اجتهاد و اصول فقه

اختصاصی شبکه اجتهاد: درباره مرحوم شیخ محمدحسینی نائینی، سخن بسیار گفته شده است. مردم اگرچه او را بیشتر به جهت حمایت از جنبش مشروطه خواهی و حمایت از آخوند خراسانی می‌شناسند، اما در حوزه‌های علمیه، او بیش از اینها به «مجدد نائینی» شهره است. کسی که در مبانی اصولیون پیش از خود تجدیدنظر کرد و طرحی جدید برای دانش اصول …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش حجت‌الاسلام‌ والمسلمین علی شفیعی در گفتگو با شبکه اجتهاد نکاتی را در مورد مصرف‌کننده بودن دانش فقه در مبنا و روش فرمودند که به نظر حقیر پذیرش آن بی‌­اشکال نیست. ایشان در این گفتگو فرموده‌­اند: «اجمالاً خود دانش فقه تولید مبنا نمی‌کند بلکه از جاهای دیگری مبانی خود را اتخاذ می‌کند. در مباحث روشی نیز …

ساختاربندی علم فقه بر اساس معیارهای گوناگونی طراحی می‌شود. حداقل سه دسته معیار منطقی، فلسفه فقهی و درون‌فقهی برای ساختاربندی فقه وجود دارد. معیارهای منطقی معیارهای لازم و مشترک در هر ساختاری است. معیارهای فلسفه فقهی، معیارهای ترجیحی است که فقیهان بدان تصریح کرده‌اند و معیارهای درون‌فقهی، معیارهای ترجیحی‌ است که از فقه گرفته شده‌اند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین …

شهید صدر معتقد است درآمد حاصل در بانک باید در قبال انجام کاری باشد و تغییرات صوری در عقود و معاملات بانکی، هر چند ممکن است درآمد حاصله را از ربوی بودن خارج کند ولی چون مستند به کار نیست، غیر قانونی و غیر شرعی است و در نتیجه جانشین کردن عقد قرض در بانک با بیع، مضاربه، جعاله و …

امر پژوهش یک مقوله تشکیکی است و در بررسی‌های به عمل آمده به این نتیجه رسیده‌ایم که ما در پژوهش با ۲۵۳ مهارت کار داریم و نیاز به فراگیری آن برای رسیدن به تولید محتوای علمی داریم. ما در یک برنامه مدون و در چند فاز برای طلاب سطح و سطوح عالی و طلاب مراکز تخصصی، الگویی را مهیا کرده‌ایم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش، یادداشتی در مورد سلسله نشست‌های «فقه مقاصدی» و ناظر به بیانات آیت‌‏الله علیدوست در شبکه اجتهاد منتشر شد. نوشته مورد اشاره، ادعاهایی را مطرح و نیز نسبت‏‌هایی به استاد علیدوست می‏‌دهد که مطابق با واقعیت نبوده و ملاحظات متعددی بر آن وارد است. در این یادداشت به برخی از آن ملاحظات اشارتی می‌‏رود. ۱- پیشینه …

شبکه اجتهاد: پس از درگذشت آیت‌الله‌ حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، اداره و حفظ حوزه علمیه یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های علمای قم بود. فشارهای رضاشاه بر روحانیون به قدری افزایش یافته بود که مرحوم آیت‌الله‌ سید احمد زنجانی نذر می‌کند که اگر حوزه قم چند ماه پس از وفات حاج شیخ پابرجا و از گزند حکومت مصون بماند، او سالیانه …

ایشان مباحث بسیار مفصلی در فقه القضا دارند. این پژوهش‌ها، به دلیل حضور ایشان بعد از پیروزی انقلاب در قوه‌قضائیه بود و موظف شده بودند، جزئیات احکام قضایی مورد نیاز دستگاه قضا را از نظر فقه شیعی استنتاج نمایند. برخی از این نظرات مثلاً در مورد مسئله حق حضانت فرزند پسر برای مادر تا هفت سال، از نمونه‌های این پژوهش‌هاست …

امروزه مسئله‌یابی که از مقدمات پژوهش است، از چالش‌های پیش روی طلاب است و این نشانگر ضعف ارتباط مدارج علمی حوزه علمیه با معاونت پژوهش است. مقاله الزاماً پژوهشِ آن فرد نیست بلکه مقاله گزارش پژوهش است و احتمال دارد که صاحب مقاله گزارشی از پژوهشِ دیگران را ارائه نمایدو در این حال باید گفت ما با ایجاد کارگاه مقاله‌نویسی …

گرچه بحث از مقاصد، امری است که باید مورد اهمیت واقع شود اما واقع مطلب این است که احراز این شرایط آنقدر عرصه را ضیق می‌کند که احتمال وجود مقاصد به عنوان مقاصد قطعی و معتبره را در فقه بسیار کم می‌کند و به نظر می‌رسد که عنوان فقه مقاصدی در امامیه بزرگ‌نمایی شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پنجمین …

آیت‌الله حکیم توانست پس از میرزای شیرازی به حوزه علمیه نجف تأثیر گسترده و بر عراق و ایران و تشیع تأثیر بگذارد. او توانست با راهنمایی‌های بزرگ خود، به ایجاد مؤسسات علمی و دینی، صدور مجلات، کتابخانه‌ها و تأسیس مساجد بزرگی در سراسر اسلام و تشیع و اعزام مبلغ به کشورهای مختلف و تأسیس حوزه‌های علمیه کمک نماید. اختصاصی شبکه …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی با اطلاع از حاشیه‌های همایش «بزرگداشت مقام علمی و عرفانی شهید اول» در مشهد، ضمن انتقاد شدید از دست‌اندرکاران و خیانت خواندن این کار، از آن‌ها خواست پیام ایشان در این همایش خوانده نشود. بنا بوده است در این همایش متن پیام حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی قرائت و از جدیدترین آثار حجت‌الاسلام محمدحسن وکیلی …

خادمی کوشا، گفت: زمانی که ما قائل شویم بر اینکه انسان مصادیق کرامت را درک می‌کند و خداوند صرفا اصل کرامت را فرموده است ما جایگاهی که بتوانیم از آن حکم شرعی را درک کنیم یا به دست آوریم نداریم. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی ترویجی «تبیین فقهی جایگاه کرامت» به همت پژوهشکده فقه و حقوق و مشارکت مرکز همکاری‌های …

آیت‌الله صافی گلپایگانی موسیقی را مطلقاً حرام می‌داند و حضور ورزشکاران زن را نیز مایه شرمساری اعلام نموده است. ایشان منتقد جدی فلسفه و عرفان است و خواندن آن را نیز حرام می‌داند. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی اگرچه در زمره مراجع شیعه به شمار می‌رود اما در میان مردم کمتر شناخته شده است. به مناسب سالروز تولد …

نظر مختار این است که حاکم در وادی مباحات، الزامیات و وضعیات و مقاصد شریعت مثل عدالت و با ضابطه تزاحم در واجبات شرطی می‌تواند ورود پیدا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین جلسه پیش اجلاسیه کرسی تخصصی «نظریه تزاحم واجبات شرطی در قانون‌گذاری» به همت پژوهشکده فقه و حقوق برگزار شد. این کرسی در تالار امام مهدی(عج) پژوهشگاه علوم …

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در بررسی حجیت ظن در موضوعات تأکید کرد که اصل کلی حرمت تعبد به ظن که از سوی علمای شیعه مطرح شده در احکام شرعی است نه موضوعات خارجیه. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل‌لنکرانی رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در پنجاه و یکمین نشست فقهی و اصولی این مرکز با اشاره به موضوع …

ملک‌زاده با بیان اینکه ترجمه‌های ناقصی از آثار شهید صدر صورت گرفته است، تصریح کرد: آثار شهید صدر باید به زبان‌های دیگر معرفی شود تا بشریت با علم و معرفت او هرچه بیشتر آشنا شود. شهید صدر قائل به جامعیت دین بود. او در آثارش به دو نوع دلیل می‌پردازد؛ دلیل علمی و دلیل فلسفی. دلیل علمی طبق تعریف شهید …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در یادداشت پیشین نوآوری‌ها‏‌ و ابدعات استاد علیدوست در حوزه «فقه و عقل» تبیین شد؛ اکنون به نوآوری‌های استاد در حوزه‌های «فقه و عرف» و «فقه و مصلحت» می‌پردازیم. فقه و عرف ۱) معرفی کتاب (ساختار، محتوا و وضعیت کتاب در مجامع و همایش‏های علمی) «فقه و عرف» بررسی پردامنه ‏ای پیرامون عرف، تبیین مرزهای دقیق و …

«خاورشناسان و حدیث شیعه» عنوان کتابی است که به‌تازگی از سوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر و روانه بازار نشر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، شیعه پژوهی غربی که ابتدا نسبت به شیعه و حدیث آن نگاه حاشیه‌ای داشته، همواره شیعه را در کنار جهان سنی بررسی می‌کرد، با ظهور انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ میلادی …

مراسم نکوداشت علامه سیدجعفر مرتضی عاملی، سیره‌پژوه نامدار شیعه، از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی در قم برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین نکوداشت علامه سیدجعفر مرتضی عاملی سیره‌نگار شیعی و از عالمان حوزه علمیه قم و لبنان به همت پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مرکز همکاری‌های …

آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی (ره) یکی از شخصیت‌هایی است که علی‌رغم مسئولیت‌های طولانی در دفتر امام خمینی (ره) و رهبری معظم انقلاب اسلامی و دیگر مسئولیت‌های خرد و کلان، حقیقتاً یک زندگی و حیات علمی داشت و انتشار بیش از یکصد اثر از ایشان در طول این سال‌ها حاکی از همین حیات علمی است. شبکه اجتهاد: در توصیف علم و …

مراسم رونمایی و نقد دو کتاب «اعتقاد ما» و «انسان و عبادت» آیت‌الله شهید سیدمحمدباقر صدر، فردا ۲۲ دی ماه در سرای اهل قلم برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، پژوهشگاه تخصصی شهید صدر و کارگروه ویرایش متون دینیِ انجمن «ویرایش و درست‌نویسی» با همکاری انجمن علمی گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشگاه تهران مراسم رونمایی و نقد دو کتاب اعتقاد …

درس خارج فقه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از روز یکشنبه ۲۲ دی ماه در مسجد اعظم قم آغاز می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، دفتر آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، از آغاز دروس خارج فقه معظم‌له از روز یکشنبه ۲۲ دی ماه ۱۳۹۸ خبر داد. متن اطلاعیه دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی به شرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم به اطلاع عموم …

نص گرایی و تمایل به متن و خطاب قرار دادن وجدان و درون مسلمانان در شکل‌دهی اندیشه‌ی علامه فضل‌الله بیشتر از اندیشه شمس‌الدین مؤثر بود. آنچانکه هنگامی‌که عقل را مورد خطاب و استفاده قرار می‌داد، آن را با زبان و گفتمان وجدانی و درونی بیان می‌نمود؛ اما شیخ شمس‌الدین گرایش پیوسته‌ای به انتظامات و لایه‌های فکر و اندیشه در تاریخ …

شمس‌الدین ازجمله معدود فقیهان بزرگی در عصر معاصر شیعه است که به‌شدت طرفدار حقوق حداکثری زنان بود، چه به لحاظ حقوق جنسی، چه به لحاظ حقوق اساسی و همین‌طور حق تصدی زنان نسبت به مناصب عمومی چه ریاست‌جمهوری چه رهبری جامعه و چه در زمینه مرجعیت فتوایی؛ بنابراین مرحوم شمس‌الدین هم نگاه‌های نو روش‌شناختی داشتند و هم اینکه آرای نوین …

حوزه‌های خواهران هرگز صرفاً و منحصراً در پی مجتهده پروی و فقیهه سازی نبوده و نیست. این حوزه‌ها اولاً: تربیت دینی خواهران و تهذیب درون خانوادگی خودِ آنان و ثانیاً: نشاندن بذر تحقیق و کاوش در علوم اسلامی در اذهان خواهران کشورمان و ثالثاً: آموزش تخصصی علوم انسانی اسلامی مسئله محور در میان خواهران و رابعاً: یافتن پاسخ‌های محققانه‌ی زنانه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: ارتباط فقه و زمانه و رویکردهای گوناگون بدان را، حول دو محور اساسیِ: یکم) انضباط فقهی جهت محافظت از ستون فقه و هنجارهای علم فقه؛ و دوم) توجه به اقتضائات و حوادث واقعه مبتنی بر ظرفیت‏ های موجود در فقه؛ می‏ توان به سه دسته نگرش کلی تقسیم ‏بندی نمود: یکم) گروهی با جمود بر محور اول …

آیت‌الله موسوی‌خلخالی به مهم‌ترین ادله بی‌نیازی به علم رجال در استنباط ادله شرعی اشاره کرده و از همین رهگذر به پاسخ‌های آیت‌الله خویی در این زمینه توجه می‌کند و ادله اقامه شده را ناکافی می‌داند و علم رجال را به عنوانِ یکی از علومِ مورد نیاز در سازوکارِ استنباط فقهی معرفی می‌نماید. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مباحث مقدماتی در …

نوشتار حاضر که حاصل جلسات درسی استاد سید مجتبی نورمفیدی است در پنج بخش مصادر روایی، مصادر رجالی، توثیقات، تحمل و نقل روایات و بررسی وثاقت برخی راویان مورد اختلاف به این مهم پرداخته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آنچه فقاهت و اجتهاد را بعضاً به چالش می‌کشد، تشخیص صحت و اعتبار روایات، است. اینجاست که علومی نظیر «رجال» و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: «فقیه دوراندیش» کتابی است در شرح زندگانی فقیه عالیقدر و مرجع تقلید شیعیان آیت‌الله سیدعلی سیستانی که به قلم استاد محمدجواد مروجی طبسی به نگارش درآمده و در سال ۹۸ چاپ و عرضه شده است. نویسنده با توجه به شخصیت برجسته علمی و معنوی آیت‌الله سیستانی و مرجعیت جهانی ایشان و نیز عدم اطلاع کافی مردم از …