دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

رییس اسبق مرکز تحقیقات مجلس خبرگان رهبری معتقد است اشکالی ندارد بسیاری از وظایف مجمع تشخیص مصلحت به عهده مجلس شورای اسلامی گذاشته شود. مثلا وظیفه‌ای مانند مشارکت در بازنگری قانون اساسی یا مشاوره با رهبری در برخی از امور ذکر شده و شاید بهتر بود این وظایف به عهده مجلس گذاشته شود. در هر صورت به نظر می‌رسد هر جه مجمع تشخیص مصلحت نظام ارتباط بیشتری با مردم داشته باشد مناسب تر است. شبکه اجتهاد: سی سال از صدور فرمان امام برای تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گذرد. مجمعی که در ابتدا قرار بود تنها به اختلاف میان مجلس …

شبکه اجتهاد: در سال ۱۳۳۱ در مشهد به دنیا آمد و در سال ۱۳۴۷ وارد حوزه‌ی علمیه شد. غیر از تحصیلات حوزوی، دکترای فلسفه و کلام اسلامی از دانشگاه تهران را هم در کارنامه‌ی علمی‌اش دارد. او که شاگرد شهید مطهری هم بوده، در میانه‌های مصاحبه وقتی می‌خواهد از استاد دیگرش آیت‌الله جوادی آملی جمله‌ای را ذکر کند، بسیار متواضعانه و با احترام نام و جمله‌ی استادش را بر زبان می‌آورد. شاید بتوان محمدصادق کاملان که اکنون عضو هیأت علمی دانشگاه مفید است را در زمره‌ی روحانیون نواندیش ذکر کرد. این استاد حوزه و دانشگاه با نگاهی منصفانه رهبران انقلاب …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در روایتی، محمودبن لبید از حضرت فاطمه‌زهرا سلام‌الله‌علیها سؤالی در باب امامت علی علیه‌السلام می‌پرسد و ایشان در پاسخ می‌فرمایند: «… مَثَلُ الإمام مَثلُ الکعبه إذ تُؤتی وَ لا تَأتی؛ … مَثل امام، مثل کعبه است که به‌سوی او می‌آیند و او به‌سوی کسی نمی‌رود.»[۱] این کلام در پاسخ به این پرسش تاریخی شیعیان در طول تاریخ است که بارها از ائمه: می‌پرسیدند، چرا قیام نمی‌کنید؟ در این روایت، فاطمه‌زهرا سلام‌الله‌علیها اصلی کلی را مطرح می‌کنند و آن اینکه برخلاف انتخاب امام که برعهده مردم نیست و لازم است تا از سوی خداوند تعیین گردد، پذیرش این …

مسایل و مشکلات موجود خصوصا در بعد اقتصادی این سوال را به میان می‌آورد که کشور ما چقدر در زمینه فقه و به روز رسانی آن موفق بوده است و اصولا آیا حوزه فرصت و آزادی لازم برای بیان دیدگاه‌های فقهی مختلف داشته است؟ به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلین مرتضی جوادی آملی، حل بخشی از این مشکلات و به روز رسانی فقه را نیازمند یک اراده سیاسی قوی می‌داند و متاسف است که الان مشکلی به وجود آمده که حکومت منشأ دین شده در حالی که بایستی دین منشأ حکومت باشد و حکومت از سرچشمه‌ی دین مدد بگیرد.متن …

شبکه اجتهاد: کلام سیاسی یکی از شاخه‌های معرفتی کلام اسلامی است که از آغاز بر محور بحران خلافت و امامت در جامعه اسلامی شکل گرفته است. تمرکز کلام سیاسی به صورت سنتی در مکتب اهل البیت(ع) بر تبیین جایگاه و مشروعیت الهی امامان دوازده گانه بود و در عصر غیبت امام زمان(عج) پیرامون «نیابت» و جانشینی از آن حضرت بحث می‌کند. دستیابی به رویکردهای متکلمانه شیعی، در مورد «ولایت فقیه» مستلزم ورود به سه دانش «فلسفه سیاسی اسلامی»، «کلام سیاسی» و «فقه سیاسی» است؛ که هر سه دانش به خوبی از عهده تبیین آن برآمده اند. با این تفاوت که …

شبکه اجتهاد: چند روز قبل و در آستانه آغاز چهلمین سال حیات انقلاب اسلامی در یک خبرگزاری رسمی مطالبی علیه یک از همراهان این انقلاب و افتخارات معاصر حوزه‌های علمیه منتشر شد که جای تعجب و تأسف بسیار داشته و دارد. جلال‌الدین فارسی نویسنده و فعال سیاسی سابق در گفتگویی با ایراد مطالبی بی‎پایه ضمن هتاکی علیه امام موسی صدر، اندیشمند اسلامی معاصر به تمجید از دیکتاتور معدوم لیبی پرداخته است. این گفتگو و واکنش‌های پس از آن بیش از هر چیز نشان داد که مسئله‌ی امام موسی صدر پس از گذشت چهل سال، همچنان یک مسئله‌ی زنده است. چهار …

شبکه اجتهاد: با طرح مجدد موضوع حجاب قانونی و اختیاری در این روزها، دوباره این مساله مطرح شده است که موضع مرحوم آیت‌الله طالقانی در این باره چه بوده است؟ با مراجعه ای که به متن کامل  مصاحبه تلویزیونی آیت‌الله طالقانی (و نه صرفا بریده ای از آن) داشتم، تحلیل بنده از موضع آیت‌الله طالقانی چنین است: ۱- امام خمینی در ۱۵ اسفند ۱۳۵۷ در سخنرانی ای در اجتماع مردم گفتند: «الان وزارت خانه ها همان صورت زمان طاغوت را دارد. در وزارتخانه اسلامی نباید معصیت بشود. در وزارت خانه های اسلامی نباید زنهای لخت بیایند. زنها بروند اما با …

رهبری در سال ۸۹ به قم آمدند و عده‌ای از بزرگان در جلسه با ایشان از وضعیت علمی حوزه تعریف کردند؛ اما من به ایشان گفتم که آقا اگر نظر من را می‌خواهید باید بگویم که این حوزه فقیه‌پرور نیست. امروز نمی‌توان به حوزه برای فقیه‌پرور بودنش امیدی داشت مگر مراکز اقماری که کارهای اجتهادی خوبی انجام می‌‌دهند. شبکه اجتهاد: «به‌روز بودن حوزه و روحانیت» موضوع گفت‌وگو با آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی است. او در این گفت‌وگو برخی از فعالیت‌های انجام شده در مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) را هم توضیح می‌دهد و معتقد است موسسه‌های اقماری حوزه کارهای بسیار …

حجت‌الاسلام بهجت‌پور گفت: کاملا روشن است عملی که موجب وهن دین است هرچند به‌اندازه گفتن یک کلمه نباید اتفاق بیفتد و قمه‌زنی که بدون‌شک موجب وهن دین و مذهب است، قطعا نباید اتفاق بیفتد. شبکه اجتهاد: اخیرا فردی از جریان شیرای‌ها در سخنانی نسبت به بزرگان انقلاب اسلامی، ولایت فقیه و دفاع مقدس هجمه برده است؛ به‌همین‌خاطر برای روشنگری در این مسأله با حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، مدیر حوزه علمیه خواهران، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، رئیس موسسه قرآنی تمهید و صاحب تفسیر همگام با وحی گفت‌وگویی انجام شده است. وی معتقد است که هجمه‌های این فرد …

شبکه اجتهاد: سه سال قبل از آنکه حکم قتل سلمان رشدی از سوی امام خمینی صادر شود، رمان دیگری از او با نام «بچه‌های نیمه‌شب» برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان بهترین رمان خارجی شده بود. هم «بچه‌های نیمه‌شب» و هم «آیات شیطانی» به زادگاه احمد سلمان رشدی یعنی هند مربوط بودند. حالا در بیست و نهمین سالروز صدور حکم قتل رشدی، وی در ۷۱ سالگی همچنان بیم‌ناک از اجرای این حکم تاریخی است. او در این سه دهه به نماد اسلام‌ستیزی و اسلام‌هراسی غرب بدل شد و هر کس که آموزه‌های دین اسلام را به سخره می‌گرفت …

شبکه اجتهاد: مطلب پیش روی حاصل مصاحبه مفصل با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد، با موضوع حجاب است. ایشان متولد ۱۳۴۲ در شیراز است. تحصیلات و تخصص اصلی وی زنان، خانواده و جنسیت در اسلام است. زیبایی نژاد مدیر مرکز تحقیقات زن و خانواده (وابسته به حوزه علمیه قم) از بدو تاسیس آن (۱۳۸۰) تاکنون است؛ و با توجه به تعدد مقالات و کتب تالیف شده توسط وی مربوط به حجاب و خانواده، ایشان یکی از صاحب نظران مسلم، در این زمینه در کشور هستند. مشروح مصاحبه مفصل الف با حجت‌الاسلام زیبایی نژاد بشرح زیر تقدیم خوانندگان می‌شود: آیا حکومت …

شبکه اجتهاد: وقوع انقلاب اسلامی ایران، در قرنی که جهان به‌سرعت به‌سمت دنیوی‌شدن پیش می‌رفت، خلاف جریان می‌نمود. این پدیده نظریه‌پردازان را به واکنش‌های مختلفی واداشت و عده‌ای ماهیت آن را انکار و آن را در عداد انقلاب‌های مدرن قلمداد کردند و عده‌ای آن را پسامدرن دانسته و بعضی هم سعی کردند روایتی همدلانه از آن ارائه دهند. این انقلاب علاوه بر حوزه نظر در عینیت وضع جهان تاثیراتی داشت. صبح نو در مصاحبه با دکتر عبدالوهاب فراتی، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، بازتاب انقلاب اسلامی در نظریه‌ها و واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی جهان را به بحث …

نهاد نمازجمعه در اندیشه‌های فقهی جایگاه والایی دارد اما در اوضاع امروز جامعه ایران با استقبال گرم و درخوری مواجه نمی‌شود، آیت‌الله عالمی و آیت‌الله بطحایی دیدگاه‌های خود را درباره چرایی این اتفاق بیان کردند. شبکه اجتهاد: اهمیت و جایگاه ممتاز و منحصر بـه فـرد نـماز‌ جمعه،‌ با‌ مراجعه به قرآن کریم و سخنان معصومین(ع) و نیز سنّت و سـیره آنـان به‌ روشنی‌ معلوم است؛ نمازی که در آن، همگان به تقوا و وحدت توصیه می‌شوند و بر همین اساس‌ نام‌ «فـریضه عـبادی ـ سـیاسی» را به خود گرفته است. اما آیا نمازجمعه‌ امروز در شهرهای مختلف کشور پایگاه وحدت‌آفرینی …

شبکه اجتهاد: عضو ۸۳ ساله‌ی مجلس خبرگان رهبری که اهل شهر فساست، از دانشگاه تهران دکترای فلسفه دارد. این مدرس دروس خارج، بر خلاف سنّش، از لحاظ فکری و چهره‌ی ظاهری، فعّال و شاداب است و در قم مؤسسه‌ای دارد که بنیان آن را هم به تازه‌گی بنا نهاده است و در آن‌جا به نوشتن کتاب‌هایش مشغول است. احمد بهشتی، که بسیار متواضع هم هست، در کارنامه‌ی خود نمایندگی مجلس شورای اسلامی در ابتدای انقلاب، تدریس در دانشگاه تهران، تألیفات متعدد و ریاست دانشگاه قم را دارد. او سعی می‌کند نظراتش را در نسبت روحانیت و انقلاب اسلامی صریح ابراز …

مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: وجهه غالب انقلاب اسلامی، ریشه در مبانی‌ای دارد که عمدتا رویکرد دینی و فکری سیاسی دارند و در مبانی فقهی ما کاملا مشهود است که به صورت خاص می‌توان به بحث ولایت فقیه اشاره کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، انقلاب اسلامی دستاوردهای مهمی را برای جامعه اسلامی ما و همچنین مستضعفان جهانی داشته است و توانسته به عنوان رقیبی برای نظام‌های استعماری و استکباری جهان تلقی شود. این انقلاب دارای ویژگی‌های خاصی نسبت به انقلاب‌های جهان است که ایکنا در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، مدیرگروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و …

چالش اصلی نه در ضعف آگاهی ما از حقانیت عملی ولایت فقیه و نه در شبهات علیه منابع دینی ولایت فقیه، بلکه در ناهمخوانی روح لیبرالی زمانه ما یعنی پارادایم تمدنی لیبرال با خود ایدۀ ولایت فقیه است؛ و علمای روحانی مخالف ولایت فقیه امام نمی‌دانند که مخالفت‌شان از آبشخور لیبرالیزم (نه به مثابه یک ایدئولوژی قرن بیستمی بلکه به مثابه ایدئولوژی حاکم تمدن غربی) سیراب می‌گردد و بنابراین آنها لیبرال‌اند، هرقدر که دروس قدیمه را به خوبی خوانده باشند! شبکه اجتهاد: می‌خواهیم دفاعیه بی‌سابقه‌ای از ولایت فقیه امام‌خمینی ارائه کنیم. گرچه مشروعیت مردمی این ولایت بی‌گفتگوست، اما جا دارد …

دکتر عبدالهادی زارع گفت: تمام مسائل دادگاه‌ها در مورد ازدواج و طلاق و ارث به کمیته فتوا ارجاع داده می‌شود، زیرا طبق قانون اساسی مصر، الازهر مسئول امور اسلامی است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر عبدالهادی زارع رئیس کمیته فتوای دانشگاه الازهر در گفت‌وگو با پایگاه مصری الیوم السابع درباره مسائل متعددی مانند دایره مخاطبان کمیته فتوا، نوع پرسش‌هایی که کمیته به آن پاسخ می‌دهد، ظهور پدیده الحاد در میان جوانان مصر به ویژه دختران و افزایش پرسش‌ها درباره ازدواج و طلاق به اظهار نظر پرداخت. ترجمه متن این گفت‌وگو بدین شرح است: در ابتدا به ما بگویید یک مفتی …

من بارها گفته‌ام که ولایت فقیه بنیاناً عقلی است و نشت عاطفی هم دارد و ما نمی‌توانیم نشت عاطفی‌اش را بگیریم اما این طور نباشد که بگوییم بنیان عاطفی دارد نشت عقلانی هم دارد؛ نه. اینجا بحث عقل و عشق است. هنوز بشر از عقل در برابر عشق می‌گوید در حالی که عقل و عشق با هم هستند. ما باید به رغم اینکه به روابط و ساختارها توجه می‌کنیم توجه به عاملیت هم داشته باشیم. اتفاقاً نقش عاملیت از این روابط و ساختارها پررنگ تر است. این عاملیت ماست که ساختارها را شکل داده است. این ما هستیم که ساختارها …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به باور برخی، تمدن در ذات خود، همسانی با شرایط روز را در بردارد، بنابراین با صرف تمسک به نصوص شرعی که متعلق به زمانی دور از زمان فعلی هستند، نمی‌توان تمدنی را برای امروز طرح‌ریزی کرد. این موضوع را با حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی، رئیس مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفتر تبلیغات اسلامی مشهد در میان گذاشتیم. او اما پیش‌فرض بحث، یعنی وجود رویکرد نص رایانه در فقه را به چالش کشید. استاد حوزه علمیه مشهد، فقه را دارای ادوار و تطورات مختلفی می‌داند که نص‌گرایی تنها یکی از آن ادوار است. اجتهاد: آیا با رویکرد نص‌گرایانه …

شبکه اجتهاد: به‌طور کلی سه نقطه قوت مهم از آغاز برای انقلاب مطرح بوده و هست. ۱- اسلامی بودن آن ۲- مردمی بودن ۳- رهبری انقلاب که مبتنی بر ولایت دینی و فقاهت است. سه اصل یادشده باعث پیدایش انقلاب و دوام آن در چهار دهه پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی بوده است. در مقابل عوامل قوت یاد شده؛ نقاط ضعف انقلاب هم که امروزه به عنوان آفت مطرح است عبارتنداز: ۱- بد معرفی شدن بُعد مکتبی انقلاب و اسلام در سال‌های اخیر؛ هم در ساختار و هم در سیستم حکومت و قصور فراوان در پایبندی به قانون اساسی …

شبکه اجتهاد: جریان انقلاب اسلامی و حضور قدرتمند زنان مسلمان در بزرگ‌ترین رویداد اجتماعی ـ سیاسی قرن بیستم، موجب رویکردی نوین در عرصه مباحث اجتماعی مربوط به زنان شد. جهانیان از این‌که می‌دیدند زنان ایران با پشت کردن به الگوهای غربی و فروگذاشتن فرهنگ برهنگی بیش ‌از پیش در عرصه‌های مختلف علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی حضور پیداکرده‌اند، دچار شگفتی شدند و دیده‌های مشتاق بسیاری از زنان جهان متوجه زنان مسلمان ایران شد. دهه اول انقلاب اسلامی با حضور قدرتمند زنان در عرصه‌های مختلف انقلاب و جنگ به پایان رسید و تبدیل به نقطه عطفی در تاریخ سیاسی ـ اجتماعی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از موضوعات مطرح در روابط میان حاکم و مردم، موضوع اعتراض است. سؤال این است که آیا فقه، در خصوص اصل این موضوع حقی برای مردم قائل است یا خیر؟ اگر چنین حقی وجود دارد، محدوده عملکرد شرعی عناصر دخیل در این امر یعنی مردم و حاکمان کجاست؟ حق اعتراض در فقه اسلامی، موضوعی است که در ذیل مقوله نهی از منکر پیش بینی شده است. این مقوله (نهی از منکر) محدودیتی از جهت موضوع ندارد. بدین معنا که هیچ بخش از بخش‌های جامعه اسلامی و مراتب حکومتی از شمول این امر استثناء نشده است. حتی …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد غروی، متولد ۱۳۲۹ در تهران، روحانی‌زاده و عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه است. این مجتهد اصول‌گرا و منصف، غیر از تدریس در حوزه، با پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز همکاری می‌کند. وی که از سال ۱۳۴۸ وارد حوزه‌ی علمیه‌ی قم شده، معتقد است مرجعیت قم، مفاخر و مدرسین حوزه منفعل نیستند که در نهایت سپر نظام شوند؛ نظام هم شأنش بالاتر از این است که برخورد ابزاری با حوزه داشته باشد و حوزه را سپر قرار بدهد. او می‌گوید: «دولتی که برخاسته از نظام اسلامی است، درحدی که حوزه را وابسته به خود نکند، …

اخباری که در موضوع طب وارد شده است و طبق بعضی تحقیقات با حذف مکرّرات به حدود شش هزار حدیث می‌رسد، عمدتاً فاقد سند است و به تعبیر علماء به‌ صورت مرسل نقل‌ شده است/ این نوع تفکر که هر چه در زندگی اهل‌بیت راه داشته و مورداستفاده‌ و توصیه آنان بوده، همان اسلامی است و باید معیار دین و دنیای مسلمین قرار بگیرد، بسیار خطرناک است. منطق دواعش روزگار ما هم از همین سنخ بود! به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از بحث‌های جنجالی و اختلافی که در جامعه وجود دارد، مقوله طب اسلامی است. چند سالی است که برخی …

شبکه اجتهاد: «آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی» (۱۲۳۸-۱۳۱۵ هجری شمسی) در زمانه‌ای پرتنش از تاریخ ایران می‌زیست، دوره‌ای که با وقوع انقلاب مشروطه، زوال سلسله قاجار و برآمدن رضاشاه همراه بود. حاج شیخ عبدالکریم چندماه پس از کودتای سوم اسفند۱۲۹۹ و چهار سال پیش از آغاز سلطنت رضا شاه، از اراک به قم آمد و حوزه علمیه این شهر را تأسیس کرد و به «آیت‌الله مؤسس» مشهور شد؛ نهادی که سال‌ها بعد زمینه ساز تحولی بزرگ همچون انقلاب اسلامی شد. بررسی شیوه مدیریت و رویکرد سیاسی ایشان در کنار چگونگی تأسیس حوزه علمیه قم، موضوع گفت‌و‌گوی ایران با حجت‌الاسلام …

شبکه اجتهاد: از مسائلی که هر از چندگاهی بحثهایی را در جامعه ما برمی‌انگیزاند بحث درباره حجاب و موضع نظام در قبال آن است. حقیقت این است که اصل مساله، چندان دشوار نیست؛ اما طرح غلط مساله و فضای تبلیغاتی‌ای که پیرامون آن پدید آمده، باعث شده ابهامات فراوانی پدید آید و به عنوان یک سوال مشکل جلوه کند. در اینجا تلاش می‌شود با واضح ساختن صورت مساله، پاسخی منطقی و موجه برای آن ارائه و نشان داده شود که چگونه طرح غلط آن می‌تواند کاری کند که برخی با مقدمات کاملا صحیح، به نتیجه کاملا غلط برسند! برای ساده …

رییس مجمع تشخیص با بیان این که سیاست‌های کلان زیربنا و قاعده همه برنامه‌ها و قوانین کشور است، گفت: برنامه‌های کشور باید در چارچوب سیاست‌های کلان تصویب شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدمحمود‌ هاشمی شاهرودی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام امشب همزمان با ایام الله دهه فجر در گفت‌وگوی تلویزیونی به مناسبت سالگرد تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام به دستور امام راحل شرکت کرد و به سؤالاتی درباره عملکرد مجمع تشخیص پاسخ داد که مشروح آن به شرح زیر است: مجری: ایام الله دهه فجر و پیروزی انقلاب اسلامی را گرامی می‌داریم، با توجه به این ایام و سالگرد …

شبکه اجتهاد: چیستی مکتب قم و مکتب نجف و ویژگی‌های روش‌شناختی این دو مکتب در دانش فقه و اصول موضوع گفت‌وگو با استاد علیدوست است. او آیت‌الله بروجردی را به‌عنوان نماد مکتب قم و آیت‌الله خویی را به‌عنوان نماد مکتب نجف در نظر می‌گیرد و بحث خود را حول نگرش‌های اجتهادی آن‌ها مطرح می‌کند. علیدوست البته خود تمایل به مکتب قم دارد و گاهی هم از منظر مدافع قمی‌ها سخن می‌گوید و نگرانی‌هایی در این باره دارد که در گفتگو با مباحثات مطرح می‌کند. عضو جامعه مدرسین قم و استاد درس خارج حوزه از نبود ارتباط‌های علمی بین حوزه قم …

شبکه اجتهاد: احکام شرعی فقه شیعه از زمان‌های گذشته با محوریت حجیت ادله و استناد احکام و نظریه‌ها به شارع مقدس ارائه می‌شد و قطعی بودن حکم شرعی، به معنای استناد آن به ادله شرعی مثل قرآن، سنت، اجماع و عقل بود؛ یعنی، فقها معمولاً ملاکشان این بود که حکم را بتوان به خداوند نسبت داد، اگر این نسبت حاصل می‌شد، طبیعتاً فتوا می‌دادند و مردم هم به‌عنوان مکلفین این احکام، اعمال فقهی خویش را انجام می‌دادند؛ اما فقها بویژه امام خمینی(ره) پس از انقلاب اسلامی و حاکمیت شریعت بر کشور ایران، بر این باور قرار گرفتند که احکام علاوه …

شبکه اجتهاد: میراث معرفتی گران‌قدر احادیث اعتقادی در نظام آموزشی حوزه مغفول مانده است و طلاب علوم دینی عموماً، به صورت رسمی و سیستماتیک، با میراث حدیث اعتقادی شیعه آشنایی پیدا نمی‌کنند. کم‌توجهی به میراث حدیث اعتقادی ریشه‌های تاریخی دارد. کلام امامیه از مدرسه بغداد به بعد، بر اساس عقل خودبنیاد و غیر محتاج به نقل بنا گردید و در مکتب ری و حله نیز همین روند ادامه یافت. در حال حاضر آموزش‌هایی که طلاب در حوزه اعتقادات می‌بینند، در حد بالایی متأثر از میراث کلامی حوزه حله است. آموزش‌های مزبور، در ادامه این سنت هزارساله، بر پایه متون آموزشیِ …