بایگانی برچسب: انتخاب سردبیر

ما باید کارها را به خود مردم بسپاریم. کار روحانیت، پایش چگونگی اجرای قانون و پاسداشت شریعت و ارزش‌ها و ژرفایابی آن در جامعه و باورهاست. این مهم، آن‌گاه روی می‌دهد، که مردم، خود، عهده‌دار گزینش‌های گوناگون و پذیرنده‌ی نتیجه و برون‌داد آن‌ها باشند. این تفویض و واگذاری، از بایسته‌های نظام هدایت و ارشاد اسلامی است.  همان‌سان، که ورود نابجا و نبایسته‌ی دولت و نهادهای آن، به عرصه کسب، بازرگانی و اقتصاد، زیان‌آور است، در حوز‌ه‌های دیگر، بویژه انتخابات، هرگونه عهده‌داری و مباشرت نهادهای اجرایی و نظارتی و از آن جمله روحانیت، آسیب‌زاست و بسته به شرایط جامعه، روند اجرای …

به نظر بنده، با ملاحظه‌ی همه‌ی جوانب، امروز حضور در انتخابات و شرکت در رأی دادن یک حکم شرعی و یک وظیفه‌ی شرعی است؛ صرفاً یک وظیفه‌ی ملّی و انقلابی نیست؛ وظیفه‌ی شرعی است؛ در عین حال یک جشن ملّی هم هست، در عین حال یک حقّ مدنی هم هست. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (سه‌شنبه) در دیدار هزاران نفر از مردم آذربایجان شرقی، حضور در انتخابات مجلس را وظیفه شرعی، ملی، انقلابی و حق مدنی آحاد مردم برشمردند و با اشاره به دو رکن مهم «حضور پرشور» و «انتخاب خوب» گفتند: …

«ای ملت ایران! حال قریب چند ماه به وقت انتخاب دارید. به شما گفتیم، ‌تنبیه نمودیم، راه را از چاه شناساندیم، تا مِن بعد نگویید غافل بودیم، اشتباه کردیم، تا آن‌که بعضی از جهّال، مقام منیع ریاست روحانی را مورد اشکال قرار دهند. هر چه بشود، به حسن یا سوء اختیار خود شماهاست. کسی تقصیر ندارد. چشم‌های خود را باز کنید، انتخاب مردمان صحیح نمائید. که انشاء‌الله تعالی بر حسب غیرت مسلمانی و حمیت ایرانی خود همّت کنید و مفاسدِ سابقه این مملکت را اصلاح و اساب آسایش عامه را فراهم آرید». این متن،‌ بخش پایانی بیانیه‌ای است که به …

بایسته‌های فقه مقاومت اجرای تمام احکام و قواعد فقهی است که در تحقق هدف فقه مقاومت کمک می‌کند مانند احکام جهاد دفاعی، احکام دفاع از جان و مال و ناموس مسلمانان، احکام امر به معروف و نهی از منکر، حرمت بیع سلاح و کفار و دشمنان حرمت حفظ کتب ضلال و گمراه‌کننده و مانند این‌ها. اختصاصی شبکه اجتهاد: مقاومت اسلامی، در دهه‌های اخیر به شعار جمهوری اسلامی ایران چه در عرصه امنیتی و سیاسی و چه در عرصه اقتصادی تبدیل شده است. این امر مستلزم تدوین مباحث فقهی ملازم با این شعار است. به مناسبت سالروز شهادت مرحوم سید عباس …

زمانی که مغول حمله کردند و در ابتدا مسلمان نبودند، بازهم فقه شیعه، حرف برای گفتن داشت. زمانی که سلاطین اهل سنت بوده‌اند، باز فقه شیعه جوابگو بوده است. زمانی که سلاطین جائر در رأس حکومت بودند، باز علما و فقه شیعه پاسخگو بوده است، بنابراین در شرایط حاضر که سبک زندگی سیاسی دنیا عوض‌شده و یک تحول جهانی صورت گرفته است و در کشور و جامعه سیاسی ما نیز تحولاتی را ایجاد کرده است، در اینجا می‌بینیم، فقهای شیعه از همان موقع که تحولات شروع شد، به نحو آشکار و بارزی خودشان را نشان دادند؛ یعنی در موضع تحولات …

 این که گفته می شود فقه اهل سنت انسدادی محض است و فقه شیعی انفتاحی است و پویا است، به نظرم صحیح نیست، اتفاقاً اهل سنت با ادله ای چون قیاس مستنبط العله، استصلاح، استحسان و عرف نیز اجازه اجتهاد و ورود به مباحث حکومتی و مباحث فقه تمدنی و فقه تمدن ساز را دارند. بی شک برای تحقق تمدن نوین اسلامی، دو بال آن فقه شیعه و اهل سنت است؛ که باید از ظرفیت‌های فقه همه مذاهب استفاده شود. اعتقاد دارم که برای پی‌ریزی تمدن نوین اسلامی وحدت و تقریب پیش‌شرط بوده و جز باهم زیستی فقهی و مسالمت‌آمیز …

 اینگونه نیست که بگوییم تمام قوانین، حکم حکومتی واجب الاتباع هستند؛ چرا که برخی قوانین حکم حکومتی، نه حکم وضعی هستند و نه حکم تکلیفی. خود حکومت نیز قوانینی را که وضع می کند، داعی بر این ندارد که حتما با متخلفین برخورد کند. اختصاصی شبکه اجتهاد: 25 بهمن سالروز صدور حکم ارتداد سلمان رشدی از جانب امام خمینی است. در رابطه با این حکم در طول سالهای پس از صدور آن، مباحث زیادی مطرح شده است. یکی از زوایای فقهی این بحث، توجه به حکومتی بودنِ آن است. به همین بهانه، ماهیت حکم حکومتی و دلایل تقدم آن بر …

واقعیت بیرونی آن است که فعلا نظام حقوقی منظم، مدون و مصوبی برای این موضوع نداریم و ضمانت اجرای بیرونی وجود ندارد یا اگر باشد ناکارآمد است و البته عدم وجود نظام حقوقی دقیق و عدم وجود  قانونی شفاف، صریح و کارآمد، ضمانت اجرای مقابله با وعده‌های دروغین را با مشکل مواجه نموده است؛ زیرا با وجود آن نظام حقوقی و تقنینی می توانیم امیدوار باشیم که راه بر ترفندهای سیاسی، رقابت­های جناحی و سو استفاده های ناروا بسته شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: انتخابات در کشور از عرصه‌های مهمی است که سرنوشت کشور را تعیین می‌کند. در این بین کاندیدهای …

خیلی از آقایان علما ازجمله مقام معظم رهبری، از باب اولویت، حکم حکومتی را حکم اولی تلقی می‌کنند. لذا شرکت در انتخابات اگر مصلحت مسلمین باشد، واجب است. ازجمله مصالح مسلمین، تائید و تحکیم نظام جمهوری اسلامی است که امام می‌فرمود از اوجب واجبات است. اگر ما قبول کردیم که از باب شرکت در انتخابات، یک مصلحت تلقی می‌شود و از نظر مرحوم امام و رهبری، تحکیم نظام جمهوری اسلامی می‌شود، شرکت در انتخابات واجب می‌شود اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه انتخابات، زوایا و مسائل مختلفی دارد. یکی از مهم‌ترین مسائل آن، مسؤولیت رأی دهندگان در قبال رأیی است که می‌دهند. …

مسئله تنفیذ حکم ریاست جمهوری بعد از انتخاب مردم، بزرگ‌ترین نماد دخالت ولی‌فقیه در امر انتخابات است. خود مرحوم امام رحمه‌الله نیز به این مسئله تصریح دارد که اگر این تنفیذ نباشد، رئیس‌جمهور، طاغوت خواهد بود. سلیقه نیز حکم می‌کند که اعتبار این انتخابات، بر اساس مبنای انتصاب، با ولی‌فقیه است. اینکه چون مردم رأی داده‌اند پس دیگر طاغوت نمی‌شود، درست نیست. صرف انتخاب مردم، مسئله را حل نمی‌کند. بله در نظام اومانیسم، معیار انتخاب مردم است؛ اما بر مبنای ولایت‌فقیه مرحوم امام، هرگونه انتخاب مردم، نمی‌تواند صحیح باشد. بله اگر ملاک را انتخاب مردم قرار دهیم که همان قول …

هر کسی که پای درس ایشان حاضر می‌شد، به‌قدر ظرفیتش می‌توانست از آن بهره‌مند شود؛ چه کسی که قصد مجتهد شدن داشت و می‌خواست مباحث اجتهادی را بیاموزد و چه کسی که فقط می‌خواست در حد نگارش و طی کردن دوره چهار پنج ساله درس خارج بهره ببرد. این ویژگی به نظر من حُسن تدریس آیت‌الله فلسفی بود. در واقع سبک بیان ایشان طوری بود که در عین اینکه مجتهد پرور بود، آن چنان مطالب را سلیس و موجز و روان بیان می‌کرد که سایر افراد که قصد تحقیق هم نداشتند در حد املا و نگارش و ثبت در بایگانی …

برای ما قوت قلبی بود و این استاد بزرگ به فهم ما اعتماد داشت. آنجایی که احساس می‌کرد حرف قابل بیانی داریم و درست اشکال کرده‌ایم حتی مطلب گذشته خود را اصلاح می‌گردد. این نکته مهمی در شخصیت علمی آیت‌الله فلسفی بود. از دیگر ویژگی‌های ایشان «مشورت پذیری» بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر سعید نظری توکلی از شاگردان مرحوم آیت‌الله میرزاعلی آقا فلسفی و از اساتید دانشگاه و از داوران جشنواره‌های مختلف کشوری، مؤلف، محقق و عضو هیئت تحریریه فصلنامه علمی پژوهشی کاتب است. او در گفتگو با «حریم امام» به تبیین ابعاد علمی و درسی استادش می‌پردازد و …

برخی تفصیل داده‌اند بین انتخاباتی که جنبه عمومی و بین‌المللی دارد و انتخاباتی که جنبه محلی دارد. در انتخابات عمومی که جنبه بین‌المللی دارد، هرچقدر حضور بیشتر باشد، قدرت جامعه اسلامی بیشتر می‌شود و هرچقدر حضور کمتر باشد، جنبه مقبولیت نظام کمرنگ‌تر خواهد شد. مثلاً در فرض اول، وجوب، وجوب عینی است. آنچه ما به لحاظ فقهی می‌توانیم در مورد آن صحبت کنیم، این است که بر اساس قاعده وجوب تولید قدرت برای جامعه اسلامی، آیا این وجوب، محدوده خاصی دارد یا اینکه هرچقدر بیشتر افزایش پیدا کند، باز هم تکلیف داریم؟ اختصاصی شبکه اجتهاد: با توجه به فرارسیدن ایام …

با بعضی از شاگردان نجف ایشان که صحبت می‌کردم از دوره تدریس ایشان به شیرینی یاد می‌گردند، آیت‌الله نجومی کرمانشاهی می‌فرمود که ما اصلاً در جلسات درس آیت‌الله فلسفی خسته نمی‌شدیم. خوش بیانی و هنر تبیین بودن یکی از ویژگی‌های ممتاز آیت‌الله فلسفی بود. مفاهیم صعب و پیچیده را چنان ساده بیان می‌کرد که بعضی از طلاب قدردان نبودند!. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی اسکندری مدرس خارج فقه و اصول حوزه علمیه و مدیر علمی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) مشهد، به مناسبت سالگرد درگذشت آیت‌الله میرزاعلی آقا فلسفی در گفتگویی با حریم امام نگاهی به ابعاد علمی ـ …

اگر کسی با خدعه و نیرنگ، مال کسی را ببرد، مصداق کلاه‌برداری است که هم به لحاظ قانونی، جرم است و هم به لحاظ شرعی، حرام است. حال اگر کسی بخواهد از طریق تطمیع، صاحب حق غیرمالی بشود که یکی از آن‌ها می‌تواند مثلاً احراز کرسی نمایندگی در مجلس باشد، این حق هم چون از طریق نیرنگ یا از طریق فریب و تطمیع، تحصیل شده است، طبعاً موجب حق برای طرف نخواهد بود و ممکن است که حتی ممنوع و حرام باشد و اگر در مواردی اگر قانون‌گذاری بشود، ممکن است مصداق جرم هم باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: با نزدیکی …

از گذشته تا الآن می‌توانستید نظام‌های مختلف اسلامی را داشته باشید و امروز اسم آن را جمهوری اسلامی گذاشته‌اید. مثلاً در نظام خلافت دیروزی، بیعت امت را داشتید اما امروز برخی می‌گویند انتخابات همان بیعت مدرن است. البته این مسئله اختلافی است ولی می‌خواهم عرض کنم که اشکالی ندارد که از تجربه بشری استفاده کنید. مثلاً سیستم قضایی را مدرن و متناسب با آنچه امروز و الآن وجود دارد برقرار کنید اما شرایطی که برای قاضی در اسلام وجود دارد، آن شرایط را در قاضی لحاظ می‌کنید. اختصاصی شبکه اجتهاد: از مباحث مهم در حوزه امور سیاسی، بحث نظام سیاسی …

وقتی انقلاب اسلامی ایجاد شد، نظام اسلامی در بسیاری از موارد باید بین مواردی مصلحت اندیشی می کرد. به عبارتی دیگر در تزاحم بین برخی از احکام و در تزاحم بین مصالح مجبور بود که اولویت بندی کند و اهم و مهم کند، به همین خاطر چاره ای جز مصلحت نبود اما چون مصلحت اندیشی از دو جهت مورد نکوهش بود از یک جهت مصلحت به عنوان فرصت طلبی تلقی می شد که مصلحت در قبال حقیقت است یعنی ولو حقیقت نیست اما مصلحت است لذا باب دروغ و باب بسیاری از فجایع به عنوان مصلحت باز می شد و …

رهبر معظم انقلاب با دعوت همگانی از مردم برای شرکت در انتخابات افزودند: ممکن است کسی از بنده خوشش نیاید اما اگر ایران را دوست دارد، باید به پای صندوق رأی بیاید، بنابراین هرکس به ایران علاقه‌مند است و امنیت کشور، حل شدن مشکلات و گردش صحیح نخبگانی را دوست دارد، در انتخابات شرکت کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (چهارشنبه) در دیدار هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم، راهپیمایی ۲۲ بهمن و انتخابات مجلس شورای اسلامی را دو آزمون بزرگ ملت ایران خواندند و با تبیین خصوصیات نامزدهای شایسته مجلس، حضور …

اختیاراتی که برای رهبری در قانون اساسی جمهوری اسلامی دیده شد، با اختیاراتی که در قانون اساسی کشورهای مشابه برای بعضی از افراد مثل رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر دیده می‌شود، بعضاً کمتر هم هست. برخی از کلمات، بار معنایی زیادی دارد و ممکن است از کلمه ولی، این‌گونه به ذهن بیاید که ولی فقهی، تمام شئون زندگی را تحت نظر بگیرند و به مردم اجازه نفس کشیدن ندهند. این همان شبهه‌ای است که دشمنان از ابتدا مطرح کرده‌اند و عملاً هم این‌طور نبوده است؛ یعنی افرادی در خبرگان، مجلس و ریاست جمهوری قرار گرفتند و بعداً معلوم شده چه ماهیتی داشتند. …

در آثار مرحوم امام، اصفهانی، سید یزدی، شهید اوّل، مرحوم حکیم، سیستانی و… آثاری از تمسک به مقاصد را مشاهده می‌کنید. مثل مستمسک، ج۹، ص۷۰ که مرحوم حکیم در اشکال به صاحب عروه، تمسک به مقاصد داشته است؛ یا مرحوم امام مثلاً در بحث حیل ربا از مقاصد استفاده می‌کند و آن را رافع ظلم  نمی داند چرا که عدم ظلم از مقاصد مهم شارع است. همچنین در بحث خیار غبن باز از مقاصد استفاده می‌کند و در مقابل مرحوم محقق اصفهانی، کلام شیخ اعظم را ترجیح می‌دهد. این بیانگر آن است که استفاده از مقاصد در نصوص شیعه بی‌سابقه …

در اندیشه اسلامی، انسان‌ها مختار آفریده‌شده‌اند. البته این آموزه شیعی و مکتب عدلیه را هم نباید فراموش کرد که انسان‌ها نه مجبور هستند و نه رها: «لا جبر و لا تفویض بل امر بین الامرین». مثلاً من قدرت انتخاب پدر و مادر خود را نداشتم. انتخاب زمان ولادت من، در اختیار من نیست. در جهان، همه‌کاره نیستم. بخشی از خلقت و در درون خلقتم. این موارد در اختیار ما نیست؛ اما در برخی موارد هم اختیارداریم، مثل ‌اینکه در استفاده از مال و حیات و زندگی خود، مختار هستیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: همه نظریه های فقهی دولت، باید تکلیف خود …

این که گفته می شود فقه اهل سنت انسدادی محض است و فقه شیعی انفتاحی است و پویا است، به نظرم صحیح نیست، اتفاقاً اهل سنت با ادله ای چون قیاس مستنبط العله، استصلاح، استحسان و عرف نیز اجازه اجتهاد و ورود به مباحث حکومتی و مباحث فقه تمدنی و فقه تمدن ساز را دارند. بی شک برای تحقق تمدن نوین اسلامی، دو بال آن فقه شیعه و اهل سنت است؛ که باید از ظرفیت های فقه همه مذاهب استفاده شود. اعتقاد دارم که برای پی‌ریزی تمدن نوین اسلامی وحدت و تقریب پیش‌شرط بوده و جز باهم زیستی فقهی و …

فقه مضاف گاهی مضاف‌الیه‌اش به نسبت به مکتب‌ها است و گاهی به نسبت منابع (مثل فقه قرآن و…) و گاهی مضاف الیه، بیانگر یک منهج است مثل فقه مدرن و فقه سنتی. همچنین گاهی مضاف‌الیه ناظر به مسائل است مثل فقه فرضی و فقه کاربردی که به فروعات تحقق یافته یا تحقق نیافته توجه دارد؛ اما گاهی نیز فقه اضافه می‌شود به مذاهب، مثل فقه سلفی یا شافعی. گاهی باز فقه به مناهج اضافه می‌شود، مثل فقه مقاصدی که نزدیک به فقه حکومتی است؛ البته فقه المصالح یا فقه الاولویات فقهی است که به ملاکات اضافه شده و از فقه …

اینکه بگوییم ایده روشنی برای تسری مردم‌سالاری دینی در ساحات اجتماعی و اقتصادی وجود دارد، حداقل بنده خود را واجد این ایده نمی‌بینم و مطلع هم نیستم که عزیزان دیگری این را به یک شکل نهایی و قابل عرضه‌ای تبدیل کرده باشند. شبکه اجتهاد: بهمن‌ماه ۱۳۴۸ بود که امام خمینی(ره) درس ولایت فقیه خود را در نجف اشرف آغاز کردند. طی ۲۰ روز و در ۱۳ جلسه، اساس طرح ایشان برای نظام سیاسی اسلامی ریخته شد و نهایتا ۹ سال بعد بزرگ‌ترین انقلاب قرن را رقم زد. ریشه طرح نظریه ولایت‌فقیه امام(ره) را باید ابتدا در سال ۱۳۲۳ و کتاب …

از مجموع ۲۰۰ میلیون اسپرمی که در هر انزال از مرد خارج می‌شود فقط یک اسپرم با تخمک لقاح پیدا می‌کند که اگر دو اسپرم وارد تخمک شود باعث مرگ جنین می‌شود. موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم اندازه‌ هر اسپرم ۴ میکرون است و فاصله‌ آن با تخمک نزدیک به ۱۴ سانتیمتر است که به تناسب اندازه‌ اسپرم باید ۲۰۰ کیلومتر راه طی کند تا به تخمک برسد. این پیمایش اهمیت دارد چرا که اسپرم نباید مسیر خود را گم کند. برای اینکه اسپرم مسیر خود را در رحم پیدا کند یک ساختار در خود اسپرم وجود دارد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در روایت آمده است: الآباء ثلاثه : اب ولدک، و اب زوجک و اب علمک. نگارنده، در ایام علم آموزی، اساتید و مربیان دلسوز و مهربانی دیدم که به حقیقت برایم به مثابه پدر بودند و از هر کدام درسها و علوم فراوانی آموختم، اما در میان همه آنها، کسی که بیش از همه و به مدت طولانی با او حشر و نشر داشته و در این مدت، نکات فراوان در راستای علم، معنویت و زندگانی آموختم، سیدنا الاستاد حضرت آیت‌الله حاج سیدمحمدمهدی موسوی‌خلخالی رضوان‌الله‌علیه بود. آنچه مطالعه می‌کنید، نوشتاری از حجت‌الاسلام سید کمال موسوی*، از شاگردان …

شبکه اجتهاد: بهمن‌ماه ۱۳۴۸ بود که امام خمینی(ره) درس ولایت فقیه خود را در نجف اشرف آغاز کردند. طی ۲۰ روز و در ۱۳ جلسه، اساس طرح ایشان برای نظام سیاسی اسلامی ریخته شد و نهایتا ۹ سال بعد بزرگ‌ترین انقلاب قرن را رقم زد. ریشه طرح نظریه ولایت‌فقیه امام(ره) را باید ابتدا در سال ۱۳۲۳ و کتاب کشف ‌الاسرار ایشان جست، هرچند به مرور زمان اندیشه سیاسی امام(ره) از اجمال به تفصیل درآمد و در مباحث پیش‌آمده در سال‌های پایانی دهه ۶۰ به تکامل رسید و مشخصا در سال ۶۸ در اصلاح قانون اساسی جمهوری اسلامی تجلی عینی یافت؛ …

مرجعیت دینی عراق به‌شدت طرح ظالمانه‌ای که اخیراً برای مشروعیت بخشیدن به اشغالگری‌‌های بیشتر سرزمین‌‌های غصب شده فلسطین رونمایی شده، به‌شدت محکوم‌‌ و اعراب، مسلمانان و همه آزادگان جهان را به پشتیبانی و حمایت از مردم مظلوم فلسطین دعوت‌‌ کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدعلی سیستانی در قالب بیانیه‌ای دیدگاه‌های مهمی درباره تحولات اخیر عراق و جهان به‌ویژه طرح دونالد ترامپ موسوم به معامله قرن ایراد کردند. مرجعیت عالی دینی در این مواضع که در قالب بیانیه‌ای در خطبه‌‌های نماز جمعه ایراد شد، طرح ارائه شده از سوی آمریکا علیه ملت مظلوم فلسطین را به‌شدت محکوم و اعراب، مسلمانان …

در سال جاری مشق اجتهاد دو کار ویژه مهم داشت. یک کار ویژه‌ آن ادامه‌  دوره‌ فقه‌پژوهی بود و دوم اضافه شدن دوره‌ اخلاق‌پژوهی به مشق اجتهاد. امسال یک دوره‌ دیگر به مشق اجتهاد فقهی اضافه شد، با نام دوره تخصصی؛ این دوره تخصصی مشتمل بر دو کرسی ترویجی، دو میز‌گرد و یک کارگاه حضوری هست. فاز فقه‌پژوهی ما، در سال ۹۸ سه بخش عمده داشت: ۱. چهار کارگاه دوره پیشرفته ۲. پنج برنامه برای دوره‌های تخصصی که برای اساتید حوزه و دانشگاه و برای اعضای هیئت علمی طراحی شده است. ۳. بخش سوم فاز فقه‌پژوهی مشق اجتهاد در سال …

بعضی مواقع دولت‌ها به جای اینکه زمینه صادرات حداکثری را فراهم کنند بدون توجه به مشکلات تجار، مالیات و قوانین سختی برای آن‌ها قرار می‌دهند، این کار باعث می‌شود صادرات لطمه ببیند و در درازمدت همان درآمدهایی که دولت انتظار دارد به دست بیاورد، اندک شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: «در اسلام بر مسئله تجارت بسیار تأکید شده است. تجارت نیز تنها خرده‌فروشی و مغازه‌داری را شامل نمی‌شود بلکه مفهوم اصلی آن انتقال کالا به شهرهای دور است که مصداق بارز آن، مسئله صادرات است. یکی از دلایل تأکید اسلام بر مسئله تجارت این است که تجارت باعث رونق تولید می‌شود. …