حکومت و قانون

جلسه دفاعیه پایان نامه حجت‌الاسلام سیدمصطفی سیدی با موضوع «مبانی فقهی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در مذاکرات بین الملل» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین جعفر زنگنه شهرکی در مقام استاد داور، برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، تدوینگر این پایان نامه با بیان اینکه انسان موجود اجتماعی است و بسیاری از امورزندگانی او در ارتباط با سایر ملتها و دولتها، شکل می‌گیرد، لذا هرکشوری نیاز دارد که با سایرین، رابطه داشته باشد تا احتیاجات لازم خود را برطرف نماید گفت: جهانی که درآن زندگی می‌کنیم دارای کشورهای بسیاری اعم از کشورهای اسلامی وغیر اسلامی، می‌باشد که بصورت طبیعی بین این …

حضرت آیت‌الله‌خامنه‌ای در بیانیه‌ای، اهانت اخیر یک نشریه فرانسوی به ساحت نورانی پیامبر اعظم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌و‌سلّم را محکوم کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن بیانیه‌ی رهبر انقلاب اسلامی به شرح زیر است: بسمه‌تعالی؛ گناه بزرگ و نابخشودنی یک نشریّه‌ی فرانسوی در اهانت به چهر‌ه‌ی نورانی و قدسی حضرت رسول اعظم (صلّی الله علیه و آله) بار دیگر عناد و کینه‌ی شرارت‌بار دستگاه‌های سیاسی و فرهنگی دنیای غرب با اسلام و جامعه‌ی مسلمانان را آشکار ساخت. بهانه‌ی آزادی بیان برای محکوم نکردن این جرم بزرگ که از سوی برخی سیاستمداران فرانسوی گفته شده کاملاً مردود و غلط و عوام‌فریبانه است. سیاستهای عمیقاً …

آیت‌الله نوری همدانی ضمن محکوم کردن آتش زدن قرآن کریم، از سران کشورهای اسلامی و سازمانهای بین المللی خواستند نسبت به این موضوع واکنش جدی نشان داده و مانع از تکرار این قبیل جریانات شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی با صدور پیامی اقدام شرم آور اهانت به ساحت مقدس قرآن کریم را محکوم کرد. متن بیانیه معظم‌له بدین شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم اقدام شرم آور اهانت به ساحت به مقدس قرآن کریم موجب تألم خاطر همه انسان‌های آزاده گردید. بی شک این اقدام سبک سرانه با پشتیبانی اندیشکده‌های صهیونیستی و آمریکایی در راستای اسلام …

جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ا اقدام شنیع توهین به قرآن و همچنین بازنشر کاریکاتورهای اهانت‌آمیز نسبت به رسول اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلم) را محکوم کرد و تاکید نمود: نهادهای بین‌المللی اسلامی و اندیشمندان جهان اسلام، خط خبیث اسلام‌ستیزی را بشناسند و ریشه‌های این شجره ملعونه را قطع کنند. اهانت به ساحت مقدس نبی اکرم(ص) و قرآن کریم با بهانه آزادی عقیده در حقیقت ذبح آزادی و مثله مثله کردن جنایت‌آمیز عقیده است. به گزارش شبکه اجتهاد، متن بیانیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در محکومیت اهانت به ساحت مقدس قرآن مجید و پیامبر اسلام در کشور …

اگر فردی اطمینان یا گمان دارد در آینده ممکن است شخصی مرتکب فساد شود باید زمینه‌های فساد را گزارش دهد تا از وقوع فساد پیشگیری کند. شایان توجه است رفع منکر و دفع منکر یک نتیجه دارد و آن نتیجه، ریشه‌کن کردن فساد است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری، در سومین جلسه کرسی الگوی قضای اسلامی با موضوع «مبارزه با فساد و افشاگری آن در مبانی اسلامی» با طرح سوالاتی اظهار کرد: پرسش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه آیا بر مردم واجب است مقدمات فسادی را که انجام‌شده یا هنوز اتفاق نیفتاده است …

شبکه اجتهاد: مطهری، ساخته‌های فرهنگیِ ناظر به قیامِ امام حسین – علیه‌السلام – را آغشته به تحریف می‌دانست و این تلقّی را در کتابِ «حماسه حسینی»، بسط داد. او می‌گوید تحریف به‌معنیِ عملی است که در اثرِ آن، واقعیّتی به‌صورتِ واژگونه و ناصواب، به دیگران منتقل شود. به‌بیان‌دیگر، تحریف عبارت است از تصرّف و تغییر در روایتِ یک واقعیّت که موجبِ معکوس‌شدن یا دست‌کم مخدوش‌شدنِ برداشتِ مخاطب از آن واقعیّت گردد. تحریف، بر دو گونه است: تحریفِ لفظی و تحریفِ معنوی. تحریفِ لفظی آن است که در صورتِ واژه ها و و ظاهرِ عبارات، دست برده شود، به‌گونه ای‌که کلام، …

تلاش رئیس جمهور مصر، برای اعطای حق صدور فتوا به وزارت دادگستری مصر و حذف این بخش در دانشگاه الازهر، در راستای ایجاد محدودیت برای شیخ الطیب و دانشگاه الازهر است. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از روزنامه رای الیوم، با تشدید اختلافات بین شیخ الازهر و رئیس جمهور مصر، به نظر می‌رسد تلاش برای اعطای حق صدور فتوا به وزارت دادگستری مصر و حذف این بخش در دانشگاه الازهر، در راستای ایجاد محدودیت برای شیخ الطیب و دانشگاه الازهر است. احمد الطیب شیخ الازهر از پارلمان مصر درخواست کرد اجازه دهد چند تن از نمایندگان در جلسه عمومی …

یکی از محورهای قابل توجه در موضوع عاشورا که تاکنون نیز کمتر به آن پرداخته شده، بررسی تاثیر و نقشی است که این حرکت بزرگ در فقه سیاسی ما داشته است که این مقاله جهت تبیین آن سامان یافته است. نویسنده در این مقاله، به تبیین انعکاس حرکت امام حسین (ع) در فقه سیاسی و بازگویی نوع استناد به آن، نقش آفرینی در دیدگاه فقهای شیعه پرداخته است.

در اینجا به بررسی بدعت و جوانب آن می‌پردازیم تا فرق میان بدعت از یک طرف و مشروع بودن اختلاف میان مسلمین و حتی مشروع بودن اجتهاد و نوآوری در اسلام از طرف دیگر، واضح شود و از طریق این تمایز، جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در قبال این دو مساله روشن گردد و مشخص شود که آیا لزوم برخورد با بدعت، مستلزم مخالفت با نوآوری‌های فکری است – همانطور که در نزد برخی مسلمین اینگونه است – و یا بین این دو، ارتباطی وجود ندارد؟ شبکه اجتهاد: اسلام به جهت حمایتی که از پیروان خود در …

آیت‌الله علوی گرگانی با اشاره به اینکه ماه محرم زمینه‌ای برای احیای دو فریضه الهی امر به معروف و نهی از منکر است، گفت: قطعا امر به معروف و نهی از منکر وظیفه همگان است و تمام آحاد ملت موظفند به آن جامه عمل بپوشانند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیام آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی به مناسبت هفته امر به معروف و نهی از منکر به این شرح است: بسمه تعالی قال الله تبارک و تعالی: «الَّذینَ إِن مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَآتَوُا الزَّکاهَ وَأَمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ» ماه محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر و غلبه …

حقوق بشر و کرامت انسان بر پایه توحید و ولایت و عدالت با احیای فطرت انسانی و در صورت خودسازی فردی و اجتماعی و ساخت جامعه بر مدار ایمان و عمل صالح و مقاومت و نفی ستم گری و ستم کشی و مبارزه با طاغوت و تضمین عینی آن با سازکار اجرایی و فرهنگ سازی قابل تحقق است. شبکه اجتهاد: آنچه می‌خوانید متن سخنان استاد عباس کعبی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و عضو هیأت رییسه مجلس خبرگان رهبری با عنوان «عرصه‌های حقوق بشر اسلامی در مقایسه با اعلامیه حقوق بشر غربی و پیشنهادهایی برای اجرایی نمودن آن» که …

به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی؛ کتاب «کرامت و حقوق انسان در نهج‌‍‌‌البلاغه» و کتاب «اقتصاد در نهج البلاغه» به قلم استاد محمد حکیمی به بازار نشر رسید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به تازگی کتاب «اقتصاد در نهج البلاغه» به قلم استاد محمد حکیمی را چاپ و روانه بازار نشر کرده است. «اقتصاد در نهج البلاغه» کتاب توحید و خداشناسی ناب و خالص است و از ویژگی‌های اصلی این کتاب ارزشمند دفاع از حقوق بینوایان، ستمدیدگان و تهیدستان است که با واژگانی قاطع و کوبنده و تعبیرهایی با صلابت، باز پس گیری …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم گفت: یکی از شرایط در گزارشگری فساد محرمانه ماندن هویت گزارش‌دهندگان، درصورت خوف ضرر و مفسده است. اگر افشای هویت به مصلحت نباشد و جلوی فساد هم گرفته نشود، مساله باید محرمانه بررسی شود. به گزرش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی در دومین جلسه از سلسه نشست‌های «الگوی قضای اسلامی در تراز جمهوری اسلامی ایران» که به صورت وب کنفرانس با موضوع «مبارزه با فساد و افشاگری آن در مبانی اسلامی» برگزار شد، به بیان مصادیق «جواز گزارشگری فساد» در متون فقهی پرداخت و گفت: با توجه به آموزه‌های فقهی جواز هجو و غیبت …

انقلاب اسلامی به تعبیر رهبر بزرگوار باید پنج مرحله را هم طی کند. این انقلاب باید تبدیل به نظام بشود که شده است. تبدیل به دولت یعنی حکمرانی اسلامی بشود. ما الان در این مرحله‌ایم. اگر به تحقق حکمرانی اسلامی کمک نکنیم به عدالت کمک نکرده‌ایم. عدالت‌خواهی اگر در این مسیر نباشد و به این وسعت نباشد عدالت‌خواهی کور است و به نتیجه نخواهد رسید. بعد هم باید جامعه‌ی اسلامی و تمدن اسلامی درست شود. آیا این تمام عدالت است؟ نه، این بخشی از آن طرح بزرگی است که نبی اکرم صلی‌اللَّه‌علیه‌وآله‌وسلّم برای عالم دارند و ذیل طرح نبی اکرم …

زمانی‌که حضرت امیر (علیه‌السلام) به حکومت رسیدند، این امتیازات را از زرسالارانِ قدرت‌طلب پس‌گرفته و تمام استاندارانِ بنی‌امیه را عزل کردند؛ و این به‌معنای حذف این جریان از قدرت بود؛ و در گام بعدی، تمام آن‌چه به‌ناحق از بیت‌المال گرفته بودند را از آن‌ها پس‌گرفته و در این راه کوتاه نیامدند. به گزارش شبکه اجتهاد، یازدهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی گروه فقه بین‌الملل و گروه منطق فقهی ـ حقوقی مواجهه با مخالفان موسسه فتوح اندیشه، با موضوع «مدیریت مخالفان در سیره حکومتی نبوی و علوی» با ارائه حجت‌الاسلام ‌والمسلمین دکتر جواد سلیمانی در قالب «حضوری ـ وبیناری» برگزار گردید. …

عضو مجلس خبرگان رهبری، فقه را عاری از گونه‌شناسی باغیان می‌داند و معتقد است: این بحث به‌صورت صریح در فقه بیان ‌نشده است که در اطلاق باغی و تمایز آن با عناوین دیگر، چه اموری مؤثر است اما می‌توان با توجه به شرایطی که برای اطلاق باغی بیان کردیم، یک تقسیم‌بندی را بر اساس ملاک‌های «بغات دارای سرکرده و عدم آن»، «دارای مکان مستقل و یا بدون مکان مستقل»، «دارای قدرت و یا بدون قدرت» و یا اینکه «شبهه‌ای اساسی آن‌ها را به شورش وا‌داشته است و یا بدون شبهه شورش می‌کنند» انجام دهیم. به گزارش شبکه اجتهاد، نهمین نشست …

آیین مقدس اسلام که داعیهٔ وحدت‌انگاری دین با سیاست و حکومت دارد، این انتظار از فقه آن می‌رود که به تبیین و تقدیر دقیق مسائل سیاسی و اجتماعی و از جمله مقوله آزادی بپردازد. این کتاب برای نخستین بار مقوله آزادی را در عرصه‌های فردی، اجتماعی و سیاسی با اتکا به مبانی فقهی و مقایسه آن با فلسفه سیاسی و حقوق، مورد تحلیل و تقریر قرار می‌دهد. شبکه اجتهاد: کتاب آزادی در فقه و حدود آن، برای نخستین بار مقوله آزادی را در عرصه‌های فردی، اجتماعی و سیاسی با اتکا به مبانی فقهی و مقایسه آن با فلسفه سیاسی و …

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: در تزاحم بین منافع شخصی و عمومی، منافع عمومی از نظر شرعی مقدم است؛ پس جلوگیری از فساد توام با افشاگری رسانه‌ای مقدم بر حفظ ﺣﺮﻣﺖ مفسدین می‌شود و از نظر شرعی جایز است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی در نخستین جلسه از سلسله نشست‌های کرسی علمی «الگوی قضای اسلامی با موضوع مبارزه با فساد و افشای آن در مبانی اسلامی»، مهم‎ترین راهکار مبارزه با فساد را افشای آن دانست و با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی در اهمیت گزارشگری فساد اظهار کرد: همان‌طور که رهبر انقلاب فرموده‌اند، یکی از کارهای …

کتاب «جان شیرین؛ حقوق حیوانات در متون اسلامی» به قلم علی رضایی بیرجندی در ۲۳۲ صفحه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در چند هزار سال گذشته استفاده نابجا از حیوانات چنان گسترش یافته است که از گذشته تاکنون شاهد نمونه‌‌های فراوانی از تضییع حقوق حیوانات هستیم؛ از متون اسلامی در می‌یابیم انسان بر حیوانات تسلط دارد، اما این به معنای بهره برداری مطلق و نامحدود نیست. انسان‌‌ها باید عاقلانه و بر اساس حق و رحمت، رابطه شان را با حیوانات تعریف کنند و از آن‌‌ها در محدوده عقل و شرع استفاده نمایند. اثر پیش رو تلاشی برای توجه به …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حقوق بشر اسلامی، موضوع پر چالش و پر حاشیه‌‌‌‌ای است و در طول دهه گذشته بحث‌ها و انتقادات پر حرارتی را به خود دیده است. فعالیت‌های ژورنالیستی خبرگزاری‌ها و شبکه‌های ماهواره‌‌‌‌ای خارجی و همچنین موضع‌گیری منفی جریان‌های چپ و جریان‌های مخالف نظام آتش این تنور را داغ تر کرده است. اولین و مهم‌ترین چالش حقوق بشر اسلامی، وجود آن است؛ مخالفین همواره به استناد دلایلی که بعداً اصالت آن را بررسی‌‌‌ می‌کنم اعتقاد دارند چیزی به نام حقوق بشر اسلامی وجود ندارد، یعنی اسلام به این مطلب توجه نداشته و تجویزی برای آن ندارد. در مقابل، موافقین …

شبکه اجتهاد: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان امسال به دهه‌ی دوم ذی‌حجه، دهه‌ی ولایت، اشاره کردند و روایتی از امام باقر(علیه‌السّلام) قرائت کردند با این مضمون که در اسلام به هیچ چیزی مانند ولایت تأکید نشده است. در این یادداشت به بررسی مفهوم این حدیث براساس اندیشه امام خمینی و رهبرانقلاب می‌پردازیم. یکی از احادیث مشهور درباره‌ی ولایت، حدیثی است که از امام محمد باقر(علیه‌السّلام) نقل شده و بیانگر اصول دین در پنج مورد (نماز، روزه، حج، زکات و ولایت) و برتری ولایت بر سایر ارکان است. در این مقاله ضمن برشمردن معنای لغوی و …

یک کارشناس حقوق بین‌الملل و فقه اسلامی معتقد است که کشورهای اسلامی باید با گفت‌وگوها و پژوهش‌های مکرر و همکاری مراجع علمی و جوامع فرهنگی، تبیین مورد وفاقی را از حقوق بشر اسلامی ارائه بدهند و زمینه اجرایی شدن آن را در سطح بین‌المللی فراهم نمایند. به گزارش شبکه اجتهاد،‌ ستاد حقوق بشر قوه قضائیه همزمان با سالروز گرامی‌داشت «حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی»، با دکتر محمود حکمت‌نیا، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام های اسلامی گفت‌وگویی داشته است. متن این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید: تحلیلی از حقوق بشر اسلامی و مهم‌ترین مؤلفه‌های آن ارائه …

آیت‌الله علم الهدی با اشاره به اینکه مخالفت‌ها و موافقت‌های فقهاء با مشروطه، بر اساس مبنای فقهی بود گفت: البتّه نقطه‌ی مشترک تمام فقهای این دو گروه، اعتقاد به ولایت فقیه بود. تمام مباحث دیروز و امروز بر سر همین کلمه است که ولایت فقیه اصل مشترکی بود که همه به آن اعتقاد داشتند و اینطور نیست که بگوییم کسانی که طرفدار مشروطه بودند، مخالف ولایت فقیه بودند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌‌الله سید احمد علم‌الهدی در سلسله جلسات درس خارج فقه حکومتی ولایت فقیه که در مدرسه علمیه عالی نواب مشهد مقدس برگزار می‌شد، در تتبع اقول فقها پیرامون …

ایران با توجه به فتاوا و عالمان روشن‌اندیش که استقلال کشور را مد نظر داشتند، هیچ گاه مستعمره کشور دیگری نبود، البته منظور از سلطه تنها سیاسی نیست. به طور نمونه مرحوم ابراهیم محلاتی در بعد اقتصادی فتوا داده و خرید از تجارتخانه‌های دو دولت انگلیس و روسیه در داخل و خارج از ایران را دارای مشکل اعلام کرد. این فتوا موجب شد اقتصاد آن‌ها با مشکل مواجه شود زیرا استعمار با اینکه رویکرد سیاسی و فرهنگی دارد، اما مسئله مهم آن اقتصاد و سودآوری است. به همین دلیل علمای بسیاری در این مورد جدی وارد شدند. در زمان حاضر …

در دومین نشست تخصصی «بررسی مجازات فرزندکشی مبتنی بر مبانی فقه اسلامی» عنوان شد که مجازات فرزندکشی سبک‌تر از قاچاق کودک است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدامین کیخای فرزانه، مدیر گروه مطالعات قضای اسلامی در دومین نشست تخصصی بررسی مجازات فرزندکشی در فقه اسلامی و حقوق ایران، اظهارکرد: در خصوص فرزندکشی در مبانی حقوق اسلامی نظریاتی مبتنی بر ادله مشخص و مبرهن مطرح است. نظریه نخست امکان‌سنجی کشتن پدر از باب قصاص یا وجود حق قصاص برای پدری که قاتل فرزندش است، نظریه دوم امکان‌سنجی کشتن پدر از باب حد افساد فی الارض (ماده ۲۸۶ قانون مجازات …

شبکه اجتهاد: مناسبات میان خوانش‌های گوناگون از قلمرو دین و تأثیر این خوانش‌ها بر قانون‌گذاری موضوع این نوشتار است. بدون شک، قلمرو دین در حوزه‌های گوناگون ازجمله در ماهیت و گسترۀ قانون‌گذاری آثار زیادی دارد. با ظهور نهاد جدیدی به نام مجلس در مشروطه، اختلاف‌های جدی بین فقها دربارۀ ماهیت قانون‌گذاری به وقوع پیوست. موافقان مشروطه معتقد بودند که ماهیت تقنین عرفی، تطبیق جزئی بر احکام کلی شرعی است. لازمۀ این دیدگاه، قائل‌شدن به قلمروی گستردۀ دین است. براساس خوانشی دیگر، مانند علامه طباطبائی، قلمرو دین در این حوزه با توجه به احکام ثابت و متغیر می‌تواند مورد نقد و …

اولین شماره دوفصلنامه فقه دولت اسلامی (بهار و تابستان ۱۳۹۹) با شش مقاله از سوی اساتید و دانشوران حوزه و دانشگاه، با مدیر مسئولی حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر احمد رهدار، از سوی موسسه مطالعات و تحقیقات اسلامی فتوح اندیشه منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مجله «فقه دولت اسلامی» با رویکرد فقهی خود در صدد است که در سطح مبانی، ساختارها و الگوها، بازتابی از طراحی نظام فقهی دولت اسلامی باشد و سپس راهبردها و راهکارهای اجرایی شدن فقه در لایه‌های مدیریتی دولت اسلامی را که نتیجه پژوهش محققین این عرصه است، ارائه نماید. طلیعه نخستین شماره دوفصلنامه «فقه دولت …

پارلمان مصر اخیراً قانونی تصویب کرد که طی آن اصلاحاتی در قانون چگونگی سازماندهی دارالافتاء این کشور انجام شود؛ مسئله‌ای که استقلال الازهر را زیر سؤال می‌برد. به گزارش شبکه اجتهاد، یکشنبه گذشته طرح اصلاح قانون دارالإفتاء مصر به تصویب پارلمان رسید. براساس این طرح دارالإفتاء مصر مستقل از الازهر، مستقیماً زیر نظر هیئت‌وزیران فعالیت خواهد کرد و نحوه انتخاب مفتی (با تفویض آن به رئیس‌جمهور) و شرایط او نیز تغییر خواهد یافت. احمد الطیب، شیخ الأزهر و نیز نماینده هیئت علمای بزرگ (کبارالعلماء) مصر این طرح را مخالف قانون اساسی مصر و نیز نقض استقلال و نادیده گرفتن اختیارات …

پنجمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی گروه فقه بین‌الملل موسسه فتوح اندیشه، با موضوع «نسبت‌شناسی فقه روابط بین‌الملل با دانش‌های همگون» با ارائه حجت‌الاسلام‌ والمسلمین رسول حکمی و به دبیری حجت‌الاسلام ‌والمسلمین محسن افروغ در قالب «حضوری ـ وبیناری» برگزار گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین رسول حکمی دانشجوی دکتری موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، با اشاره به مقدماتی از قبیل؛ «جایگاه نسبت شناسی در علم»، «امکان دانش فقه روابط بین‌الملل در قالب تبیین معیارهای تمایز علوم» و «ماهیت فقه روابط بین‌الملل» به بررسی نسبت‌شناسی فقه روابط بین‌الملل با دانش‌های همگون در دو بخش «نسبت سنجی با …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش یکی از مدرسین محترم حوزه علمیه قم، یادداشتی را تحت عنوان «پاسخ به شبهه عدم سرایت ایمان و کفر به حقوق شهروندی» در انتقاد از استاد سید مصطفی محق داماد نگاشتند که به‌نظر می‌رسد از جهات مختلف محل مناقشه است؛ لذا در این یادداشت به بررسی آن خواهیم پرداخت. گفتنی است، این جوابیه مورد تایید استاد محقق داماد می‌باشد. ۱- استاد فاضل لنکرانی: چرا و با کدام مدرک و دلیل، ایمان را به قلب منحصر می‌کند؟ در روایات معتبر از امیرمؤمنان علی(ع) رسیده است که: «الْإِیمَانُ مَعْرِفَهٌ بِالْقَلْبِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ» (نهج …