اجتهاد و اصول فقه

حقیقت پنهان عنوان اثری است که به گفته نگارندۀ آن شامل: «خاطرات و اسنادی منتشر نشده درباره زعیم و مرجع عظیم الشان شیعه آیت‌الله حاج آقا حسین بروجردی» می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، این اثر به کوشش و نگارش محمدتقی انصاریان خوانساری، در اسفند ۱۳۹۷ با سه مجلد از سوی انتشارات انصاریان قم، در قطع وزیری روانه بازار شد. این مجموعه‌ای یکپارچه و در برگیرنده ابعاد مختلف زندگی آیت‌الله العظمی بروجردی می‌باشد که ارائه اسناد و تصاویر مختلف ویژگی خاصی به آن بخشیده است. به ویژه آنکه برخی اسناد و مطالب پیرامون معظم‌له، برای اولین بار در این اثر منعکس …

استاد حوزه علمیه قم گفت: خطابات قانونیه را به خاطر تغییر اساسی که در نگاه به اصل تشریع ایجاد می‌کند و گستردگی آثار و پیامدهای اصولی و فقهی‌اش، به جای نظریه، می‌توان یک «اَبَر نظریه اصولی» نامید و روشن است که این ابر نظریه، گذشته از اهمیت زیادی که دارد، نشان‌گر نبوغ مبدِع و پردازندۀ آن هم هست. به گزارش شبکه اجتهاد، امام خمینی(ره) یکی از فقهای برجسته تاریخ تشیع است و با توجه به نظریات راهگشا و مبنایی که در اصول دارد، می‌تواند معضلات و مشکلات فقهی عصر جدید و نظام اسلامی را چاره اندیشی کند. به منظور تبیین نظریات …

ما باید ثابت کنیم که نظامی که با فقه پدید آمده است، اولاً فقه نظام ساز بوده است و ثانیاً همان فقه دائماً به اقتضاء زمان و مکان بر نظام نظارت داشته باشد. چون همان‌طور که مرحوم امام فرمودند زمان و مکان دائماً موضوعات را تغییر می‌دهند درنتیجه احکام نیز تغییر پیدا خواهد کرد. پس فقه باید دائماً مراقب این نظام باشد و موضوعاتی که در این نظام دخیل است را دائماً به اقتضاء شرایط زمانی و مکانی بسنجد و اگر تغییراتی در موضوعات رخ می‌دهد، احکام آن را هم متناسب با آن موضوعات تنظیم و استنباط کند. اختصاصی شبکه …

آیت‌الله شبیری زنجانی با انتقاد از رواج برخی روش‌های تصنعی و انحرافی به عنوان سیر و سلوک -که از فقاهت و روش علمای سلف فاصله دارند- گفت: در طول تاریخ حوزه همیشه علمای اهل سلوکی بودند که در حوزه درس اخلاق می گفتند هرچند درباره اخلاق نظری، مبانی متفاوتی وجود داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی شب گذشته در دیدار اعضای بیت مرحوم آیت‌الله مؤمن با ایشان، با اشاره به شخصیت علمی آن عالم فقید، فرمود: متأسفانه در این دوره‌های اخیر آن مرتبه‌ای از عشق به علم، زهد و تقوایی که قدمای ما داشتند باقی نمانده …

مرحوم آیت‌الله مؤمن مثال خوبی می‌زدند. می‌فرمودند: وقتی قانونی جعل می‌شود که پسر ۱۸ ساله باید به سربازی برود بحث عجز و قدرت و … توسط قانون‌گذار لحاظ نشده است. قانون‌گذار فقط قانون را بر عنوان کلی پسر ۱۸ ساله بار می‌کند و اصلاً حالات شخصی مکلف را لحاظ نمی‌کند. مجلس خود را مکلف نمی‌بیند که تمام افراد را در حکم خود لحاظ جداگانه و مستقل داشته باشد. حال که در مجالس تقنین، این‌چنین است، در دستگاه الهی هم همین‌طور است. موضوع کل مکلفین هستند نه هر فردی از مکلفین به‌صورت جداگانه لحاظ شود. خطابات شارع ازلحاظ عدم انحلال و …

سومین اجلاسیه کمسیون‌های تخصصی شورای عالی حوزه علمیه خراسان با موضوع «حوزه و آینده» با حضور اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه مشهد، قم، اصفهان و تهران و جمعی از علما، اساتید و طلاب حوزه علمیه خراسان در تالار قدس کتابخانه حرم مطهر رضوی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این اجلاسیه با اهداف بررسی آینده حوزه‌های علمیه در عرصه‌های مختلف، دستیابی به نقشه راه برای حوزه‌های علمیه و تبیین رویکرد‌های جدید در کمسیون‌های تخصصی شورای عالی حوزه علمیه که وظیفه تصمیم سازی برای شورای عالی حوزه علمیه را برعهده دارند، برگزار شد. آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران؛ …

شبکه اجتهاد: همایش «حوزه و آینده»، سومین اجلاسیه کمیسیون‌های تخصصی شورای عالی حوزه علمیه خراسان با حضور اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه مشهد، قم، اصفهان و تهران در مشهد برگزار شد.

شبکه اجتهاد: یکی از مسائلی که اسلام پژوهان غربی در مسیر مطالعات خود همواره به آن توجه داشته‌اند همانا «مشابهت‌های میان فقه اسلامی با قوانین سایر ادیان و سرزمین‌ها» است. البته اینگونه به نظر می‌رسد که گرایش «خاستگاه یابی» برای تعالیم دینی و خصوصاً آموزه‌های اسلامی، جزئی جدایی ناپذیر از مطالعات اسلامی در مغرب زمین است و حتّی برخی همچون ویلیام گراهام (قرآن پژوه دانشگاه هاروارد) سنّت خاورشناسی را همواره بر همین روال دانسته‌اند. [۱] (به عنوان یک نمونه می‌توان به کتاب “بازتاب‌های کلام اسلامی در فلسفه یهودی” هری ولفسون اشاره کرد که ریشه و خاستگاه بسیاری از عقاید اسلامی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: تکتم آزاد، سال ۸۲ وارد حوزه شد و سطح ۲ را در مدرسه علمیه حضرت نرجس(س) و سطح ۳ را در جامعه المصطفی به اتمام رساند. از وی، پایان‌نامه سطح ۲، با عنوان «نقش تمدن اسلامی در رنسانس عقلی اروپا»، به صورت کتاب و همچنین مقالات علمی پژوهشی «تأثیر آراء ابن‌سینا در فلسفه اروپا در قرون وسطی» و «مبانی مشترک اصول فقه و هرمنوتیک کلاسیک» منتشر شده است. او که مشغول به تحصیل در دوره سطح ۴ است، از سال ۹۴ دبیری پژوهشی گروه فقه جامعه المصطفی را بر عهده دارد. استاد حوزه علمیه خواهران مشهد، در …

نویسنده کتاب «نخل و نارنج» می‌گوید: شیخ‌مرتضی انصاری مرجع دوران شکست است؛ دورانی که ایران در بدترین شرایط سیاسی‌ اجتماعی قاجار قرار داشت و دوبار از روس‌ها شکست خورده بود، بیماری کشور را درنوردیده و علمای زمان از دنیا رفته‌ بودند / بسیاری از طلبه‌ها این را نمی‌دانند و امروز در قم کسانی هستند که مرحوم سیدعلی قاضی طباطبایی و ملاحسین‌قلی همدانی را شماتت می‌کنند و به‌عنوان آفت و آسیب حوزه‌های علمیه معرفی می‌کنند. من می‌خواهم بگویم اگر شما خودتان را شاگرد شیخ می‌دانید، این واقعیت زندگی شیخ را انکار نکنید. من تردیدهایی داشتم و تصریحاتی که از جملات مرحوم …

چیزی که من در طول دوران قبل از انقلاب و بعد از انقلاب احساس کردم، اعتقاد راسخ ایشان به مسأله‌ی ولایت‌فقیه بود و این‌که همه‌ی شئون اجتماعی باید تحت اجازه‌ی ولی‌فقیه باشد. ما در شورای عالی که خدمت ایشان بودیم، یک اختلافی پیش آمده بود و نیاز به این بود که یک نفری به لحاظ فقهی و شرعی قضاوت کند. اعضای شورای عالی همه به اتفاق گفتند بهترین فرد آیت‌الله مؤمن است. ایشان گفتند من می‌پذیرم، ولی من باید از رهبر معظم انقلاب اجازه بگیرم، چون قضاوت شأنی است از شئون حکومت. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ محمد مؤمن، …

می‌شود اصول را پنج سال گفت، می‌شود شش سال گفت. متوسّط که پانزده سال است، یعنی مثلاً تا بیست سال هم دارد! چقدر بخوانند؟ چرا بخوانند؟ به چه دردشان می‌خورد؟ کجای فقه استفاده می‌شود از این اصول؟ نه، به نظر من یک مقداری در مورد اصول بایستی جمع و جورتر و به‌اصطلاح مُضیَّق‌ترحرکت کرد، مواظبت کرد؛ غیر از فقه است؛ فقه باز است، هر چه می‌توانید در زمینه‌های فقهی کار کنید، به نظر ما خیلی خوب است. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، پیش از ظهر دوشنبه (۹۷/۱۲/۱۳) با اعضای مؤسسه عالی فقه و علوم …

کتاب «نهضت حدیثی شیخ بهائی» با محور قرار دادن نهضت شیخ بهائی درباره «فقه‌‌الحدیث»، زندگانی و اندیشه و شیوه‌های تدریس و تحقیق شیخ بهایی را به‌طور مشروح مورد ارزیابی قرار می‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «نهضت حدیثی شیخ بهائی»، یک اثر تحقیقی و مستند درباره فقیه و دانشمند قرن‌های دهم و یازدهم هجری قمری است که به قلم محمدحسن ربانی بیرجندی تالیف و از سوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شد. در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: «محوری‌ترین درس شیخ بهائی، حدیث و مهم‌ترین کتاب‌هایش نیز در این زمینه بوده. در آغاز قرن یازدهم با تالیف …

آن چه در دانشگاه‌‌ها به عنوان علوم انسانی اسلامی مطرح می‌‌شود چیزی نیست که اسلام درباره آن صحبت می‌‌کند. از عمر انقلاب ۴۰ سال می‌‌گذرد ولی متأسفانه درباره علوم انسانی کار نکرده‌ایم.طلاب و فضلا باید در زمینه‌‌‌‌ کار کرده و درس برگزار کنند. البته فاضلی می‌‌تواند درس خارج بگوید که اولاً، بداند درس خارج چیست؟ دوماً، بفهمد روایات چه می‌‌گویند. لازم است افراد فاضل در این عرصه‌‌ها ورود کرده و مسائل مربوط به علوم انسانی را بحث و مطالعه کنند و نتیجه آن به صورت مدون نوشته شود. این کار، کار لازمیست و از نان شب بر فرد واجب تر …

کتاب «تحریرالروضه فی شرح اللمعه» با ویراستی جدید به همت انتشارات «کتاب طه» و «سمت» روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «تحریرالروضه فی شرح اللمعه» نوشته علیرضا امینی و سیدمحمدرضا آیتی است که با مقدمه ابوالقاسم گرجی و به همت انتشارات «کتاب طه» و «سمت» منتشر شده است. این اثر ویراست جدیدی است که از تغییرات مهم آن می‌توان به عبارت‌های متن لمعه (شهید اول) اشاره کرد که از شرح لمعه (شهید ثانی) به دقت تفکیک شده است که پیش از این اشتباهاتی داشت و یا علاوه بر تصحیح و تکمیل قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ عباس واعظ طبسى، نماینده سابق ولى فقیه در استان خراسان و تولیت فقید آستان قدس رضوى در سال ۱۳۱۴ در مشهد مقدس و در خانواده‌اى مذهبى و روحانى متولد شد و در یک سالگى پدرش را که از نوابغ گویندگان اسلامى در ایراد سخنرانى‌هاى مذهبى و خطابه و از لحاظ اخلاق، تقوى و پرهیزگارى زبانزد خاص و عام بود از دست داد و دوران کودکى را با سرپرستى مادر پشت سر گذاشت. آیت‌الله واعظ طبسى در ۱۶ سالگى به حوزه علمیه وارد شد و دروس مقدماتى، سطوح متوسطه و عالیه و خارج را به طور …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله حاج شیخ عباس واعظ طبسی رحمت‌الله علیه از اساتید و مدرسان برجسته سطوح عالیه حوزه علمیه مشهد بود. ایشان همچنین سال‌های زیادی تولیت آستان مقدس امام رضا علیه‌السلام و مدیر عالیه حوزه علمیه مشهد بود. در زمان تولیت ایشان از ابتدای انقلاب اسلامی آغاز شد و تا هنگام وفات خدمات خالصانه زیادی به محضر مبارک امام رضا علیه‌السلام انجام داد. ایشان در قبل از انقلاب از چهره‌های شاخص و مبارز روحانی مقیم مشهد بود. تولد و خاندان علمی: در کتاب آثار الحجه تألیف مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمد شریف رازی نوشته است: پدر ایشان حجت‌الاسلام …

حجت‌الاسلام والمسلمین گلپایگانی به ذکر لایه‌‌ها‌ی عمیق و کمتر گفته شده سبک زیست، نگاه انقلابی، علمی و اجتماعی مرجع عالیقدر آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت بیست و ششمین سالگرد رحلت مرجع عالیقدر وارسته و والامقام، آیت‌الله محمدرضا گلپایگانی است؛ ایشان در چند دوره مهم از تاریخ فقه و حوزه و انقلاب نقش مهم و تعیین کننده‌‌ای ایفا کردند؛ نقش مقوّم ایشان بر ماندگاری کرسی اعظم فقه در قم، پس از ارتحال آیت‌الله بروجردی، حراست و صیانت از انقلاب اسلامی در یکی از سخت ترین دوره‌‌ها‌ی تاریخ معاصر، نقش مهم ایشان در ایجاد نهادهای مردمی و …

شبکه اجتهاد: این روزها در کنار مباحث متنوعی که پیرامون حوزه مطرح است و صاحب‌نظران خاص خود را دارد، بحث حوزه به عنوان یک سازمان نیز از مباحث داغ و چالشی بوده و موافقان و منتقدان خاص خود را دارد. در این راستا، مباحثات در گفتگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا، عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، رویکرد سازمانی حوزه را به بحث گذارده است. در ادامه گزارش این مصاحبه را می‌خوانید: آیا در بررسی نهاد روحانیت می‌توانیم نوعی قوه عاقله که تمام شئون این نهاد را اداره می‌کند، بیابیم؟ قوه عاقله‌ای که برای تبلیغ، پاسخ به …

رهبر انقلاب در دیدار مدیران و طلاب ‌مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی با توجه به اینکه درس خارج اصول در حوزه به‌طور متوسط  ۱۵ سال طول می‌کشد، تصریح کردند: این اصلاً خبر خوبی نیست. بنده شنیده‌ام که خارج اصول آیت‌الله خویی ۵ سال طول می‌کشید. اصولی‌تر از آیت‌الله خویی کیست؟ این فقیه اصولی کجای اصول را در درس خود از قلم می‌انداختند؟ بنابراین اصول را باید مضیق‌تر خواند. البته این مساله درباره فقه مطرح نیست و عرصه کار در آن باز است. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از مدیران، اساتید و طلاب ‌مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی با …

تعبیر من راجع به فقه اسلامی این است که فقه موجود ما با همه موجودیت و کلیت خودش، در حقیقت فقه نظام است و قابل‌تقسیم به فقه فردی و فقه حکومتی نیست. همین فقه موجود، فقه نظام است؛ اما قرائت‌های آن، فردی است. از این قرائت‌های فردی تعبیر به فقه فردی می‌شود که یک تعبیر مسامحی است و الا معنا ندارد که فقه موجود را فقه فردی بنامیم؛ چون فقه در همه لایه‌های خودش ناظر به سیستم و حکومت و نظام است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آغاز پنجمین دهه انقلاب اسلامی و بیانیه اخیر رهبری تحت عنوان «گام دوم»، نقش‌آفرینی فقه …

استاد احمد مبلغی معتقد است اگر روش‌شناسی در حوزه‌ها شکل بگیرد، یک انقلاب آموزشی و پژوهشی در فقه رخ می‌دهد و ما تحولات مثبت بر پایه سنت را می‌توانیم رقم بزنیم، نه تحولاتی که به خروج از چارچوب‌های فقه و مسیر تاریخی فقه بیانجامد. این انقلاب فقهی، سنت را باروَر می‌کند و توسعه می‌دهد و به‌روز می‌کند و یکی از فوایدش این است که فقه ما می‌تواند به‌طور کامل پاسخ‌گو بشود، نه اینکه از حجم مسایل عقب بماند و نتواند مسایل را پوشش دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم …

شبکه اجتهاد: پس از انتشار بیانیه‌ی گام دوم از سوی مقام معظم رهبری، سایت مباحثات تلاش کرد این موضوع را فراتر از گفت‌وگوهای کوتاه خبری در قالب یک نشست تخصصی با چندتن از فضلای حوزوی مطرح کند. این نشست روز چهارشنبه برگزار شد و حجج‌اسلام والمسلمین علی قنواتی مدیر مدرسه علمیه معصومیه، سیدفرید حاج‌سیدجوادی مدیر مدرسه عالی فقه و اوصول، محمد استوار میمندی نماینده طلاب شیراز و سیدیاسر تقوی عضو تحریریه مباحثات نظرات خود را درباره این بیانیه مطرح کردند. بعد از گام دوم که از سوی مقام معظم رهبری صادر شد، نخستین چیزی که به ذهن ما رسید، این بود …

شاخص‌هایی برای عیار تمدنی داریم، کلان‌نگری یک شاخص جدی در امر تمدنی است. همه‌جانبه‌گری، آینده‌نگری، پویایی‌بخشی، امیدآفرینی، اعتماد به نفس، خودآگاهی نسبت به موقعیت‌مان، تن دادن به واقعیت و دیدگاه‌ها، گستره مناسبات انسانی. بر اساس این شاخص‌ها اگر مروری بر این بیانیه داشته باشیم، در یک نگاه بیرونی و درونی، این بیانیه را می‌توان یک نگاه تمدنی دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری، رئیس میز تمدن نوین اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی در مراسم افتتاحیه چهارمین همایش ملی تمدن نوین اسلامی، در موضوع «عیار تمدنی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» به سخنرانی پرداخت که بخش‌هایی از ارائه …

شبکه اجتهاد: شیخ مرتضی حائری یزدی، فقیه و عالم امامی، فرزند ارشد آیت‌‏الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی موسس حوزه‏ علمیه‏ قم، در ۱۳۳۴٫ق در اراک به دنیا آمد. در شش سالگی همراه پدر به قم رفت، و پس از اتمام دروس مقدماتی، به محضر درس اساتید بزرگ حوزه از جمله آیات عظام: گلپایگانی، سیدمحمدتقی خوانساری، محقق داماد، حجت کوه‌کمره‌‏ای، بروجردی و امام خمینی راه یافت و نیز از درس والد خود، خوشه‏‌ها چید. آیت‌الله حائری پس از انقلاب اسلامی ایران از اعضای مجلس خبرگان قانون اساسی و مؤسس صندوق ذخیره علوی در قم بود. وی بیش از ۴۰ سال در …

مدیرعامل بنیاد فرهنگی امامت گفت: همایش بین المللی مدرسه فقهی کلامی شیعه با بزرگداشت علامه سید دلدارعلی نقوی ۱۸ اسفند سال جاری در شهر لکنهو هندوستان برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی در نشست خبری همایش بین‌المللی مدرسه فقهی کلامی شیعه در لکهنو(هندوستان) که در سالن جلسات بنیاد فرهنگی امامت برگزار شد، اظهار داشت: یکی از مظلومیت‌‌ها‌ی مکتب اهل بیت(ع) ناشناخته بودن این میراث و ابعاد مختلف تمدن شیعی است، کشور هندوستان یکی از زمینه‌‌ها‌ی گسترش فرهنگ شیعه بوده و اسطوره‌‌ها‌ی فرهنگی و دینی در این کشور رشد پیدا کردند و آثار گرانسنگی در حسینینه‌‌ها و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حدیث سهمی مهم در منظومه اندیشه دینی ما دارد. بدون مواجهه نقادانه با حدیث هیچ گونه اصلاح اندیشه دینی در اسلام ممکن نیست. در اسلام سنی و سلفی گرا جریان تدوین حدیث تحت تأثیر دو سازمان سیاسی و دینی رسمی و نهادی بوده: یکی در آغاز اسلام که حدیث در پیوند با نهاد قدرت خلیفگان و برای مشروعیت دهی به اعمال قدرت آنان به ویژه در عصر اموی و البته تا اندازه‌‌ای هم در آغاز عصر عباسی شکل گرفت. بیشتر این نوع احادیث که بخش مهمی از میراث حدیثی اهل سنت را شکل می‌‌دهد ساخته دوران اموی …

یک وقتی محضر رهبری رسیدیم، ایشان در بحث مدل‌های متصور برای نظام اسلامی فرمودند: به این مدل موجود اکتفا نکنید، مدل‌های بدیل کنار این را هم لحاظ کنید و بگویید؛ ما نمی‌گوییم این است و لاغیر، امکان دارد در مورد بعضی از کشورهای اسلامی ساختاری غیر از ساختار نظام اسلامی ایران راهگشا باشد؛ چه بسا خود این هم امکان دستکاری دارد، شما نظام‌های بدیل را لحاظ کنید. به گزارش خبرنگار شبکه اجتهاد، چندی پیش، «نشست حاکمیت دینی و عرفان اسلامی (نقش عرفان در حکومت اسلامی) با ارائه حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی گرجیان و با حضور ناقدان حجت الاسلام والمسلمین …

استاد مبلغی «نظام وارگی مستتر در فقه»، «نظام وارگی نهفته در شریعت ولی قابل استنباط و اکتشاف فقهی» و «لزوم تأسیس نظام‌های اجتماعی در چارچوب رعایت خطوط فقه»، تئوری‌های سه‌گانه نظام وارگی فقهی دانست و گفت: اهمیت ارائه این سه تئوری و توجه به آن، این است که می‌تواند نسبت اختلاف‌ها و دیدگاه‌های کنونی بر سر نظام فقهی را به‌سوی منضبط‌ترشدن، مقایسه‌پذیرتر شدن و قابلیت پذیرتر شدن برای ارزیابی سوق دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست هم‌اندیشی «فقه نظام‌ساز، درآمدی بر همایش ملی فقه نظام‌ساز»، ۹ اسفندماه، با حضور آیت‌الله علی‌اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و حجج‌اسلام …

حجت‌الاسلام رهدار گفت: فقه تمدنی بسته به این است که اجتهاد و غایت آن چگونه تعریف شود که اگر حرکت ما در اجتهاد از ادله به سمت موضوعات باشد با یک فقه مواجه هستیم و اگر حرکت ما از موضوعات به سمت ادله باشد با فقه دیگر روبرو هستیم و در فقه تمدنی بر خلاف فقه موجود ما که از ادله به سمت موضوعات است در فقه تمدنی باید از موضوعات به سمت ادله حرکت کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست هفتم از سلسله نشست‌‌ها‌ی مطالعات اسلامی علوم انسانی با عنوان «ظرفیت‌‌ها‌ی تمدنی فقه شیعه» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین احمد …