شبکه اجتهاد: اصل موضوع و ایده کتاب در مقایسه و ارزیابی اصول فقه با هرمنوتیک روش شناختی خوب و ضرروی است ولی این اثر نخستین در این موضوع نیست و پیش از این نیز پژوهشهای متعددی در این باب انجام شده است. نویسنده محترم طرفین مقایسه را در دیگر کتابهای خود پیشتر کاویده است. نویسنده صورتبندی از مسائل اساسی شایسته بحث در هرمنوتیک روش شناختی و اصول فقه ارائه کرده است ولی خودش نظریهای را ابداع ننموده است و تاکید دارد که اثر وی پژوهشی مقایسهای است ولی با این پیش فرض که نشان دهد نظریه فهم متن اصولیان شیعه …
توضیحات بیشتر »تأثیر عوامل اجتماعی بر اجتهاد فقیه/ حسین نیک
شبکه اجتهاد: فقه اسلامی همواره در تعامل با جامعه و تحولات آن بوده است. فتاوای فقهی بر اساس روش و منابع معتبر استنباط، پاسخهایی به پرسشهای روزمره در زمینههای مختلف زندگی است؛ اما آیا این پاسخها صرفا بر مبنای متون دینی و قواعد فقهی صادر میشوند، یا اینکه عوامل اجتماعی نیز در شکلگیری آنها دخیل هستند؟ به نظر میرسد عوامل اجتماعی، از جمله تجربه زیستی، تعلقات اجتماعی و علاقههای شناختی، به طور پیچیدهای بر فتواهای فقها تأثیر میگذارند. این عوامل میتوانند باعث ایجاد تفاوت در تفسیر متون دینی و ارائه فتواهای مختلف شوند. ۱. تجربه زیستی تجربه زیستی هر فرد، …
توضیحات بیشتر »سه فرضیه در ماهیت فقه معاصر/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: اخیرا در محافل فقهی و دانشگاهی، اخبار مربوط به «فقه معاصر» زیاد شنیده میشود. این اصطلاح زیبا در میان علاقهمندان به فقه در عصر ما، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. فقه معاصر تلاش میکند تا کمال و زیبایی شریعت را در شرایط پیچیده و پیشرفته امروزه احیا کند و به دنبال راهی برای ترکیب اصالت فقه با تحولات شگفت انگیزی است که بر زندگی انسانها تاثیر گذاشته است. بنابراین باید از این مفهوم استقبال کنیم. اما سوال اینجاست که دقیقاً منظور از فقه معاصر چیست؟ اگرچه فقه معاصر، اصطلاح بسیار جذابی است؛ اما تعریف دقیقی از آن …
توضیحات بیشتر »کشف الغطاء عن کشف الغطاء/ سجاد علی بیگی
اختصاصی شبکه اجتهاد: کتب فقهی و کلامی علمای مسلمان، گنجینهای است از هزاران ایده و اندیشه و سوال و جواب که هر ذهن پویا و جوالی میتواند از این آبشخور ارزشمند، بهرههای وافی و کافی را ببرد. «کشف الغطاء عن الشریعه الغراء» که از شیخ جعفر کاشف الغطاء میباشد، از بارزترین مصادیق این گنجینههاست. این کتاب که شاید نوعی کتاب اسلام شناسی باشد، با مقدمهی بسیار جالب کلامی آغاز میشود که به فراخور زمان مصنف، بخش قابل توجهی از آن به امامت، خصوصا خلافت امیرالمومنین علیهالسلام پرداخته است و بخشهای توحید و نبوت و معاد از آن مطالب کمتری دارند. …
توضیحات بیشتر »نظریه خطابات قانونیه توانست تحولی اساسی در فقه ایجاد کند/ پویایی فقه در گرو تقویت گفتمان اصالت و معاصرت
نظریه خطابات قانونیه امام خمینی(ره)، تأثیر شگرفی بر فقه و اصول داشته و بسیاری از مسائل را بازتعریف کرده است. این نظریه، با تبیین ماهیت قوانین الهی بهعنوان قوانین ثابت و عام، شبهات مربوط به انطباق احکام اسلامی با زمان و مکان را پاسخ داده و چارچوبی محکم برای فهم صحیح از شریعت ارائه میدهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست هماندیشی اساتید خارج حوزه علمیه خراسان با محوریت «اندیشههای فقهی و اصولی حضرت امام خمینی (ره) و نظریه خطابات قانونی» با حضور آیات و اساتید: مصطفی اشرفی شاهرودی، مهدی مروارید، محمد مروارید، محمدجواد فاضل لنکرانی، ابوالقاسم علیدوست، مهدی زمانیفرد، علی …
توضیحات بیشتر »دیدگاههای نوآورانه میرزای نائینی راهگشای مسائل عصر حاضر
آیتالله جوادی آملی در دیدار جمعی از اعضای کنگره بینالمللی مرحوم میرزای نایینی گفت: اگر مرحوم نائینی امروز در میان ما حضور داشت، با نگاه ژرف خود، مفهوم آزادی و کرامت انسانی را در کنار اصول فقهی و شرعی به عنوان محورهای اصلی زندگی اجتماعی مطرح میکرد. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از اعضای کنگره بین المللی مرحوم میرزای نایینی امروز حضور در بیت آیتالله عبدالله جوادی آملی با ایشان دیدار و گفتگو کردند. آیتالله جوادی آملی در این دیدار، ضمن بزرگداشت مقام علمی و معنوی مرحوم آیت الله العظمی نائینی، نقش مهم ایشان را در احیای فقه اجتماعی و …
توضیحات بیشتر »اشتباه در برداشت از روایت به علت تقطیع/ محمد ذکاوت صفت
اختصاصی شبکه اجتهاد: تقطیع روایت، به معنای برشِ بخشی از روایت است و نقلِ آن بخش که فعلاً مورد نیاز است. نویسندگان کتابهای روائی، پس از انتقال روایات از اصول اصلیِ آن و شروع به تبویب (باب بندی) روایات، مجبور به تقطیع روایات شدند. گاهی نقلِ تقطیع شدهی یک روایت، موجب برداشت نادرست از معنای اصلی روایت میشود. هرچند روایات تقطیعشده از جهاتی سودمند هستند، اما از دیگر سو، میتوانند منجر به سوء تفاهم و انتقال ناقص پیام به مخاطب شوند. از همین رو، نویسندگانی که اقدام به تقطیع روایات میکنند، معمولاً با عباراتی به خوانندگان هشدار میدهند که متن …
توضیحات بیشتر »اختلال نظام، ملازمهای با حجیت ذاتی سیره ندارد/ آیتالله شبیری زنجانی، سیرههای مستحدث را حجت میدانند! / فقها حساسیتی به موضوعات نوپدید ندارند!
غیبت امام وظیفهای برای معصوم ایجاد نمیکند. شاهد آن، ایجاد فرقههای انحرافی فراوان در عصر غیبت و مسائل مبتلابه بسیار در عصر جدید است که ائمه متعرض آنها نشدهاند. دلیلی وجود ندارد که امام تا ابد باید تکلیف همه این مسائل را باید روشن کند و مثلاً سکوت امام صادق علیهالسلام دلیل است و اگر نظری داشتند حتماً بیان میکردند و الا نقض غرض لازم میآید. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجیت سیرههای معاصر با زمان معصوم (ع)، تقریباً امری روشن و حل شده در میان اصولیون است که تنها در شیوه حجیت آن، با یکدیگر اختلاف دارند. در مورد سیرههای مستحدث …
توضیحات بیشتر »فرایندشناسی شکلگیری فقه مضاف
شبکه اجتهاد: استاد محمدحسین ملکزاده معتقد است که فقه مضاف ساحت خاصی از فقه است که به راحتی ساخته نمیشود. مجموعی از موضوعات است که قابلیت قرار گرفتن حول یک محور دارد. یک فقهی ناظر به فقه کلان تشکیل میشود، موضوعی کلان مثل اقتصاد که فقه الاقتصاد را تشکیل میدهد؛ البته فقه مضاف صرف تجمیع مسائلی در موضوعی کلان نیست؛ بلکه برای تکون فقه مضاف چهار مرحله باید طی بشود. مرحله اول و دوم با فقه رایج مشترک هستند اما مرحله سوم باعث جدائی فقه مضاف از فقه رایج میگردد. مرحله اول: تجمیع مسائل و مباحث مرتبط با یک موضوع …
توضیحات بیشتر »فهم اجتماعی و دانش اصول فقه/ حسین نیک
شبکه اجتهاد: فهم اجتماعی پدیده، مملو از پیچیدگی و دشواری است. فهم اجتماعی بر خلاف فهم فردی که تحت تاثیر تجربیات و باورهای شخصی به وجود می آید، بر اساس تعاملات، تجربیات و هنجارهای اجتماعی شکل میگیرد. در فهم اجتماعی، نگرشها، ارزشها و باورهای جامعه نقش مهمی ایفا میکنند. افراد از طریق ارتباط با دیگران و بافت اجتماعیای که در آن زندگی میکنند، این نوع فهم را کسب میکنند. در واقع، فهم اجتماعی، یک ساختار ذهنی مشترک است که افراد یک جامعه را به یکدیگر پیوند میدهد و به آنها امکان میدهد تا جهان را به شیوهای مشترک تفسیر کنند. …
توضیحات بیشتر »آیتالله بروجردی ولایت فقیه را مسالهای کاملا فقهی میداند/ فقه مقارن، امتیاز مکتب فقهی آیتالله بروجردی است
آیتالله بروجردی قائل به ولایت فقیه بود و بر این اساس مقدماتی را نیز در نظر گرفته بود. ایشان مساله ولایت فقیه را مسالهای کاملا فقهی میدانست. متاسفانه برخی بدون هیچ اطلاعی عنوان میکنند که مرحوم آیتالله بروجردی تفکر سیاسی اجتماعی نداشت. در حالی که نوشتهها و رویکردهای ایشان کاملا این امر را اثبات میکند. شبکه اجتهاد: ورود علمای شیعه به مباحث اجتماعی و سیاسی دارای سوابق تاریخی است. یکی از دورانهایی که باعث شد، علمای نجف نسبت به کنشگری سیاسی در سطوح بالا دچار تشکیک شوند مرتبط به دورانی میشود که ایران به صحنه تاخت و تازهای گسترده سیاسی …
توضیحات بیشتر »ماهیت شناسی فقه مضاف/ مجید دهقان
شبکه اجنهاد: فقه مضاف چیست؟ آیا ماهیتی جداگانه از فقه موجود دارد؟ قائلین و طرفداران فقه مضاف چه ادلهای بر اثبات فقه مضاف اقامه میکنند؟ از جمله قائلین به فقه مضاف، حجتالاسلام والمسلمین مجید دهقان است. او معتقد است برای روشن شدن تفاوت فقه مضاف با فقه سنتی، ابتدا باید چند مفهوم را روشن و تبیین کرد. پس از روشن شدن این مفاهیم، فقه مضاف بعنوان یک ماهیت جداگانه و حتی ضرورت آن، ثابت میگردد. ۱. تفاوت فقه تخصصی و فقه تجزئ ۲. فقه فردی و اجتماعی ۳. فقه فردی و حاکمیتی ۴. فقه مسائل مستحدثه فقه تجزی و تخصصی: …
توضیحات بیشتر »میراث حدیثی امام هادی علیهالسلام
شبکه اجتهاد: امام هادی علیهالسلام نقش مهمی در میراث روایی ما داشتهاند که گمان میکنم علمای ما در این جهت حق ایشان را ادا نکردهاند[۱]. از زمان امام هادی به سامراء میگفتند: «ناحیه مقدسه»، چون حضرت که حبس بودند، امام عسکری (ع) و شیعیان غالباً تا بغداد میآمدند و با وکلاء در بغداد تماس میگرفتند. از حرمهایی که مسلما یقینا ملک شخصی بقیه الله (ع) است همین حرم سامرا است که جزو وقف یا اباحه نیست، بلکه ملک خود حضرت (ع) است، چون بعد از امام هادی(ع) به پسرشان و بعد از ایشان هم به حضرت بقیه الله(ع) رسیده است. …
توضیحات بیشتر »شیخ طوسیام آرزوست!/ محسن ابراهیمی
شبکه اجتهاد: حوزه علمیه از جهت علمی در حساسترین دوران خود به سر میبرد. این دوران، شرایطی را ایجاد کرده است که یا علوم اسلامی، میتواند سربلند بیرون بیاید و به دوران اوج خود بازگردد و یا تا مرز نابودی خواهد رفت. آنچه که دوران حاضر را با تمام ۱۰قرن گذشته متفاوت میکند، دو عنصر اساسی است: ۱- تمدن غرب ۲- حکومت جمهوری اسلامی آنچه از دوران رنسانس به بعد در اروپا و پس از آن در آمریکا تا امروز در مغرب زمین محقق شده، یک دنیای جدید است. دنیایی است که از همه جهت با دنیایی که در دوران …
توضیحات بیشتر »درباره مناظره با آقای عبدالکریم سروش/ ابوالقاسم علیدوست
اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد ابوالقاسم علیدوست درباره مناظره خود با دکتر عبدالکریم سروش در مهرماه ۱۴۰۳ طی یادداشتی به نکات مهمی درباره تراثستیزی و تعریض بر فقه، فقیهان و حوزویان پرداخته است. ۱. سه موضع در قبال تراث روایی: دفاع متعصبانه برخی از اخباریان امامیه از تراث روایی که منجر به معتبرانگاری همه احادیث موجود میشد، و یورش افراطی برخی روشنفکران به این تراث، چونان دو تیغه قیچیاند که ظاهرا متقابل هستند اما چو نیک بنگری نه تنها به یکدیگر کاری ندارند بلکه یکدیگر را تیز میکنند تا کاربران اعتدالگرای این تراث ارجمند را قیچی کنند. تراث ارجمندی که با …
توضیحات بیشتر »مقایسه نظریه تبعیت احکام از مصالح و مفاسد با مقاصد الشریعه
وقتی بحث از مصالح و مفاسد به عنوان ملاک میشود پس میتوان از مقاصد الشریعه هم در بحث ملاکات استفاده کرد کما اینکه برخی از اساتید معاصر همان مقاصد الشریعه اهل تسنن را به همان شکل فیالجمله در فقه قائلند؛ لکن ارائهدهنده در این مجال درصدد نفی مقاصد الشریعه به عنوان ملاک احکام هست و اگر درجایی از آن اسم برده شده تسامح و مراد همان مصلحت و مفسده احکام است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین مهدی خیشه محقق و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم در صدوبیستوهفتمین جلسه «شنبههای فقهی» در راستای رساله سطح چهار خود به مقایسه …
توضیحات بیشتر »«مرشد الخواص» شرح هزار حدیث از پیشوایان دین
دوره سهجلدی کتاب «مرشد الخواص فی شرح بعض الآیات و الاحادیث المشکله» اثر محمدبن حسن طوسی با تحقیق و تصحیح حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد مروارید از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به زبان عربی، به زیور طبع آراسته شده است. نسخهای از این کتاب محضر حضرت آیتالله سیستانی تقدیم شده است که ایشان نیز از این اثر و تلاش مؤلف تجلیل کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در اثر گرانسنگ «مرشد الخواص»، بیش از یک هزار حدیث از پیشوایان دین روایت و با بهرهگیری از سخنان شارحان پیشین، شرح و توضیح داده شده است، و افزون بر این معدودی از …
توضیحات بیشتر »تشویق و هدایت رهبری باعث شد در حوزه «فقه زنان» کار کنم/ بیشترین و اصلیترین مخالفان من از بانوان بودند!/ نباید فقه و فقاهت را جنسیتی کنیم
مجتهده صفاتی گفت: بیشترین و اصلیترین مخالفان من از بانوان بودند؛ به من میگفتند که تو به چهاجازهای در این عرصه فعالیت میکنی؟ به یاد میآورم که همیشه در ایام حج اعتراض میکردم که چهطور به زنی که یائسه است اما همچنان خونریزی دارد میگویید برو و طواف کن اما خودت را چک کن!؟ فریاد من بلند بود که چهقدر زنان ما را در عسر و حرج میاندازید؟ راههای برونرفت از این قضیه وجود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «چالشهای مجتهدپروری در حوزههای علمیه خواهران» با حضور مجتهده «زهره صفاتی» با محوریت بحث «ضرورت اجتهاد بانوان» به میزبانی جامعهالزهرا …
توضیحات بیشتر »نظر رهبر انقلاب درباره تقلید زنان از مجتهد زن، در فقه سابقه دارد/ مراقبت کنیم برخی از این نظریه سو استفاده نکنند/ ادله امکان ارجاع به زنان
استاد جامعه الزهرا (س) گفت: رهبر معظم انقلاب به عنوان یک صاحب نظر این مسئله را به طور صریح در یک اجتماع بیان کردند که با ادله قاطع میتوان از این نظریه دفاع کرد و ادله افرادی که قائل هستند مرجع تقلید بودن اختصاص به مردان دارد را رد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر خدیجه هاشمی استاد جامعه الزهرا (س) عنوان کرد: زمانی که رهبر معظم انقلاب در دیداری که در آستانه ولادت حضرت زهرا (س) با اقشار مختلف بانوان دارند مسئلهای را مطرح میکنند یعنی آن مسئله اهمیت فراوانی دارد و میتواند در برنامه ریزیهای کلان جامعه اسلامی …
توضیحات بیشتر »رهبر انقلاب درباره مرجعیت زن چه-چرا گفتند؟/ محسن قنبریان
شبکه اجتهاد: این یادداشت دو مقصد دارد: ۱. حضرت آیت الله خامنهای درباره مرجعیت زن دقیقا چه گفتند؟ ۲. چرا ایشان در دیدار مخصوص بانوان در دوسال پیاپی یکبار وزارت زن و اینبار مرجعیت زن را مطرح میکنند؟ ۱. چه گفتند؟ “بنده حتی معتقدم بسیاری از مسائل زنانه که موضوعش زنان هستند و مردها درست موضوع را تشخیص نمیدهند، خانمها باید از مجتهد زن تقلید کنند”! (۱۴۰۳/۹/۲۷) برخی بزرگواران آن را نقض فتوای مشهور مبنی بر شرط مذکر بودن در مرجعیت -حتی در بخش زنان- ندانسته و آنرا در حد موضوع شناسی بهتر زنان در این امور تقلیل دادند! برخی …
توضیحات بیشتر »فقه پژوهی و ظرفیتهای دانشی در عرصه بینالملل
نشستی در باب هم اندیشی فقه پژوهی و ظرفیتهای دانشی درعرصه بین الملل با حضور الشیخ مهدی الصمیدعی (مفتی اعظم و رئیس شورای اهل سنت عراق)، دکتر سیدصادق حقیقت (هیئت علمی پژوهشگاه امام خمینی و انقلاب اسلامی)، الشیخ عبدالقادر یوسف الترنینی (هیئت علمی در دانشگاه لبنان «الجامعه اللبنانیه»)، دکتر عابدین مومنی (هیئت علمی دانشگاه تهران)، دکتر محمود شفیعی (هیئت علمی دانشگاه مفید قم)، دکتر مصطفی خرم آبادی (پژوهشگر حوزه فقه اسلامی) به میزبانی پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، ابتدا دکتر خرم آبادی دبیر نشست ضمن تشکر از برگزار کنندگان این جلسه گفت: پرسشها و چالشهای …
توضیحات بیشتر »انسانشناسی: محدوده کمّی کرامت انسان/ حسین سوزنچی
شبکه اجتهاد: در میان فقهای شیعه اختلاف است که آیا کرامتی که اسلام برای انسان قائل است، برای مطلق انسان است یا برای خصوص مومنان و مسلمانان است؟ بسیاری از فقها بر این باورند که کافر هیچ گونه حرمت و کرامتی ندارد و در خصوص غیرمسلمان، اصل بر عدم کرامت است مگر دلیل خاصی اقامه شود. در مقابل برخی از فقهای شیعه بودهاند که ظاهرا معتقد بودهاند که مطلق انسان از نظر اسلام کرامت دارد؛ و این نفی کرامت است که دلیل خاص میخواهد. احتمالا آنان مواردی که اسلام دستور به قتل و اسیر کردن (هرگونه هتک حرمت کافران) داده …
توضیحات بیشتر »گنجینهای ایرانی از فقهی اصیل/ سجاد علیبیگی
اختصاصی شبکه اجتهاد: لوامع صاحبقرانی از جملهی کتب فقهی شیعه، اثری فارسی از محدثی امین و فقیهی متین، محمدتقی مجلسی است. او در سال ۱۰۰۳ قمری در اصفهان دیده به جهان گشود و تحت رعایت پدر دانشمندش، مقصود علی تربیت شد. از برکت خود او نیز نسلی از علماء پرورش یافتهاند که محمدباقر مجلسی فقط یک نمونهی بسیار موفق آن میباشد. وی نزد اساتید گران قدری تحصیل کرد که از مبرزترین آنها شیخ بهایی، شیخ عبدالله تستری و مرحوم میرداماد هستند. شاگردان زیادی هم از دامن پر علم خوشه چینی کردهاند که از معروف ترین آنها میتوان به فرزند مذکور، …
توضیحات بیشتر »متن فهمی فقیهانه
کتاب «متن فهمی فقیهانه» اثر حجتالاسلام والمسلمین محمد عشایری منفرد که به مسئله متن فهمی فقیهان عرب زبان و فقیهان غیر عرب زبان، دشواریها و راهحلهای آن میپردازد، به صورت کاربردی و کارگاهی با نمونههای عینی به رشته تحریر در آمده، توسط نشر ادیب فقه جواهری با تقریظ استاد ابوالقاسم علیدوست به زیور طبع آراسته شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این کتاب به مسئله متن فهمی فقیهان عرب زبان و فقیهان غیر عرب زبان میپردازد و از دشواریهای مشترک و مختص هریک از دو گروه سخن به میان میآورد و به ارائه راه حل اهتمام دارد. نگارنده معتقد است …
توضیحات بیشتر »ابهام در «فقه اخلاق» و آیندهپژوهی آن/ مهدی مهریزی
شبکه اجتهاد: دانش فقه و اخلاق همواره بهعنوان دو دانش مستقل در میان علوم اسلامی و انسانی مورد توجه بودهاند. در سالهای اخیر اما باب فقهی «فقه اخلاق» رونمایی شده است و نگاشتههایی نیز پیرامون آن نوشته شده است. در اینکه مراد از فقه اخلاق چیست، توافق روشنی میان اخلاق پژوهان و فقهپژوهان وجود ندارد. اما آینده فقه اخلاق، چگونه است؟ هرچقدر فقه اخلاق، مبهم است، سخن از آیندۀ آن، ابهام بیشتری دارد. حجتالاسلاموالمسلمین مهدی مهریزی، زاده ۱۳۴۱ مشهد، اگرچه به پژوهش در دانش حدیث و مباحث فقه زنان شهره است؛ اما علاقهمندی وی به مباحث اخلاقی دانشِ فقه قابل …
توضیحات بیشتر »بررسی و تحلیل برخی از روایات مخالف تقریب
عضو هیات علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) گفت: نمیتوانیم اولاً و بالذات برای هیچ موجودی تقاضای سلب رحمت بکنیم و از خدا بخواهیم که رحمتش را از او سلب کند یا تلاش بکنیم که او به رحمت خدا نرسد که یکی از این تلاشها همین لعن و نفرین است چون در مضمون بعضی روایات هست که ما نباید حتی سنگی را بدون جهت و بدون استحقاق لعن بکنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، بیست و سومین کرسی از کرسیهای نقد، نظریهپردازی و آزاداندیشی پژوهشگاه مطالعات تقریبی؛ با حضور و ارائه حجتالاسلام والمسلمین محمدرضا باقرزاده با موضوع «بررسی و تحلیل برخی …
توضیحات بیشتر »تمامِ فلسفه علم اصول فقه در هشت جلد
مجموعه هشت جلدی «فلسفه علم اصول فقه» اثر استاد مهدی هادوی تهرانی که حاصل چند دهه تدریس و تحقیق در بالاترین سطوح علمی حوزه علمیه میباشد، بهتازگی از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلام به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانش اصول فقه ریشه در تاریخ اسلام دارد و هر چه جوانههای تدوین رسمی آن در سده دوم هجری زده شده است، اساسیترین اصول آن در کلمات پیامآور اسلام حضرت ختمی مرتبت (ص) و جانشینان به حق آن بزرگوار حضرت امامان معصوم (علیهم السلام) دیده میشود. علم اصول فقه به جستجوی آنچه که فقیه بتواند به آن احتجاج کند، …
توضیحات بیشتر »راه حل امام خمینی برای توانمندسازی فقه در پاسخگویی به نیاز انسان امروز/ محمدکاظم تقوی
شبکه اجتهاد: پرسش این است که آیا راه حل نهایی برای توانمندسازی فقه جهت پاسخگویی به نیازهای انسان امروز در دیدگاه امام خمینی فرایند پیش بینی شده در دستورالعمل نهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است یا اینکه ایشان توقع و تفکر دیگری داشتهاند؟ با توجه به تفاوت و تعارض دیدگاه فقهای شورای نگهبان در موضوع مصوبات مجلس شورای اسلامی، قبل از سال ۱۳۶۷ و پیش از تشکیل مجمع تشخیص مصلحت، راه حلهایی مورد تجربه قرار گرفت که معلوم شد علاج اساسی نمیباشد. زندگی انسان هم در ساحت فردی و هم در ساحت جمعی و اجتماعی، از یک منظر و …
توضیحات بیشتر »نکتهای در مورد کتاب حلبی/ محمدباقر ملکیان
شبکه اجتهاد: خاندان حلبی از بیوتات مشهور شیعه کوفی است که بنا به گزارش نجاشی چون برای تجارت به حلب میرفتهاند به حلبی شهرت یافتهاند. (نک: رجال النجاشی، رقم: ۶۱۲) نام بسیاری از افراد این خاندان در مصادر رجالی ذکر شده است، مثل: أبو شعبه و پسرانش علی و عمر، ونوادگانش عبید الله، عبد الأعلی، عمران، محمّد، احمد. (نک: رجال النجاشی، رقم: ۲۴۵؛ ۶۱۲؛ ۸۸۵) نجاشی میگوید: تمامی افراد این خاندان مورد وثوق و مراجعه شیعیان بودهاند، اما شاخص ترین آنها ـ و به تعبیر نجاشی: «کبیرهم و وجههم» ـ عبید الله بن علی بن أبی شعبه است. (نک: رجال …
توضیحات بیشتر »گرفتار افراط و تفریط در کاربرست «مقاصد الشریعه» نشویم/ تأثیر مقاصد بر ساختار و رویکردهای علوم انسانی
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر اثرگذاری مقاصدالشریعه بر مسائل و موضوعات و اهداف علوم انسانی، گفت: در کاربست مقاصدالشریعه نباید به دام تفریط و نه افراط بیفتیم و این تصلب را هم نداشته باشیم که بگوییم مقاصد تاثیری در علوم ندارد. شبکه اجتهاد: مقاصد الشریعه کارکردهای معتبر دینی دارد و صرفا کارکرد آن معرفتشناختی نیست و میتواند به مثابه قرائن برای کشف قواعد دینی از آن استفاده کرد و حتی میتوان از آن برای تولید علوم انسانی اسلامی بهره برد. مقاصدالشریعه مصالح عام و کلی تشریع الهی برای عباد بوده است که حاصل آن هم دفع …
توضیحات بیشتر »