همه مطالب

جرم صرفا فردی نیست و حبس هم مجازات اسلامی نیست. از این‌رو معتقدم اگر واقعا قوه قضائیه می‌خواهد کار اساسی کند، باید این نگاه فردگرا را تغییر دهد و مقداری نگاه اجتماعی به مساله وقوع جرم داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر عماد افروغ، جامعه‌شناس، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به ضرورت‌های دوره آتی قوه قضائیه پرداخت و گفت: «من فکر می‌کنم نظام قضایی ما نیاز به یک تحول اساسی و نیاز به یک تحول در بینش دارد. دقت کنید چه در ایران و چه در سایر کشورها دستگاه قضائیه برای مقابله …

حجت‌الاسلام مبشری با بیان اینکه‌ مشکلات شرعی خلق پول با اما و اگر برطرف نمی‎شود، بیان کرد: مرحوم آیت‌الله بهجت فرمودند که اعتبار مقوم مالیّت پول اعتباری است؛ یعنی اگر پولی که چاپ می‎شود باعث کاهش قدرت خرید مردم شود، موجب ضمان است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمد مبشری‌عارف، استاد کفایه‌الاصول و فقه‌الاقتصاد، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره خلق پول، آثار اقتصادی و احکام شرعی آن پرداخت و گفت: در ابتدا اگر بخواهیم تعریف مختصری از خلق پول ارائه دهیم، خلق پول به معنای دادن قدرت خرید کالا به مردم است. از سوی دیگر، همین وام‌هایی …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به ملزومات تمدن سازی در گام دوم انقلاب، گفت: باید حفره‌های تئوریک را که در طول این سال‌ها وجود داشته، پُر کنیم. تمدن، شدنی است یعنی باید به تمدن رسید، این گونه نیست که با دستور، جلسه و شعار ساخته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست در مورد بحث خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی که به عنوان یکی از فرازهای بیانیه «گام دوم» مقام معظم رهبری مطرح شده است، به شبستان گفت: فکر می‌کنم مهمترین بحثی که می‌تواند برای چله دوم انقلاب یا گام دوم که در خود …

کتاب «مبانی حقوق عمومی با تاکید بر منظومه فکری آیت‌الله جوادی آملی (مبانی تحلیلی نظام حقوقی- سیاسی اسلام)» در راستای همکاری‌‌های مشترک سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) و بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء، آماده انتشار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «مبانی حقوق عمومی با تاکید بر منظومه فکری آیت‌الله جوادی آملی (مبانی تحلیلی نظام حقوقی- سیاسی اسلام)» ضمن تحلیل مبانی حقوق عمومی و ساماندهی تحلیلی مسائل کلان نظام حقوقی اسلام؛ ساحت‌های حقوق عمومی را به بوته بحث و تحلیل می‌‌گذارد و در حوزه شکل و ساختار حکومت، نظام ولایت امر و امامت امت را …

حجت‌الاسلام والمسلمین مقیمی گفت: عدم دقت در وجه نام‌گذاری توسط امام(ره) سبب شده است که برخی برداشت‌های اشتباهی از این نظریه پیدا کنند و بر اساس آن، آثار و کارکردهایی اشتباه برای آن در زمینه‌های اجتماعی و سیاسی قائل شوند و همین وجه اسم گذاری توسط امام(ره) آنها را به خطا انداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، امام خمینی(ره) یکی از فقهای برجسته تاریخ تشیع است و با توجه به نظریات راهگشا و مبنایی که در اصول دارد، می‌تواند معضلات و مشکلات فقهی عصر جدید و نظام اسلامی را چاره اندیشی کند. به منظور تبیین نظریات امام خمینی(ره) به ویژه نظریات …

غرویان در مناظره زنده برنامه «زاویه» با موضوع «مأموریت حکومت دینی» بیان کرد که حکومت ایده آل اسلامی حکومتی اختیاری همراه با اراده و انتخاب خود افراد است. البته همیشه استثنائاتی هم وجود دارد. حجت‌الاسلام داود مهدوی زادگان نیر معتقد بود که تکیه حکومت بر الزام است و اگر الزام را از حکومت بگیرید حکومت بی‌معنا می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مناظره زنده برنامه «زاویه» با موضوع «مأموریت حکومت دینی» نیمه اسفندماه با حضور حجت‌الاسلام داود مهدوی‌زادگان و آیت‌الله محسن غرویان از شبکه ۴ سیما پخش شد. گزارش این برنامه به نقل از ایکنا پیش‌رویتان قرار می‌گیرد. حجت‌الاسلام والمسلمین محسن …

مرکز بحث اصلی آقای معلمی در این کتاب این است که آیا ما از اصول‌فقه می‌توانیم در روایات طبی استفاده کنیم یا نه؟ من عرض کردم نه! نمی‌توانیم استفاده کنیم؛ چون در طب به درد ما نمی‌خورد و طب با تجربه است. ایشان فرمودند که طبیب باید باشید یا فقیه؟ هم طبیب لازم است که صحبت کند و هم شخصی که طبیب است باید فقیه هم باشد. اصلاً صحبت‌های آقای معلمی در مورد طب اسلامی مسموع نیست.  به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی نقد کتاب «طب اخباری گری»  با حضور حجت‌الاسلام‌ والمسلمین ابوالحسن معلمی‌زاده مؤلف کتاب، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین مجتبی میرسیستانی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ ذبیح‌الله ذبیحی قوچانی از فقهای متقی و صاحب کمال معاصر بود که در یکی از روستاهای اطراف قوچان به نام خیرآباد از بخش مایوان در سال ۱۳۲۹ هـ. ق متولد شد. تحصیلات حوزوی: در ۱۳ سالگی طلبه شد و دروس جامع المقدمات و برخی متون ادبیات عرب را در مدت ۳ سال در قوچان فرا گرفت در سال ۱۳۴۵ هق به مشهد آمد و تا سال ۱۳۵۱ هق در آنجا به تحصیل حوزوی پرداخت. در مشهد در مدرسه علمیه دو درب مجاور حرم مطهر رضوی سکونت یافت. ادبیات عرب را نزد ادیب محمدتقی نیشابوری معروف …

زنان با مردان در فتح قله‌های علمی تفاوتی نمی‌کنند در مورد زهرای مرضیه (س) چنین است؛ تمام مقاماتی که معصومین دیگر دارند را ایشان نیز داراست آن‌هم در ترازی بالاتر. قطعاً هر زنی در جامعه وظائفی دارد همان‌طور که مردان دارند و باید بین وظائف خود جمع کنند. ما زنانی را داشتیم که توانستند بین این دو مهم جمع کنند و به مقامات علمی حتی اجتهاد برسند. وجود هزاران محقق زن عدد کمی نیست که توانسته‌اند بین این دو جمع کنند. اختصاصی شبکه اجتهاد: بعد از انقلاب اسلامی، تحول زیادی در حوزه علمیه خواهران به وجود آمد تا آنجا که …

مرجع عالی عراق تاکید کرد ضروری است که سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در این منطقه حساس متوازن و متعادل باشد تا ملت‌ها از مصایب و زیان‌های بیشتر دور نگه داشته شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، رئیس جمهور صبح چهارشنبه در نجف اشرف با حضور در بیت مرجعیت عالی عراق آیت‌الله سیدعلی سیستانی، با ایشان دیدار و گفتگو کرد. در همین راستا، دفتر آیت‌الله سیدعلی سیستانی بیانیه‌ای درباره دیدار رئیس جمهوری اسلامی ایران با این مرجع بزرگ منتشر کرد. در بیانیه دفتر آیت‌الله سیستانی آمده است: مرجع عالی دینی آیت‌الله علی سیستانی پیش از ظهر امروز چهارشنبه، ‌حسن روحانی رئیس جمهور …

اختصاصی شبکه اجتهاد: متن پیش‌روی تبیین و بررسی آراء آیت‌الله سید محسن خرازی، استاد باسابقه خارج فقه و اصول و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در باب «عقد بیمه» است. مقام اوّل: حقیقت تأمین ماهیت: تأمین عقدی مستقل است، لذا لزومی ندارد آنرا در تحت عقود زمان شارع در آوریم. تعریف: تأمین عقدی است بین مؤّمن و مستأمن که به موجب آن مؤمِّن متعهد می‌شود، خسارت محتمل به جان یا مال مستأمن را در قبال دریافت وجهی تأمین کند. معوّض: در عقد تأمین تعهد به تدارک خسارت است نه تدارک، و الّا لازم می‌آید در صورت عدم خسارت و …

معاون فرهنگی تبلیغی حوزه‌های علمیه خواهران با اشاره به کودک‌همسری در برخی از نقاط کشور گفت در بعضی از قبائل ازدواج‌هایی را داریم که ۱۰ سال از آن گذشته و شخص هم دارای چند فرزند است، اما ازدواج آن‌ها در هیچ جایی ثبت نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، معصومه ظهیری، معاون فرهنگی تبلیغی حوزه‌های علمیه خواهران، درباره حرام اعلام شدن ازدواج با کودکان و نظر حوزه علمیه در خصوص کودک‌همسری گفت: یکی از شرایط ازدواج این است که شخص باید عاقل و بالغ باشد و بدون اکراه ازدواج کند، بنابراین عملا ازدواج اجباری از بحث ما خارج می‌شود، حتی …

استاد باسابقه حوزه علمیه قم خطاب به گروه فقه بین‌الملل مؤسسه فتوح اندیشه گفت: «بنده نمونه‌ای مانند شما را تابه‌حال ندیده‌ام که این‌گونه وارد موضوع شده باشند و باید گفت که هدف از مطالعه دروس حوزوی، چنین اقدامی است؛ تدوین فقه روابط بین‌الملل فریضه‌ای واجب است!» به گزارش شبکه اجتهاد، گروه فقه بین‌الملل موسسه فتوح اندیشه، چندی قبل در دیداری صمیمانه با آیت‌الله علی‌اکبر سیفی مازندرانی به بحث و گفت‌وگو پیرامون ظرفیت‌های فقه در تدوین نظریه اسلامی روابط بین‌الملل پرداختند. در این دیدار، ابتدا حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر طاهری دبیر علمی گروه فقه بین‌الملل موسسه، ضمن گزارشی از فعالیت دوساله این …

رییس مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی گفت: وقتی فقیه حاکمیت را در دست گرفته است نمی‌تواند بگوید ساختارهای اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی به ما ربطی ندارد، به همین دلیل است که باید پس از ایجاد ساختار سیاسی کنونی به دنبال ایجاد دیگر ساختارها باشیم، اصل چهارم قانون اساسی امکانی به حوزه علمیه داده است که می‌تواند کشور را به خوبی مدیریت کند اما توانمندی و نرم افزار آن در حوزه علمیه وجود نداشته است، حتی حضور حوزه علمیه در عرصه سیاسی نیز چندان مطلوب نبوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از مبانی اساسی در پرداختن به فقه حکومتی، ارتقای …

حجت‌الاسلام رفیع‌پور عدم شناخت کافی از ماهیت عینی پدیده‌های هنری را نیز از جمله موانعی دانست که زمینه برخورد احتیاطی و نه چندان کارآمد فقیه را فراهم ساخته است و دخالت برخی از ارتکازات فقها در این زمینه را نیز بی‌تاثیر ندانست و بیان کرد: این ارتکازات ریشه در عللی، مانند همراهی آثار و محصولات هنری با برخی از مقولات لهوی و هنرمندان مفسد در طول تاریخ دارد که با عدم ورود مستقیم فقها به این عرصه تشدید گشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه سلسله کرسی‌های آزاداندیشی مؤسسه فتوح اندیشه، کرسی «روابط فقه و هنر» با ارائه حجت‌الاسلام …

استارتاپ مالزیایی سلام وب به دنبال ساخت یک تجربه وب حلال برای مسلمانان است که در آن بتوانند پیام‌رسانی، جستجو و مطالعه‌ی اخبار را با فیلترهای مناسبِ درجه‌بندی شده توسط کاربر و مطابق با قوانین اسلامی انجام دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، کسانی که وقت زیادی را در فیسبوک و توییتر می‌گذرانند اذعان دارند که شبکه‌های اجتماعی مدرن را به سختی می‌توان دارای مبنایی اخلاقی دانست. این امر برای کاربران مسلمانان اینترنت اشکالی مضاعف دارد؛ چرا که آن‌ها از قمار، پرنوگرافی و مشروبات الکلی پرهیز می‌کنند. به همین علت است که این استارتاپ روی پروژه سلام وب سرمایه‌گذاری کرده و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: «تبلیغاتِ بازرگانی، نوعی شست‌وشوی مغزی است که هجومِ آن حساب‌شده و بیش از اندازه عمیق است». این پند را مارشال مک‌لوهان، نیل پستمن و دیگرانی می‌گویند که در جغرافیای رویش پیام‌های بازرگانی تلویزیونی نفس کشیده‌اند و روند رو به رشد آن را لمس کرده‌اند. پیرامونِ پیام‌های بازرگانی تلویزیونی که از سال ۱۹۴۱ در ایالات متحده با روی آنتن رفتن تبلیغ یک شرکت ساعت‌سازی رخ نمود (قریب به هشتاد سال قبل)، تاکنون ساختارِ فقهیِ شایسته‌ای چیده نشده است. اگر در پویاییِ فقه‌های مضاف کوششی صورت می‌گیرد، پیش از آن باید آن «اضافه» را دقیقاً موضوع‌شناسی کرد تا بدانیم …

استفتائات علما، علاوه بر آن که از جنبه فقهی اهمیت دارند، به دلیل توجه به مسائل جاری اجتماعی و حقوقی و سیاسی، حاوی نکاتی هستند که بکار تحقیقات تاریخی هم می‌آیند. طبعا اگر این استفتائات از چهره‌های برجسته باشد، از جنبه‌های دیگری هم مهم خواهند بود. در اینجا برخی از این استفتائات را از یک نسخه خطی از مرحوم وحید بهبهانی که مجدد شیعه در آغاز قرن سیزدهم به شمار می‌آیند، مرور می‌کنیم. شبکه اجتهاد: اسئله و اجوبه، یا «اجوبه المسائل» مجموعه‌‌ای از استفتائات از وحید بهبهانی (م ۱۲۰۶) است، فقیهی که احیای مکتب مجتهدین در مقابل اخباری‌ها، مدیون تلاش‌های …

همین نهج البلاغه‌­ای که به نظر کتابی قدیمی به نظر می­‌رسد را می­‌دهیم آقای ازغدی و می­‌گوییم برو در دانشگاه درس بده. ایشان چون شبهات روز، بستر فکری و درگیری­های که در جامعه فکری حوزه و جامعه فکری دانشگاه وجود دارد را می‌­داند، از همین نهج البلاغه پاسخ سوالات را درمی­‌آورد. از همین نهج البلاغه فلسفه حکومت دینی و اصل عدالت گستری و نظریه عدالت را در می‌­آورد، از نهج البلاغه نظریه و مدل نظریه پردازی را استخراج می­‌کند. اختصاصی شبکه اجتهاد: پژوهش، حلقه مفقوده قدیمی حوزه‌های علمیه است. از دیرباز در حوزه‌های علمیه، به آموزش بیش از پژوهش اهمیت …

کتاب «گونه شناسی تحلیلی احادیث قرآنی امامی از نظریه تا تطبیق» تألیف حجت‌الاسلام دکتر علی راد، به زبان فارسی از سوی پژوهشکده تفسیر اهل بیت علیهم السلام منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، تالیف کتاب گونه شناسی تحلیلی احادیث قرآنی امامی از نظریه تا تطبیق در امتداد واکاوی نظریه تفسیری امامیه است که نویسنده، پیش‏تر مبانی کلامی آن را در پژوهشی با عنوان “مبانی کلامی امامیه در تفسیر” ارائه کرده است. در این کتاب به چگونگی تعامل و بهره‏ وری روشمند از احادیث قرآنی امامیه اشاره شده است و بر این مهم تأکید دارد که روایات قرآنی امامیه با همه …

وزیر آموزش و پرورش در سفر به شهر قم ضمن شرکت در شورای آموزش و پرورش استان با برخی علما و مراجع عظام تقلید دیدار و گفت وگو کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، سید محمد بطحایی براساس برنامه زمانبندی با حضرات آیات وحید خراسانی، صافی گلپایگانی، سبحانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، علوی گرگانی و حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی نماینده تام الاختیار آیت‌الله سیستانی، دیدار کرد. تاکید آیت‌الله صافی گلپایگانی بر حساس بودن امر تعلیم و تربیت آیت‌الله صافی گلپایگانی در دیدار وزیر آموزش و پرورش گفت: وزارت آموزش و پرورش با همه تلاش‌هایی که در امر تربیت و آموزش جوانان و …

حقیقت پنهان عنوان اثری است که به گفته نگارندۀ آن شامل: «خاطرات و اسنادی منتشر نشده درباره زعیم و مرجع عظیم الشان شیعه آیت‌الله حاج آقا حسین بروجردی» می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، این اثر به کوشش و نگارش محمدتقی انصاریان خوانساری، در اسفند ۱۳۹۷ با سه مجلد از سوی انتشارات انصاریان قم، در قطع وزیری روانه بازار شد. این مجموعه‌ای یکپارچه و در برگیرنده ابعاد مختلف زندگی آیت‌الله العظمی بروجردی می‌باشد که ارائه اسناد و تصاویر مختلف ویژگی خاصی به آن بخشیده است. به ویژه آنکه برخی اسناد و مطالب پیرامون معظم‌له، برای اولین بار در این اثر منعکس …

استاد حوزه علمیه قم گفت: خطابات قانونیه را به خاطر تغییر اساسی که در نگاه به اصل تشریع ایجاد می‌کند و گستردگی آثار و پیامدهای اصولی و فقهی‌اش، به جای نظریه، می‌توان یک «اَبَر نظریه اصولی» نامید و روشن است که این ابر نظریه، گذشته از اهمیت زیادی که دارد، نشان‌گر نبوغ مبدِع و پردازندۀ آن هم هست. به گزارش شبکه اجتهاد، امام خمینی(ره) یکی از فقهای برجسته تاریخ تشیع است و با توجه به نظریات راهگشا و مبنایی که در اصول دارد، می‌تواند معضلات و مشکلات فقهی عصر جدید و نظام اسلامی را چاره اندیشی کند. به منظور تبیین نظریات …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای شناخت تاریخ شکل‌گیری نهاد روحانیت شیعی باید به تحولات فکری و دینی و سیاسی سده نوزدهم ایران و عراق توجه کرد. قبل از هر چیز مطالعه شکل‌گیری جریان اصولی در عراق و ایران از دوران وحید بهبهانی به بعد. شکل‌گیری نهاد روحانیت در شکل کنونی آن به سده نوزدهم باز می‌‌گردد و در این میان مهمترین عامل پیروزی اصولیان بود بر اخباریان و قدرت گرفتن تدریجی علمای اصولی در عتبات و بعد در ایران. مناسبات آنان با قاجار خود در پیوند با این مسئله بود گرچه این مناسبات همیشه هموار نبود. تحولات سیاسی منطقه و از …

ما باید ثابت کنیم که نظامی که با فقه پدید آمده است، اولاً فقه نظام ساز بوده است و ثانیاً همان فقه دائماً به اقتضاء زمان و مکان بر نظام نظارت داشته باشد. چون همان‌طور که مرحوم امام فرمودند زمان و مکان دائماً موضوعات را تغییر می‌دهند درنتیجه احکام نیز تغییر پیدا خواهد کرد. پس فقه باید دائماً مراقب این نظام باشد و موضوعاتی که در این نظام دخیل است را دائماً به اقتضاء شرایط زمانی و مکانی بسنجد و اگر تغییراتی در موضوعات رخ می‌دهد، احکام آن را هم متناسب با آن موضوعات تنظیم و استنباط کند. اختصاصی شبکه …

مجلس مشورتی عربستان سعودی پیشنهاد مربوط به تخفیف قیمومیت مردان بر زنان در زمینه دستیابی به خدمات و اقدامات را رد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از پایگاه اینترنتی روزنامه «رای الیوم»، این مجلش با صدور بیانیه‌‌ای اعلام کرد که اعضای مجلس با چنین اقدامی مخالفت کرده اند «یحیی بن عبدالله الصمعان» نایب رئیس مجلس مشورتی عربستان در بیانیه‌‌ای اعلام کرد: مجلس با پیشنهاد ارائه شده در این خصوص از سوی «اقبال درندری» از اعضای این مجلس موافقت نکرد. وی افزود: درندری در پیشنها خود از وزارت کشور عربستان خواسته است دلایل تاخیر فعال سازی دستور پادشاه این …

نگارنده کتاب معتقد است که بر اساس دلیل عقلیِ وجوب جلب منفعت و دفع مفسده، اصل اولی در مذاکره، «صلح» است و حال این که چه دلیلی وجود دارد که تنها راه جلب منفعت و دفع مفسده، ابتنای صلح در مذاکره است؛ چه بسا جلب منفعت در زمانی منحصر به جنگ است و در زمان دیگر انحصار در صلح دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه سلسه کرسی‌های آزاداندیشی موسسه فتوح اندیشه، کرسی آزاداندیشی با موضوع «مذاکره دولت اسلامی با سایر دولت‌ها از نگاه فقه اسلامی» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر قاسم شبان‌نیا و نقد حجت‌الاسلام و‌المسلمین دکتر قاسمی و با …

آیت‌الله شبیری زنجانی با انتقاد از رواج برخی روش‌های تصنعی و انحرافی به عنوان سیر و سلوک -که از فقاهت و روش علمای سلف فاصله دارند- گفت: در طول تاریخ حوزه همیشه علمای اهل سلوکی بودند که در حوزه درس اخلاق می گفتند هرچند درباره اخلاق نظری، مبانی متفاوتی وجود داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی شب گذشته در دیدار اعضای بیت مرحوم آیت‌الله مؤمن با ایشان، با اشاره به شخصیت علمی آن عالم فقید، فرمود: متأسفانه در این دوره‌های اخیر آن مرتبه‌ای از عشق به علم، زهد و تقوایی که قدمای ما داشتند باقی نمانده …

حدود ۱۵ روایت در مورد نوروز واردشده است. در بحث کلامی دو سؤال مطرح ست: اصلاً جزء رسالت دین هست که وارد این مقوله بشود؟ قلمرو دین تا کجاست؟ پرداختن به سعد و نحس بودن روزها، بر عهده دین است؟ مرحوم مجلسی در بحار یک جلد را به مسائل این‌چنینی اختصاص داده است. آیا این مقولات در حوزه دین‌داری است؟ سؤال دوم این است که دینی که ادعای جهانی بودن دارد، می‌تواند همه این فرهنگ‌ها را نفی کند یا نمی‌تواند؟ به گزارش خبرنگار اجتهاد، سیصد و یکمین نشست از سلسله جلسات علمی موسسه فهیم، با موضوع «جایگاه سنت‌های ملی از …

مرحوم آیت‌الله مؤمن مثال خوبی می‌زدند. می‌فرمودند: وقتی قانونی جعل می‌شود که پسر ۱۸ ساله باید به سربازی برود بحث عجز و قدرت و … توسط قانون‌گذار لحاظ نشده است. قانون‌گذار فقط قانون را بر عنوان کلی پسر ۱۸ ساله بار می‌کند و اصلاً حالات شخصی مکلف را لحاظ نمی‌کند. مجلس خود را مکلف نمی‌بیند که تمام افراد را در حکم خود لحاظ جداگانه و مستقل داشته باشد. حال که در مجالس تقنین، این‌چنین است، در دستگاه الهی هم همین‌طور است. موضوع کل مکلفین هستند نه هر فردی از مکلفین به‌صورت جداگانه لحاظ شود. خطابات شارع ازلحاظ عدم انحلال و …