور …

طلاب دروس خارج امسال‌ می‌توانند با شرکت در دروس خارج فقه معاصر علاوه بر بررسی اجتهادی موضوعات جدید و مورد نیاز از امتیازات ویژه این دروس بهره مند گردند.  به گزارش شبکه اجتهاد، طلاب برای استفاده از این امتیازات باید حضور مستمر و فعال در دروس اعلامی ذیل داشته و از تاریخ ۱۱ لغایت ۱۳ آبان ماه ۹۸ نیز در …

شبکه اجتهاد: دانش‌پژوه دوره دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران و پژوهشگر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در یادداشتی به مناسبت ارتحال علامه جعفر مرتضی به بررسی کتاب ایشان در مورد امام رضا(ع) پرداخته و آورده است: تبیین سیره رضوی در اثر علامه سیدجعفر مرتضی عاملی به خاطر جمع میان «تسلط»، «روش»، «خلاقیت»، «انسجام» و «مکتبی بودن» و «ساده‌نویسی» نوعی فتح باب …

مدیرگروه تاریخ مؤسسه آموزشی ــ پژوهشی امام خمینی(ره) به توضیح سازمان وکالت در دوره ائمه(ع) پرداخت و درباره نقش این سازمان در ارتباط شیعیان با ائمه(ع)، تفاوت وکلا با ابواب و نقش‌هایی که داشتند سخن گفت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا جباری، مدیرگروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در نشست پایانی از سلسله نشست‌های تخصصی مؤسسه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: تاریخِ علوم، تاریخی است پُر از تطوّر و دگرگونی. علومِ برخاسته از اندیشه‌ی بشری، جز به این صورت، راهِ تکامل را طی نخواهد نمود. علومِ حدیث نیز با زیرمجموعه‌هایی مانند رجال الحدیث، درایه الحدیث و فقه الحدیث، همین مسیر را ناگزیر طی می‌کند. «اعتبارسنجیِ حدیث»، کاربستِ خوبی برای دربرگرفتن هر سه مفهوم یادشده است که مدتی است …

اگر در آستانه انقلاب اسلامی و سپس پیروزی آن مناسبات شیعه و سنی به بهترین دوران خود رسیده بود، اما اکنون عوامل مختلف سیاسی که خارج از اراده علمای شیعه و سنی بوده است و هم‌چنین بحث اقتدارگرایی و قدرت محوری و قدرت مداری تبدیل به مسئله جدی اهل تسنن و تشیع تبدیل‌شده است و بدین‌جهت مناسبات شیعه و سنی …

شخصیت شلتوت را باید از طرفی شخصیت قرآنی و از طرف دیگر شخصیت کلامی و از طرفی هم شخصیت اجتماعی محسوب کرد. این سه شخصیت اگر کنار هم قرار بگیرند، هم نگاه انسان به قرآن و هم نگاه او به اصلاح جامعه درست می‌شود و هم انسان در زمین کلام اساسی اسلام حرکت می‌کند. اختصاصی شبکه اجتهاد: محمود شلتوت با …

اصطلاح غلطی رایج شده است تحت این عنوان که «موضوع‌شناسی کار کارشناسانه هست و حکم شناسی کار فقیه» و با همین دیدگاه اکنون وقتی می‌خواهند موضوع‌شناسی کنند فقیه می‌گوید کار من نیست کارشناسی بیاورید تا آن را توصیف کند و چون کار من حکم شناسی هست روی توصیف او حکم صادر می‌کنم. اختصاصی شبکه اجتهاد: ۸ آبان‌ماه، روز پدافند غیرعامل …

«تقریرات فی علم الاصول؛ تعارض الادلّه و اختلاف الحدیث – مباحث الالفاظ»، «الربا» و «رساله فی تدوین الحدیث» تقریرات جدید از دروس و مباحث آیت‌الله سیدعلی سیستانی است که روانه بازار کتاب شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از شیوه‌های تألیف در حوزه‌های علمیه، تقریر نویسی است که از سویی موجب یادگیری بهتر و ماندگارتر مقرّر و پیشرفت قدرت …

اجازات، عنوانی است برای قسمتی از میراث گرانقدر شیعی که به صورت مکتوب به ما رسیده و در بردارنده اطلاعات مفید و منحصر بفردی است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، میراث اجازات امامیه از میراث‌هایی است که کمتر به آن توجه شده است و نادیده‌ها و ناگفته‌های فراوان دارد و بایسته است زوایای آن گشوده و کارکردهای آن نموده شود. اجازه‌ …

همه حوزه‌ها دچار خسارت شده‌اند و این امر منحصر به حوزه خراسان نیست. شخصیت‌های بزرگی در نجف مثل مرحوم نائینی، کمپانی و…بوده‌اند و اکنون چنین اشخاصی در آن سطح نداریم. در قم هم شخصیت‌هایی چون آیت‌الله محقق داماد، آیت‌الله بروجردی، سید محمدتقی خوانساری بوده‌اند، ولی اکنون در آن سطح چنین بزرگانی را نداریم. حوزه دچار فقر نیروی انسانی به‌طورکلی هست. …

حوزه خراسان از جهت استعدادها و امکاناتی که در اختیار دارد حوزه بسیار خوبی است. همچنان که طلبه‌هایی که از مشهد به قم هجرت می‌کنند، جایگاه بسیار خوبی در حوزه علمیه قم پیدا می‌کنند و این نشان می‌دهد که به لحاظ کیفی حوزه مشهد در وضعیت خوبی قرار دارد. اختصاصی شبکه اجتهاد: حوزه علمیه خراسان با پیشینه کهن خود از مهم‌ترین …

شبکه اجتهاد: استاد عزیز مرحوم علامه سید جعفر مرتضی در سال ۱۳۶۴ ق / ۱۳۲۴ش در روستای عیتا الجبل در جنوب لبنان به دنیا آمد. در هیجده سالگی در نجف، طلبگی را آغاز کرد و بعد از شش سال، یعنی سال ۱۳۸۸ ق / ۱۳۴۷ به ایران آمد. این اقامت تا سال ۱۳۷۱ ادامه داشت و در این سال به …

علامه سید جعفر مرتضی عاملی؛ تاریخ‌پژوه و سیره‌پژوه نامدار شیعه پس از سال‌ها تحمل سرطان، در شب رحلت پیامبر بزرگ اسلام(ص) در سن ۷۵سالگی در بیروت درگذشت. به گزارش شبکه اجتهاد، علامه سیدجعفر مرتضی عاملی که روز چهارشنبه ۱۰ مهرماه ۱۳۹۸ در بیمارستان رسول أعظم بیروت تحت عمل جراحی قرار گرفته بود، ساعاتی پیش درگذشت. سید جعفر مرتضی عاملی عالم …

اگر تلاش کنیم کسی که تازه ‌مسلمان است را عقیده‌مند کنیم، اصلاً بحث تدرجی بودن احکام دیگر مطرح نخواهد شد. مشکل این است که فقه را اولین رتبه دین‌داری قرار می‌دهیم و بعد دچار این مشکل می‌شویم که کسی که هنوز اعتقادات و اخلاقش کامل نشده را می‌توان به ‌صورت تدرجی به انجام فرایض دعوت کنیم یا خیر. اختصاصی شبکه …

شماره دوازدهم نشریه رسائل در آبان  ۱۳۹۸ با پنج پرونده: پیشخوان،  معیشت طلاب، مرحوم آیت الله سیدنورالدین هاشمی الحسینی، در اندیشه اربعین و اربعین در بستر تألیف در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشریه رسائل در «پیشخوان» به چیستی و مرزهای فقه ولایی و فقه حکومتی، بایسته‌های حوزه انقلابی، کنشگری روحانیت از ابتدای قاجاریه تا دوره مشروطه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در روزهای پایانی اسفند ۹۶ جمعی از پژوهشگران جوان حوزوی و دانشگاهی که در زمینه نسبت علم و دین و مساله علم‌دینی فعالیت می‌کردند در نشستی برای هم‌اندیشی گرد هم آمدند. تمامی این جوانان نمایندگانی بودند که از سوی اساتید صاحب ایده و نظریه در زمینه علم‌دینی معرفی شده بودند و در کنار آنها نیز نمایندگان موسسات …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در یادداشت پیشین عرض شد که ریشه بسیاری از سردرگمی‌های اندیشمندان ما در باب تحول حوزه، آموزش و پرورش و نیز نظام دانشگاهی، در فقدان بصیرت‌های مربوط به «اقتصاد آموزش»[۱] یا «حکمرانی آموزش» نهفته است؛ سردرگمی‌هایی در مواجهه با انقراض سنت‌های کارامد حوزوی، مسأله کنکور، ارتباط صنعت و دانشگاه و … . از منظر دانش اقتصاد، آموزش …

مهم‌ترین ویژگی علمی حاج‌آقا مصطفی، استقلال رأی او بود. او حتی از امام هم مستقل بود، البته نه در مبانی. او بهترین مفسر درس اصول امام است و اگر کسی بخواهد مبانی امام در اصول را کامل بفهمد، بهتر است کتاب اصول الفقه حاج‌آقا مصطفی را مطالعه کند. حاج‌آقا مصطفی معتقد بود درس اصول باید پیراسته و اصلاح و اضافات …

شبکه اجتهاد: فقیه مجاهد، شهید آیت‌الله سید مصطفی موسوی خمینی فرزند ارجمند حضرت امام خمینی، از پیشکسوتان نهضت اسلامی و نزدیک‌ترین یاران و همراهان رهبر کبیر آن به شمار می‌رود. نقش بارز این روحانی اندیشمند در ادوار شروع نهضت اسلامی ایران و نیز دوران تبعید رهبری جنبش به ترکیه و نجف، از سرفصل‌های شاخص پژوهش درباره تاریخ انقلاب اسلامی است …

شبکه اجتهاد: سید مصطفی خمینی (۱۳۰۹-۱۳۵۶ش) از مجتهدان و فقیهان شیعه و فعالان انقلاب اسلامی ایران. او فرزند ارشد امام خمینی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی است. مصطفی خمینی آثار متعددی در فقه، اصول و تفسیر نگاشته است. او از ابتدای حرکت امام خمینی علیه حکومت پهلوی، وارد فعالیت‌های سیاسی شد و مدتی پس از دستگیری و تبعید پدرش، او نیز به …

بنده نیز چند تن از طلاب مبرز را در درس اصول تعیین کرده‌ام که درس گذشته را برای طلاب دیگر تقریر می‌کنند؛ تاکنون سه حلقه ایجاد شده است و شاید امسال این حلقه را گسترده‌تر کنیم تا اشکالات طلاب رفع شود. این شیوه آموزشی در نجف اشرف نیز مرسوم بود و وقتی‌که مرحوم آخوند از منبر پایین می‌آمد آیت‌الله شیخ …

شبکه اجتهاد: «مرحوم حاج سید مصطفی خمینی از لحاظ استعداد و جرئت علمی، تهذیب نفس، شجاعت و منش مبارزاتی انسانی ممتاز بود. (مقام معظم رهبری)» در ایام سالگرد رحلت مرحوم حاج سید مصطفی خمینی، در این اطلاع نگاشت، زندگی نامه و ابعاد شخصیتی این عالمِ مبارز را بر اساس بیانات رهبر انقلاب مرور می‌کند. نمایش تمام تصاویر دریافت تمام تصاویر …

یک وقتی مجلس شورای اسلامی در قالب بند جیم به مشکلاتی خورد که برخی با مصوبه مجلس مخالفت کردند. بند جیم همان اصلاحات ارضی شاه است. مرحوم امام شورای مصلحت را برای این جهت تشکیل داد. من فکر کردم که چقدر ما با ضرورات کار داریم؟ ولایت فقیه و ضرورات را چقدر خرج کنیم؟ آیا اصلاً اصل دین را درست …

قائم مقام مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه فقه حکومتی و فقه نظام به‌ لحاظ مفهومی به هم مرتبط‌ هستند، گفت: این دو مفهوم به حمل شایع مساوق‌اند، ولی به حمل اولی، متفاوت هستند. در فقه فردی هم این نظامات وجود دارد به این سبب که انسان نیز یک دستگاه و نظام دارد. حتی اگر فردی …

نسخه الکترونیکی کتاب «درسنامه کفایه الاصول» اثر استاد حمید درایتی به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قالب کتابخوان همراه پژوهان منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانش اصول فقه در میان دانش‌هایی که استنباط و استخراج احکام شرع مقدس از متون دینی به آن‌ها نیازمند است، جایگاه رفیع و بی بدیلی دارد و در این میان کتاب ارزشمند …

جریان اجتهاد از پتانسیل نظام‌سازی و تشکیل حکومت و اداره شئونات آن برخوردار است، اما فقه اخباری با وجود انعطاف کم در احکام و نشان ندادن روی خوش به مصلحت، تنها به دلیل آنکه قائل به ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت نیست و دایره احکام را به حوزه فردی تقلیل می‌دهد، ظرفیت تاب‌آوری بیشتری را با قرائت سکولار …

شبکه اجتهاد: اواخر مهر ۱۲۰۸ شمسی در سال‌های پایانی سلطنت فتحعلی شاه قاجار، بیمای وبا در کاشان و نراق قربانیان زیادی گرفت. ملا احمد نراقی هم که مجتهد نامدار شیعه و استاد فقهای بزرگی همچون شیخ مرتضی انصاری بود، مبتلا به این بیماری شد و در سن ۵۸ سالگی درگذشت. ملا احمد علاوه بر اینکه شاگرد پدرش ملا مهدی نراقی …