قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / همه مطالب (صفحه 34)

همه مطالب

انواع شروط ضمن عقد نکاح و ضمانت اجرای آن

انواع شروط ضمن عقد نکاح و ضمانت اجرای آن

کتاب «بررسی فقهی – حقوقی انواع شروط ضمن عقد نکاح و ضمانت اجرای آن؛ با تاکید بر شروط مندرج در عقدنامه» به قلم دکتر عبدالله جوان توسط انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این نوشتار پس از بررسی معنا، کارکرد، انواع و مهم‌ترین ضوابط شروط ضمن عقد و واکاوی نکات کلیدی در این زمینه، و اشاره به تطبیق آن در خصوص نکاح، از ضمانت اجرای شروط ضمن عقد در نکاح بحث کرده و جریان خیار اشتراط را ارزیابی می‌کند. اثر حاضر، در فصل پایانی شروط مندرج در عقدنامه‌ها را بررسی می‌کند و …

توضیحات بیشتر »

بازتاب دو رویکرد محافظه‌کار و حکومتی در فقه سیاسی

تأثیر مدرنیته بر متون درسی و علوم حوزوی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ضمن اشاره به دو الگوواره تعطیل و حکومت در سیره امام علی(ع) نشان داد که چگونه این دو الگوواره مانند دو رشته مفتول، پیکره فقه سیاسی شیعه را سامان داده و در طی تاریخ نوسان داشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «تبارهای فقه سیاسی شیعه در رفتارهای سیاسی امام علی(ع)» با سخنرانی عبدالمجید مبلغی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در محل پژوهشگاه برگزار شد که گزیده آن را در ادامه می‌خوانید؛ بحثم را با یک مقدمه روش‌شناختی در باب بحث پراهمیت تبارشناسی آغاز می‌کنم؛ اینکه آیا …

توضیحات بیشتر »

بازنگری در ماهیت شخصیت حقوقی بنگاه‌های تجاری و آثار فقهی آن

هفتادمین نشست از سلسله نشست‌های پژوهشگاه فقه نظام با همکاری مدرسه عالی حوزوی ولی امر علیه السلام در اردیبهشت ۱۴۰۲ برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام مصطفی عبدالهی در موضوع «بازنگری در ماهیت شخصیت حقوقی بنگاه‌های تجاری و آثار فقهی آن» به ارائه‌ی بحث پرداخت. ناقدین این نشست دکتر محمود حکمت نیا و حجت‌الاسلام قدیر علی شمس بودند. حجت‌الاسلام صفری تبار دبیری علمی این جلسه را بر عهده داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام عبدالهی در این نشست بعد از اشاره به ارتباط این بحث به حقوق، سیاست و اقتصاد و ترتیب احکام قفهی بر همه این جنبه‌ها ذکر مقدماتی …

توضیحات بیشتر »

کتابت حدیث؛ نقطۀ ثقل ارزیابی حدیث در شیعه/ مصطفی بارگاهی

کتابت حدیث؛ نقطۀ ثقل ارزیابی حدیث در شیعه/ مصطفی بارگاهی

شبکه اجتهاد: یکی از نکات مهم در حدیث شیعه، تبدیل احادیث از گفتار به نوشتار در طبقات اول و دوم راویان است. روش انتقال متن مکتوب و شیوۀ ارزیابی آن با احادیث شفاهی بسیار متفاوت است. در نوشتار پیش رو با استفاده از تاریخ حدیث شیعه و تأکید بر مکتوب بودن آن، به بررسی شیوۀ ارزیابی حدیث می‌پردازیم. کتابت حدیث در زمان امام باقر و امام صادق (ع) اصحاب امام باقر (ع) از همان ابتدا و با توجه به تأکیدات ایشان، دست به کتابت حدیث زدند. از برخی شواهد برمی‌آید که کتاب‌های متعددی از احادیث اصحاب امام باقر (ع) از …

توضیحات بیشتر »

لزوم وضع قانون برای مقابله با نظریه‌پردازان بی‌حجابی

تفاوت نظر شیعه و سنی در جواز قیام امام حسین(ع) علیه حاکم جائر

استاد حوزه علمیه قم وظایف حکومت اسلامی در برخورد با بی‌حجابی به عنوان یک حرام سیاسی را تشریح و بر مقابله با نظریه‌پردازان بی‌حجابی به ویژه اگر روحانی باشند تأکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، بی‌حجابی و اشاعه آن موضوعی است که در ماه‌های اخیر به وسیله دشمنان اسلام و غافلان در حال پیگیری است؛ رهبر معظم انقلاب نیز چندی پیش بر حرمت سیاسی این امر علاوه بر وجود حرمت شرعی آن تأکید کردند؛ حال «رسا» با حجت‌الاسلام والمسلمین ذبیح‌الله نعیمیان استاد حوزه به گفت‌وگو نشسته است تا این مهم را تبیین کند و از فلسفه وضع چنین قوانینی و …

توضیحات بیشتر »

تصمیم‌گیری بدون توجه به فقه از غفلت‌های ما در این چهل سال است

تصمیم‌گیری بدون توجه به فقه از غفلت‌های ما در این چهل سال است

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با بیان اینکه امام خمینی(ره) فرمودند حوزه باید نبض حال و آینده را در دست داشته باشد ولی متاسفانه گاهی احساس می‌شود ما نبض حال را هم در دست نداریم. گفت: یکی از غفلت‌های ما در این چهار دهه این بود که خیلی از تصمیمات در کشور بدون توجه به فقه گرفته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، طی سخنانی با اشاره به جایگاه عدالت در فقه بیان کرد: عدالت در فقه امامیه در سه فضا مطرح شده است؛ اول تصدی برخی مناصب …

توضیحات بیشتر »

ضرورت‌ها و اقتضائات گفتگو پیرامون قانون اساسی

ضرورت‌ها و اقتضائات گفتگو پیرامون قانون اساسی

اولین جلسه از سلسله نشست‌های هم اندیشی پیرامون قانون اساسی با موضوع «ضرورت‌ها و اقتضائات گفتگو پیرامون قانون اساسی» اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) برگزار شد. اساتید حجج‌اسلام والمسلمین سید احسان رفیعی علوی، معاون دانشگاه باقرالعلوم (ع)، مجید رجبی رئیس پژوهشگاه فقه نظام، محمد متقیان تبریزی مدیرگروه فقه تقنین مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)، محمدجواد تاکی و ابوالحسن حسنی بر این نظر اتفاق دارند که قانون اساسی با توجه به گذشت زمان و اقتضائات جدید زمانه نیازمند تغییر و اصلاح است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام عباسعلی مشکانی سبزواری دبیر این نشست در سخنانی …

توضیحات بیشتر »

انتقاد آیت‌الله نوری همدانی از سختی معیشت مردم، گرانی مسکن و پایین بودن ارزش پول ملی

مطلبی از آخوندخراسانی درباره شیخ فضل‌الله نوری نسبت‌ می‌دهند که جز تهمت و افترا چیز دیگری نیست

آیت‌الله نوری همدانی با انتقاد از سختی معیشت مردم، گرانی مسکن و پایین بودن ارزش پول ملی تصریح کردند: باید در مدیریت کارها اهم‌ و مهم‌ها لحاظ شود چنانچه بعضی از مناطق کشور گرفتار مشکل کم آبی هستند و باید برای رفع این مشکل اقدامات مفید و موثری صورت بگیرد، چگونه‌ می‌شود که همدان در سینه کوه‌های الوند از مشکل کم آبی رنج ببرد. باید دقت کرد برای رفع مشکلات باید عوامل و ریشه‌های آن را پیدا نمود. فقر و گرانی، پایین بودن ارزش پول ملی، این‌ها مشکلاتی هستند که باید هر چه سریع تر ریشه یابی و بر طرف …

توضیحات بیشتر »

محمدتقی بهجت؛ مرجع یقین / محمدحسین کمالی

محمدتقی بهجت

اختصاصی شبکه اجتهاد: ۲۷ اردیبهشت سالروز ارتحال فقیه محقق و اصولی مدقق آیت‌الله محمدتقی بهجت اعلی‌الله‌مقامه الشریف است.

توضیحات بیشتر »

اسرار حج تمدن ساز

اسرار حج تمدن ساز

اصرارم بر این است که مسئولان محترم حج در این زمینه‌ها فرهنگ‌سازی کنند. کاری کنید که تا اسم حج می‌آید، تا اسم کعبه‌ی معظّمه می‌آید، آن جوانِ امروزیِ ما این مفاهیم به ذهنش خطور کند: مفهوم تمدّن‌سازی، مفهوم اتّحاد جهانی، مفهوم نگاه فرامرزی و بین‌المللی، مفهوم رفع تمایز و مانند اینها به ذهنش بیاید. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز در دیدار مسئولان، کارگزاران و جمعی از زائران بیت‌الله الحرام، نگاه صحیح به حج و فهم اهمیت این فریضه را بسیار مهم خواندند و تأکید کردند: حج، مسئله‌ای جهانی و تمدنی است که هدف آن، ارتقاء …

توضیحات بیشتر »

تشریح پاره‌ای از ویژگی‌های علمی و عملی امام صادق (ع)

امیدواریم جامعه اسلامی ما این چنین باشد

امام صادق علیه السلام تنها بر تشکیل حوزه علمیه و بیان حکم فقهی بسنده نکردند بلکه ایشان با ملحدان از یک سو و با مشرکان و با امویان و عباسیان از سوی دیگر به مبارزه برخواستند و ضمن معرفی نظام اسلامی با استقامت و پایداری این نظام را حفظ کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در سخنانی به تشریح پاره‌ای از ویژگی‌های علمی و عملی ایشان پرداخت و گفت: وجود مبارک امام صادق(سلام الله علیه) که رئیس مذهب ماست، مشابه همان کار و برنامه‌ای را که رسول گرامی (علیه و علی آله آلاف التحیه والثناء) در زمان …

توضیحات بیشتر »

امام صادق (ع) و سنگربانی از باورهای قویم اعتقادی و فقهی شیعه/ علی نصیری

امام صادق (ع) و سنگربانی از باورهای قویم اعتقادی و فقهی شیعه/ علی نصیری

شبکه اجتهاد: بازخوانی تاریخ حیات ائمه اهل بیت (ع) نشان می‌دهد که افزون بر ستم بی‌پایان حاکمان زمان که عملاً زمینه دور ساختن آنان از اداره جامعه را فراهم آورد، شماری از مدعیان فقه‌دانی و دین شناسی نیز در این گناه بزرگ سهیم بودند و با راه انداختن کرسی درس و بحث و نشستن بر مدار فتوا و قضاوت باعث گمراهی بسیاری از مردم شدند و عملا بستر را برای ستم بیشتر حاکمان جور به اهل‌بیت (ع) فراهم آوردند. این درحالی بود که آنان خود به خوبی می‌دانستند که از هر جهت از دانش و توانش لازم برای نشستن بر …

توضیحات بیشتر »

نقدی بر کتاب امر به معروف و نهی از منکر مایکل کوک

نکته‌ای در اتحاد روايات

کتاب «نقدی برکتاب امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی» (اثر مایکل کوک)؛ به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی جعفر پیشه فرد (استاد خارج فقه و اصول دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه)، به‌تازگی از سوی موسسه احیاء امر طاها به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، از آنجایی که کتاب امر به معروف و نهی از منکر در اندیشۀ اسلامی (نوشتۀ مورخ شهیر آمریکایی مایکل کوک) در کشور ایران ترجمه و  برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد و در مجامع علمی آوازه و سمعه‌ای یافت؛ ولی شوربختانه نقدی بر آن ارائه نشد و تمامی گزاره‌های آن …

توضیحات بیشتر »

اطلس توصیفی اهل‌سنت ایران

اطلس توصیفی اهل‌سنت ایران

نویسنده در این تحقیق تلاش کرده است ضمن بیان جغرافیای اهل‌سنت ایران، توصیفی درباره‌ی مذاهب فقهی و نگرش‌های طریقتی و اعتقادی آن‌ها داشته باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «اطلس توصیفی اهل‌سنت ایران» اثر حجت‌الاسلام مهدی مسائلی به‌تازگی از سوی انتشارات امیرکبیر به زیوطر طبع آراسته و به نمایشگاه کتاب رسید. اهل سنت ایران از جهت فقهی به دو مجموعه‌ی شافعی و حنفی تقسیم می‌شوند ولی میان پیروان هرکدام از این دو مجموعه، از جهت اعتقادی، طریقت‌های تصوفی و جریان‌های سیاسی و اجتماعی تفاوت‌هایی وجود دارد. آشنایی با تفاوت‌های موجود در میان اهل‌سنت ایران برای پژوهشگران و فعالان دینی فرهنگی …

توضیحات بیشتر »

بررسی «اجرای مجدد حکم اعدام در صورت زنده ماندن» در یک اثر پژوهشی

بررسی «اجرای مجدد حکم اعدام در صورت زنده ماندن» در یک اثر پژوهشی

این اثر پژوهشی به موضوع حکم اعدام در صورت زنده ماندن پس از اجرای حکم قصاص یا حد و تعزیر می پردازد که از سوی دانشگاه رضوی منتشر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «واکاوی فقهی حقوقی تجدید اجرای کیفر سالب حیات» به موضوع حکم اعدام در صورت زنده ماندن پس از اجرای حکم قصاص یا حد و تعزیر می‌پردازد که از منظر فقهی و حقوقی واکاوی و بررسی می‌شود. این کتاب پس از مفهوم‌شناسی انواع کیفر سالب حیات، به بررسی جرائم موجب مجازات سلب حیات پرداخته می‌شود و وضعیت مجازات مجرم در فرض بقای حیات در قصاص، حد …

توضیحات بیشتر »

جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی»، نقطه عطفی برای تولید مبانی نظری و ادبیات فاخر سبک زندگی اسلامی-ایرانی

جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی»، نقطه عطفی برای تولید مبانی نظری و ادبیات فاخر سبک زندگی اسلامی-ایرانی

آئین اختتامیه چهارمین دوره جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی جمهوری اسلامی ایران» با معرفی برگزیدگان، همراه با سخنرانی حجج‌اسلام والمسلمین احمد واعظی، حمید پارسانیا و مهدی علیزاده و برگزاری کرسی ترویجی «بررسی نقش مناسک دینی در تقویت اصول و مبانی سبک زندگی» روز پنچ‌شنبه ۲۸ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در محل دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست خبری مراسم اختتامیه چهارمین دوره جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی» صبح امروز با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی، دبیر جشنواره، دکتر بلال شاکری، رئیس کمیته اجرایی و دکتر محمدرضا قائمی‌نیک، رئیس کمیته علمی جشنوراه در محل ساختمان …

توضیحات بیشتر »

شهید مطهری و معرفی راه سومی برای دینداری در دنیای مدرن

شهید مطهری و معرفی راه سومی برای دینداری در دنیای مدرن

رئیس بنیاد امامت ضمن اشاره به ویژگی‌های عقلانیت شهید مطهری تصریح کرد: ایشان از یک طرف تقابلی با عقلانیت مدرن ندارند بلکه سعی می‌کنند از درون آن عقلانیت سره را از ناسره بازشناسی کنند و از سوی دیگر این خودبنیادی و خودبسندگی در حوزه عقل‌گرایی مدرن را زیر سوال می‌برند و نشان می‌دهند عقل به تنهایی نمی‌تواند نظام زندگی بشر را اداره کند. به گزارش شبکه اجتهاد، شهید آیت‌الله مرتضی مطهری شخصیتی بود که تمام عمر خود را صرف احیای تفکر دینی و تبیین عقلانیت دین و پاسخگویی به سوالات و شبهات جامعه خصوصا نسل جوان کرد. در راستای بازخوانی …

توضیحات بیشتر »

اجرای حدود چه ارتباطی با تربیت افراد دارد؟/هادی عجمی

امکان‌سنجی اجرای مجدد مجازات سالب حیات از دیدگاه فقه و حقوق

اختصاصی شبکه اجتهاد: از شیوه‌های مهم در منظومه تربیت اسلامی، نظام تشویق و تنبیه است. هدف کلی در این منظومه، هدایت و تربیت انسان‌ها و رساندن آنها به اهداف والاتر است. در نظام تنبیه اسلامی، مجازات‌هایی پنج‌گانه وجود دارد: حدود؛[۱] تعزیرات؛[۲] قصاص؛ دیات؛ کفارات. حدود، یک نوع مجازات است که باید در چارچوب قوانین شرع در حدود باشد؛ هرچند هدف نهایی و کلی حیات و هدایت جامعه است؛ اما اجرای حدود مقید به تاثیرگذاری تربیتی زودگذر بر خود فرد نیست. البته از باب عناوین ثانوی ممکن است آثار تربیتی بر اجرای حدود تاثیر گذارد. مانند عناونی ثانوی که امروزه سبب …

توضیحات بیشتر »

پروندۀ «کتب اربعۀ حدیثی و مطالعاتِ مغفول»

پروندۀ «کتب اربعۀ حدیثی و مطالعاتِ مغفول»

هدف از تشکیل این پرونده، پرداختن به زوایایی از کتب اربعه است که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. به قطع نزد کمی از دانشیان، این زوایا دیری است که پرداخته شده و مورد مطالعه قرار گرفته؛ اما فقط کمی از ایشان چنین‌اند. اختصاصی شبکه اجتهاد: کتب اربعۀ حدیثی شیعه (الکافی، من‌ لایحضره ‌الفقیه، تهذیب ‌الاحکام و الاستبصار ‌فیما اختلف ‌من ‌الاخبار) را می‌توان ارکان اربعۀ حدیث شیعه به ویژه در میدان فقه دانست. مطالعات و پژوهش‌ها و جستارهایی که پیرامون این کتب انجام شده، بسیار فراوان است؛ اما این پرونده به عرصه‌های مغفول و کمترکارشدۀ این کتب در حد توان …

توضیحات بیشتر »

ناگفته‌هایی از نُسخ خطی استبصار/ محمدجعفر اسلامی

ناگفته‌هایی از نُسخ خطی استبصار/ محمدجعفر اسلامی

اختصاصی شبکه اجتهاد: عدد نسخ خطی التهذیبِ شیخ طوسی، پس از قرآن کم‌نظیر است و کتاب استبصار از لحاظ اهمیت و تعداد نسخه‌ها پس از تهذیب قلمداد می‌شود. نکات و خصائصی که در نسخه‌ها‌ی این کتاب وجود دارد، ذهن هر پژوهشگر را به خود جذب می‌کند. در این مجال نمی‌توانیم به بسیاری از این نکات اشاره کنیم؛ ولی برخی از این نکات را به حسب مجال می‌نمایانیم. متأسفانه به جز کتاب مبسوط که نسخه دستخط شیخ طوسی از آن در کتابخانه عتبه علویه حرم امیرالؤمنین علیه‌السلام در نجف موجود است، نسخه دیگری از کتب شیخ بدست خط ایشان تاکنون پیدا …

توضیحات بیشتر »

جایگاه دیباچه کتب اربعه در بازشناسی منهج و زمانه محمدون ثلاث

جایگاه دیباچه کتب اربعه در بازشناسی منهج و زمانه محمدون ثلاث

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر مجید معارف، استاد تمام و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران است. او دکترای خود را در رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه تربیت‌ مدرس اخذ کرده و رساله خود را با عنوان «پژوهشى در تاریخ حدیث شیعه» تدوین نموده است. وی از سال ۱۳۷۲ تاکنون به‌فعالیت در دو عرصه آموزش و پژوهش مشغول است و سمت‌هاى معاونت پژوهشى و ریاست دانشکده الهیات و معارف اسلامی و سردبیرى مجله پژوهش دینى را عهده‌دار بوده است. فعالیت‌های زیادى از دکتر معارف در حوزه علوم حدیث، مقالات و تألیف مداخل، حوزه علوم قرآن و پژوهش‌هاى علمى وجود دارد؛ …

توضیحات بیشتر »

کلینی جامع‌ترین پایه‌گذار میراث حدیثی شیعه/ علی نصیری

حجاب اسلامی و الزام حکومت؛ بایدها و نبایدها/ علی نصیری

شبکه اجتهاد: نوزدهم اردیبهشت ماه؛ روز بزرگداشت بزرگ ترین و ماناترین محدث تشیع مرحوم ثقه‌الاسلام کلینی (اعلی الله مقاماته العالیه) است. اگر کسی می‌خواهد این محدث بزرگ و نقش بی‌بدیل ایشان در حفظ تراث اهل بیت (ع) را دریابد، مناسب است به چند گزاره ذیل عنایت بورزد: ۱. عالمان اهل سنت مهم ترین و معتبرترین کتاب را پس از قرآن، صحیح بخاری می‌دانند، در شیعه به اشتباه دومین کتاب معتبر نهج‌البلاغه دانسته شده است. در حالی که به رغم اذعان به جایگاه وزین نهج البلاغه، به دلایلی چند از جمله جامعیت کافی شریف در ثبت روایات دوازده معصوم، گستره این …

توضیحات بیشتر »

وضعیت نُسخ، شروح و حواشی من لایحضره الفقیه

وضعیت نُسخ، شروح و حواشی من لایحضره الفقیه

اختصاصی شبکه اجتهاد: در عصر چاپ و دیجیتال و دسترسی آسان به اطلاعات، کمتر کسی زحمت کنکاش در نسخه‌های خطی را به خود می‌دهد. محمدباقر ملکیان، از آن افراد اندک است. فعالیت‌های نسخه‌پژوهانه و حدیثی_رجالی وی، سبب شد تا با او درباره‌ی اوضاع نسخه‌های کتاب مهم من‌لایحضره‌الفقیه به گفت‌وگو بنشینیم. ملکیان از راه‌های نرفته و کاستی‌های پژوهشی در این عرصه می‌گوید و البته شکوائیه‌هایش را نیز پنهان نمی‌کند. او تصریح دارد در مورد چاپ کتب اربعه شیعه، کم‌کاری زیادی داریم به‌جز تعداد انگشت‌شماری، هنوز مصادر روایی ما مصادر اولیه، مانند کتاب‌‌های صدوق، کتاب‌‌های شیخ و دیگر کتاب‌‌ها، چاپ منقح و …

توضیحات بیشتر »

کلینی و استحسان؛ محیط‌شناسی علمی/ مصطفی قناعتگر

کلینی و استحسان؛ محیط‌شناسی علمی/ مصطفی قناعتگر

اختصاصی شبکه اجتهاد: کلینی در دیباچه الکافی، چندباری استحسان را می‌نکوهد. آیا استحسان در کلام کلینی همان استحسان اصطلاحی است یا تنها معنای لغوی را در نظر داشته؟ استحسانِ اصطلاحی در کلمات فقیهان عامه پیش از کلینی نیز به وفور دیده می‌شود. گرچه برای استحسان تعریف واحدی از سوی باورمندان به آن نمی‌بینیم، اما دیرین بودن این اصطلاح و رواجش در متون فقهی سده دوم به بعد امری روشن است (احمد پاکتچی، دایره المعارف بزرگ اسلامی، حقوق، ج۸). استحسان را چه به معنای افتاء بر اساس میل و خوشایند شخصی بدانیم (آنگونه که بیشتر منتقدان آن تعریفش کرده‌اند) و چه …

توضیحات بیشتر »

کتب اربعه شیعه و کتب حدیثی اهل‌سنت، پیوند متن و سند

کتب اربعه شیعه و کتب حدیثی اهل‌سنت، پیوند متن و سند

اختصاصی شبکه اجتهاد: مصطفی موحدی‌فر، دانشجوی دکتری مطالعات اسلامی در دانشگاه بیرمنگام است. او سه سال است که در مقطع دکتری تحصیل می‌کند و پیش از این در دانشگاه قرآن و حدیث پیرامون منابع «من لایحضره الفقیه» و «قرائن صحت قدمائی» در مقطع ارشد فعالیت داشته است. در این نوشتار، گزارش بخش‌هایی از «سلسله نشست‌های درایات» با موحدی‌فر را می‌خوانیم. دورنمایی از موضوع در آکادمیای غرب دغدغه من از درگیر شدن با موضوعات نقد سنتی و نقد تاریخی حدیث، برمی‌گردد به جنبه «متدهای تاریخی نقد حدیث». من وقتی روی پروژه منابع من لایحضره الفقیه کار می‌کردم، هنوز با منابع غربی …

توضیحات بیشتر »

نقدی بر فهم عامیانه از نظریه‌ی «الاسلام هو الحکومه»/ محمد قاسمی

نقدی بر فهم عامیانه از نظریه‌ی «الاسلام هو الحکومه»/ محمد قاسمی

اختصاصی شبکه اجتهاد: مطالبی در کمال شگفتی، از سوی برخی حوزویان و در نقد «نظریه الاسلام هو الحکومه» مطرح شده است! این نوع مواجهه با یک نظریه فقهی از سوی کسانی که داعیه فقاهت دارند، بیش از آنکه نقدی بر نظریه و صاحب نظریه باشد، وجاهت علمی ناقدین را مورد خدشه قرار می‌دهد. این وجیزه در پاسخ به منکرین حکومت دینی عموما و نظریه الاسلام هو الحکومه خصوصا، تدوین یافته است. دفتر اول: انکار وجوب بر پایی حکومت دینی! کجاست آن مستندات قرآنی –برای نظریه الاسلام هو الحکومه”- ؟! حتی یک آیه هم در این موضوع وجود ندارد! و حتی …

توضیحات بیشتر »

مکتب‌های اصولی موجود و مطلوب

مکتب‌های اصولی موجود و مطلوب

استنباط به‌ ضوابط اصولی وابسته است؛ مکتب اخباری تنها ضوابط نقلی را و مکتب اصولی‌ ضوابط اعم از عقلائی، عقلی و نقلی را معتبر می‌داند. در این نوشتار دو مکتب اخباری و اصولی چه از جنبه مسائل چه از دیگر جنبه‌ها تبیین شده، آنگاه آسیب‌های آن دو استقصا و سرانجام مهم‌ترین ویژگی‌های مکتب اصولی مطلوب بررسی شده است که عبارتنداز: پالایش علم اصول از مباحث غیراصولی و غیرکاربردی؛ توجه به ضوابط اصولی جدید متناسب با مقتضیات زمان، تفکیک میان ضوابط عبادات و غیر عبادات؛ توجه به همه منابع قابل استفاده در علم اصول و تقدم منابع عقلی و عقلایی بر …

توضیحات بیشتر »

کلینی و نخستین گزیده‌های حدیثی شیعه دوازده امامی

کلینی و نخستین گزیده‌های حدیثی شیعه دوازده امامی

اختصاصی شبکه اجتهاد: الکافی تألیف ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق رازی بغدادی، معروف به شیخ کلینی است. این کتاب اولین کتاب از کتب اربعه شیعه و در زمره مجموعه‌های حدیثی مورد اعتماد نزد شیعیان شمرده می‌شود. کلینی در مقدمه اثر خود اصول و پیش‌شرط‌هایی را که در تألیف کتاب رعایت کرده، ذکر کرده است. ما در این نوشتار برای یافتن شواهدی به جهت اثبات دیدگاه خاص او، منتخبی از احادیث و سرفصل‌های بخش‌های اصلی و فرعی کتاب را بررسی خواهیم کرد. سپس به‌اختصار به اهمیت کتاب الکافی نزد شیعیان و برخی شروح آن اشاره می‌کنیم. این پژوهش منحصراً روی …

توضیحات بیشتر »

مجموعه مستند تلویزیونی نبراس، سیری در تاریخ حوزه‌‌های علمیه

مجموعه مستند تلویزیونی نبراس، سیری در تاریخ حوزه‌‌های علمیه

به‌مناسبت صد سالگی حوزه‌‌ی علمیه قم، مجموعه مستند تلویزیونی «نبراس، سیری در تاریخ حوزه‌‌های علمیه از گذشته تا به حال» به جریان شناسی روحانیت در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، تعلیم و تربیت، اجتماعی از زمان عصر غیبت تاکنون می‌پردازد. در این برنامه برای اولین بار گوشه‌‌هایی از تدریس بحث غنای رهبر معظم انقلاب نشان داده می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نبراس به معنای چراغ هدایت است و این مستند به دنبال این بوده تا به مناسبت گرامیداشت یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم، هدایتگری علمای شیعه را در عصر غیبت حضرت ولی عصر (عج) نسبت به جامعه شیعه برای مخاطبان …

توضیحات بیشتر »

ارائه‌ی سازوکار اجرایی «تحلیل فهرستی» به همراه پیاده‌سازی بر نمونه‌ها/ سید رضا شیرازی

ارائه‌ی سازوکار اجرایی «تحلیل فهرستی» به همراه پیاده‌سازی بر نمونه‌ها/ سید رضا شیرازی

شبکه اجتهاد: یکی از روش‌های نوین ارزیابی حدیث، تحلیل فهرستی است. عرضه نشدن سازوکار اجرای این روش یکی از کاستی‌های آن در جهت گشودن راه خود به مجامع علمی و همگانی شدن است. در این نوشتار پس از تبیین کلی تحلیل فهرستی، سازوکار اجرای آن ارائه شده و برای ارزیابی دو روایت به کار گرفته می‌شود. سازوکار ارائه شده از لحاظ جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است. این سازوکار از استخراج نمونه‌های عینی تحلیل‌های فهرستی از درس‌های خارج استاد سیداحمد مددی و فراتحلیل آنها حاصل گردیده است. تحلیل فهرستی نوعی موردکاوی تاریخی حدیث با رویکرد …

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics Clicky