دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین داود مهدوی‌زادگان عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در پاسخ به شبهه «عدم پویایی فقه در زمان کنونی»، طی یادداشتی در صفحه تلگرام خود آورده است: مبنای پویایی فقه علم فقه، دانش فهم شریعت الهی است و پویایی فقه حسب فرمایش امام خمینی(ره) در پیام تاریخی به روحانیت(مشهور به منشور روحانیت در اسفند ۶۷) مبتنی بر دو اصل است: ۱- عدم جدایی دین از سیاست، ۲- توجه به عنصر زمان و مکان در اجتهاد. اصل دوم، اسباب در زمان و مکان بودن فقه است و اصل اول، سبب پیشتازی فقه از زمان و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: ادله فراوانی از کتاب و سنت و عقل و اجماع بر حرمت اذیت کردن مؤمن دلالت می‌کند. برخی از این ادلّه همچون حکم عقل، البته از ایذاء مؤمن فراتر رفته و اذیت کردن هر انسانی را قبیح می‌شمارد. این ادلّه اگرچه در ناحیه فرد اذیت کننده، غیر بالغین را شامل نمی‌شود؛ زیرا اساساً تکلیفی ندارند تا اذیت کردن فردی توسّط ایشان مصداق حکم حرمت قرار گیرد، امّا در ناحیه فرد «اذیت شونده»، اطلاق (و در مورد برخی ادلّه مانند حکم عقل، عموم) آن، شامل غیر بالغین نیز می‌شود.[۲] به باور برخی فقها، این حکم حتی شامل غیر …

سرپرست اسبق وزارت اقتصاد اظهار کرد: کارمزد دریافتی در وام‌های قرض‌الحسنه اشکال شرعی دارد؛ چراکه باید کارمزد وام یک میلیون تومانی با وام ده میلیونی متفاوت باشد اما بانک، برای همه وام‌های قرض‌الحسنه، ۴ درصد دریافت می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، افزایش حجم نقدینگی در اقتصاد کشور و پدیده خلق پول در نظام بانکی، همواره به عنوان یکی از مشکلات جدی در اقتصاد ایران شناخته شده و تبعات مختلفی نیز برای آن بیان شده است. خلق پول در اقتصاد یک کشور به روندی اطلاق می‌شود که باعث افزایش نقدینگی در یک حوزه پولی می‎شود. پدیده خلق پول، علاوه بر دامن …

 عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به ساخت «کشتی قرآنی مطلا» و تأیید این نوع کارها از سوی نهادهای دینی و روحانیت گفت: تصور جامعه، به ویژه در شرایط اقتصادی فعلی، این است که ساخت این‌گونه آثار نباید مورد تأیید و حمایت نهاد روحانیت و دین قرار بگیرد؛ ترویج و حمایت از همین نوع برنامه‌ها و کارهای شعاری، به تناقضات جامعه و ظاهرگرایی و قشری‌گرایی دامن می‌زند. به گزارش شبکه اجتهاد، اعلام خبر ساخت کشتی قرآنی مطلا واکنش‌های زیادی را در رسانه‌ها برانگیخت و کارشناسان و نخبگان فرهنگی و دینی از زوایای مختلف مثبت و منفی …

شبکه اجتهاد: وقتی ازحجت ااسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم پرسیده شد که چرا برخی از مردم بسیاری از گرفتاری‌ها به خصوص مشکلات اقتصادی را از چشم روحانیون می‌دانند، گفت: باید از مردم خواست که دوباره برگردند و با توجه به قلمرو مسئولیت‌های روحانیت اظهار نظر کنند. برخی معتقدند که این کشور در دست روحانیت است، رهبری نظام، رییس قوه قضاییه، رییس خبرگان رهبری و رییس جمهور (البته این مورد به انتخاب مردم) روحانیون هستند، اما اگر از این جایگاه‌های رسمی و حضور روحانیون بگذریم، اداره امور کشور دست روحانیون نیست. این عضو مجمع تشخیص مصلحت تأکید دارد مساله‌ای که حتما …

شبکه اجتهاد: این گفت‌وگو، بخشی از گفت‌وگویی مفصل ـ از سلسله‌گفت‌وگوهای تصویری مباحثات ـ است با مهندس سید موسی خوئی؛ که با ویرایش و تلخیص منتشر می‌شود. علاقه‌مندان می‌توانند برای دیدن گفت‌وگوی کامل، به سایت آپارات و نیز بخش مصاحبه‌های تصویری سایت مباحثات مراجعه کنند. یکی از وقایع قابل توجه در سال ۱۳۴۲ش، ورود حضرت امام به نجف است که باعث می‌شود فصل جدیدی از فعالیت‌های سیاسی در آن‌جا شکل بگیرد. فکر می‌کنم شما خاطرات خوبی از ورود حضرت امام به نجف داشته باشید. از این خاطرات بفرمایید؛ به‌ویژه درباره‌ی ارتباط حضرت امام با مرحوم آقای خویی. خوئی: این مسأله …

شبکه اجتهاد: قطع دست دزد احشام که بنا بر دستور یک قاضی محترم در مشهد انجام گرفت، بازتاب گسترده و تاحدود زیادی همراه با نقد و نکوهش در محافل داخلی و خارجی برجای گذاشت. اعتراض افکار عمومی این است که با وجود اختلاس‌های مکرر چند صد میلیاردی و برخورد حقوقی و نه کیفری؛ آن هم با روندی بسیار کند و گاه مایوس کنندۀ دستگاه قضایی با این پدیده، چگونه حاضر شده‌اند که دست یک فرد که جزو طبقات ضعیف جامعه است را قطع کنند. چنین رخدادی در فضای پر آسیب کشور که فریاد و فغان نسبت به نابرابری‌های اجتماعی و …

شبکه اجتهاد: خبر بریدن دست یک سارق حرفه‌ای و با سابقه در خراسان بازتاب گسترده‌ای در میان رسانه‌ها داشته است. رسانه‌های غربی از منظر حقوق بشری و از این زاویه که بریدن دست دزد اقدامی خشن و غیر انسانی است به اجرای این حکم تاخته‌اند. بنده هم می‌خواهم با اجرای این حد الهی مخالفت و از آن اعلام انزجار کنم اما نه از زاویه نگاه غربی‌ها و دولتهای مدرن غربی که بنیانگذار خشن ترین تمدن در طول تاریخ بشر بوده و خشونت فلسفی و علمی و تکنیکی شان  بشر و حیوان و طبیعت را در آستانه تباهی و نابودی قرار …

شبکه اجتهاد: یکی از پروژه‌های نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) و آیت‌الله خامنه‌ای، پروژه جمهوری اسلامی و به تعبیری نظریه مردم‌سالاری دینی بوده است که طی چهل سال بعد از انقلاب تجربه‌هایی را پشت سر گذاشته است. این نظریه مخالف‌خوان‌هایی هم دارد که حتی در درون نظام اسلامی هم حضور داشته و گاه ابرازات نظری و عملی می‌کنند. صبح نو در مصاحبه با حجت‌الاسلام محسن مهاجرنیا، دانش‌آموخته دکترای علوم سیاسی و عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نظریه مردم‌سالاری دینی و جوانب معارضش را به بحث گذاشته است. درباره عبارت مردم‌سالاری دینی، این سؤال مطرح است که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اینکه عده‌ای با رونمایی قرآن مطلا در این شرایط موافق نباشند، طبیعی است. چه از حیث اصل مطلا کردند قرآن و چه از این حیث که در این شرایط اقتصادی رونمایی از این اثر آن هم توسط روحانیون بازخوردی منفی دارد. شخصاً با بدزمان بودن رونمایی، و بدتر بودن روش رسانه‌ای کردنِ آن، کاملاً موافقم. اطلاع‌رسانی در این قضیه، آن‌قدر بد بود که حتی اهل دقت هم به‌راحتی پذیرفتند که برای این اثر ۷۰ کیلو طلا مصرف شده! اثری که کلاً ۷۰ کیلو است و مجموعاً ۴۰ میلیون تومان هزینه داشته که آن را هم شخص هنرمند …

اختصاصی شبکه اجتهاد: کشتی مطلا، پیراهن عثمانی شد که عده‌ای آن را مستمسک تاختن‌ها و هجمه‌هایشان به مظاهر مختلف دینی و فرهنگی قرار دهند و درمقابل، عده‌ای نیز به دفاع تمام‌قد از این اثر هنری پرداختند به گونه‌ای که نقدهای منصفانه و نگاه‌های متفاوت، کم‌تر شنیده شد. محمد صادقیان، کارشناس ارشد تاریخ تشیع، در نوشتار خود سعی دارد از زاویه‌ای دیگر به این اتفاق و حواشی به‌وجود آمده، بنگرد. یکی از مواردی که جامعه شناسان بدان توجه بسیار دارند موضوع انحطاط جوامع مختلف است. ابن خلدون به عنوان پدر علم جامعه شناسی، در کتاب مقدمه خود، به موضوع شهر نشینی …

شبکه اجتهاد: ۱۴ خرداد ماه ۱۳۶۸ خبری همه ملت ایران را شوکه کرد و آن فوت امام خمینی(ره) بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی بود. اعضای مجلس خبرگان رهبری که وظیفه انتخاب رهبر را دارند به تهران فراخوانده می‌شوند. در جلسه صبح وصیت‌نامه امام که به خبرگان امانت سپرده شده بود، قرائت می‌شود و در جلسه عصر صحبت بر سر انتخاب فردی یا شورایی بودن رهبری است که در نهایت نیز به فردی بودن به اجماع می‌رسند و حالا فیلم تازه منتشرشده‌ای از جلسه تاریخی مجلس خبرگان رهبری در کانال‌های خبری پخش شده است که دست مایه برخی عناصر ضدانقلاب و ضدولایت فقیه شده است.

آیت‌الله فیاض از مراجع نجف، اهل کتاب را طاهر می‌داند و در ارتباط با غیر اهل کتاب قائل به احتیاط است. او معتقد است انسان احترام دارد و باید در معاملات و اخلاق با آن‌ها به خوبی رفتار کرد. همچنین تصریح دارد که هیچ منعی برای تصدی مسئولیت‌ها برای زن نمی‌بیند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد مبلغی، استاد خارج فقه و رئیس مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در این گفتگو از جایگاه فقه تمدنی در تقریب مذاهب سخن گفته است. به باور رئیس پیشین دانشگاه مذاهب، فقه تمدنی، مهم‌ترین ظرفیت را در تقریب بین مذاهب دارد. عضو مجلس خبرگان رهبری معتقد است: هنوز به فقه تمدنی و جایگاه آن در تقریب، آن‌چنان‌که شایسته است، پرداخته نشده است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: برخی دولتمردان در راستای نهادینه‌سازی نقدپذیری در جامعه، به «قابل نقد بودن پیامبر(ص)» استناد کرده‌اند. چنانچه منظور وی از نقد پذیری پیامبر(ص)، انعطاف و سعه‌صدر حضرات معصوم(ع) در مواجهه با آنچه از سوی مردم مطرح می‌شد، باشد؛ سخن نیکو و پسندیده‌ای است؛ اما چنانچه منظور قابل نقد بودن فکر و رفتار معصوم (ع) باشد، قابل قبول نیست چراکه با اعتقاد صریح علمای شیعه سازگار نیست.

محدوده شرعی حجاب از آن دسته مفاهیم بحث برانگیز دینی می‌باشد که برخی از بانوان و دختران نسبت به اجبار این حکم اعتراض دارند. برخی دیگر هم معتقد هستند که حجاب مانع از فعالیت اجتماعی بانوان می‌شود، در این مصاحبه به نقد و بررسی این مسائل پرداخته ایم.

داود فیرحی استاد حوزه و دانشگاه در مجموعه‌ای از یادداشت‌ها و در پاسخ به مجتهدشبستری به تبیین این مدعای خود پرداخته که چرا گذار از فقه شدنی نیست؟

فقه سنتی که گاهی از آن تعبیر به فقه جواهری می‌شود با این مبانی، روش‌ها، اهداف و ظرفیتی که دارد اگر تغییر و تحولی در آن اتفاق نیفتد توان مدیریت جهان جدید و جهان مدرن را ندارد. چیزی که در عرض این چهار دهه هم نشان داده است یعنی حتما باید فقه موجود در مبانی روش‌ها حتی در حوزه توسعه منابع فقه تحولاتی پیدا کند تا بتواند آن چالش‌های موجود در جهان جدید را پاسخگو باشد.

سرپرست اسبق وزارت اقتصاد می‌گوید در سیستم بانکی، وقتی بانک ربوی باشد این سود چیزی غیر از ربا نیست؛ بنابراین عامل اصلی خلق پول در سیستم ربوی، چیزی غیر از ربا نیست. او معتقد است ما بانکی به عنوان بانک بدون ربا نداریم. در نظریه، پدیده‌ای به اسم بانکداری اسلامی و بدون ربا داریم، اما کشوری نتوانسته بانکداری بدون ربا را به معنای واقعی خودش اجراء کنند.

شبکه اجتهاد: امروزه از چالش‌ها و دشواره‌های مبتلابه کشورهای اسلامی، مسئله امنیت ملی است. دانش فقه، به عنوان دانشی راهبردی، در جهان اسلام از گذشتۀ دور نقش تأثیرگذاری در حیات سیاسی و اجتماعی مسلمانان از جمله حوزه امنیت داشته است.

شبکه اجتهاد: اولا کسی که می‌خواهد مطلب اخلاقی بگوید، خودش باید اهلیت داشته باشد برای اخلاق گفتن. چون کسی که خودش متخلق به اخلاق نیست نمی‌تواند مدرس اخلاق باشد. در حدود ۴۵ سال قبل به مرحوم آقای بهجت گفتم یک جلسه اخلاقی برای من بگذارید که من از شما استفاده کنم. ایشان گفتند از کتب اخلاقی چه چیزی را مطالعه کردی؟ گفتم جامع السعادات را خواندم (کتاب اخلاقی مرحوم نراقی اول). ایشان گفتند از هر صفحه‌ای نیم صفحه یا کمتر بخوان، در خودت پیاده کن و بعدا نیم صفحه بعدی را بخوان.

نقش فقه در پی‌ریزی تمدن اسلامی، موضوعی است که نظرات متفاوتی درباره آن وجود دارد که هرکدام در جای خود، ارزشمند و قابل تأمل است. این مجله، تلاش می‌کند تا فضایی برای نگریستن به این نگاه‌ها در کنار یکدیگر فراهم آورد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده، زاده ۱۳۴۰ تهران است. نبوغ او وقتی بیشتر نمایان شد که در ۱۶ سالگی به دانشگاه وارد شد و در رشته فیزیک مشغول به تحصیل گردید. وی پس از وقوع انقلاب فرهنگی، وارد حوزه علمیه قم شد و تاکنون نیز در آن ماندگار شده است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیا پی ریزی تمدن اسلامی با نگاه فردگرایانه موجود به فقه ممکن است؟ رابطه جهان بینی و تمدن سازی چگونه تعریف می شود؟ علوم اسلامی موجود چه سهمی در ارائهٔ بُعد نرم‌افزاری برای تمدن اسلامی دارند؟ ...

شبکه اجتهاد: در میان دعواهای سیاسی که انگار تمامی ندارد، یکی از بحث‌هایی که این روزها داغ شده، موضوع استقلال حوزه است. این بحث و انتقادات به بودجه‌ی اختصاصی دولت به حوزه‌های علمیه و به ویژه مراکز تبلیغی دینی این روزها در جامعه چالش‌برانگیز شده است. اما آیا این دریافتی‌ها استقلال حوزه را با تهدید مواجه می‌کند؟ و آیا استقلال حوزه جای نگرانی دارد؟ حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی که از روحانیون دغدغه‌مند حوزه است، بحثی مفصل درباره‌ی استقلال حوزه با شفقنا دارد. این استاد حوزه‌ی علمیه‌ی قم با تأکیدی جدی بر استقلال حوزه و لزوم تأمین این استقلال برای …

شبکه اجتهاد: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با مسئولان سازمان اوقاف در سال ۱۳۹۰ فرمودند: «اکنون عرصه‌های متعددی برای وقف وجود دارد که از جمله‌ی آنها، پزشکی، علم و آموزش، تحقیقات و پژوهش، علوم جدید، محیط زیست و ترویج دین به شکل‌های مدرن است.» به‌همین جهت پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام ‌والمسلمین علی محمدی‌سیرت، نماینده‌ی ولیّ‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه به بررسی عرصه‌های جدید وقف و مطالبات رهبر انقلاب از سازمان اوقاف پرداخته است.

اگر به این فیلم که ضد انقلاب با هدف تخریب چهره و جایگاه رهبری منتشر کرده است ، با نگاه منصفانه نگریسته شود، اوج متانت، بزرگ منشی و خلوص نیت رهبر معظم انقلاب به تصویر کشیده شده است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: اشکال مهمی که در باب فقه تمدن ساز، مطرح است، این است که آیا فقهی که تمام هم‌وغم خود را بر تنجیز و تعذیر گذاشته است، می‌تواند جامعه مسلمانان را به‌سوی تمدن و پیشرفت که از امور واقعی و غیرتعبدی هستند، برساند یا نه. حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، از مدافعان فقه سنتی است. به باور وی، همین فقه موجود با همین رویکرد تنجیزی، تمدن پیشین مسلمانان را ساخته و بعدازاین هم خواهد ساخت.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الإسلام محمدعلی خادمی کوشا، مدیر گروه «دانش‌های وابسته به فقه» در پژوهشکده فقه و حقوقِ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است. این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم تا به حال، موفق به نگارش ده‌ها مقاله و کتاب پژوهشی شده است.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر رحیم نوبهار، استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی است و از برخورد با او می‌توان فهمید که سعی دارد تا انصاف در عمل و تعادل در نگاه خود داشته باشد و با این ویژگی به بیان و اظهار نظر راجع‌به مسایل مختلف به ویژه موضوعات و مبانی اسلامی می‌پردازد. برای بررسی زوایای فقهی لغو عضویت یک اقلیت و نگاه اسلام به اقلیت‌های مذهبی به سراغ دکتر رحیم نوبهار رفتیم؛ او از واکنش شورای نگهبان و حکم لغو عضویت یک زردشتی برآشفته است و این عملکرد را به مثابه شکست نظریه مردمسالاری دینی می‌داند.