اجتهاد و اصول فقه

مسیر رسیدن به درجه اجتهاد، خیلی طولانی‌مدت است و نباید انتظار داشت که از این قریب یک دهه‌ای که دوره‌های تخصصی سطح سه و سطح چهار در حوزه‌های خواهران شکل‌گرفته است، خروجی مجتهده هم داشته باشد. البته نظر شخصی بنده این است که اصلاً حوزه خواهران نباید به آن سمت‌وسو حرکت کند. الآن در حوزه‌های برادران هم یک تقارن و …

شبکه اجتهاد: سیدمحمدرضا فرزند سیدمحمدباقر موسوی گلپایگانی در سال ۱۳۱۶ قمری در «گوگد» گلپایگان دیده به جان گشود. پس از چندی جهت فراگیری علوم اسلامی به اراک عزیمت کرد و از محضر آیت‏‌الله شیخ عبدالکریم حائری بهره جست. پس از تأسیس حوزه‏ علمیه‏ قم، به این شهر مهاجرت کرد و بعد از درگذشت آیت‌الله حائری، به تدریس خارج فقه و …

شبکه اجتهاد: امروزه دسترسی به احوالات و آرای مشاهیر و عالمان دینی چندان دشوار نیست. به راحتی می‌توان چند دکمه را فشرد و مهم‌ترین اطلاعات را به دست آورد. دسترسی به سرگذشت بزرگان دینی البته در گذشته به این سادگی مقدور نبود. همین امر سبب رهزنی‌هایی می‌شده و برخی را به خطا در تاریخ‌نگاری می‌کشانده است. حاجی خلیفه (۱۰۶۷-۱۰۱۷)؛ تاریخ‌نگار تُرکی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: علامه محقق، فقیه عالی‌قدر، مفسر کم‌نظیر، استاد معارف قرآن و عترت، متفکر و جامع معقول و منقول آیت‌الله حاج سیدمحمود مجتهدی سیستانی از شخصیت‌های کم‌نظیر شیعه در عصر حاضر بود. ایشان برادر کوچک‌تر مرجع عالی‌قدر آیت‌الله سیدعلی سیستانی (دامت برکاته) است. تولد: آیت‌الله سیدمحمود مجتهدی سیستانی در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی در شهر مشهد در بیت علم …

رئیس اتاق فکر جامعهالمصطفی العالمیه، زمان شناسی را از ملزومات برخورداری از قدرت تولید علم و دانش تمدن ساز عنوان کرد و یادآور شد: همانطور که رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب فرمودند؛ فقه تمدنی نیازمند مختصات خاصی است که آن را نمی‌توان صرفاً با شعار ایجاد کرد؛ بایستی فقیه آگاه به زمان و زمانه و نیز آشنا …

شماره جدید دو فصلنامه «کتاب شیعه» ویژه تراجم، کتاب‌شناسی، نسخه پژوهشی و نقد کتاب، در ۱۱ بخش «مقالات عربی»، «مقالات فارسی»، «زندگی‌نامه‌های خودنوشت»، «اجازات»، «نامه‌های ناموران»، «نکته‌ها و فوائد نسخه‌ها»، «کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی»، «نقد و معرفی»، «اسناد، ‌وصایا، مکتوبات»، «آثار نویافته» و «کتاب پیوست» به همت مؤسسه کتابشناسی شیعه چاپ و روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره ۱۳ و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: همواره ترجیع بند توصیه‌های مقام معظم رهبری به مسئولین کشور، استفاده از ظرفیت‌ها و توان بالای جوانان انقلابی بوده است. معظم‌له چندی پیش نیز در بیانیه گام دوم انقلاب، ضمن اینکه انقلاب را در «دوّمین مرحله‌ی خودسازی و جامعه‌پردازی و تمدّن‌سازی» دانستند، بر نقش محوری جوانان در تحقق این آرمان تاکید ورزیدند. چند روز پس از آن …

نظام اجتماعی مرکب از بخش‌های متعددی است که این بخش‌ها، هر یک علت شکل‌گیری بخش دوم است. این را باید ما بامطالعه بیشتر و با بررسی نظام‌های اجتماعی غربی بفهمیم که وقتی می‌گوییم ساختارها و سازمان‌های غربی متناسب با مکتب و ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر جوامع غربی است، به چه معناست؟ به اعتقاد ما نظام اجتماعی غرب یک ارتباط …

مریم احمدی با خاطرنشان کردن اینکه حوزه‌های علمیه پاسخگوی نیازهای جامعه امروز نبوده است، گفت: متأسفانه دروسی که وجود دارد تنها اختصاص به حوزه دارد و در آن نیازهای جامعه بسیار کمرنگ است درحالی‌که حوزه‌های علمیه نه ‌تنها نیازهای امروز بلکه نیازهای آینده را نیز باید مدنظر داشته باشد و اگر این روند ادامه پیدا کند فاصله آن‌ها با جامعه …

مرجعیت صد جزء دارد، یکی فقه و علم است، دومی عدالت است، ۹۸ جزء آن مدیریت است. بحث نفوذ در بیوت مراجع از گذشته سابقه داشته است و عده‌ای می‌خواهند با استفاده از منطقه الفراغ‌های سیاسی فاصله و اختلاف بیندازند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر صفاءالدین تبراییان، استاد، نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر درباره «تاریخ مرجعیت و حوزه‌های علمیه» با …

علامه حلی با تفریع فروع فقهی و توسعه استدلالات و گاه با تولید قواعد عام اصولی و فقهی، کشف مدالیل جدید از کتاب و سنت و مناقشه در اجماعات ادعاشده، رأی خود را در مسائل مهمی که از دیرباز میان فقهای اسلامی مطرح بوده را بیان کرده و با همین روش، به حل مسائل نوپیدا در جامعه اسلامی پرداخته است. …

اختصاصی شبکه اجتهاد: تاریخ حوزه‌های علمیه نشان می‌دهد که خواهران طلبه، هیچ‌گاه به لحاظ علمی، به جایگاه درخوری نرسیده‌اند. همین که برای تمثیل به اجتهاد خواهران، همواره به یکی دو مثال مانند بانو مجتهده امین و اخیراً بانو صفاتی اکتفا می‌شود و مثال‌های بانوان مجتهده مشهور، حتی به عدد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد، مؤید این ادعاست. کدام کتاب فقهی …

مرحوم شیخ ابوالحسن مازندرانی که از تلامذه مرحوم شیخ زین‌العابدین مازندرانی بود نقل کرده است که ما در مرض وفات و بیماری جناب شیخ انصاری، همراه با استادمان شیخ زین‌العابدین، از کربلا به نجف رفتیم. شیخ مرحوم در بستر بیماری خوابیده بود و وقتی‌که بالین او رسیدیم، شیخ انصاری فرمود من از مال دنیا، غیرازاین انگشتر و پوستین، چیزی ندارم …

مدیر گروه فقه جامعه المصطفی بانوان با اشاره به اینکه سرفصل‌های دروس خواهران با توجه به نیازهای آنان تنظیم گردد و از مطالب غیرضروری پرهیز شود، گفت: درعین‌حالی که رشته‌های تخصصی مانند تبلیغ، کلام و اصول در حوزه ایجادشده است، اما حوزه باید تخصص و شاخص‌تر در علوم مخصوص بانوان ورود پیدا کند. اختصاصی شبکه اجتهاد: بعد از انقلاب اسلامی، …

ایشان بنا به طبع خود، مایل بودند موضوعاتی را انتخاب کنند که در جمهوری اسلامی ایران، چالشی حقوقی به شمار می‌آید. از این رو ایشان برای دست‌یابی به راه‌حل‌های فقهی برای حل معضل‌های حقوقی که تجربه‌ی اسلامی با آن مواجه است، بدون تخطی از قواعد قاطع اجتهاد، تلاش می‌کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از فعالیتهای بزرگ علمی مرحوم آیت‌الله …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسب سالروز رحلت شیخ اعظم انصاری حجت‌الاسلام حسین منافی، از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه قم، برخی ابداعات اصولی شیخ انصاری را بازگو کرده است. او چندی پیش، مجموعه ابداعات اصولی شیخ انصاری را در کتابی تحت عنوان «مبانی اصولی شیخ اعظم انصاری» منتشر کرده بود. بدون شک یکی از اسطوره‌های متأخرین فقها، شیخ اعظم انصاری …

اختصاصی شبکه اجتهاد: طرح ملی مشق اجتهاد، به سفارش میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی و با عاملیت مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) قم، امسال آغاز به کار کرد. این طرح که به دنبال آشناکردن عملیاتی طلاب نخبه سطح ۳ و ۴ حوزه های علمیه با روش تحقیق و روش شناسی اجتهاد بود، پس از برگزاری دوازده کارگاه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: محمد دانش زاده قمی مشهور به محمد مؤمن، روحانی و فقیه ایرانی در سال ۱۳۱۶ در قم به دنیا آمد. او از مجتهدین معاصری بود که از اواسط دوره اول شورای نگهبان از سال ۱۳۶۲ با حکم بنیانگذار کبیر انقلاب امام خمینی به عضویت فقهای شورای نگهبان منصوب شد و تا پایان حیات خود در این شورا …

اگر حوزه علمیه مقدسه قم که امید شیعه و انقلاب و نظام جمهوری اسلامی است مدیریتی روش مند و عالمانه را به انجام برساند و گذشته پر از تحولات متنوع و منتشر را در یک تحلیل دقیق، شناسایی کند و یک برنامه ریزی مناسب و هدفمند بر اساس این اطلاعات داشته باشد می‌‌‌‌تواند مشکلات جامعه را حل کند و برای …

همزمان با سالروز درگذشت «حاج میرزا حسین نوری» معروف به «خاتَمُ المُحدِّثین»، در گزارشی زندگینامه، تالیفات و معروفترین و معتبرترین اثر او، «مُستَدرک الوسایل» را مرور می‌کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، میرزا حسین نوری، مفسر، شاعر، محدث و چهره سرشناس علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری به شمار می‌آید. او در هجده شوال ۱۲۵۴ ق. در روستای یالو، از روستاهای …

اسلام‌گرایان اهل‌‌‌سنت، برای ایران، هم‌پیمان تاکتیکی هستند نه هم‌پیمان راهبردی. بر این اساس، در صورتی که منافعشان ایجاب کند با نظام ایران هم‌پیمان می‌شوند و هنگامی که متحدی قوی‌تر از ایران در منطقه پیدا کنند، با آن هم‌پیمان می‌شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی با موضوع «الگوی بایسته جمهوری اسلامی جهت تعامل با اسلام‌گرایان اهل‌ سنت» با حضور دکتر …

شبکه اجتهاد: این سطور، یادداشتهایی پراکنده در مورد محدث نوری است که امید است اهل تحقیق را به کار آید. در واقع، موادّ خام برای کاری گسترده است که چون به حسب امکانات ظاهری، فعلاً امیدی به سامان یافتن آن ندارم، در اینجا می‌نویسم، شاید دیگران در همین مرحله، از آن بهره گیرند. و لعلّ الله یحدث بعد ذلکنوری أمراً. …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله محمد مؤمن از جمله فقهایی است که درباب فقه حکومتی آثار فراوانی از خود برجای گذاشته است. این فقیه فقید که از شاگردان طراز اول حضرت امام خمینی(ره) بوده است، تقریرات درس مکاسب محرمه و بیع امام(ره) را انجام داده است و با حواشی خود امام(ره) به چاپ رسیده است. علاوه بر این تألیفات بسیار مفصلی درباره چیستی …

شبکه اجتهاد: آشنایی من با مرحوم آیت‌الله مؤمن به زمان تحصیل دوره‌های مقدماتی حوزه علمیه قم بر می‌گردد. بعد از آن و تا دوران دروس خارج فقه و اصول که از محضر حضرت امام خمینی(ره) و سایر مراجع عظام تلمذ می‌کردیم با هم بودیم. ایشان اصالتاً سمنانی بودند اما سال‌های متمادی قبل از شروع تحصیل با خانواده در قم زندگی می‌کردند …

برگزیده کتاب سال حوزه با بیان اینکه عرضه کتاب کافی به امام زمان(عج) قابل اثبات نیست، گفت: نخستین کسی که کافی را به ضعیف و قوی تقسیم‌بندی کرد علامه مجلسی بود. ایشان در مقدمه مرآه بیان می‌کند که این تقسیم‌بندی صرفاً در روایات متعارض قابل کاربرد و تأثیر است، ولی برخی به این مقدمه بی‌توجه هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، …

شبکه اجتهاد: مسئله احیای تمدن نوین اسلامی، فهرستی از مسائل و مباحث را با خود همراه دارد که می‌تواند موضوع تأمل و گفتگوی جدی باشد. اگر بخواهیم ‌‌این فهرست مسائل و مباحثی که حول احیای تمدن نوین اسلامی ‌شکل می‌گیرد را طبقه‌بندی کنیم، در چهار محور اصلی حائز اهمیت است که تحت عنوان «شریعت»، «عدالت»، «معنویت» و «علوم انسانی اسلامی‌» …

شبکه اجتهاد: پیام رهبر معظم انقلاب در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی بسیار پراهمیت است و فضلای حوزه علمیه این پیام را با دقت مورد مطالعه قرار خواهند داد. در این پیام نکات فراوانی وجود دارد که به آن می‌پردازم. اولین نکته؛ جامعیّت پیام است که حاکی از نقش مهم ولایت‌فقیه در رهبری امت و یکی از برکات این اصل …

اوایل پیروزی انقلاب، جمعی اصرار داشتند که ایشان نیز منزلشان را کنار منزل برخی دیگر از مراجع مثل مرحوم منتظری یا مسئولان نظام برای حفاظت بهتر از ایشان، قرار بدهند ولی ایشان این مطلب را نپذیرفتند. وقتی کسی به خانه ایشان می‌رفت، واقعاً شیفته سادگی ایشان می‌شد. یک راه‌پله تیز وجود داشت که وقتی از آن بالا می‌رفتیم دو اتاق …

نشست علمی «کاربرد استصحاب تعلیقی در احکام فقهی» روز چهارشنبه، اول اسفند ۱۳۹۷، در سالن همایشهای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برگزار شد. در این جلسه که به همت انجمن اصول فقه حوزه علمیه قم برگزار شد، حجج‌اسلام قدیرعلی شمس و محمد تعظیمی‌فر، به ارائه پرداختند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ابتدای جلسه، حجت‌الاسلام سید صادق محمدی ریاست انجمن اصول …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آغاز پنجمین دهه انقلاب اسلامی ایران و در پیش رو بودنِ ولادت حضرت زهرا (س) و روز زن، فرصت مناسبی برای بررسی وضعیت حوزه‌های عملیه خواهران از ابتدای انقلاب اسلامی است. در این گزارش، آنچه بر حوزه علمیه خواهران از ابتدای انقلاب گذشت را مرور می‌کنیم. تأسیس رسمی سال ۱۳۶۳ بافرمان بنیان‌گذار انقلاب اسلامی، تجمیع مدارس علمیه …