دو نظر و فضا برای نگارش تاریخ داریم؛ یکی اینکه اصل وقایع را بدون هیچ گرایشی تقریبا بنویسیم که واقعگرا به آن گفته میشود و نویسنده کمترین مطلبی از خود به آن میافزاید اما گاهی تاریخ تفسیری میگوییم یعنی حوادثی را انتخاب و گزینش کرده و پیوند آن را تحلیل میکنیم. برخی معتقدند ما هر چه داریم روایت است و …
Read More »Tag Archives: رسول جعفریان
چرا این همه رساله نوروزیه در دوره صفویه نوشته شد؟
شبکه اجتهاد: مقاله مستقلی تحت عنوان «نوروز در فرهنگ شیعه» نوشتهام که سالهاست در ایام نوروز در مطبوعات و سایتها منتشر میشود. اصل آن در مقالات تاریخی دفتر دوم منتشر شده بود. در آنجا روایات نوروز را بررسی کرده، و پس از آن مطالبی درباره نوروز در دوره صفوی نوشته و فهرستی از رسائل نوروزیه را هم آورده و یکی …
Read More »انقلاب هوش مصنوعی؛ «علم را بدون کتابخانه و کاغذ» مبنای برنامهریزی آینده قرار دهیم!
شبکه اجتهاد: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) بر اساس این اندیشه شکل گرفت که از ماشین یا همان کامپیوتر، که چند ده سال بود به تدریج وارد زندگی روزانه انسانها شده بود، در کار تحقیق و جستجو استفاده شود. روشن است که ورود کامپیوتر، ابعاد مختلف زندگی بشر را متحول کرد، و حالا با امکاناتی که داشت، آمده بود …
Read More »روش نقد آیتالله صافی بر شریعتی، الگویی برای محققان
روش ایشان هم از لحاظ علمی و هم ادب نقد، در سطح بسیار بالاتری قرار دارد. آقای صافی، روش نقد علمی را میداند، هرچند دلبستگی مذهبی شدیدی نسبت به متون و مواضع شیعه و سنتهای پیشین دارد. به نظرم نقدهای دیگر آیتالله صافی از نظر روش، قابل بررسی و اعتنا است، و میتواند با روشهای دیگر و دیگران، و اساسا …
Read More »بازتفسیر از آیات وعده نابودی بنی اسرائیل پس از انقلاب اسلامی/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: آنچه در پی میآید، اصل و اساسش از ماجرای فلسطین آغاز میشود. تصرف سرزمین فلسطین، ظلم و ستم صهیونیستها، اخراج و کشتار و آوارگی مسلمانان از فلسطین، جنگهای خانمانسوز و بی ثمر بین اعراب و اسرائیل، حمایتهای تمام قد غرب از اسرائیل، مسلمانان را سخت آزرده خاطر کرده و به دنبال راه نجاتی بودند. در این میان، کسانی …
Read More »رسالهای در لزوم دفاع از نجف
شبکه اجتهاد: سید محمد جواد فقیه عاملی (م ۱۲۲۶ق) نویسنده مفتاح الکرامه (شرح قواعد علامه)، یکی از موسوعههای فقهی بزرگ، از شاگردان وحید بهبهانی، سید علی طباطبایی صاحب ریاض و بسیاری از عالمان بزرگ وقت است که در حوزه علمیه نجف بود. صاحب جواهر یکی از برجسته ترین شاگردان وی به شمار میآید. وی آثار فقهی فراوانی دارد که صاحب …
Read More »درسهای امام رضا (ع) برای امروز/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: یکی از بهترین توشههایی که میتوان در این مناسبتها از زندگی امامان(ع) فراگرفت، مرور بر اخلاقیات ایشان است که خوشبختانه عالمان و محدثان شیعه، با عنایت به این مهم، در حد توان، به ثبت لحظات حساس زندگی آنان و فرمایشاتشان در این عرصه پرداختهاند. در این یادداشت کوتاه به مناسبت، اشارتی به چند روایت اخلاقی در باره تواضع …
Read More »«دانش مسلمین» گامی که محمدرضا حکیمی در معرفی تمدن اسلامی برداشت/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: سالهای ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶ را دهه تمدن نگاری اسلامی نامیدهام. در این دوره، چندین کتاب و دهها مقاله در باره تمدن اسلامی نوشته شد. در این باره در کتاب گفتمان تمدن اسلامی شرحی آوردهام. آنچه ذیلا ملاحظه میکنید، گزارشی است از کتاب «دانش مسلمین» از محمدرضا حکیمی که تمدن اسلامی را از دریچه معرفی «دانش مسلمین» تعریف کرده …
Read More »مروری بر ۸۹ روایت بلاذری درباره عاشورا/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: در یک تقسیمبندی درباره منابع اولیه عاشورا، میتوان سه مرحله را مهم دانست. ابومخنف به عنوان درجه اول، محمد بن سعد درجه دوم و بلاذری منبع درجه سوم. همه اینها برای شناخت عاشورا مهم هستند. در این جا ابتدا یک مقدمه کوتاه در باره تفاوت این سه درجه و بعد هم مروری بر ۸۹ روایت بلاذری از عاشورا …
Read More »زندگی جدید در عربستان و تأثیرات آن بر حج
حجتالاسلام رسول جعفریان معتقد است؛ سعودیها به عنوان برگزارکننده مراسم حج تمتع، امسال و در مقام قیاس با سالهای گذشته خود، در عملیات اجرایی حج بسیار متفاوت و خوش درخشیدند. او بر این باور است توجهات و دقت آنان در مسایل فرهنگی و اجتماعی نیز در مقایسه با قبل مطلوبتر بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، تغییرات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی …
Read More »از روایت غدیر تا عید غدیر
شبکه اجتهاد: آنچه به عنوان حدیث غدیر و به نام روز غدیر میشناسیم، روایت و حکایتی درباره رخدادی است که در سال دهم هجرت، روز هجدهم ذی حجه، در منطقه غدیر خم رخ داد؛ چنان که روایات تاریخی گزارش کرده اند، طی آن، رسول خدا (ص) در حالی که پس از انجام تنها حج تمتع خود به مدینه باز میگشت، …
Read More »پیشبینی میرزا خلیل کمرهای در سال ۱۳۲۳ شمسی برای تحقق حکومت فقها/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: مرحوم میرزا خلیل کمرهای (۱۳۱۷ ـ ۱۴۰۵ (۱۲۷۷ ـ ۱۳۶۳ش) کتابچهای با عنوان «فلسفه غیبت بر اساس تقریرات آقای کمرهای» تحریر توسط سید محمدحسن جزائری در سال ۱۳۲۳ منتشر کرده است. این کتاب در موضوع مهدویت است و در پایان این گفتگو، بحث به وضعیت در عصر غیبت میرسد. کمرهای در اینجا به ارائه نوعی طرح برای حکومت …
Read More »مصلحت سنجی و مدارای آیتالله حائری برای بقای نهاد حوزه لازم بود
سیاست آرام حاج شیخ عبدالکریم و دوری از روشهای تند، سبب شد تا حوزه قم آسیب کمتری ببیند. شرایط حکومت پهلوی برای امتحان دادن طلبهها مورد قبول حوزه قرار گرفت و طلاب این مسیر را به اجبار یا طبیعی پذیرفتند. بنابر این حکومت پهلوی نمیتوانست بهانهای برای مقابله با حوزه داشته باشد. همه اینها حوزه قم را در مسیر گسترش …
Read More »مقالات دفتر سوم «صد سالکی حوزه قم»
سومین دفتر «مجموعه مقالات صدسالگی حوزه قم» به کوشش استاد رسول جعفریان با ۲۴ مقاله از اساتید و پژوهشگران، توسط نشر مورخ به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری در اواخر زمستان سال ۱۳۰۰ هجری شمسی (۲۲ رجب ۱۳۴۰ق) وارد قم شد و این نقطه آغازین تأسیس حوزه قم است. حجتالاسلام والمسلمین دکتر …
Read More »درسهایی درباره فِرق اسلامی
حجتالاسلام والمسلمین رسول جعفریان، نویسنده و استاد مطرح تاریخ اسلام در کتاب جدید خود با عنوان «درسهایی درباره فِرق اسلامی» تصویری متفاوت از دانش ملل و نحل ارائه داده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانش ملل ونحل از علوم میان رشتهای است که به آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی میپردازد. این دانش در تلورانس بین علم کلام و تاریخ …
Read More »شیخ عبدالکریم حائری دنبال «اصالت درس و بحث» بود/ موضع حاج شیخ درباره علم جدید، در مواردی همراهی و در مواردی قدری سختگیرانه است
حاج شیخ دنبال «اصالت درس و بحث» بود، بدون درگیر شدن در حوادث روزانه و در عین حال مدیریت وضعیت موجود آنچنانکه به اصالت درس آسیب نرسد. اینها را کسی نمیتواند انکار کند، جدای از آنکه حاج شیخ، فقط به فکر حوزه نبود، به فکر قم هم بود و خیلی خدمات کرد. حکومت هم کم و بیش همراهی داشت. رجال …
Read More »کتاب «صد سالگی حوزه علمیه قم» به دفتر دوم رسید
دومین دفتر «مجموعه مقالات صدسالگی حوزه قم» به کوشش استاد رسول جعفریان با ۲۰ مقاله از اساتید و پژوهشگران، توسط نشر مورخ چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پس از انتشار دفتر اول صدسالگی حوزه قم، همراهی اساتید و فضلا و استقبال از آن سبب شد، استاد رسول جعفریان مجموعه دیگری از مقالات را درباره حوزه قم تدارک …
Read More »تفسیر انقلابی از امام علی(ع) در نوشتههای دهه چهل و پنجاه خورشیدی
شبکه اجتهاد: نوشتار پیشرو گزارشی از دگرگونی تحلیلها و تفسیرهایی است که از امام علی (ع) در آثار دکتر شریعتی و شماری دیگر در مقایسه با آنچه که درباره حضرت در متون سنتی و پیش از آن یا همزمان در میان علمای سنتی وجود داشت. این تفسیرها، با اهداف خاصی و همراه با بهرهگیری از فضاهای فکری جدید صورت میگرفت. …
Read More »چند روایت متفاوت از شهادت امامعلی(ع)/رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: ابن ابی الدنیا (م ۲۸۱) محدث و مورخ برجستهای است که کتابی مستقل در باره تاریخ شهادت امام علی علیهالسلام نوشت و این کهنترین کتابی است که در این موضوع به دست ما رسیده است. وقتی از کتاب مستقل سخن میگوییم، یعنی کتابی که از آغاز تا انتهای آن در باره یک موضوع و در اینجا در باره …
Read More »شمشیر یا نصحیت؛ مساله نهی از منکر مسلحانه در میان فِرَق اسلامی/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: یکی اختلاف نظرهای رایج میان فرق اسلامی، این است که برخی قائل به استفاده از شمشیر برای اصلاح جامعه هستند و شورش بر حکومتهای فاسد را مجاز میشمرند، شماری دیگر مخالف آن هستند. انقلابیون در میان فرقههای مختلف، اغلب از دسته اولند. در میان شیعه، گروه زیدیه قائل به خروج با شمشیر است، اما امامیه، از آغاز به …
Read More »از استناد به سیره سیاسی امام علی (ع) تا ارائه تصویر چپگرایانه از آن/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: توجه و استناد انقلابیون به سیره سیاسی امام علی علیهالسلام، از جنگ جمل به این سوی، همواره در منابع تاریخی منعکس شده است. از قرن سوم، از عهد نامه اشتر به عنوان یک متن سیاسی یاد و مورد استفاده قرار گرفته و بعدها در دوره صفوی و قاجار تا انقلاب اسلامی و پس از آن، چندین ترجمه و …
Read More »آیتالله صافی، میراثدار استقلال مرجعیت دینی در قم/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: آیتالله العظمی صافی آینه تمام نمای تاریخ روحانیت در صد سال اخیر است، خاندانی اصیل که همه تجربههای روحانیت را در دوره پس از مشروطه، دوره رضاشاه، پسرش محمدرضا، و عصر انقلاب اسلامی پشت سر گذاشته است. آیتالله صافی، هم در این تجربهها درگیر بود و هم به خوبی آنها را به خاطر داشت و از آنها عبرت …
Read More »حدیث نامکرر اختلاف دیدگاه درباره حوزه و تمدنسازی
شبکه اجتهاد: چندی پیش حجتالاسلام رسول جعفریان در دو متن کوتاه (توئیت) نکاتی پیرامون بحث تمدنسازی و نقش حوزه علمیه بیان کرد که در پی بازنشر یادداشت ایشان در یکی از گروههای واتساپی و درخواست یکی از اعضای گروه از حجتالاسلام محسن الویری برای بیان دیدگاه خود در این زمینه، ایشان هم دیدگاه خود را در قالب یادداشت زیر در …
Read More »دلایل اراکی بر عدم جواز معامله متاورس/ یادآوری جعفریان؛ فتوای مخالفت با رایتل فراموش نشده است
سخنان اخیر استاد محسن اراکی، درباره عدم جواز خرید و فروش در فضای متاورس باعث بیان برخی انتقادها از درون حوزه به خصوص از سوی حجتالاسلام رسول جعفریان شده است و او مخالفت حوزه با رادیو، کالسکه و رایتل را یادآوری کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محسن اراکی، اخیراً در نشستی علمی در پاسخ به پرسشی درباره حکم …
Read More »محقق داماد، مختاری، ثبوت و جعفریان در نشست «صدسالگی حوزه قم» چه گفتند
نشست «صدسالگی حوزه قم و مسائل جامعه ایران» با حضور و سخنرانی استاد سیدمصطفی محقق داماد، استاد اکبر ثبوت، حجتالاسلام رضا مختاری و حجتالاسلام رسول جعفریان با همکاری انجمن اندیشه و قلم و خانه اندیشمندان علوم انسانی بهصورت حضوری و مجازی برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فروردین پیش رو، یک قرن از تأسیس حوزه علمیه قم میگذرد. در این …
Read More »رسائل حجابیه؛ شصت سال تلاش علمی در برابر بدعت کشف حجاب
«رسائل حجابیه (شصت سال تلاش علمى در برابر بدعت کشف حجاب)» مجموعه ۳۳ رساله و کتاب است که از سال ۱۲۹۰ تا ۱۳۴۸ شمسی درباره حجاب نوشته شده و توسط حجتالاسلام رسول جعفریان به زبان فارسی گرد آمده است و در دو مجلد و ۱۴۵۰ صفحه مکتوب و توسط انتشارات دلیل ما روانه بازار نشر شده است. به گزارش شبکه …
Read More »صدسالگی حوزه قم در یک نگاه/ رسول جعفریان
اختصاصی شبکه اجتهاد: اعتبار شهر قم و شهرت تاریخی و مذهبی قم سبب توجه به این شهر در مآخذ مختلف تاریخی از قرن دوم هجری به این سوی شده است، بهطوری که در بیشتر کتابهای جغرافیایی نوشته شده در قرنهای چهارم و پنجم هجری و بعد از آن از این شهر که قدری در مذهب متفاوت با بلاد دیگر بوده، …
Read More »کربلا از آغاز تا پایان
شبکه اجتهاد: آنچه در پی خواهد آمد گزارشی است از واقعه کربلا آنچنان که در مصادر قدیمی آمده است. ضمیمه آن تحلیلهایی هم هست که بر اساس همان نقلهاست. امام حسین (ع) در سوم شعبان(۱) سال چهارم(۲) هجرت در مدینه به دنیا آمد و روز دهم محرم سال ۶۱ هجری به شهادت رسید. آن حضرت در تمام سالهای کودکیش در …
Read More »مقالاتی به مناسبت صدساله شدن حوزه علمیه قم
چاپ اول کتاب «صدسالگی حوزه قم»؛ مجموعه مقالات به مناسبت صدساله شدن حوزه علمیه قم، به کوشش حجتالاسلام والمسلمین دکتر رسول جعفریان به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مرحوم آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری در اواخر زمستان سال ۱۳۰۰ هجری شمسی (۲۲ رجب ۱۳۴۰ق ) وارد قم شد و این نقطه آغازین تأسیس حوزه قم است. حجتالاسلام …
Read More »مُهر دینی زدن؛از طب و نجوم تا علم کیمیا!/رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: ما از دو درگاه میتوانیم درباره «علم دینی» و مدعایی که در این باب هست بحث کنیم. یکی از مسیر بحث از ماهیت علم و تعریف آن بر اساس مباحث جدید فلسفه علم است که کسانی دنبال یافتن نقطه نفوذی در آن برای وارد کردن امکان وجود «علم دینی» (علوم طبیعی یا علوم انسانی) در حیطه «علم» هستند. …
Read More »