اجتهاد و اصول فقه

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیرا کلیپی از دکتر عبدالکریم سروش منتشر شده که در آن روحانیت در همۀ ادیان از جمله روحانیّت تشیّع را متهم به خرافه زایی کرده؛ و از منابع مرجع ایشان از جمله کتاب بحار الانوار – علیرغم تجلیل از شخصیّت عالم و محقق علامه مجلسی ره- به عنوان منبع خرافات یاد نموده است. لذا از کار یکی از مجتهدین که به زعم او با گزینش اجتهادی اخبار بحار، مجلدات آن را از ۱۱۰ جلد به ۳ جلد تقلیل داده تجلیل و احتمال می‌‌دهد چه بسا اخبار صحیح بحار از همین هم کمتر باشد. همچنین اظهار می‌‌دارد دینداری …

اساساً پژوهش‌های علمی این گونه نیست که مستقیماً با حوزه اجرا مرتبط باشد، لزوما هم نمی‌شود که این گونه باشد، چون پژوهش‌های نظری گاهی متفاوت است، گاهی همدیگر را خنثی می‌کند و این داشتن ضمانت اجرا برای پژوهش‌های نظری حوزه علوم انسانی، اندکی غیر قابل دسترسی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر و با رشد کمی و کیفی فقه‌های مضاف، تولیدات زیادی در این عرصه صورت گرفته است. در این میان اما پرسشی که مکررا فراروی پژوهشگران این عرصه قرار می‌گیرد این است که آیا این پژوهشها، ضمانتی برای اجرا نیز دارند یا صرف پژوهش برای پژوهش هستند؟ در …

کتاب «اجتهاد» به بررسی قواعد فقهی می‌پردازد که به وسیله آن‌ها احکام الهی استنباط می‌شوند و میان مقلد و مجتهد، مشترک هستند، یعنی هر دو می‌توانند از این قواعد استفاده کنند. قاعده فقهی «شک الکثیر الشک» هم یکی از این قواعد است که از کتاب القواعد الفقهیه اثر سیدحسن موسوی بجنوردی، مورد بازخوانی و تحلیل فقهی قرار گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب مشتمل بر شش فصل است که در هر فصل به سؤال‌های مندرج در قسمت پرسش‌های کتاب پرداخته است. در کتاب اجتهاد برای اثبات این قاعده، به مدارکی استناد شده که از جمله آن‌ها اجماع جمیع …

شبکه اجتهاد: قرآن مجید به صراحت برای بشر «کرامت» اعلام کرده است. این اصل هر چند در کتب تفسیر قرآن تا حدودی مورد تحلیل و تبیین قرار گرفته، ولی انتظار بود که اولا در حکمت اسلامی که وجود انسان بسیار مورد توجه است و از جهات مختلف گفتگو می‌شود، به هستی کرامت انسانی بیش از این پرداخته می‌شد و ثانیاً در فقه و دانش شریعت نقش هستی این اصل در استنباط احکام تا کجاست، چندان مشهود نمی‌باشد. و به دیگر سخن، از این هستی به چه بایستی واصل ‌شویم. تتبع نه چندان تام نگارنده نشان می‌دهد که در کلمات فقیهان …

حوزه‌ علمیه استان تهران با همکاری مؤسسه‌ آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) درس خارج فقه «مهندسی ژنتیک و جنگ بیولوژیک» را برای طلاب سراسر کشور برگزار می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، درس خارج فقه «مهندسی ژنتیک و جنگ بیولوژیک» از سوی حوزه‌ علمیه استان تهران و با همکاری مؤسسه‌ آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) و با همیاری اساتید و فضلای جوان حوزه‌های علمیه سراسر کشور برگزار می شود. این دروس از ۲۳ فرودین‌ماه ۱۳۹۹ برابر با ۱۷ شعبان المعظم در روزهای زوج از ساعت ۷ صبح با تدریس استاد علی‌اکبر رشاد برپا می‌شود. دروس به صورت برخط (آنلاین) از طریق …

شبکه اجتهاد: کتاب «اعتقاد ما» برگردان فارسی «موجز فی اصول الدین» است که از رشحات اندیشه و قلم علامه مجاهد آیت‌آلله شهید سید محمدباقر صدر است. این اندیشمند نابغه که در ایران و جهان معمولاً با دو نگاشته گران‌سنگ «اقتصادنا» و «فلسفتنا» شناخته می‌شود، بی‌تردید یکی از بزرگترین اندیشمندان معاصر دنیای اسلام است که با نگارش کتاب‌ها و طرح اندیشه‌هایی در زمینه‌های گوناگون علوم اسلامی مکتب علمی عظیمی را بنیاد نهاد و افق‌های علمی و معرفتی تازه‌ای را به روی عالمان جهان اسلام گشود و این همه در حالی است که او افزون بر عرصه اندیشه در ساحت جهاد و …

استاد سطح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه دین مجموعه‌ای از روایات و آیات قرآن است، تأکید کرد: نسبت دادن دیدگاهی بفه دین با استناد تنها به یک روایت، غلط است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائنی، استاد فقه حوزه علمیه قم در ادامه سلسله مباحث فقه پزشکی خود به بحث سرایت بیماری به مناسبت کرونا پرداخت و گفت: سرایت برخی بیماری‌ها مسئله قابل انکاری نیست، زیرا تجربه قطعی بشری در آن وجود دارد و همه پزشکان بر آن تأکید دارند. وی با اشاره به توصیه قرنطینه و سفارش بر اینکه مردم باید در خانه بمانند و حتی …

شبکه اجتهاد: استاد بزرگوار، شهید اسلام و مسلمین آیت‌الله حاج سید محمدباقر صدر (قدس الله نفسه الزکیه) در همه ابعاد گستره وجودی شخصیت خود، ممتاز، کم‌نظیر یا بی‌نظیر بود. بُعد علمی شخصیت ایشان دارای شعبه‌های مختلف و دامنه‌‌ای گسترده است؛ بعد اخلاقی، بعد اندیشه و رفتار سیاسی، رفتار خانوادگی، معاشرت با مردم، طلاب، شاگردان و سایر شخصیت‌ها و علمای معاصر خود، رفتار سیاسی با طاغوت‌های زمان، همگی از ابعاد شخصیتی ایشان است که هر یک به‌تنهایی شایسته تحقیق و بررسی است و باید درباره آن سخن‌های بسیار گفته و مطالب فراوان نوشته شود. آنچه تاکنون در این باره نوشته و …

نشست شورای علمی فقه معاصر حوزه با حضور ‌آیت‌الله اعرافی و جمعی از معاونین و مدیران حوزه‌های علمیه برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی در نشست علمی فقه معاصر بیان کرد: ستاد حوزوی حوادث و بحران با همراهی طلاب و نیروهای جهادی حوزه در سطح کشور شکل گرفت و طلاب وارد فضای اجتماعی و همدلی و گره گشایی از مشکلات شده‌اند. مدیر حوزه‌های علمیه افزود: در این بحران، کارنامه خوبی رقم خورده است که جای تقدیر دارد، این نیروها در مراکز و نهادهای مختلف دست به تلاش زدند و امید است این بلا هر چه زودتر از …

شهید صدر در بعد سیاسی هم ملت‌های اسلامی را به حمایت از انقلاب ایران و رهبر آن دعوت کردند و به‌رغم دشمنی عراق با ایران، در نجف به پشتیبانی از انقلاب اسلامی، طلاب را به راه‌پیمایی تشویق کردند. ایشان در تأیید انقلاب تلگراف‌های متعددی را به ایران فرستادند و برای شهادت شهید آیت‌الله مطهری مجلس فاتحه برگزار کردند که تنها مجلس فاتحه‌ای بود که برای شهید مطهری در نجف برگزار شد. شبکه اجتهاد: شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر حکیم در عداد یاران و مراودان دیرین شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر بود و از منش علمی و عملی وی گفتنی‌های فراوان داشت. او در …

زمانی که حکومت پهلوی امام خمینی را به ترکیه تبعید کرد، من به کویت رفتم و در آنجا در حسینیه مرحوم آیت‌الله سیدعباس مُهری درباره شرایط و وقایع ایران سخنرانی و از امام تجلیل و تمجید کردم. شهید صدر هنگامی که از این موضوع مطلع شدند، آقایان شیخ اخلاقی قمی و سیدنوری اشکوری را نزد من فرستادند و گفتند: می‌خواهم سخنرانی شما در کویت را که در تجلیل از امام صحبت کردید بشنوم. من هم نوار آن سخنرانی را به آنان دادم که به شهید صدر بدهند. شبکه اجتهاد: راوی خاطراتی که در پی می‌آید از شاگردان و مراودان شهید …

این را که ایشان قبل از سن بلوغ در تمام ابواب فقهی به اجتهاد رسیده باشد نمی‌دانم، اما قطعا از ابتدای بلوغ از هیچ کسی تقلید نکرده بود و از زمان بلوغ در هر مسئله‌ای، به فتوای خودش عمل می‌کرد و یقینا از کسی تقلید نمی‌کرد. اما در مورد نبوغ ایشان، این موضوع بدیهی‌تر از آن است که کسی بتواند کتمان کند. شبکه اجتهاد: روزهایی که بر ما می‌گذرد، تداعی‌گر سالروز شهادت فقیه و فیلسوف والاقدر جهان اسلام و تشیع، آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر است. به همین مناسبت آیت‌الله سیدکاظم حائری به بیان خاطرات خود از سیره نظری و عملی استاد …

شبکه اجتهاد: هر پدیده‌ای که در عالم رخ می‌دهد قطعاً حکمتى در آن نهفته است، برخى از این پدیده‌ها بدست بشر اتفاق می‌‌افتد، مانند جنگ‌ها، و برخى رخدادها طبیعى نیز است مانند: سیل و زلزله…؛ برخى از این وقایع خیراست و برخى از آنها شرّ میباشند که در مباحث علم کلام بدان پرداخته شده است. به اعتقاد کارشناسان بعد از جنگ جهانى دوم (۱۳۱۸ ـ ۱۳۲۴ش) که حدود ۷۰ تا ۸۵ میلیون انسان در این نبرد خانمان سوز، جان خود را از دست دادند، ویروس کرونا مهم ترین رخداد قرن است با این تفاوت که این ویروس همه جامعه جهانى …

قدرت‌های مادی دنیا مثل آمریکایی‌ها که سعی می‌کنند سلطه خود را برتمام دنیا گسترش بدهند یک معارض جدی دارند و آن معارض جدی هم همین عقلانیت فکری و اجتهادی است که منبعث از حوزه‌های علمیه ماست. این عقلانیت فکری و اجتهادی به هیچ وجه تئوری‌ها و مبانی فلسفی و رفتاری و هنجاری جهانی سازی آمریکا را نمی‌پذیرد و با آن معارضه می‌کند و ان شاء الله قدرت این را دارد که این هژمونی مسلط فکری و فرهنگی و اجرایی را بشکند و زمینه را برای یک تمدن نوین جهانی اسلامی فراهم بکند. اختصاصی شبکه اجتهاد: «تولید علم و نظریه در …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله سیدجعفر کریمی مسئولیت دفتر استفتائات رهبرانقلاب را به عهده داشت و از ابتدای رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جلسه فقهی شورای افتاء شرکت می‌کرد که در آن جلسات گفت‌وگوهای مفصل فقهی پیرامون مسائل جدید مورد ابتلای جامعه اسلامی انجام می‌دادند. در بخشی از پیام تسلیت رهبرانقلاب آمده است: «مرحوم آیت‌الله آقای حاج سیدجعفر کریمی در شمار همکاران اینجانب در قم بودند و اینجانب سالها برخوردار از خدمات ایشان بودم.» برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های مرحوم آیت‌الله کریمی در دفتر رهبرانقلاب و حضور ایشان در جلسات فقهی معظم‌له، گفتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی، مسئول سابق ارتباطات …

آیت‌الله سید احمد خاتمی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بنا دارد به صورت آنلاین در قالب درس به مسائل فقهی کرونا ویروس بپردازد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله سید احمد خاتمی، عضو شورای عالی حوزه و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، درس خارج فقه مسائل کرونا ویروس برگزار می‌کند. بنابراین گزارش، این درس از امروز یک‌شنبه ۱۶ فروردین‌ماه ۹۸، از ساعت ۱۸:۳۰، به‌صورت آنلاین از سوی امام جمعه موقت تهران تدریس می‌شود. علاقه‌مندان برای بهره‌مندی از درس می‌توانند در سایت مدرسه فقاهت از طریق لینک: https://www.eshia.ir/Register/Register.asp?State=NewProfile همراه با نصب نرم‌افزار https://www.eshia.ir/download/ اقدام نمایند.

شبکه اجتهاد: پس از شیوع ویروس کرونا در کشور، دکتر عبدالکریم سروش در مصاحبه‌ای با عنوان «خدا به هر دردی نمی‌خورد!» به مسائلی متعرض شده‌ است که سؤالات و ابهاماتی فراوانی در اذهان پدید آورد. دکتر عباس جوارشکیان، دانشیار و مدیر گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد در گفتگویی به مطالب مطرح شده پاسخ گفته است. نظر به اهمیت موضوع، متن کامل مصاحبه پیش روی شما فرهیختگان گرامی قرار می‌گیرد. با توجّه به شناختی جنابعالی از افکار و آراء دکتر سروش، در مجموع این مصاحبه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا مشتمل بر رویکرد جدیدی در اندیشه …

شبکه اجتهاد: نگاهی به تاریخ علم حقوق و به ویژه دگرگونی معنایی خود اصطلاح «حق» پس از قرون وسطی و در دوران روشنگری بیانگر این نکته است که آدمیان نسبت به «حقوق» خود آگاه شدند، حال آن که ادیان عمدتاً بر «تکالیف» تأکید کرده‌اند. البته این بدان معنا نیست که در دوران کهن یا در ادیان نمی‌توان اثری از حق به معنای مدرن آن یافت، بلکه چه بسا در متون دینی، قانون نامه‌ها ومنشورهای حمورابی و کوروش و…، بحث حق و حکم در فقه و مواردی از این قبیل بتوان مشابهت‌هایی با آنچه در دوران مدرن، حق نامیده می‌شود مشاهده …

برخی کتابخانه‌‌ها و نهادها در ایام تعطیلات، کتاب‌‌ها و مقالات الکترونیکی خود را به صورت آزاد در دسترس علاقه مندان قرار دادند که جهت بهره مندی طلاب معرفی‌‌‌ می‌‌شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با شیوع بیماری کرونا در کشور، پویش «در خانه بمانیم کتاب بخوانیم» جهت ترغیب مردم به خانه ماندن و رفع این بحران در قم راه اندازی شد که این پویش با استقبال ملی همراه بود. در همین راستا، بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای پژوهشی و فرهنگی به صورت رایگان، کتاب‌ها و مقالات خود را به صورت الکترونیکی در اختیار کاربران قرار داده است، همچنین برخی کتابفروشی‌ها …

حوزه در زمینه فقه نظام به متونی نیاز دارد که این متون در حد جواهر الکلام، مستمسک عروه، کتب فقهی امام راحل و آقای خویی باشد. باید یک متن سنگین برای آن تهیه شود که از نظر متانت، قوت، فنی و علمی بودن با چیزی شبیه جواهر برابری کند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علی اکبر سیفی مازندرانی، با بیان این‌که حوزه باید در دو بخش نظامات اجتماعی اسلام شامل؛ ۱- ارائه الگو و ۲- نظارت بر اجرا ورود کند، اظهار داشت: این موضوع جزو وظایف و رسالت‌های حوزه است. وی درباره بُعد نخست خاطرنشان کرد: فضلا، اساتید، محققان و …

مدیر حوزه علمیه خراسان ضمن تقدیر از تلاش مدافعان سلامت، اعلام کرد که دروس این حوزه از یکشنبه دهم فروردین ۹۹ برابر با چهارم شعبان المعظم ۱۴۴۱ ه.ق به صورت مجازی آغاز شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی مدیر حوزه علمیه خراسان در بیانیه‌ای ضمن اعلام ادامه دروس این حوزه از روز یکشنبه مورخ دهم فروردین ۹۹ برابر با چهارم شعبان المعظم ۱۴۴۱ ه.ق، در بستر فضای مجازی، از تلاش مدافعان و مجاهدان عرصه سلامت قدردانی کرد. مصباح عاملی در این بیانیه‌ گفت: همواره یکی از دغدغه‌‌های زندگی بشر مسئله سلامت و بهداشت است که …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدجعفر کریمی در سال ۱۳۰۹ در بابل متولد شد. تحصیلات خود را در حوزه‌های علمیه بابل، قم و نجف انجام داد. در کارنامه وی شاگردی اساتید بزرگی همچون مرحوم آیات خویی، حکیم، شاهرودی، امامی امیری و میرزا هاشم آملی وجود دارد. در دوره حضور امام خمینی در نجف تا سال ۱۳۵۷، وی در درس امام (ره) حضور داشت و مسئول نوشتن پاسخ استفتائات تحت نظارت امام بود. ایامی که در نجف حضور داشت مسئولیت‌های مختلفی را زیر نظر امام راحل به انجام رساند و بین طلاب نجف به «سید کریم» مشهور بود. پیش از عزیمت به نجف …

رئیس انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم به ادعاهای دکتر سروش علیه حوزه و روحانیت واکنش نشان داد و با پوپولیستی خواندن رفتار سروش، وی را به مطالعه آثار حوزویان توصیه کرد و گفت: آیا واقعا داریم مصلحانه قدم برمی‌داریم یا خدای نکرده با خرافه زایی می‌خواهیم خرافه زدایی کنیم؟ جناب آقای سروش، راه شما یک صفر بزرگ و یک رعد و برق بی باران است که چیزی از آن در نمی‌آید و یک نه بزرگ به تراث است و کشاندن مباحث به فضاهای غیرعلمی و غیرآکادمیک، غلط است. شبکه اجتهاد: استاد ابوالقاسم علیدوست عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه …

آیت‌الله سیدجعفر کریمی دیوکلایی، مسئول شورای استفتائات رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ظهر امروز در ۹۰ سالگی در قم دار فانی را وداع گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله سید جعفر کریمی، از علما و اساتید حوزه علمیه، ظهر امروز درگذشت. او که از شاگردان آیات عظام شاهرودی، حکیم، خویی، میرزا هاشم آملی و بیش از همه امام خمینی به شمار می‌رفت، سالیانی مسئولیت شورای استفتائات امام و رهبری را عهده‌دار بود. مرحوم آیت‌الله کریمی وصی امام خمینی در وجوه شرعیه نیز بود. کشف الحقائق عن الفقه الجعفری و تقریرات فقه آیات حکیم و حلی از تألیفات …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی از تقوای شیخ مرتضی انصاری (ره) در بیان اشکالات علمی می‌گوید:

شبکه اجتهاد: ویروس کرونا ضمن ایجاد تغییرات در سبک زندگی مردم، بر رفتار مذهبی و دینی آنان تاثیر گذاشته و سؤال‌های زیادی را در حوزه الهیات، اخلاق و فقه برای متدینان و متشرّعان پدید آورده است. هدف ما در این نوشتار کوتاه، بررسی حکم فقهی این تغییرات و رفتارهای تازه و نوپیدایی است که در اثر ظهور این ویروس پدید آمده است. احکام تغییرات با استدلال بسیار کوتاه بیان می‌شوند تا در وقتی دیگر به شرح و بسط آنها بپردازیم. ویروس کرونا زلزله‌ای در فرهنگ، اقتصاد، اخلاق و الهیات ایجاد کرده است. به طوری که می‌توان گفت جهان پسا کرونا …

اداره امور دینی و خیریه دبی کتابی را با عنوان «اجتهاد در اسلام و اهمیت آن در زندگی مسلمانان”» به قلم شیخ احمد عبدالعزیز الحداد مفتی ارشد و مدیر دارالافتاء دبی منتشر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، اداره امور دینی و خیریه دبی کتابی را با عنوان «اجتهاد در اسلام و اهمیت آن در زندگی مسلمانان» به قلم شیخ احمد عبدالعزیز الحداد مفتی ارشد و مدیر دارالافتاء دبی منتشر کرد تا در اختیار عموم خوانندگان قرار گیرد. این کتاب درباره اجتهاد به عنوان یکی از مسائل مهم و اصیل معرفتی در اسلام نگاشته شده است. کتاب به زبانی ساده و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در اعتبار سنجی احادیث، دو منهج معروف وجود دارد؛ روشِ «وثوق سندی» و «وثوق صدوری»؛ دانش رجال، وثوق سندی کاربرد بیشتری دارد؛ معظم نظریاتِ آیت‌الله خویی (ره)، نشان می‌دهد که ایشان قایل به وثوق سندی هستند و برای همین است که شهرت عملی و روایی را باعث اعتبار روایت نمی‌داند و یا این که مشایخ اجازه باید شخصاً توثیق شوند [خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۱: ۷۲ و ۷۳]. ملاک حجیتِ یک حدیث را به اعتبار سند آن می‌داند. [خویی، مصباح الاصول، ج ۱: ۱۴۱]. اما با آن هم، آیت‌الله خویی نتوانسته از وثوق صدوری دست بردارد؛ …

صبح ‌امروز بیانیه مشترکی از سوی مراجع تقلید قم در رسانه‌ها منتشر شد که در شرایط ویژه جهانی، مردم را به مناجات در شب جمعه آخرسال و قربانی کردن دعوت کرده و توصیه‌هایی داشتند. شبکه اجتهاد: صبح امروز بر روی خبرگزاری‌‌ها و پایگاه‌های خبری از جمله خبرگزاری حوزه، اطلاعیه‌ای منتشر شد که آیت‌الله مکارم شیرازی و دیگر مراجع معظم قم به‌صورت مشترک در قالب بیانیه‌‌ای توصیه‌هایی برای مردم شریف ایران در شرایط حساس این روزهای جهان داشتند. بیانیه با دعای سال تحویل آغاز و با اشاره به فراگیر شدن تهدید آمیز بیماری کرونا، ضمن درخواست رعایت توصیه‌های پزشکی، مردم را …

اصلاً خوب نیست که ما از القاب دانشگاهی و همین‌طور از القاب جدید استفاده کنیم. همان وزانت و جاافتادگی القاب پیشین کفایت می‌کند. نیازی نیست که القاب جدیدی اختراع کنیم که باری از نظر معنا ندارد. اگر قرار شد القاب جدیدی جعل شود از القاب دانشگاهی استفاده کنند، ولی همان القاب قدیم اولویت‌دارند. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از آفت‌هایی که به ویژه در دهه اخیر گریبان حوزه علمیه را گرفته، رشد «آیت‌الله»‌هایی است که معلوم نیست با ضابطه علمی و عینی به این مرتبه رسیده‌اند یا خیر. القاب حوزوی اگرچه مسئله‌ای عرفی میان حوزویان است، ولی رقابت برای تعنون آن، …