آخرین اخبار

شبکه اجتهاد: رامین طیاری نژاد کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث در یادداشتی به بررسی بند هفتم توصیه‌های رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب با موضوع سبک زندگی اسلامی ایرانی پرداخته است. طرحِ «سبکِ زندگی» به عنوان توصیه‌ی هفتم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بیانیه‌ی گامِ دومِ انقلاب، تفاوتِ محسوسی با سایر توصیه‌ها داشت؛ آن اینکه شرحی مفصلی مانند بندهای قبل ارائه نشد و تنها به خطر و زیان‌های ناشی از ترویج سبکِ زندگیِ غربی و لزوم مقابله‌ی جهادی، همه‌جانبه و هوشمندانه با آن پرداختند. ایشان تشریح این توصیه را به دلیل اینکه «سخن لازم در این باره بسیار است»، …

سال گذشته مطلبی راجع به نظریات سیاسی آیت‌الله بهجت منتشر شد که تناسبی با مبانی ایشان نداشت و از قضا این مطلب جزء پر بازدیدترین مطالب سال قرار گرفت. متن پیش‌رو مختصری در رد این انتسابات به آیت‌الله بهجت(ره) است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آنچه امروزه، برای ما بیش‌ازپیش عادی شده، خواندن اقوال و نظرهای متفاوت و بعضاً متناقضی است که از بزرگان نقل می‌شود، خصوصاً در مسائلی که به نحوی با سیاست ارتباط می‌یابند. می‌بینیم یک شاگرد سخنی را از استاد خویش نقل می‌کند و شاگرد دیگر، سخنی خلاف آن را. آقازاده‌ی عالِمی، نظری را منتسب به پدرش می‌کند حال …

«حریم امام» در پرونده «ساختار حوزه‌های علمیه خواهران» گفتگوهایی با آیات و حجج‌اسلام: مرتضی مقتدایی، عبدالکریم بهجت‌پور، محمودرضا جمشیدی، علی‌اکبر حصاری، رسول عبداللهی و فریبا علاسوند و معصومه ظهیری داشته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هفته‌نامه حریم امام (شماره ۳۶۰) به مدیرمسئولی علی جوادی‌راد و سردبیری علی عباسی، نگاهی به ساختار حوزه‌های علمیه خواهران داشته و گفتگوهایی با برخی از اعضای سیاستگذاری این حوزه ترتیب داده است که بخش‌هایی از آن را می‌خوانید. مقتدایی: برای ارتقای حوزه‌های علمیۀ خواهران برنامه‌های ویژه‌ای داریم آیت‌الله مرتضی مقتدایی، رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران در گفتگویی با اشاره به ساختار تشکیلاتی این شورا، …

انقلاب اسلامی همان عینک جدیدی است که در اختیار فقیه قرار گرفت تا نگاه دوباره‌ای به تاریخ فقه و شریعت داشته باشد و چه بسا به استنباطاتی برسد که هیچ‌کدام از اکابر و اساطین شیعه آن را نداشته‌اند. انقلاب اسلامی به حرکت خود ادامه می‌دهد و فقهایی که نتوانند حدود و ثغور آن را استخراج کرده و خود را با آن تطبیق دهند هرچند اسمی از آنها باشد؛ ولی ناخواسته رسمی از آن‌ها در حوزه‌های علمیه باقی نخواهد ماند. شبکه اجتهاد: یکی از شاخصه‌های رشد در جامعه علمی میزان نگاه به آینده و بلند‌پروازی‌های علمی است. برای مثال، ساخت فیلم‌های …

سید جواد میری در یادداشتی مطالعه کتاب «پرسش از امکان امر دینی در جهان معاصر» نوشته بیژن عبدالکریمی را به مخاطبان پیشنهاد کرده است. این کتاب در پاسخ به رویای رسولانه سروش و پروژه شبستری و میراث فکری ملکیان و عبور از سنت‌گرایی ظاهرگرا نگاشته شده است ولی نقطه کانونی روایت عبدالکریمی (عرف) کماکان نیاز به بازنگری جدی دارد. شبکه اجتهاد: این کتاب یکی از تامل برانگیزترین کتاب‌هایی بود که در سال ۱۳۹۷ به فارسی خواندم. در این کتاب، استاد عبدالکریمی پرسش‌های بیشماری را مطرح کرده است و تلاش نیز کرده است که پاسخ‌های شالوده شکنانه‌ای هم ارایه بدهد. در …

شرط قبول عبادات، غیر از شرط صحت است. یک معنای قبول این است که اگر قبول شد، خداوند ثواب می‌دهد. این که می‌گویند: عملت مقبول نیست؛ یعنی ثواب به آن نمی‌دهند، نه اینکه عمل باطل باشد. باطل آن است که در آخرت به خاطر انجام ندادن عمل، استحقاق عقاب دارد. بنابراین عمل مخالفان مذهب باطل نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمد آصف محسنی از علمای افغانستان و از شاگردان آیت‌الله خویی در پاسخ به این سوال که «این همه روایاتی که گفته است، مخالفان کافرند و کسانی که ولایت را نپذیرند، در جهنم‌اند و به اینها استناد می‌شود، اینها …

شبکه اجتهاد: در هفته اول سال نو فرصت شد رمان نخل و نارنج به قلم آقای وحید یامین پور را مطالعه کنم. نویسنده، به نظرم موضوع بسیار سختی برای نوشتن انتخاب کرده است. رمان به زندگی مرحوم شیخ مرتضی انصاری از بزرگان علمی و دینی این مرز و بوم پرداخته است. کاری که تا کنون درباره بسیاری از بزرگان انجام نشده است. دو اثر شیخ انصاری یعنی رسائل و مکاسب در فقه و اصول همچنان در حوزه‌های علمیه تدریس می‌شود و از همین رو می‌توان به تأثیر شیخ در حوزه‌های علمیه پی برد. برای همین هم در حوزه‌های علمیه شخصیت …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ …

فقه سیاسی به مثابه دانشی که الگوی عملی و عینی برای اجتماع و سیاست ارائه می‌نماید، دانشی جوان است و ضرورت دارد در این زمینه کوشش‌های علمی متنوعی صورت گیرد و زوایای مختلف آن واکاوی شود. این مجموعه که چند نشست و گفتگوی علمی را در بر دارد، کوششی در همین راستاست. صاحب‌نظران در حوزۀ فقه و فقه سیاسی در بخش‌های مختلف این پژوهش، هرکدام کوشیده‌اند زاویه‌ای از قلمرو فقه و سیاست را بررسی کنند و توضیح دهند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پژوهش در حوزه اندیشه سیاسی از منظر دینی برای شناخت مبانی، سرشت …

اگر قرار باشد ما انقلاب اسلامی و محتوا و ارزش‌هایش را صادر کنیم باید بر اساس مدل مردم سالاری دینی باشد؛ به عبارت دیگر اگر غرب توانست دموکراسی را در همه جهان صادر کند ما نیز می‌توانیم مدل مردم سالاری دینی را در جهان حاکم کنیم، مردم سالاری دینی می‌گوید حاکمیت شایستگان و نَه حاکمیت هرکسی که انتخاب شود بلکه باید شایستگان حکومت کنند و بر اساس منطق شایسته و به شایستگی با مردم رفتار کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، چهل سال قبل در دوازدهمین روز از بهار طبیعت، مردم ایران به جمهوری اسلامی رأی «آری» دادند تا در سایه …

امام جماعت سابق مسجدالحرام و از مفتی‌های معروف وهابی به صراحت اعلام کرد که از نظر پیشین خود مبنی بر کافر بودن شیعیان عدول کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، «عادل بن سالم الکلبانی» امام جماعت سابق مسجدالحرام و از مفتی‌های معروف تکفیری پس از گذشت ده سال از فتوای تکفیر شیعیان، در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که دیگر شیعیان را کافر نمی‌داند. او در گفت‌و‌گو با شبکه «ام بی سی» عربستان سعودی، گفت: بله دیگر کسی را که بگوید «لا اله الا الله» تکفیر نمی‌کنم. هر شخصی که بگوید لا اله الا الله و از [گوشت] قربانی‌های ما …

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی طی حکمی حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی را به تولیت آستان قدس رضوی منصوب کردند. به گزارش شبکه اجتهاد،‌ حضرت آیت الله خامنه‌ای در حکمی حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ احمد مروی را به تولیت آستان قدس رضوی منصوب کردند. متن حکم رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم جناب حجهالاسلام آقای حاج شیخ احمد مروی دامت برکاته توفیق خدمتگزاری در آستان مقدس حضرت ثامن‌الحجج ابی‌الحسن الرضا علیه آلاف التحیه و الثنا فوزی عظیم و کرامتی بزرگ است که شایسته است برخوردارشوندگان از آن، خدای سبحان را پیوسته از عمق جان …

اینکه عده‌‌ای می‌گویند پیامبر اسلام در صلح حدیبیه چیزی داده و چیزی گرفته است، باید از آنان پرسید که پیامبر چه چیزی به دشمنانش داد که توانست این همه امتیاز بگیرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «مذاکره و مصالحه در سیره اهل بیت علیهم‌السلام» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین محمد غفوری، عضو هیئت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی، در روزهای پایانی اسفندماه ۹۷ با حضور فضلا و طلاب در مدرسه علمیه گوهرشاد برگزار شد. عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی در مقدمه سخنان خویش بیان کرد: با توجه به اینکه در روزگار کنونی موضوع مذاکرات میان جمهوری اسلامی ایران و …

شبکه اجتهاد: رییس قبلی قوه قضائیه در آخرین روزهای حضور در قوه قضائیه ابلاغیه‌‌ای را در مورد ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه کشورمصوب ۱۳۷۹- که موجب شکل گیری مرکز امور مشاوران و کارشناسان قوه قضائیه به عنوان نهاد موازی کانون وکلا وکانون کارشناسان دادگستری و حتی مراکز مشاوره روانشناسی وخانواده گردید- صادر نمود که مفاد آن باور به ساختارهای دائمی مرکز تابعه قوه قضائیه در حیطه مشاوران حقوقی، مشاوران خانواده و کارشناسان را نشان می‌دهد و اینکه لازم نیست حکم مقرر در قانون برنامه پنج ساله توسعه فقط محدود به همان دوره زمانی قانون مزبور باقی بماند و می‌توان …

هشتمین شماره مجله تقریرات با ویژه‌نامه‌هایی در موضوع «تاسیس حوزه علمیه قم» و «بررسی گذشته، حال و آینده حوزه» منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، هشتمین شماره دوماهنامه فرهنگی تقریرات در آستانه نوروز ۹۸ منتشر شد. این شماره از تقریرات به مناسبت صدمین سال قمری تأسیس حوزه معاصر قم به بررسی چرایی تأسیس و کارکردهای اجتماعی، دینی و سیاسی حوزه علمیه قم در قرن اخیر پرداخته است. در گزارش تفصیلی و مستند این مجله، به رفتارشناسی دو زعیم مشهور حوزه قم؛ حضرات آیات عبدالکریم حائری یزدی و سید حسین بروجردی پرداخته شده و روابط علمای بزرگ قم با حاکمان تهران‌نشین …

شبکه اجتهاد: جمعی کثیری از طلاب در قالب گروه‌های جهادی از سراسر کشور با حضور در مناطق سیل زده مشغول به امداد رسانی و تمیز کردن محله‌ها و خانه‌ها از آثار مخرب سیل هستند.

شبکه اجتهاد: یکی از بهترین تقسیم بندی‌های ارائه شده در علم اصول به جهت انجسام و نظم، تقسیم بندی علامه شهید آیت‌الله سید محمد باقر صدر (رحمهالله علیه) است.

شبکه اجتهاد: در این دنیا که در زبان امیرالمؤمنین علی علیه السلام: دَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَهٌ (خطبه ۲۲۶) (=خانه‌ای است گرداگردش همه آسیب برای آزمودن) نمی‌توان انتظار داشت که از گزندها به دور باشیم، اما می‌توان چشم داشت که خود را در برابر آن رها نکنیم. سیل حیرت‌انگیز اخیر و اخبار ناگواری که هر ساعت از رسانه‌ها به گوش یا چشم می‌رسید و دل را می‌خلید و از هول آن هوش از سر می‌پرید رنگ سبز بهار را به سیاهی کشاند. این همه خرابی، این همه تباهی، این همه به دست آب بر باد رفتن زیرساخت‌ها، این همه غیرقابل کشت شدن …

شبکه اجتهاد: برای بازسازی متون حدیثی گذشته تنها انبار کردن نقل‌های یک راوی در موضوع کتابی که به او در فهارس نسبت داده‌اند راهکار اساسی نیست و اساساً علمی نیست. باری می‌دانیم فلان راوی شیعی کتابی داشته با عنوان صلات اما از کجا معلوم که همه احادیث موجود در آثار روایی بعدی به نقل از آن کتاب بوده است؟ اینجاست که بررسی شواهد تاریخی و بررسی تک تک روایات و سندها ضروری است. این کار بزرگی است که نیازمند پژوهش‌های گسترده‌‌ای در اسانید کتاب‌های حدیثی است اما پیش از ‌آن نیازمند ارائه دیدگاه‌های تئوریک و نظری درباره منطق اسانید کتاب‌های …

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت: اقتصاد نیازمند یک فرهنگ اسلامی است و در حوزه‌های علمیه باید این مسئله تدوین و تدریس شود، به نحوی که اجتهاد در آن باشد و جامعه را در مسیر صحیح رشد، رونق تولید و شکوفایی اقتصادی قرار دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد سالک با اشاره به موضوع نامگذاری سال ۹۸ و اهمیت رونق تولید و نقش حوزه‌های علمیه، طلاب و روحانیون برای تحقق این شعار، اظهار کرد: در شرایط کنونی، حوزه‌های علمیه تشیع باید پاسخ گوی تمام نیازها باشند و نکته مهم این است که ما از زمان پیروزی انقلاب …

شبکه اجتهاد: کلمه‌ها آن قدر توان ندارند که سوگ بزرگ ترین شخصیت هستی را بنمایانند؛ بهترین عبارت در این زمینه جمله‌ای از امام علی (ع) که به مناسبتی در یکی از خطبه‌های نهج البلاغه که با ترجمه زیبای دکتر شهیدی این گونه می‌فرماید: «الهی دامنه لغت کوتاه است و هیجان ضمیر بی‌پایان؛ دل می‌خروشد وسینه می‌نالد معانی در سراچه صندوق سینه توده و انباشته است، کو واژه‌ای که ترجمان احساس باشد و اسرار دل را بی‌پروا فاش سازد.» به واقع کو واژه‌ای که ترجمان این حقیقت بزرگ باشد.

شبکه اجتهاد: بعثت یعنی برخاستن؛ خوانشی دوباره و چندباره از دین؛ دینی که هر بار مقرر می‌شد تا در خدمت انسان – تعبیر امام موسی صدر- باشد اما با کمال تأسف توسط متولیان به انحراف می‌رود و انسان را به خدمت خویش می‌گیرد. برخاستن انسانی از انسان‌ها به نمایندگی از همه آدمیان تا برای چندمین‌بار برضد مصادره دین به نفع قدرت، ثروت و شهوت برآشوبد و متولیان دین انحرافی را به مبارزه بخواند. اما و هزار اما که این دین نیز بسان ادیان پیشین به آسیب‌هایی همانند آن‌ها گرفتار شد؛ آسیب‌هایی همچون جابه‌جایی بنیان‌ها و بنیادها با قالب‌ها و شکل‌ها، …

شبکه اجتهاد: پیامبر اسلام، صلوات‌الله و سلامه علیه، در جامعه‌ای از دریافت وحی و نبوت سخن گفت که پیش‌تر یهودیان و مسیحیانِ شبه‌جزیره‌ی عربستان از آن‌ها سخن گفته بودند. مفاهیم دیگر و نیز گزارش‌های تاریخی‌ای که بعدها قرآن کریم از آن‌ها سخن گفت، مفاهیم و گزارش‌هایی بودند که در متون مقدس یهودی و مسیحی آمده بودند. این مشابهت چنان بود که شماری از یهودی‌ها و مسیحی‌ها گمان می‌بردند پیامبر اسلام سخن تازه‌ای نیاورده و همان مفاهیم را با ادبیاتی تازه بازگو می‌کند. خودِ پیامبر نیز، دستِ کم تا زمانی که در مکّه بود، گویی اصراری به بیان تفاوت مفاهیمی که …

آن کسی که امروز با «جمهوری اسلامی» دشمن است، مثل همان کسی است که در صدر اسلام با «بعثت پیامبر» دشمن بود. بعضی می‌گویند دشمن‌تراشی نکنید؛ نه! ما دشمن‌تراشی نمی‌کنیم، حرف اسلام را می‌گوییم، به‌خاطر همین، دشمنی ایجاد می‌شود. آمریکا از شما می‌خواهد از اسلام دست بردارید. نوکرهای آمریکا مثل آل سعود هم همین را می‌خواهند. به گزارش شبکه اجتهاد، در خجسته سالروز عید مبعث، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (چهارشنبه) در دیدار مسئولان نظام، سفرای کشورهای اسلامی و جمعی از قشرهای مختلف مردم، بعثت انبیا را یک حرکت عظیم برای ایجاد تمدن نوین با دو …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی از فقهای بزرگواری است که به زهد، تقوا، علم و معنویت آراسته بود. او جامع علوم عقلی و نقلی بود. از شخصیت‌های کم‌نظیر علمی و معنوی عصر خود بلکه به اعتقاد برخی از بزرگان مانند آیت‌الله سید عباس سیدان، حاج شیخ مجتبی قزوینی از نوادر علمی و معنوی در طول تاریخ تشیع بوده است. در این مقاله مختصر، گوشه‌ای از تحصیلات علمی و معنوی، اندیشه‌‌ها و افکار، اساتید، شاگردان، کرامات، خلق‌وخو و منش وی و قدرت‌های معنوی و روحی ایشان به‌اختصار بیان‌‌ می‌گردد. تولد: آیت‌الله قزوینی در حدود سال ۱۳۱۵ هـ‌ق در شهر …

شبکه اجتهاد: بعثت یا برانگیختگی راهی است که خداوند از آن مسیر، پیامش را توسط رسولانش برای مردم می‌فرستد. پیامی که هدف آن تهذیب بندگان [یزَکِّیهِم‏]، آموختن آیات الهی و حکمت به ایشان [یعَلِّمُهُمُ]، برداشتن زنجیرها [یضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ]، و ارائه تصویری از یک زندگی اخلاقی بر اساس اسوه بودن رسول الله است [لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَه]. اساس این دعوت، بندگی خداوند [لِیعْبُدُون‏] و به عبارت رساتر، رواج توحید و یکتاپرستی [قولوا لا اله الا الله تفلحوا] و گذشتن از منیّت‌های فردی و قومی است. آدمی که اسماء الهی را تعلیم یافته [وَ عَلَّمَ …

جلد اول کتاب «الطاف الرحمن فی فقه القرآن» تالیف ‌آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب، تقریرات دروس خارج فقه ‌آیت‌الله سبحانی است در سالی که گذشت و دربرگیرنده مباحث آیات الاحکام در موضوعات طهاره، صلاه، صیام، زکاه، أنفال، فیء، خمس و حجّ می‌باشد. کتاب الطاف الرحمن فی فقه القرآن در قطع وزیری و در تیراژ ۱۰۰۰ نسخه توسط انتشارات موسسه امام صادق(ع) در سال ۱۳۹۷ منتشر شده است. علاقه‌مندان می‌توانند برای مطالعه این کتاب کلیک نمایند.

شبکه اجتهاد: امام خمینی به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی ایران، برای نخستین بار در تاریخ بیستم مهرماه ۱۳۵۷ از نظامی با نام «جمهوری اسلامی» سخن گفت و در روزهای بعد در تبیین آن اظهار داشت: «اما جمهورى، به همان معنایى است که همه جا جمهورى است. لکن این جمهورى بر یک قانون اساسى‏اى متکى است که قانون اسلام است. اینکه ما جمهورى اسلامى مى‏گوییم براى این است که هم شرایط منتخب و هم احکامى که در ایران جارى مى‏شود اینها بر اسلام متکى است، لکن انتخاب با ملت است و طرز جمهورى هم همان …

کتاب حاضر بدنبال این است که شخصیت‌های دارای تعامل مثبت و تقریبی از فریقین را که به نوعی در برچیده شدن تنش‌ها اثرگذار بوده و در عین حال پایبند به مرام و مذهب خودشان مانده‌اند را معرفی و گزارشی از تعاملات تقریبی‌شان در عرصه‌ی علمی و غیر علمی را ذکر کند. شبکه اجتهاد: یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَىٰ وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ(حجرات/۱۳) خداوند متعال در قرآن با بیان این آیه نکته‌ی مهمی را به انسان متذکر می‌شود، که انتباه دائمی به آن باعث می‌شود تا به …

شبکه اجتهاد: پیامبر خاتم، را پیامبر اخلاق و مهر و رحمت می‌دانیم، او نیز محبت و رافت را ابزاری برای دعوت به شریعت اسلام مورد استفاده قرار داد. چنانچه هنوز هم وقتی از خصایص نبی (ص) سخن به میان می‌آید، دلهای مظلومان می‌لرزد و اشک بر گونه ترک خورده عدالت می‌غلطد. علامه سید جعفر مرتضی عاملی در این ارتباط می‌گوید: این ویژگی هر انسانی است که نسبت به محبت خالصانه و رأفت پدرانه یک سرپرست کرنش نشان می‌دهد پیامبر (ص) با استفاده از خصلت و خلق نیکوی خویش، آنچه را در لوای دستورهای الهی مدنظر داشتند، به دیگران منتقل نمودند و آن مسایل و مطالب در ذهن مخاطبان ثبت و تثبیت شد مگر آنهایی که دل‌هایی بیمار داشتند.