آخرین اخبار

شبکه اجتهاد: این روزها در کنار مباحث متنوعی که پیرامون حوزه مطرح است و صاحب‌نظران خاص خود را دارد، بحث حوزه به عنوان یک سازمان نیز از مباحث داغ و چالشی بوده و موافقان و منتقدان خاص خود را دارد. در این راستا، مباحثات در گفتگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا، عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، رویکرد سازمانی حوزه را به بحث گذارده است. در ادامه گزارش این مصاحبه را می‌خوانید: آیا در بررسی نهاد روحانیت می‌توانیم نوعی قوه عاقله که تمام شئون این نهاد را اداره می‌کند، بیابیم؟ قوه عاقله‌ای که برای تبلیغ، پاسخ به …

به امام عرض کردم که حضرتعالی در پاسخ سوال من فرمودید که «این کار را نکنند، این زن و بچه‌ها چه تقصیری دارند.» امام فرمودند، «من این زن را هم نگفتم بلکه گفتم اگر او را مفسده می‌دانید بچه‌‌ها چه تقصیری دارند؟» من هم به ایشان گفتم که آقای دعایی گفته که این موضوع را جایی نقل نکنم، حالا حضرتعالی اجازه می‌دهید من جایی نقل کنم یا بنویسم؟ امام فرمودند، «هم نقل کنید و هم بنویسید، ما مصلحت‌گرایی سیاسی نداریم، حکم اسلام است». به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدهادی خسروشاهی که یکی از سخنرانان پیش همایش «نقد و …

نه نظریه انتصاب صد در صد درست است و نه نظریه انتخاب؛ بلکه میان این دو است به این معنا که ملاک‌‌ها‌ی حاکم را دین و صالح تر بودن را مردم تعیین می‌‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست معرفی و نقد و بررسی کتاب دموکراسی و حکومت دینی با حضور حجت‌الاسلام محسن غرویان، مدرس حوزه علمیه قم و حجت‌الاسلام علی الهی خراسانی، پژوهشگر دینی به همت انجمن اسلامی دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد. حجت‌الاسلام غرویان در ابتدای این نشست به تعریف دین و دموکراسی اشاره کرد و گفت: دین مجموعه‌‌ای از جهان بینی و ایدئولوژی است که از خدای عالم …

رهبر انقلاب در دیدار مدیران و طلاب ‌مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی با توجه به اینکه درس خارج اصول در حوزه به‌طور متوسط  ۱۵ سال طول می‌کشد، تصریح کردند: این اصلاً خبر خوبی نیست. بنده شنیده‌ام که خارج اصول آیت‌الله خویی ۵ سال طول می‌کشید. اصولی‌تر از آیت‌الله خویی کیست؟ این فقیه اصولی کجای اصول را در درس خود از قلم می‌انداختند؟ بنابراین اصول را باید مضیق‌تر خواند. البته این مساله درباره فقه مطرح نیست و عرصه کار در آن باز است. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از مدیران، اساتید و طلاب ‌مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی با …

شبکه اجتهاد: اجتماع عظیم علما، اساتید و طلاب حوزه علمیه قم در لبیک به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با حضور خیل کثیری از طلاب، روحانیون و فضلای حوزه علمیه قم در مدرسه فیضیه برگزار شد. آیت‌الله سید احمد خاتمی در سخنانی در این اجتماع بیان کرد: در این گام مقدس بزرگان، اساتید، مراجع عظام تقلید و اعاظم پیشگامند و آیات عظام مکارم شیرازی و نوری همدانی در رابطه با بیانیه دوم انقلاب واکنش مثبتی نشان دادند که بدین معناست که دشمنان آرزوی جدایی حوزه را از انقلاب و ولایت به گور خواهند برد. زمانی که رهبر انقلاب این پیام …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مدتی است پیدا کردن حوزویانی که به فعالیت‌های اقتصادیِ غیرحوزوی اشتغال دارند، خیلی سخت نیست. کار کردن در تاکسی‌های اینترنتی، فعالیت در آرایشگاه، فروش مواد غذایی، ساخت انگشتر و … نمونه‌هایی از فعالیت‌های اقتصادی طلاب است. صرف‌نظر از بررسی نظری اشتغال طلاب و با عنایت به نتیجه عملی آن در بررسی‌های میدانی، سقط جنین علم را در این عرصه شاهدیم. به دو دلیل، اشتغالات تجاری با اشتغالات طلبگی نمی‌سازد: ۱- زمان‌بر بودن فراوانِ اشتغالات تجاری ۲- از بین رفتن تمرکز ذهنی جهت فراگیری علوم حوزوی به دلیل پیچیده شدن معادلات بازار از سویی و افزایش رقابت و …

تعبیر من راجع به فقه اسلامی این است که فقه موجود ما با همه موجودیت و کلیت خودش، در حقیقت فقه نظام است و قابل‌تقسیم به فقه فردی و فقه حکومتی نیست. همین فقه موجود، فقه نظام است؛ اما قرائت‌های آن، فردی است. از این قرائت‌های فردی تعبیر به فقه فردی می‌شود که یک تعبیر مسامحی است و الا معنا ندارد که فقه موجود را فقه فردی بنامیم؛ چون فقه در همه لایه‌های خودش ناظر به سیستم و حکومت و نظام است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آغاز پنجمین دهه انقلاب اسلامی و بیانیه اخیر رهبری تحت عنوان «گام دوم»، نقش‌آفرینی فقه …

استاد احمد مبلغی معتقد است اگر روش‌شناسی در حوزه‌ها شکل بگیرد، یک انقلاب آموزشی و پژوهشی در فقه رخ می‌دهد و ما تحولات مثبت بر پایه سنت را می‌توانیم رقم بزنیم، نه تحولاتی که به خروج از چارچوب‌های فقه و مسیر تاریخی فقه بیانجامد. این انقلاب فقهی، سنت را باروَر می‌کند و توسعه می‌دهد و به‌روز می‌کند و یکی از فوایدش این است که فقه ما می‌تواند به‌طور کامل پاسخ‌گو بشود، نه اینکه از حجم مسایل عقب بماند و نتواند مسایل را پوشش دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ …

به همت گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی طی نشستی موضوع «ورود غیر مسلمانان به اعتاب مقدسه از دیدگاه فقهی» تبیین و بررسی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد حسینی خراسانی، عضو مجلس خبرگان رهبری در نشست علمی «بررسی ورود غیرمسلمانان به اعتاب مقدسه از دیدگاه فقهی» که با حضور جمعی از محققان و پژوهشگران چندی قبل در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، اظهار کرد: در فقه ما بحث‌های فراوانی در خصوص ورود کفار، مشرکان و منکران به مبدأ و معاد به اعتاب مقدسه و مساجد مطرح است. وی …

شبکه اجتهاد: پس از انتشار بیانیه‌ی گام دوم از سوی مقام معظم رهبری، سایت مباحثات تلاش کرد این موضوع را فراتر از گفت‌وگوهای کوتاه خبری در قالب یک نشست تخصصی با چندتن از فضلای حوزوی مطرح کند. این نشست روز چهارشنبه برگزار شد و حجج‌اسلام والمسلمین علی قنواتی مدیر مدرسه علمیه معصومیه، سیدفرید حاج‌سیدجوادی مدیر مدرسه عالی فقه و اوصول، محمد استوار میمندی نماینده طلاب شیراز و سیدیاسر تقوی عضو تحریریه مباحثات نظرات خود را درباره این بیانیه مطرح کردند. بعد از گام دوم که از سوی مقام معظم رهبری صادر شد، نخستین چیزی که به ذهن ما رسید، این بود …

در فقه ما کسی حق اهانت به مقدسات و پیامبر را ندارد؛ متاسفانه ما برای ترویج فرهنگ تشیع فیلم یا مستند خوبی علیه تشیع لندنی نساختیم اما مستند فرقه گرایی در ۴۵ دقیقه توسط آمریکا برای ترویج فرهنگ تشیع لندنی ساخته و پخش شده‌ است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی فرمانیان در نشست علمی مدعیان دروغین شیعه با عنوان بررسی و نقد جریان‌های افراطی شیعه در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد گفت: علما و رهبر انقلاب اسلامی در رابطه با توهین به مقدسات اهل سنت فتوای رسمی مبنی بر حرمت اهانت به مقدسات اهل سنت داده …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اسلام به‌عنوان یک دین تمدن ساز، در بین ادیان و مکاتب مختلف مطرح است. در دوران معاصر علیرغم تغییرات اساسی در جوامع و شکل‌گیری ساختارهای مختلف اجتماعی و هجمه‌های گوناگون به دین، ولی همچنان دین حضور مؤثر و پررنگی در زندگی افراد دارد. نهادهای دینی نقش بسزایی در روند تولید و بازتولید معانی دینی در عرصه‌های اجتماع ایفا می‌کند. از آنجایی که ادعای ایجاد تمدن نوین اسلامی مطرح است برای حرکت به سمت تمدن اسلامی باید طرح جامعی تدوین بشود، به‌گونه‌ای که به همه ابعاد فردی و اجتماعی نظر داشته باشد با توجه به سیطره عظیم تمدن …

شاخص‌هایی برای عیار تمدنی داریم، کلان‌نگری یک شاخص جدی در امر تمدنی است. همه‌جانبه‌گری، آینده‌نگری، پویایی‌بخشی، امیدآفرینی، اعتماد به نفس، خودآگاهی نسبت به موقعیت‌مان، تن دادن به واقعیت و دیدگاه‌ها، گستره مناسبات انسانی. بر اساس این شاخص‌ها اگر مروری بر این بیانیه داشته باشیم، در یک نگاه بیرونی و درونی، این بیانیه را می‌توان یک نگاه تمدنی دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری، رئیس میز تمدن نوین اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی در مراسم افتتاحیه چهارمین همایش ملی تمدن نوین اسلامی، در موضوع «عیار تمدنی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» به سخنرانی پرداخت که بخش‌هایی از ارائه …

شبکه اجتهاد: شیخ مرتضی حائری یزدی، فقیه و عالم امامی، فرزند ارشد آیت‌‏الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی موسس حوزه‏ علمیه‏ قم، در ۱۳۳۴٫ق در اراک به دنیا آمد. در شش سالگی همراه پدر به قم رفت، و پس از اتمام دروس مقدماتی، به محضر درس اساتید بزرگ حوزه از جمله آیات عظام: گلپایگانی، سیدمحمدتقی خوانساری، محقق داماد، حجت کوه‌کمره‌‏ای، بروجردی و امام خمینی راه یافت و نیز از درس والد خود، خوشه‏‌ها چید. آیت‌الله حائری پس از انقلاب اسلامی ایران از اعضای مجلس خبرگان قانون اساسی و مؤسس صندوق ذخیره علوی در قم بود. وی بیش از ۴۰ سال در …

جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در عبادات و معاملات منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۰ استفتاء در اسفند ماه ۹۷ به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است. اشتباه در تشخیص مسافت شرعی سؤال ۱: اگر کسی در ماه رمضان قبل از ظهر به قصد پیمودن مسافت شرعی یا رفتن به نقطه‌‌ای که گمان می‌‌کرده به مقدار مسافت شرعی است، از شهر خارج شود و پس از طی مسافت، افطار کند و به شهر بازگردد، ولی بعد از چند روز متوجه شود به …

مدیرعامل بنیاد فرهنگی امامت گفت: همایش بین المللی مدرسه فقهی کلامی شیعه با بزرگداشت علامه سید دلدارعلی نقوی ۱۸ اسفند سال جاری در شهر لکنهو هندوستان برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی در نشست خبری همایش بین‌المللی مدرسه فقهی کلامی شیعه در لکهنو(هندوستان) که در سالن جلسات بنیاد فرهنگی امامت برگزار شد، اظهار داشت: یکی از مظلومیت‌‌ها‌ی مکتب اهل بیت(ع) ناشناخته بودن این میراث و ابعاد مختلف تمدن شیعی است، کشور هندوستان یکی از زمینه‌‌ها‌ی گسترش فرهنگ شیعه بوده و اسطوره‌‌ها‌ی فرهنگی و دینی در این کشور رشد پیدا کردند و آثار گرانسنگی در حسینینه‌‌ها و …

اعتبارات مالی به‌عنوان این‌که مال هستند قابلیت طرف معامله قرار گرفتن را دارند. مالیت در ارزهای دیجیتال یا ریشه در اقبال عمومی مردم دارد یعنی مردم در قبال آن پول یا جنس پرداخت می‌کنند و یا ریشه در حیثیتی است که از ناحیه معادلات ریاضی برای آن حاصل می‌شود. درهرصورت مالیت داشتن ارزهای دیجیتال امری اعتباری و ثابت است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هشتمین نشست علمی پژوهشی مرکز فقهی ائمه اطهار، با موضوع «بیت کوین یا پول‌های مجازی» روز شنبه ۱۱ اسفند ماه در این مرکز واقع در شهر مقدس قم برگزار شد. در این نشست که با حضور ریاست …

دهمین نشست تخصصی فقه شهر و شهرنشینی، روز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۳۹۷، با عنوان «درآمدی بر برخی مبانی فقهی منشور حقوق و تکالیف شهرنشینی»، با ارائه حجت‌الاسلام مصطفی دُرّی، مدرس سطح عالی حوزه علمیه قم و پژوهشگر حوزه فقه شهرنشینی و نقد حجت‌الاسلام دکتر سید حسن وحدتی شبیری، رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی در پژوهشکده ثامن برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این نشست که حجت‌الاسلام علی شفیعی، مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی، دکتر سید محسن حسینی پویا رئیس کمیسیون حقوقی شورای اسلامی شهر مشهد و حجت‌الاسلام دکتر علی الهی خراسانی مدرس سطح عالی حوزه علمیه مشهد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حدیث سهمی مهم در منظومه اندیشه دینی ما دارد. بدون مواجهه نقادانه با حدیث هیچ گونه اصلاح اندیشه دینی در اسلام ممکن نیست. در اسلام سنی و سلفی گرا جریان تدوین حدیث تحت تأثیر دو سازمان سیاسی و دینی رسمی و نهادی بوده: یکی در آغاز اسلام که حدیث در پیوند با نهاد قدرت خلیفگان و برای مشروعیت دهی به اعمال قدرت آنان به ویژه در عصر اموی و البته تا اندازه‌‌ای هم در آغاز عصر عباسی شکل گرفت. بیشتر این نوع احادیث که بخش مهمی از میراث حدیثی اهل سنت را شکل می‌‌دهد ساخته دوران اموی …

یک وقتی محضر رهبری رسیدیم، ایشان در بحث مدل‌های متصور برای نظام اسلامی فرمودند: به این مدل موجود اکتفا نکنید، مدل‌های بدیل کنار این را هم لحاظ کنید و بگویید؛ ما نمی‌گوییم این است و لاغیر، امکان دارد در مورد بعضی از کشورهای اسلامی ساختاری غیر از ساختار نظام اسلامی ایران راهگشا باشد؛ چه بسا خود این هم امکان دستکاری دارد، شما نظام‌های بدیل را لحاظ کنید. به گزارش خبرنگار شبکه اجتهاد، چندی پیش، «نشست حاکمیت دینی و عرفان اسلامی (نقش عرفان در حکومت اسلامی) با ارائه حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی گرجیان و با حضور ناقدان حجت الاسلام والمسلمین …

استاد مبلغی «نظام وارگی مستتر در فقه»، «نظام وارگی نهفته در شریعت ولی قابل استنباط و اکتشاف فقهی» و «لزوم تأسیس نظام‌های اجتماعی در چارچوب رعایت خطوط فقه»، تئوری‌های سه‌گانه نظام وارگی فقهی دانست و گفت: اهمیت ارائه این سه تئوری و توجه به آن، این است که می‌تواند نسبت اختلاف‌ها و دیدگاه‌های کنونی بر سر نظام فقهی را به‌سوی منضبط‌ترشدن، مقایسه‌پذیرتر شدن و قابلیت پذیرتر شدن برای ارزیابی سوق دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست هم‌اندیشی «فقه نظام‌ساز، درآمدی بر همایش ملی فقه نظام‌ساز»، ۹ اسفندماه، با حضور آیت‌الله علی‌اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و حجج‌اسلام …

شبکه اجتهاد: دغدغه تأسیس و تولید این عرصه فقهی جدید به سال‌های ۷۷-۷۸ برمی‌گردد، سلسله مباحثی توسط استاد علیرضا اعرافی، تحت عنوان فقه‌التربیه در قالب درس خارج فقه از سال ۱۳۷۷ آغاز شد و مخاطبان و شرکت‌کنندگان آن، طلاب فاضل و ورزیده‌ای بوده‌اند که غالباً در رشته علوم تربیتی دارای تحصیلات دانشگاهی و یا پژوهش‌های تربیتی بودند. راه اندازی گروه پژوهشی فقه التربیه از سال ۱۳۸۳ گروهی از شاگردان ایشان باهدف، پرداختن به این ایده و سایر ایده‌های استاد اعرافی، گروهی را تشکیل داده و درصدد تحقیق و پژوهش در این عرصه برآمدند. ساختار فقه تربیتی ساختار فقه تربیتی همچون دیگر …

امروز بعد از گذشت چهل سال پیروزی انقلاب و مقاومت مردم ایران در مقابله با همه تحریم‌ها و تهدیدها و تجاوزها، ملت عزیز، مقتدرانه راه خود را ادامه می‌دهد و چشم این آرزوی دشمنان را برای از بین بردن این انقلاب کور نموده‌است. مردم بزرگ ایران با قدرت، تحت رهبری امام راحل و مقام معظم رهبری که در این قریب به سی سال با مدیریت عالی، کشور را اداره نموده‌اند، مسیر خود را طی نموده تا سرانجام این انقلاب به ظهور مولایمان حضرت بقیه‌الله الاعظم امام عصر ارواحنا فدا برسد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی با صدور …

حجت‌الاسلام رهدار گفت: فقه تمدنی بسته به این است که اجتهاد و غایت آن چگونه تعریف شود که اگر حرکت ما در اجتهاد از ادله به سمت موضوعات باشد با یک فقه مواجه هستیم و اگر حرکت ما از موضوعات به سمت ادله باشد با فقه دیگر روبرو هستیم و در فقه تمدنی بر خلاف فقه موجود ما که از ادله به سمت موضوعات است در فقه تمدنی باید از موضوعات به سمت ادله حرکت کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست هفتم از سلسله نشست‌‌ها‌ی مطالعات اسلامی علوم انسانی با عنوان «ظرفیت‌‌ها‌ی تمدنی فقه شیعه» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین احمد …

شورای عالی حوزه‌های علمیه ضمن حمایت و پشتیبانی قاطع‌ در راستای عملیاتی کردن سرفصل‌های اساسی مورد تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی، بیانیه گام دوم را در دستور کار خود قرار داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، شورای عالی حوزه‌های علمیه در حمایت از بیانیه راهبردی مقام معظم رهبری «مدظله‌العالی» در تشریح گام دوم انقلاب اسلامی بیانه‌ای صادر کرد که بدین شرح است. اکنون که با سربلندی، چهل سالگی حکومت الهی، اسلامی را پشت سر گذاشته‌ایم، مفتخریم شاهد ورود مبارک انقلاب شکوهمند اسلامی به «فصل جدید زندگی خود» مرحله “خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی” باشیم. انقلاب اسلامی طی این دوران پر …

کارگاه‌‌ها‌ی مقدماتی «حلقه مطالعاتی حدیث پژوهی مقارن» از سوی گروه آموزشی علوم قرآن و معارف حدیث مرکز تخصصی آخوند خراسانی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با حضور اساتید مطرح برگزار می‌‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، در این کارگاه حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی به تبیین موضوع «ضرورت و ابعاد رویکرد مقارن در مطالعات اسلامی» در روز چهارشنبه ۱۵ اسفند (جلسه اول: ۱۶:۳۰ تا ۱۸ و جلسه دوم: ۱۸:۳۰ تا ۲۰) خواهد پرداخت. همچنین موضوع «اشتراکات و تمایزات حدیث پژوهی فریقین» توسط حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی بیرجندی در روز پنجشنبه ۱۶ اسفند (جلسه اول: ۸ تا ۹:۳۰ و جلسه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام سید محمدصادق علم‌الهدی، اگرچه بیشتر به استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم شهره است، اما تحقیقات فراوانی نیز در طب اسلامی کرده است. از وی چندی پیش، یادداشتی در رابطه با طب اسلامی با عنوان «حجیت تعبدی به‌جای لابراتوار پزشکی!» منتشر شد. او در این یادداشت اما به شیوه اعتبارسنجی احادیث طبی می‌پردازد. ماجرای طب اسلامی و موافقان و مخالفانش، هنوز ادامه دارد. روایات طبی و معضل اعتبار! اخباری که در موضوع طب واردشده است، طبق بعضی تحقیقات با حذف مکررات به حدود شش هزار حدیث می‌رسد. این اخبار عمدتاً فاقد سند است و به تعبیر …

آیا در چهل سال گذشته، سمت‌وسو و هدف‌گرایی ما در مسائل خانواده، هدف‌گرایی اسلامی بوده و اگر بوده آیا کامل بوده یا ناقص بوده است؟ چرا آمار طلاق بالا رفته و آمار ازدواج پایین آمده است. چرا آن فلسفه و حکمت‌های ازدواج امروزه در بسیاری از خانواده‌ها وجود ندارد؟ چرا مسئله ازدواج‌های سفید موضوعیت پیداکرده است؛ آن‌هم در کشوری که داعیه‌دار اسلام است. حوزه‌ها و روحانیت در این امور مسئول‌اند. البته دیگران هم به‌اندازه خود در این مسئله، مسئولیت دارند. در هیچ مکتبی به آن مقداری که در اسلام برای خانواده و حقوق زن و حقوق مرد، حرف زده‌شده است، …

الآن واقعیتی وجود دارد که حوزه‌های خواهران، امکانات دارند و نسبتاً مبسوط الید هستند ولی ما خروجی قابل‌توجهی در حوزه خواهران نمی‌بینیم. حداقل این است که ما الآن نویسنده‌های خوب در حوزه‌های خواهران نمی‌بینیم. خواهرانی که بتوانند قلم بزنند و مقالات علمی بنویسند، کم هستند. چند درصد از مجلات تخصصی حوزوی را زنان تألیف می‌کنند؟ چند درصد نشست‌های علمی خوب و سطح بالا را زنان برگزار کردند؟ چند درصد ناقدین بحث‌های علمی ما را زنان تشکیل داده‌اند؟ چند درصد اساتید راهنما و مشاور ما را زنان برعهده‌گرفته‌اند؟ اساتید داور ما را چند درصد زنان تشکیل می‌دهد؟ وقتی مجموع این موارد …