آیین اسلام برای همه مردم و همه زمانها آمـده اسـت، لذا اسلام پاسخگوى همه احتیاجات انسان است، لیکن شکل پاسخگویى به نیازهاى انسان در زمانهاى مختلف فرق میکند که این با دخالت زمان و مکان در اجتهاد قابل تحقق است. آنچه امروز به عنوان مسائل مستحدثه مطرح است، دستاورد عنصر زمان است؛ که پرسمانها و مسائل نوپیدا در حوزههای گوناگون مسایل عبادی تا مسایل معاملات و پدیدارهای طبی و همانند آن را در بر میگیرد. شبکه اجتهاد: بی شک اسلام یک دین جهانی و جاودانی است، لذا جهان شمول است زیرا قرآن، رسالت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله …
توضیحات بیشتر »هشت سوال و جواب مهم در مورد فتوای حجاب
خوب است این افراد به این سوال مهم پاسخ دهند که آیا برای کشوری که محدودیتهایی برای زنان مسلمان وجود دارد طبیب زن لازم است یا نه؟ همچنین دبیر برای مدارس دخترانه و استاد دانشگاه برای دانشگاههای تک جنسیتی و پلیس زن و بازرس زن؟ به گزارش شبکه اجتهاد، انتشار فتوای حجاب دانشجویان مسلمان ترکیه به صورت محدود و از باب ضرورت، عکس العملها و واکنشهای متفاوتی داشت. حجتالاسلام وحید علیاننژاد، در یادداشتی به هشت پرسش و شبههای که پیرامون این فتوای مطرح شده، یا ممکن است مطرح شود را به همراه پاسخ آورده است که در پی میآید. بسم …
توضیحات بیشتر »واکنش به سخنان وزیر ارشاد درباره موسیقی
معاون پژوهش موسسه موضوعشناسی احکام فقهی با اشاره به سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره لزوم آشنایی حوزه با موسیقی و دستگاههای آن تأکید کرد: معتقدم اگر لازم باشد در هر موضوعی ازجمله موسیقی باید ازنظر کارشناسان و متخصصان مربوطه استفاده کنیم و نظر کارشناسی درباره قیود و شرایط غنا و موسیقی تعیین شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حجتالله بیات، معاون پژوهشی موسسه موضوعشناسی احکام فقهی، با اشاره به سخنان وزیر ارشاد درباره لزوم آشنایی حوزه با موسیقی و دستگاههای آن به ایکنا: یکی از موضوعاتی که مورد بحث و بررسی در موسسه موضوع شناسی احکام فقهی …
توضیحات بیشتر »جایگاه مشارکت در اندیشه سیاسی اسلام
ساحت اندیشه سیاسی در اسلام به مثابه نظام منسجم و ساختارمندی، واجد آموزههایی ناب و قدسی و کارویژههایی درخور، برای اداره و تمشیت امور سیاسی، اجتماعی و تربیتی انسانهاست. از اینرو میتوان بازتاب بسیاری از ایدههای اجتماعی امروزین را در نصوص، روایات و آرای متفکران اسلامی به عیان دید و محکی برای ارزیابی و نقد دیدگاههای گوناگون در آن سراغ گرفت. از جمله این ایدهها، مشارکت شهروندان در مدیریت کلان جامعه است که سابقه استقرار و میزان فراگیری آن در هر نظام سیاسی، از سرامدی، کارایی و مطلوبیت نظام مورد نظر حکایت دارد. در همین چارچوب، نظریه مشارکت در اندیشۀ سیاسی در اسلام ، پیشینه و جایگاه منسجم و جاافتادهای، بهصورت منصوص، روایی و جدلی دارد که این امر، خود گواهی بر دیرینگی کاربرد این نظریه است و ضرورت ارزیابی آن در فقه سیاسی اسلام را توجیهپذیر میکند. با وجود این، باید توجه داشت که مشاورت در اسلام، با آنچه در نظامهای سیاسی - حقوقی توسعهیافته از مشارکت مراد میشود، فارغ از تشابه، تمایزاتی هم دارد. در حقیقت نفس مشارکت - مشاورت در اندیشههای اسلامی، بر بنیادی از ایجاد شوق و رغبت در مردم سازمان یافته است و با سازوکارهایی چون: «بیعت»، «نظارت عمومی»، «حقالنصیحه»، «دعوت به خیر» و «امر به معروف و نهی از منکر»از انگاره مشارکت سیاسی، به مفهوم متعارف آن در ادبیات سیاسی بازشناخته میشود. آری مقاله پیشرو از سه زاویه: نخست توجه به جایگاه نظریه مشارکت در منابع اسلامی؛ دوم، بررسی بازتاب مشارکت و مشورت در آرای متفکران اسلامی و سرانجام شناسایی سازمان حقوقی مشارکت در قوانین بالادستی، به موضوع پژوهش مینگرد.
توضیحات بیشتر »فقیه، مهندس نیست!
متن پیشروی میکوشد با طرح دیدگاه شهید صدر در ساخت نظریه اسلامی (فقه نظریه)، روشن کند این فرایند علمی و تلاش فکری و معرفتی، چه نسبت و تشابهی با مهندسی و کار مهندسان دارد! به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام علی الهیخراسانی پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه مشهد، در نقد مقاله دکتر علی پایا با عنوان “فقیه بهمنزلهی یک مهندس”، طی یادداشتی در شماره هفدهم فصلنامه علوم انسانی اسلامی صدرا با عنوان «فقیه، مهندس نیست!» آورده است: فقه، به مثابه ابزار و صناعت و مهندسی نیست! بلکه از جنس معرفت و شناخت عمیق و تولید گزاره و نظریه است. او در …
توضیحات بیشتر »تحلیل فقهی- حقوقی امکان تعمیم ارش مدنی به سایر خیارات
فقها ارش در خیار عیب را خلاف قاعده دانسته و دریافت آن را در سایر خیارات نفی کرده اند. قانون مدنی نیز تنها در بحث خیار عیب از حق دریافت ارش، سخن گفته است و در سایر خیارات راجع به ضمان ارش، سکوت کرده و دریافت آن را مقرر ننموده است. اکثر قریب به اتفاق حقوقدانان نیز، همین شیوه فقها و قانونگذار را ادامه داده و تلاش بسیار در توجیه مواد قانون مدنی در این مسأله نمودهاند. به نظر میرسد از آنجایی که در خیار عیب، ارش زمانی قابل دریافت است که عیب یا همان فقدان وصف سلامت، سبب تغییر در ارزش و قیمت مورد معامله شود نه آنقدر که سبب ازبین رفتن مالیت کالا گردد، نکتهای که هم در قانون مدنی و هم در نظرات فقها و حقوقدانان مشاهده میشود، ماهیت ارش در خیار عیب، ضمانتاجرای مفاد خود قرارداد است؛ بر این مبنا که در هر قرارداد معوضی همانند بیع، طرفین به گونهای غیرصریح اما بدیهی و عرفی، متعهد میشوند که برابری و تعادلی نسبی را میان ارزش عوضین در قرارداد و اجرای آن برقرار نمایند و هریک از طرفین عقد که این تعهد را نقض نماید، باید به گونهای این تعهد را اجرا نماید، به عبارت دیگر ملزم به اجرای آن گردد. بر این مبنا و ماهیت، به نظر میرسد ارش نه تنها خلاف هیچ قاعدهای نمیباشد بلکه در سایر خیاراتی که فقدان عامل مؤثر در ارزش مبیع، سبب نقض تعهد به برقراری تعادل نسبی میان ارزش عوضین گردد، نیز قابل مطالبه میباشد.
توضیحات بیشتر »بررسی فقهی وجوه مسوولیت پزشک در برابر بیماران اورژانسی
در فقه توجه ویژه ای به مساله حفظ نفس محترمه شده به گونه ای که حکم وجوب یا حرمت در صورت تزاحم با حفظ جان خود یا دیگری در بسیاری از موارد تخصیص خورده است.
توضیحات بیشتر »جای مسائل فقهی زیست محیطی بسیار خالی است
عضو فرهنگستان علوم، جای مسائل فقهی زیست محیطی را بسیار خالی دانست و یادآور شد: فقها باید در رساله های خود یک باب را به بیان مسائل شرعی محیط زیست اختصاص دهند و بر حق الناس بودن آن تاکید بورزند. کسی که مقید به نماز اول وقت است، باید برای دفن زباله های خود نیز برنامه دینی داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر سیدمصطفی محقق داماد، حقوق دان برجسته دانشگاه شهید بهشتی در دوازدهمین نشست تخصصی توسعه با موضوع «الهیات محیط زیست با تکیه بر دیدگاه اسلام» که در سازمان مدیریت و برنامهریزی گیلان برگزار شد، با اشاره به سابقه ۱۴۰ ساله …
توضیحات بیشتر »راهاندازی رشته فقه و حقوق اسلامی بهصورت مجازی
شورای گسترش آموزش عالی با ایجاد رشته «فقه و حقوق اسلامی» در مقطع کارشناسی به شیوه الکترونیکی در دانشگاه قرآن و حدیث موافقت به عمل آورد. به گزارش شبکه اجتهاد، شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در جلسه مورخ ۲۵/۲/۹۵ با ایجاد رشته فقه و حقوق اسلامی بهصورت الکترونیکی (مجازی) در مقطع کارشناسی دانشگاه قرآن و حدیث با تأمین شرایط علمی و آموزشی موافقت قطعی به عمل آورد. براین اساس مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه قرآن و حدیث از مهرماه سال جاری، از میان برادران و خواهران علاقهمند به ثبتنام از طریق سایت سازمان سنجش آموزش کشور پذیرش …
توضیحات بیشتر »همایش ملی تقریب مذاهب اسلامی در اندیشه امام و رهبری
همایش ملی تقریب مذاهب اسلامی در اندیشههای امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، آبانماه سال جاری در شش محور اصلی قرآنی، کلامی، فقهی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی، با موضوعاتی چون «تقریب مذاهب در فقه امامیه»، «مقایسه مبانی فقهی تقریب مذاهب در منابع اهل سنت»، و «مقایسه مبانی فقهی تقریب مذاهب و مبانی فقهی تکفیر»، در دانشگاه اراک برگزار میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، زمان برگزاری همایش مذکور در آبانماه ۹۵ در دانشگاه اراک خواهد بود و آخرین مهلت ارسال مقالات به دبیرخانه تا ۲۰ مهرماه سال جاری از طریق پست الکترونیکی همایش به آدرس h-taqribemazaheb@araku.ac.ir در نظر گرفته شده است. …
توضیحات بیشتر »بررسی قاعده «یُغتفر فی الدوام ما لایُغتفر فی الابتداء» در فقه اسلامی
در فقه اسلامی با عبارت هایی از جمله «یغتفر فی الدوام (البقاء، الاستدامه) ما لایغتفر فی الابتداء» مواجه می شویم که از سیاق آن این گونه برمی آید که این عبارت، نزد فقها به عنوان قاعده ای مشهور و مقبول مورد لحاظ واقع شده است. لکن پس از بررسی ردپای این عبارت در کتب فقه و قواعد فقه به نظر می رسد در خصوص خاستگاه اصلی این عبارت و حتی استقلال آن، وحدت نظری وجود ندارد. برخی آن را ذیل قواعد «الدفع اقوی من الرفع» یا «التابع تابع» و یا «المانع طاری» ذکر کرده اند و برخی نیز از آن در مبحثی مستقل نام برده اند. در انتها پس از تحلیل و بررسی گفته ها در خصوص این عبارت و بیان ادله، به نظر می رسد می توان به عنوان نتیجه، آن را نه ذیل قواعد سه گانه مذکور بلکه به عنوان قاعده ای مستقل لحاظ کرد مبنی بر اینکه آنچه ابتدا به آن حرام و ممنوع است در ادامه، دوام و بقای آن حرام و ممنوع نیست.
توضیحات بیشتر »اصطلاحات فقهی؛ بخش نوزدهم: حرف «غ»
اصطلاحات فقهی؛ حرف «غ»
توضیحات بیشتر »تأملی در مبنای حکومتی آیتالله بروجردی
نظریه حکومتی آیت الله بروجردی چیست؟ آیا او مانند استادش آخوند خراسانی فکر می کند و یا به تشکیل حکومت اسلامی باور دارد و یا …؟ به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، به مناسبت سالگرد رحلت فقیه بزرگ آیتالله بروجردی، طی مقالهای که در روزنامه جمهوری اسلامی با عنوان «تاملی بر مبنای حکومتی آیتالله بروجردی» به چاپ رسیده، برای اولین بار به استناد مدارک متقن، بسیاری از نسبتهایی که به ایشان داده شده را نقد میکند. مقدمه ۱- پس از آنکه ملا احمد نراقی یک فصل از «عوائد» خود …
توضیحات بیشتر »با توسعهی علم اصول و دقت در مسائل غیرضروری مخالف بود
آیتالله بروجردی میفرمود: «علم اصول با جذب مباحثی از علوم دیگر و فرض فروع غیرلازم متورم شده و بسیاری از مباحث آن، برای استنباط احکام کاربرد عملی ندارد و جز تضییع عمر نتیجهای نخواهد داشت». میفرمود: «استاد ما آخوند خراسانی با تألیف کفایه خواست علم اصول را خلاصه کند؛ ولی حاشیهنویسان به توسعهی آن افزودند». به گزارش شبکه اجتهاد، سیزدهم شوال امسال (۹۵/۴/۲۸ش) برابر است با پنجاه و هفتمین سالگرد رحلت آیتالله بروجردی. به همین مناسبت مباحثات بخش کوتاهی از کتاب «خاطرات آیتالله ابراهیم امینی» (منتشرشده توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی) را برای انتشار انتخاب کرده است؛ آیتالله امینی در …
توضیحات بیشتر »شروط آیتالله فیاض برای تصدیِ زنان در پُستهای اجرایی
آیتالله فیاض از مراجع تقلید نجف گفت: برای زن مسلمان جایز است مسئولیت هر کاری را که با تکالیف اسلامی او در تضاد نباشد برعهده گیرد، خواه این کار، اجتماعی باشد نظیر ریاست دولت و خواه فردی باشد همچون رانندگی و خلبانی و هیچ تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محمد اسحاق فیاض از مراجع تقلید نجف در پاسخ به پرسش دانشجویی که برای تدوین پایاننامه خود از ایشان سئوالی پرسیده بود، حدود و ملاک حضور زن در فعالیتهای اجتماعی و فردی را تبیین کردند. متن این پرسش و پاسخ به شرح زیر است: …
توضیحات بیشتر »ثبتنام دوره رسمی «فقه مقارن» و «فقه خانواده» در سطح چهار
مرکز تخصصی آخوند خراسانی و مرکز تخصصی طوبی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، در سال تحصیلی جدید ۹۶-۹۵ از میان طلاب برادر و خواهر در دو رشته «فقه مقارن» و «فقه خانواده» در سطح چهار حوزه (دکتری) با اعطای مدرک رسمی، ثبتنام به عمل میآورد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با توجه به تأکید حضرت آیتالله خامنهای مبنی بر اینکه “حوزها باید حرکت به سمت تخصصی شدن را جدی بگیرند و در فقه و اصول و بخشهای مختلف فقهی و دیگر علوم اسلامی تخصص و درجات تخصصی به اجرا گذاشته شود” دو رشته تخصصی «فقه مقارن» و «فقه خانواده» …
توضیحات بیشتر »آیتالله بروجردی یک قدم برای «مرجعیت» و «ریاست» برنداشت
آیتالله صافی گلپایگانی با بیان اینکه بیشک در عصر آیتالله بروجردی، در بین همه علمای فِرَق، کسی اعلم از ایشان در فقه فِرَق نبود، گفت: مرحوم استاد اعظم یک قدم برای «مرجعیت» و «ریاست» برنداشت و در امر ترویج دین و دفاع از حدود و ثغور اسلام و مذهب، آنچه را در توان داشت انجام میداد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی از مراجع تقلید شیعه به مناسبت سالگرد رحلت استاد خویش آیتالله بروجردی نوشت: «سیزده شوال، سالروز رحلت مرحوم استاد اعظم حضرت آیتالله العظمی بروجردی اعلی الله مقامه، زعیم بزرگ شیعه است که در عصر خود، نمونهی …
توضیحات بیشتر »امت اندیشی؛ یک غائب بزرگ در عناصر تشکیلدهنده روش فقه
امروزه خیلی از فتواها هیچ حرمتی برای امت از خود نشان نمیدهند و هیچ رعایتی و تقیدی به چارچوبهای امت و لوازم بقاء امت از خود بروز نمیدهند. بلکه برعکس درهای تفرقه و قتل و اصطکاک و برخورد را به روی مسلمانان گشودهاند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در کنفرانس «علوم اسلامی و تصفیه و اصلاح آن در جهت مبارزه با افراطگرایی» در کشور عراق، با طرح این سؤال که عوامل نهفته در ورای خشونت در روابط امت اسلامی چیست؟ اظهار داشت: در این زمینه چند عامل مهم در تولید خشونت در روابط …
توضیحات بیشتر »بررسی فقهی آثار اجتماعی و فرهنگی ایجاد نیاز کاذب
پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی، ضمن واکاوی صحیح از مفهوم ایجاد نیاز کاذب و جایگاه شناسی آن در پارادایمهای رفتار مصرف کننده در بازاریابی و آثار اجتماعی- فرهنگی آن، به بررسی و استخراج ملاکهای محوری فقه اسلامی با توجه به فتاوای مراجع عظام و احادیث معصومان علیهمالسلام میپردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، ایجاد نیاز کاذب از دستاوردهای اجتماعی، فرهنگی غیراخلاقی شرکتهای تجاری در عرصه صنعت تبلیغات بازرگانی است؛ از آنجاکه شناخت نیازها و خواستههای مردم برای راهبردی کردن شگردهای تبلیغات و ایجاد تقاضا، از اصول اساسی تبلیغات تجاری در عرصه رقابت است. بنابراین اغلب بستری را فراهم میسازد …
توضیحات بیشتر »اعتراض به طرح یکسانسازی خطبههای نماز جمعه در مصر
علما و شخصیتهای مختلف مصری به طرح یکسانسازی خطبههای نماز جمعه این کشور اعتراض کردند. به گزارش شبکه اجتهاد از رسانهها، در پی پیشنهاد محمد مختار جمعه، وزیر اوقاف مصر برای یکسانسازی خطبههای نماز جمعه مصر تحت عنوان «خطبههای مکتوب»، هیأت کبار علما و ائمه جمعه مصر اعتراضهای تندی به این طرح کرده و آن را توهینآمیز نامیدند. بر اساس این گزارش، علما و خطبای مصری با توهینآمیز خواندن این اقدام تهدید کردهاند که در صورت اجبار آنها به قرائت متن صادره از وزارت اوقاف، از ایراد خطبههای نماز جمعه کنارهگیری خواهند کرد. در همین حال، محمود مهنا، عضو شورای …
توضیحات بیشتر »واکاوی نظرات و ادله حکم فقهی ساخت سایهبان در معابر
صرفنظر از نوع کاربرد اصلی راهها، نتیجۀ دیدگاههای مختلف فقهی، جواز هر نوع تصرف به شرط عدم ضرر است. راههای بسته (کوچۀ بنبست) نیز از قبیل املاک اختصاصی صاحبان خانههای کوچه محسوب میشوند. در مورد حکم تکلیفی ساخت سایهبان، های گوناگونی مبنی بر جواز مشروط به عدم ضرر، عدم ضرر همراه با عدم معارض و حرمت مطلق وجود دارد که در این نوشتار تلاش شده است با استمداد از مبانی فقهی، از قبیل یکسان بودن حق تصرف در معابر میان همۀ مردم، عدم تقدم یکی بر دیگری و همچنین استفاده از اصل لاضرر، دیدگاه دوم موجه تشخیص داده شود. دربارۀ حکم وضعی موضوع نیز بدون شک، جواز ساخت به شرط عدم ضرر است. ممنوعیت قانونی اشغال معابر و رعایت موازین ساختوسازهای شهری از نظر قانونگذار وضعی، در راستای حفظ حقوق شهری و شهروندی، مؤیدی بر ادعای فوق محسوب میشود که در مقالۀ حاضر به مبانی آن پرداخته شده است.
توضیحات بیشتر »تعدیل قرارداد در فقه امامیه و حقوق ایران
به رغم پذیرش اصل لزوم قراردادها در تمام نظامهای حقوقی و لزوم احترام به مفاد تراضی طرفین، تأثیر حوادث اجتماعی و اقتصادی بر قرارداد در فاصله انعقاد تا اجرای قرارداد، انکارناپذیر است. در واقع طرفین قرارداد با در نظر گرفتن اوضاع و احوال قابل پیشبینی مبادرت به انعقاد قرارداد مینمایند. این سخن برای شرایط معمولی سنجیده و معقول است لیکن وقوع حوادثی که موجب عدم امکان اجرای قرارداد گردد، بموجب قوانین کشورهای مختلف از جمله ایران، متعهد را از انجام تعهد معاف میگرداند. امّا اگر در اثر وقوع حوادث و تغییر در اوضاع و احوال زمان انعقاد عقد، اجرای قرارداد برای متعهد موجب دشواری بیش از حد و یا ضرر غیرمتعارف گردد و در عین حال اجرای تعهد غیرممکن نشود، قانون کشور ما در این حالت راه حل روشنی ارائه نمیکند. بنظر میرسد با تمسک به قاعده فقهی «نفی عسر و حرج» و یا «قاعده لاضرر» بتوان امکان تعدیل و تجدیدنظر در قرارداد را به طرفین یا قاضی داده و یا حق فسخ برای طرف قرارداد قائل شد.
توضیحات بیشتر »شیعه و سنی؛ «وحدت» خشونتآمیز یا «همزیستی» مسالمتآمیز؟
اکنونکه افزایش معنادار خشونتگرایی در میان اهل سنت در دهه اخیر و بهویژه دو سال گذشته و بهتبع آن، افزایش اسلامهراسی در غرب، نیاز به همگرایی اسلامی را از نگاه برخی فعالان فکری و سیاسی مضاعف کرده است. شبکه اجتهاد: قرنها از طرح آرمان «وحدت اسلامی» میگذرد. از انگیزههای مصلحتاندیشانه حسن صباح برای طرح تفاهم با اهل سنت در قرن ششم هجری [۱] که منجر به فروپاشی آنان به دست مغولان شد، تا اهداف مسالمتجویانه اهل تصوف و عرفان در قرون هفتم و هشتم [۲] که به شیعهشدن ایرانیان کمک فراوانی کرد، از فشار نادرشاه به علمای شیعه و سنی …
توضیحات بیشتر »از سوژه تا قابهای دینی در سریالهای امروزی
اگر بخواهیم رسانه دینی داشته باشیم و یک فیلمی که سبک زندگی دینی را نشان بدهد، باید فرهنگی که برای تولیدکننده، کارگردان و دیگران جا افتاده و ساخته شده را عوض کنیم. باید واقعیتهای موجود را تغییر دهیم؛ به همسران بازیگران آموزش دهیم تا نقش همسر شوهرشان را بازی کنند، چرا ما همیشه از غریبه استفاده میکنیم. چه اشکالی دارد زن و شوهر جلوی فیلم دست به دست هم دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین عباس رفعتی، چند سالی است تدریس فقه در ابواب مرسوم را به کناری نهاده و خارج فقه و رسانه را در مرکز فقهی ائمه …
توضیحات بیشتر »تقریرنگاری خارج اصول؛ کاستیها و بایستهها
تقریرنگاری هرچند به یقین فرآوردههای چشمگیری داشته است – چه آن که تقریرات درسها اینک منابع گرانسنگی است که درسهای خارج را به حق سیراب میکند – اما در کنار توجه به این واقعیت نباید به اشکالات تقریرنگاری بی توجه ماند و زوایا و ابعاد این حرکت نظر از نوباید انداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی معتقد است: تقریرنگاران عمدتاً به ضبط اقوال اساتید بسنده میکنند. باید علاوه بر ارائه دیدگاههای استاد به معیارهای دیگری تن در داد، تا تقریرات به پلی برای انتقال …
توضیحات بیشتر »آیا با فتاوای موجود، میتوان به آینده هنر اسلامی دل بست؟
فتاوای فقهاء در رابطه با هنرهای نمایشی نیز اگرچه صراحتا حرمت آن را بیان نمیکند؛ لکن با ذکر قیودی که برای رسانه اسلامی معیار بیان میکنند، عملا امکان برنامه سازی جذّاب را از فعّالین این عرصه سلب میکند؛ امکانی که اگر تاکنون سلب نشده است به جهت بی توجّهی ایشان و سهل انگاری ناظرین امر است. شبکه اجتهاد: وقتی از نگاه دین به مقوله هنر سخن میگوئیم، ابتدا باید مشخّص کرد که مراد از دین، آیا محتوائی است که از جانب خداوند متعال به پیامبر اکرم (ص) نازل شده است یا آن که هم اکنون به عنوان فتاوا و استنباطات …
توضیحات بیشتر »انتقاد آیتالله مکارم به سوء استفاده از یک فتوا
آیتالله مکارم شیرازی در حرم رضوی توضیحاتی درباره فتوای ۱۵ سال قبل خود درباره حجاب دخترانی که در خارج از کشور تحصیل میکنند ارائه و از سوء استفادههای صورت گرفته از این فتوا انتقاد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله ناصر مکارم شیرازی، در جمع زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) با اشاره به هفته حجاب و عفاف گفت: در وهله اول از کسانی که این دو ابتکار را به عمل آوردهاند که هم خاطره مسجد گوهرشاد را زنده کردهاند و هم هفته حجاب و عفاف، تشکر میکنم، مبادا عدهای خیال کنند بیحجابی کم کم در حال عادی شدن …
توضیحات بیشتر »ماهیت احکام امضایی
احکام امضائی بخش عمده ای از احکام شرعی هستند که پیش از آمدن تشریع الهی در بین عرف عقلا در جریان بوده اند و بدون هیچ اصلاحی یا با اصلاحات اندکی مورد تائید شارع قرار گرفته و وارد دستگاه قانونی شرع شده اند. برخی نواعتزالیان در خصوص این احکام معتقدند؛ به دلیل اینکه این احکام مربوط به عرف زمان تشریع است، با از بین رفتن آن عرف، این احکام نیز از بین رفته اند. در مواردی که عرف از عناصر قوام بخش به موضوعات احکام امضائیه است، حق با ایشان است، اما در حالت عادی، عرف ظرف تحقق حکم است نه عنصر قوام بخش به آن و عنصر قوام بخش بودن نیازمند دلیل است. در مواردی نیز که عرف ظرف احکام است- که در اغلب موارد احکام امضایی این گونه است- تغییر حکم وقتی تابع تغییر عرف خواهد بود که در فرایند امضاء، شارع هیچ گونه اعتباری نکند و تنها از سیره عقلا اِخبار نماید. در این مقاله اثبات خواهد شد که ماهیت امضاء در احکام امضایی عبارت از اعتبار شارع است. زیرا در فرایند امضاء، حکمی همانند حکم عقلا از سوی شارع اعتبار می شود و به همین دلیل با از بین رفتن عرف، حکم اعتبار شده از بین نمی رود.
توضیحات بیشتر »نکاتی درباب توسعه قلمرو و تحول فقه
وقتی بنا شد ابواب جدیدی اضافه شود، مصدر و مأخذ میخواهد. ما همان روایات و آیات سابق را داریم. آیا همینها کفایت میکنند یا باید بر آنها بیفزایند؟ منابع روایی فعلی ما کم است و باید به آنها اضافه شود. مثلاً ۳۵۰ تا۵۰۰ آیه را بهعنوان «آیاتالاحکام» برشمردهاند. بهراستی از مجموع همهی آیات قرآن، فقط این تعداد قابلیت استفادهی فقهی دارند؟ شبکه اجتهاد: مسئلهی اول اینکه فقه یعنی قانونمندیهای دین ما. بنابراین دو نکتهی خیلی مهم مطرح است. یکی اینکه فقه ما به دلیل ادعای پویایی، باید همهی ابعاد افعال مکلف را پاسخگو باشد و دیگری اینکه باید همهی اصناف، …
توضیحات بیشتر »هفت رهاورد فقهی برای بورس
دبیر کمیته فقهی سازمان با اشاره به راهکارهای کمیته فقهی درخصوص انطباق ابزارهای بینالمللی با شریعت بیان کرد: خوشبختانه تا کنون هیچ ابزاری معرفی نشده که راهکار شرعی آن مشخص نشده باشد. در کمیته فقهی بررسی ابزارها از نظر موضوع شناسی همواره به گونهای است که نه تنها یک راهکار بلکه چند راه مختلف ارائه میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، ایجاد بازارهای مالی منطبق با شریعت همواره یکی از دغدغههای اصلی کشورهای اسلامی بوده است.با توجه به اینکه در دین مبین اسلام همواره به ایجاد نظام مالی اسلامی تاکید شده، بازار سرمایه ایران در چند سال اخیر با ایجاد کمیته …
توضیحات بیشتر »