Tag Archives: رساله عملیه

شبکه اجتهاد: حدود ۲۵ سال پیش از بیت مرحوم آیت‌الله بهجت از من خواستند قسمتی از رساله‌ی عملیه آن عالم ربانی را ویرایش کنم. قبلا برای فهم احکام روزمره خود، به رساله رجوع می‌کردم، ولی هیچ‌گاه به نثر و نگارش و جمله‌ بندی‌های آن توجه نداشتم. تقریبا همه رساله‌های مراجع معاصر را جمع‌آوری کردم و پی بردم که نثر آن‌ها یک‌سان است. همین انگیزه‌ای شد که تاریخچه رساله‌های عملیه را دنبال کنم. درصدر اسلام و روزگار امامان به رساله عملیه نیاز نبود، چون مردم مستقیما مسائل مورد نیاز خود را ازحضرات معصومان می‌شنیدند. پس از غیبت کبری فقیهان و محدثانی …

مرحوم شهید صدر خواست رساله عملیه بنویسد، سعی کرد یک سنت جدیدی ایجاد کند و یک رساله‌ای به نام «الفتاوی الواضحه» نوشت، یعنی فتاوای آشکار و روشن، این کتاب شهید صدر تلاشی بود برای روز آمد کردن رساله‌‌های عملیه، اما همین تلاش هم حتی توسط شاگردان ایشان هم خیلی پی گرفته نشد. همچنین در دوران متأخر اقدامات دیگری هم شد، اما عمومیت پیدا نکرد. مثلاً مرحوم آقای عبدالکریم بی آزار شیرازی کتابی تحت عنوان «رساله‌‌های نوین» نوشت که همان رساله عملیه و فتاوی امام را در چند جلد تألیف کرد به طوری که برای مخاطبی که کمتر با ادبیات سنتی …

استاد خارج فقه حوزه علمیه گفت: فهرست رساله‌‌های عملیه کنونی تقریبا مساوی با فهرست عناوین کتب فقهی است؛ فقهی که امروز در دروس خارج و پژوهشی درج‌ می‌شود، عناوین جدیدی به آنها اضافه شده است اما در رساله‌‌های عملیه به آنها پرداخته نشده است و لذا پیشنهاد این است که دو نوع رساله عملیه عام و رساله عملیه تخصصی نوشته شود و نیز در رابطه با عناوین جدید هم نسبت به عناوین حرفه‌ای و فنی و سخت، رساله مجزایی نوشته شود تا اهل آن حرفه و فن بتواند مراجعه کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بنیادی با اذعان …

در زمان مرحوم ‌‌آیت‌الله موسوی اردبیلی، استفتائات قضایی فراوان از ایشان‌ می‌شد و خیلی از این استفتائات که پاسخ داده شد، تصمیم گرفتیم یک کتاب تخصصی در این مورد کار کنیم که جلد اول آن در زمان حیات ایشان منتشر شد که در نوع خود بدیع و نوآوری بود. و آن هم این بود که یک توضیح المسائل جزایی نوشته شد که از بحث قضا، شهادات و حدود در بر‌ می‌گیرد که امهات مسائل را به صورت مسئله نوشته و در ذیل هر باب، استفتائات وارده درباره آن موضوع را به شکل استفتاء آوردیم یعنی تلفیقی از مسئله و استفتاء …

آیت‌الله جوادی آملی وقتی می‌خواستند رساله را منتشر کنند، فرمودند آنچه که هست پاسخگوی نیازهای جامعه نیست، بسیاری از مسائل آن نسخ شده و اصلا وجود ندارد، بسیاری از مسائل تازه و نوپدید است که وارد رساله‌های عملیه نشده بنابراین ایشان رساله عملیه را بازبینی و بازخوانی کردند و با قلم خودشان شروع کردند، رساله عملیه را از اول نوشتند برخلاف آنچه که در سنت فقهی و جامعه فقهی ما وجود دارد که رساله‌های عملیه موجود را حاشیه می‌زنند و نظر خود را بیان می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، مدیر بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء معتقد است که دیگر …

حجت‌الاسلام محمد پروازی محقق، پژوهشگر و استاد حوزه، تغییر برخی از فتاوی، پرداختن به مسایل و موضوعات روز مردم، به روز کردن اصطلاحات و ادبیات و توجه به مباحث غیرفقهی در رساله‌‌های عملیه را ضروری دانست و گفت: بسیاری از مباحث غیرفقهی مانند کرامت انسان و عدم تبعیض در حقوق زن و مرد، اگر در رساله‌‌های عملیه دیده شوند، نشان از تغییر نگاه عالمان دین است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد پروازی، درباره فلسفه وجودی رساله‌‌های عملیه و سیر تحول آن در طی قرون تا به امروز، به «شفقنا» گفت: فقه ما از ابتدای اوایل قرن اول تا …

حجت‌الاسلام محمدحسین ملک‌زاده معتقد است که رساله‌های عملیه فعلی پاسخگوی نیازهای مسلمان در کشورهای غیراسلامی نیست. او به همین دلیل کتاب «فقه بین‌المللی؛ قواعد و احکام فقه برای مسلمانان در کشورهای غیراسلامی» را برای رفع این مشکل تدوین کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده، استاد سطح خارج حوزه علمیه و از پژوهشگران حوزه است که سالها در برخی کشورهای اروپایی و آفریقایی تجربه تبلیغ داشته و با دغدغه‌های شرعی تازه‌مسلمانان و مسلمانانی که متولد این کشورها هستند آشناست. وی معتقد است که رساله‌های عملیه کنونی پاسخگوی نیازهای شرعی تازه‌مسلمانان نیست؛ بنابراین کتابی با موضوع فقه بین‌الملل …

چاپ جدید اجوبه الاستفتائات، سیزدهمین چاپ از این کتاب است که در قالب طراحی جلد و کتاب‌سازی جدید توسط انتشارات انقلاب اسلامی منتشر شده است. این چاپ با طراحی ساده و دلنشین در ۶۴۸ صفحه مشتمل بر ۲۱۱۸ استفتاء است که در ابواب فقهی گوناگون تنظیم شده است. نکته‌ی قابل توجه دیگر آنکه از جهت گستردگی و تنوّع مسائل شرعی در موضوعات مختلف، این اثر کامل‌ترین کتاب فقهی معظّم‌‌له در موضوع بیان احکام و مسائل شرعی است. به گزارش شبکه اجتهاد، «کتابی که در اختیار دارید مطابق با آخرین فتاوای مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای می‌باشد و در صورت …

عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم با اعتقاد بر این که برخی مسایل عنوان شده در رساله‌ها بسیار کم، محل ابتلا هستند، گفت: این گونه مسایل می‌تواند از رساله‌ها حذف شود. مطرح بودن این گونه مسایل در گذشته، دلیلی برای ذکر آن در دنیای امروز نیست بنابراین باید برخی مسایل را از رساله‌ها حذف و برخی مسایل را اضافه کرد. مسایلی را باید به رساله‌ها افزود که در طول زمان مطرح شده و امروز هم مطرح است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌السلام‌ والمسلمین دکتر محمدرضا یوسفی با بیان این که هدف از رساله‌های عملیه، بیان شفاف احکام دین برای مخاطبان …

رئیس هیئت موسس اتحادیه اروپایی علما و تئولوگ‌های شیعه با بیان اینکه به شدت نیازمند تغییر در این رساله‌ها و پرداخت جدیدی هستیم و این تغییرات باید کاملاً فنی و براساس ضوابط و ملاکات اجتهادی صورت گیرد، گفت: متناسب با نیاز امروز جامعه و سیر سرعت تحولات اجتماعی و جهانی انتظار می‌رود که فقه ما که یک دستگاه بی نظیر در حوزه سازمان‌ها و ساختارهای دینی حقوق به شمار می‌آید، متناسب با این عمل کند. بخش عمده‌‌ای از این تغییر باید متوجه بخش «علم اصول» باشد، علم اصولی که منبع اصلی شکل گیری گزاره‌های فقهی را تشکیل می‌دهد. به گزارش …

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه در ساله‌‌های عملیه آنچه از قدیم مرسوم بوده به همان شیوه گذشته تکرار می‌شود، گفت: در رساله‌‌های امروز به برخی از مسایل جدید روز پرداخته نشده لذا ابواب جدید در رساله‌‌های عملیه لازم است. به عنوان مثال فصلی به عنوان حقوق شهروندی در رساله‌‌ها نداریم که توضیح دهد انسان مدنی یا اجتماعی باید چه حقوقی را رعایت کند. این دسته از مسایل روز و مهم را کنار گذاشتیم و مدام بحث آب چاه را مطرح می‌کنیم! چون قدیمی‌‌ها نوشتند، ما هم می‌نویسیم. واقعا امروز ملت ما چقدر از آب چاه برای آشامیدن استفاده …

معاون بین الملل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) با اعتقاد بر اینکه در کلیه‌ی مبانی، قواعد و ضوابط فقهی باید یک بازبینی صورت بگیرد، تأکید کرد: سوالات پرسیده شده در رساله‌ها باید مبتنی با مسایل روزمره و پاسخ‌های آن هم واقعاً کارآمد و روزآمد باشد. همچنین لازم است از ابزاری استفاده شود که متناسب با دنیای امروز باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین دکتر محمد مقدم معاون بین الملل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) با بیان اینکه در کلیه‌ مبانی، قواعد و ضوابط فقهی باید یک بازبینی صورت گیرد، اظهار کرد: این مبانی، قواعد و …

مدیر مرکز فقهی جوادالائمه(ع) مشهد با تاکید بر اینکه رساله‌های عملیه باید جهانی نوشته شود، گفت: تمام شیعیان جهان در گوشه و کنار جهان به مبانی فقهی نیاز دارند و قطعا نمی‌شود یک کتاب را به همه زبانها نوشت اما نگاه کتاب می‌تواند نگاه عمومی باشد که بعد توسط مترجمین همین کتاب ترجمه و در اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌حجت‌الاسلام والمسلمین علی اصغر تقوی اظهار کرد: شکی در این نیست که کتب فقهی ما و خصوصاً رساله‌های عملیه از جمله نیازهای ضروری و به حق جامعه شیعی و جامعه اسلامی است. فقه یکی از ارکان …

رییس دانشگاه ادیان و مذاهب با اعتقاد بر اینکه قطعاً رساله‌ها به تحول نیاز دارند و باید متناسب با شرایط روز باشند، گفت: امروز همه‌ی مراجع ما در پاسخ به هر استفتایی باید مشاور بین‌المللی داشته باشند زیرا مسایل نباید بدون توجه به جهان تشیع، گسترش تشیع و فراگیری تشیع مطرح شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالحسن نواب با بیان این که قطعاً رساله‌ها به تحول نیاز دارند، به شفقنا گفت: خود رساله‌های توضیح المسائل مولود یک تحول است. تا قبل از زمان مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی، رساله‌های متنوع توسط مراجع مختلف به اشکال و انواع مختلفی تدوین می‌شد. …

مدرس حوزه علمیه قم با بیان اینکه هنوز برای بسیاری از موضوعات رساله جدید تدوین نشده است، گفت: رویکردی که می‌گوید رساله‌‌های قدیمی باید جمع شود و همچنین رویکردی که‌ می‌گوید فقط همین رساله‌‌ها باید بماند را درست نمی‌دانم و به نظرم هم رساله‌‌ها قدیمی همچنان باید مورد استفاده قرار بگیرد و هم رساله‌هایی با ادبیات جدید، کودکانه، تحصیلکرده حتی روحیه نظامیان تدوین شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین بهرام دلیر اظهار کرد: امام خمینی(ره) در رابطه با اجتهاد و فقه، زمان و مکان را به عنوان دو عنصر موثر در استنباط و استخراج احکام‌ می‌دانستند. در زمانه‌ای که …

عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم با بیان این که توضیح‌المسائل باید به بخش‌های عقاید، اخلاق و احکام عملی جزیی تقسیم شود، در بخش‌های مختلف اظهارات خود بر لزوم تغییر ادبیات رساله‌های عملیه و مطابق شدن آن با زمان و همچنین موارد دیگری مانند لزوم حذف برخی موارد استثناء از توضیح‌المسائل تأکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین محمدصادق کاملان با تأکید بر اهمیت تطبیق رساله‌های عملیه با نیاز زمان اظهار کرد: فرض ما این است که فقه اسلامی دستورالعمل زندگی برای انسان در حوزه‌ی خصوصی، عمومی و در عرصه‌ی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، خانواده، سیاسی، حکومتی و … است …

رساله‌ی توضیح المسائل آیت‌الله‌‌‌ سید محمدجواد علوی بروجردی از استادن باسابقه خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و نوه آیت‌الله بروجردی(ره) منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله‌‌‌ سید محمدجواد علوی بروجردی متولد فروردین ۱۳۳۰ و از شاگردان حضرات آیات وحید خراسانی، میرزا جواد تبریزی، گلپایگانی، شیخ مرتضی حائری و سید محمد روحانی است که از سال ۱۳۷۰ تدریس خارج اصول و از سال ۱۳۷۵ تدریس خارج فقه را در حوزه علمیه قم شروع کرده است و تاکنون ادامه دارد، به‌تازگی رساله‌ی عملیه خود را در ۶۳۳ صفحه و به صورت دیجیتالی در «بازار کتاب قائمیه» منتشر کرده است. …

از زمان مرحوم آیت‌الله ‌‌‌‌‌بروجردی، رساله‌های عملیه به صورت فعلی وجود نداشت. آیت‌الله بروجردی نیز که در آن زمان مرجع تقلید بود، رساله‌ای داشت به نام «جامع الفروع» که به کار مردم عادی نمی‌آمد. علامه کرباسچیان ضرورت بازنویسی رساله‌های عملیه را به صورتی امروزین و نثری روان، سلیس و قابل فهم همگان، دریافت و از این رو کار تدریس درس خارج خود را رها کرد و به نگارش رساله‌ی عملیه مطابق با فتوای آیت‌الله ‌‌‌‌‌بروجردی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، قبل از مرجعیّت حضرت آیت‌الله ‌‌‌‌‌بروجردی، رساله‌‌‌‌‌‌‌های عملیّه پر از اصطلاحات فقهی و علمی سنگین بود، نه تنها عموم بلکه …

رایج‌ترین شکل و سبک نگارش کتب فقهی را هم شاید بتوان همین شکلِ توضیح‌المسائل امروزی دانست که البته اشکالاتی نیز دارد. یکی از این اشکالات، به‌کار بردن برخی از تعابیر غیرقابل فهم برای مقلد است. اشکال دیگر، در نوع تبویب مسائل است. اشکال بعدی را می‌توان تأثیرپذیری از کتب فتوایی قبلی، بدون دقت در جهات لازم برشمرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «تطور فقه فتوایی» از سوی موسسه مفتاح کرامت با حضور اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم سه‌شنبه گذشته برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین رضا مختاری مدیر مؤسسه کتابشناسی شیعه به ارائه بحث پرداخت …

این رساله علمیه به موضوعاتی می‌پردازد که بسیاری از آن‌ها بدیع بوده و بسیاری دیگر نیز با زاویه جدیدی و متناسب با مباحث روز جامعه تدوین گردیده است. موضوعاتی همچون اقتصاد، دولت، خانواده و تربیت، از موضوعاتی است که در فقه شیعه، کمتر بدان‌ها پرداخته شده است.

بحث مرحوم میرزا خلیل کمره‌ای در ترکیب حکومتی بین متخصصین و مجتهدین و نوع همکاری آنها جالب توجه است تا این حد که یک نظامی برجسته به مرجع تقلید کمک کند تا رساله اش را بهتر بنویسد و در شناخت موضوعات به وی کمک کند تا کار ضعیفی در نیاید. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان استاد و پژوهشگر حوزه دین و تاریخ دریادداشتی با عنوان «مشارکت وزیر جنگ با مرجع تقلید در نگارش رساله عملیه!»؛ گذری بر اندیشه‌های سیاسی مرحوم میرزا خلیل کمره‌ای داشته است. او این اندیشه را در نوشته‌ای که در سال ۱۳۳۳ از کمره‌ای …