شهید صدر در علم اصول، حدود ۱۷ یا ۱۸ مبنای اساسی و نزدیک به ۱۰۰ نظریه متفاوت دارد. باز با این حال برنامه مطالعاتی ایشان چنین بود که آیتالله سید کاظم حائری میفرمود: آقای صدر در سنینی که ما شاگرد ایشان بودیم، (سنین چهل سالگی و بالاتر) به اندازه سه طلبه معمولی کار میکرد و زحمت میکشید، با اینکه خودش نابغه بود. به ایشان گفتم: شما روزی چند ساعت کار میکنید، گفتند: تقریباً روزی چهارده تا شانزده ساعت. گفتم شما با این سنتان از ما که فرزند شما محسوب میشویم، خیلی بیشتر کار میکنید، ایشان فرمودند که من الآن دیگر …
توضیحات بیشتر »تبارشناسی، چالشها و آینده فقه نظام با تأملی بر اندیشههای شهید صدر
شبکه اجتهاد: چندی است اعتقاد به نارسایی فقه سنتی رایج در حوزههای علمیه موجب شده است تا گروهی برای تدوین فقه نظام به شکل فردی و یا با تاسیس موسسات علمی تلاش کنند. طرفداران این اندیشه خود را وامدار شهید صدر میدانند. با این وجود اصالت این ادعا نیاز به بررسی دارد. این نوشتار با روش تحلیل محتوا به بررسی تبارشناسی این دیدگاه، ویژگیها، چالشهای این تفکر پرداخته به این نتیجه دست مییابد که این دیدگاه با دیدگاه شهید صدر در دغدغهها، مبنای فکری و نگاه به فقه سنتی متفاوت است. همچنین هنوز این دیدگاه در ابتدای راه بوده لذا …
توضیحات بیشتر »شهید صدر فقهپردازی منهای شناخت انسان معاصر را نارسا و ناکافی میداند/ او سرآمد اتخاذ روش دینی در مطالعات علمی است
عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد: نظر شهید صدر این است که فقهپردازی منهای شناخت انسان معاصر، نارسا و ناکافی است، چراکه این انسان معاصر نقطه کانونی همه تحولات علمی در اجتماع است. اهمیت، نقش آفرینی، تأثیرگذاری و خلقهای مداومی که این تحولات علمی دارد، در نقطه انسان تراکم پیدا میکند و خصایص انسانی براین اساس شکل میگیرد، لذا در فقه و استنباط خود بر کلیدواژه خصایص انسان معاصر در بررسی علوم بشری تأکید و از آن استفاده میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «نا» جدیدترین اثر پژوهشگاه تخصصی شهید صدر درباره زندگی و زمانه این شهید …
توضیحات بیشتر »حق شهید صدر را ادا نکردهایم/ حوزه ایران و عراق از عدم شناخت شهید صدر، خسارت میبیند/ ایشان از مرزهای متعارف حوزه عبور کرد و قلمرو فقه و اصول را توسعه داد
استاد علیرضا اعرافی معتقد است هنوز ما حق شهید صدر را ادا نکردهایم و خیلی از محورهایی که ایشان برنامهریزی کرده بود، هنوز شناخته نشده است. باید گفت که شخصیت ایشان در حوادث و وقایع پشتابرها و غبارها رفت و از این عدم شناخت ایشان، حوزه ایران و عراق خسارت میبیند. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله علیرضا اعرافی در دیدار اعضای پژوهشگاه شهید صدر و عوامل سازنده مستند «آغازگر یک پایان» پیرامون شهید صدر که در دفتر مدیر حوزههای علمیه در قم برگزار شد، ضمن ابراز خرسندی از فعالیتهای صورت گرفته، به تشریح ابعاد شخصیتی عالم مجاهد شهید صدر(ره) و لزوم …
توضیحات بیشتر »اگر کسی اقتصادنای شهید صدر را خوانده باشد، نمیتواند منکر اقتصاد اسلامی شود/ انسجام و هماهنگی اندیشهای؛ مهمترین وجه شخصیت شهید صدر
معاون پژوهشی پژوهشگاه شهید صدر گفت: شهید صدر نظریهپرداز و نوآور در همه عرصههای علوم اسلامی بود و اندیشه منسجم و هماهنگ و بدون تناقض در آثار مختلف داشت؛ لذا از بسیاری جهات الگو برای نسل جوان است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین امید مؤذنی، معاون پژوهشی پژوهشگاه شهید صدر، شامگاه چهارشنبه، هفتم آبانماه، در نشست «آثار شهید صدر را چرا و چگونه بخوانیم»، گفت: شهید صدر از آخرین افراد علمی سلسله صدر است که در ۲۰۰ سال گذشته در تمام سطوح علمی حضور داشتهاند و از طرف بزرگان این سلسله، تأکید شده که نسب آنها تا امام کاظم(ع) …
توضیحات بیشتر »روش تاریخپژوهی شهید صدر جلوی سوءاستفادههای مقطعی از تاریخ را میگیرد
شهید صدر بهمثابه یک تحلیلگر تاریخی، در کنش سیاسی- اجتماعی بهمثابه یک مصلح، اندیشه تاریخی مشخصی داشته که در کتابها و گفتههای او به شکلی تا حد بسیار منسجمی بیان شده است. همین دیدگاه تاریخی در شکل اقدام اجتماعی او هم منعکس شده است. اینکه او حوزه را محور تحول جامعه میداند و همه ساختارهایی که میسازد را حول محور حوزه طراحی میکند ریشه در همین نگاه تاریخی دارد که براساس آن مرجعیت را امتداد تاریخی امامت میداند. شبکه اجتهاد: در میان متفکران معاصر نام شهید سیدمحمدباقر صدر همواره مورد احترام و توجه اهل اندیشه و صاحبنظران حوزه علوماسلامی و …
توضیحات بیشتر »کتاب «نا»؛ زندگینامۀ شهید صدر منتشر شد
کتاب «نا» روایتی نهچندان بلند، اما واقعنما، مستند و پرجزئیات از شهید صدر است که با دوری از زیادهپردازی و اغراقگری، در شانزده فصل به شرح زندگی او پرداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، «نا» در عربی بهمعنای «ما» است؛ ضمیر اول شخص جمع یا متکلم معالغیر. «نا» یادآورِ سهگانۀ شهید صدر است که بیشتر، او را به آنها میشناسند: فلسفتنا، اقتصادنا و مجتمعنا. مریم برادران ساعتها و روزها، خوانده و دیده و شنیده و سپس با قلمی روان و صمیمی به روایتِ خواندهها و دیدهها و شنیدههایش از زندگی مردی پرداخته که او را تنها با نام دو کتابش …
توضیحات بیشتر »رفیعپور: فقه را جذاب کنیم؛ تحول در فقه با فهم اجتماعی نص و روزآمدی مسائل/ زائری: فقه بریده از زندگی کارآمد نیست/ «اقتصادنا»ی شهید صدر «اقتصاد الامه الاسلامیه» است نه «اقتصاد الاسلام»
شبکه اجتهاد: نخستین نشست زندۀ اینستاگرامی صفحۀ رسمی پژوهشگاه شهید صدر، با عنوان «صحبت صدر»، با موضوع «روحانیت چنانکه صدر میگفت» با حضور حججالاسلام محمدمهدی رفیعپور و محمدرضا زائری پنجشنبه گذشته برگزار شد. حجتالاسلام رفیعپور در ابتدا سخنان خود بیان کرد: پیشفرض مرحوم صدر بدون آنکه از واژه فلسفه فقه استفاده کرده باشد، مسائلی است که امروز با این عنوان در حوزه سرفصل دارد؛ از نظر شهید اگر صدر تحولات جامعه اسلامی بخواهد به سرانجام برسد و ریشه و اصالت داشته باشد باید منشأ حوزوی داشته باشد؛ این دیدگاه برخلاف کسانی است که از حوزه نومید شدهاند؛ لذا به دنبال …
توضیحات بیشتر »نظریه منطقه الفراغ و مرجعیت انسانی/ حیدر حبالله
شبکه اجتهاد: نظریه مرجعیت انسانی یکی از مهمترین نظریات در پاسخ به سوال ثابت و متغیر است در ادامه با تقریر شهید سید محمدباقر صدر از این نظریه یا همان نظریه «منطقه الفراغ» آشنا خواهیم شد. [۱] تقریر شهیدصدر و طرح نظریهی منطقه الفراغ سید محمد باقر صدر (۱۴۰۰ هـ.ق) تلاش کرده، طرحی ارائه کند تا بتواند انعطاف لازم برای شریعت در ادارهی زندگی بشر را فراهم کند. او در چندین موضع، به شمولیت و فراگیری شریعت تصریح کرده است.[۲] در گذشته استدلال ایشان بر شمولیت شریعت را که بر پایه ی قاعده ی لطف بنا شده، بیان کردیم. شهید …
توضیحات بیشتر »نامه شهید صدر در پاسخ به برخی شایعات و جایگاه بیبدیل آیتالله خویی
از گذشته شیوه و روش عالمان بر این بوده است که بین دو مسئله تفاوت بگذارند: یکی صدور فتوا و امور مربوط به آن که در عمل دینی شخصی بهکار میآید و دیگری پایبندی به اقتضائات مرجعیت اعلی و پاسداری از آن. من بر این باورم که باید میان این دو مسئله تمایز گذاشت و آنها را جدای از هم دید و بههیچوجه جایز نیست که جایگاه مرجعیت اعلی مورد خدشه قرار بگیرد و هر عملی که موجب گسستن اتحاد و اجتماع مؤمنان بر گِرد مرجعیت اعلی باشد و منجر به تفرقهشان شود، جایز نیست. شبکه اجتهاد: در دورهای در اثر …
توضیحات بیشتر »مجتمعنا، حلقۀ اصلی سهگانۀ آثار شهید صدر
آنچنان که شهید صدر در مقدمه فلسفتنا اشاره کرده، قرار بر این بوده که حلقه وصل در سهگانۀ فلسفتنا، اقتصادنا و مجتمعنا که ایشان موفق به نوشتن آن نشدند، مجتمعنا باشد؛ اما با توجه به اصرارهای عموم خوانندگان که از شهید صدر درخواست داشتند اقتصادنا را بر نگارش مجتمعنا مقدم کند؛ ایشان اقتصادنا را پیش از مجتمعنا تألیف میکند تا به توده مردم که آن زمان تحتفشارهای فکری اندیشههای مارکسیستی بودهاند و عمده درگیری در حوزۀ اندیشههای اقتصادی شکل و بروز پیدا میکرده، کمک کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آئین رونمایی کتاب «جامعه ما» نوشتۀ استاد سید منذر حکیم با …
توضیحات بیشتر »برهان حوزه صدر
شهید صدر میفرمود: برای مرجعیت من تبلیغ نکنید؛ برای امام تبلیغ کنید. این کارها کم اتفاق میافتد و بسیاری از اشخاصی که با حوزه و روحانیت سر ستیز دارند، این مباحث را نمیبینند که این اشخاص بزرگ چطور در مواقع خطر، جان خود را تقدیم میکنند. این مباحث فقط در حوزهها و آن هم به برکت تشیع و امام زمان (عجلاللهتعالیفرجهالشریف) وجود دارد. شبکه اجتهاد: شیخ علیاکبر دشتی محمودی (ملقب به برهان) فرزند شیخ محمد دشتی در سال ۱۳۶۵ ق. (۱۹۴۵م) در نجف اشرف بهدنیا آمد. در سال ۱۳۸۵ق. در دروس خارج شهید صدر حضور پیدا کرد و از آن …
توضیحات بیشتر »جامعه اسلامی فعلی فاصله زیادی با نظریات شهید صدر دارد/ «مجتمعنا» در زمینه شناخت نظام اجتماعی اسلامی از نگاه قرآن است
نویسنده کتاب «جامعه ما» معتقد است جامعه اسلامی در ایران، عراق و سایر بلاد اسلامی، از لحاظ فرهنگی و علمی فاصله زیادی با روش و دیدگاهها و نظریات شهید آیتالله محمدباقر صدر دارد. شبکه اجتهاد: کتاب «جامعه ما در اندیشه و آثار شهید سید محمدباقر صدر» نوشته سید منذر حکیم بهتازگی با ترجمه مسعود فکری توسط انتشارات سروش منتشر و راهی بازار نشر شده است. این کتاب بناست روز دوشنبه ۲۸ مرداد در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران رونمایی شود. کتاب حاضر اولین بار در سال ۱۳۷۹ ش به کنگره بینالمللی آیتالله شهید سید محمدباقر صدر ارائه شد و سپس …
توضیحات بیشتر »شهید صدر تشیع را رهاورد طبیعی اسلام میداند/ رویکرد شهید صدر در اثبات امامت مبتنی بر فهم تاریخی است/ ماجرای نقد شریعتی بر شهید صدر و پاسخ ایشان
اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد شهید آیتالله سید محمدباقر صدر از جمله اندیشمندان معاصر است که اندیشهها و رویکردهای ویژهای در عرصه علم کلام داشته است. وی با بهکارگیری شیوه حساب احتمالات در مباحث کلامی، روشی نو را به بحث از مسائل کلامی وارد کرد که همچنان آثار و ثمرات این نوآوریِ روشی نیازمند پژوهش است. همچنین شهید صدر در آثار متعدد خود در سطح مبانی، رویکردها و اندیشههای کلامی پژوهشهای گوناگونی داشت و در هریک از این عرصهها نوآوریهایی را رقم زد. ضرورت بازشناسی مجدد روشهای کلامی شهید صدر و فرصتهای ارزشمندی که این بازشناسی فراروی ما قرار میدهد، موضوعی …
توضیحات بیشتر »شهید صدر مبنای تمدن اسلامی را تشکیل حکومت اسلامی میداند/ ایشان درس خارج را با نیاز روز تدریس میکرد/ سه مبنا برای شکلگیری نظام ارزشی در فرد
شهید صدر در علوم حوزوی حلقات اصول را نوشت و در درس خارج، در زمان معین متناسب، با نیاز روز تدریس میکرد. یکی از نوآوریهای ایشان در بحث تمدن اسلامی است. شهید صدر دیدگاهها و نظریهها و مبانی نظری برای احیا تمدن اسلامی ارائه کرد و مبنای این تمدن را تشکیل حکومت اسلامی میداند. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر عباسعلی شاملی، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در بیست و دومین قسمت از فصل جدید از برنامهی تلویزیونی «مصیر» در خصوص نوآوریهای شهید صدر و تحقق آن در علوم اسلامی بحث کرد. شاملی دربارهی نوآوریهای …
توضیحات بیشتر »ارتباط سیاستگذاری با پایههای نظری و فقهی در جمهوری اسلامی مشخص نیست/ تهمت ناروایی است اگر نظام بانکداری حاضر را منسوب به شهید صدر بدانیم/ شهید صدر و گامهای ساختاری و نظام سازی
وقتی حاکمیت به دست حاکمیت اسلامی و شیعی است، بهترین فرصت است که ما رفت و برگشت بین حوزه اندیشه و عمل و سیاستگذاری را برقرار کنیم. متأسفانه این اتفاق نیفتاده است. شهید صدر در دو سطح وارد حوزه بانکداری اسلامی شد. در یک سطح ایشان در خصوص پیراستن نظام بانکداری متعارف جهان از مسئله ربا صحبت میکند و در سطح دیگری به سمت ایجاد نظام بانکداری در جامعه اسلامی میرود که این بحث ناتمام اندیشه شهید صدر است. یک درسی که باید از ایشان بگیریم هویتمند کردن سیاستهای ماست. در جمهوری اسلامی ما ارتباط سیاستگذاری با پایههای نظری و …
توضیحات بیشتر »فقه شهید صدر کاربردی و مهندسی است/ ایشان معتقد است فقها به کارآمدی قانون توجه کنند و نظر بدهند
فقه شهید صدر کاربردی است و ایشان از فقه برای بهبود زندگی بشر کمک میگرفت. شهید صدر در پاسخ به این مسئله که چگونه میتوان زندگی مدرن را با توجه به فقه و راهحلهای قدیمی پیش برد؟ نظراتی بسیار جامع و کاربردی میدهد که به اسم ایشان ثبت و مطرح میشود. اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر محسن اسماعیلی حقوقدان، استاد و عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است. از این عضو مجلس خبرگان رهبری، چندین کتاب و دهها مقاله در موضوعات مختلف فقهی و حقوقی منتشر شده است. او که در سالهای ١٣٨٠ تا ١٣٩٨ عضو شورای …
توضیحات بیشتر »سومین قسمت از «مصیرِ صدر» با حضور دکتر محسن اسماعیلی به روی آنتن میرود
قسمت بیستویکم برنامه مصیر «ویژه برنامه بررسی آرا و اندیشههای شهید محمدباقر صدر» با حضور دکتر محسن اسماعیلی، یکشنبه ٢٢ تیر ماه ساعت ٢١ از شبکه چهار سیما به روی آنتن میرود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر محسن اسماعیلی حقوقدان، استاد و عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است. وی از اعضای مجلس خبرگان رهبری است و در سالهای ١٣٨٠ تا ١٣٩٨ عضو شورای نگهبان بود. از او چندین کتاب و دهها مقاله در موضوعات مختلف فقهی و حقوقی منتشر شده است. وی در آثار و تدریسهای خود به اندیشههای علامه صدر توجه داشته و به …
توضیحات بیشتر »ویژگیها و ابداعات روشی و اندیشهای شهید صدر در علوم اسلامی/ ایشان نظریه فقه را به استنباط رایج و سنتی اضافه کرد
مرد قهار و نیرومند و مهم و قهرمان میدان تناظر و به کشاکش آوردن اندیشهها، شهید سید محمدباقر صدر است. وقتی ما اصول، فقه، اقتصاد، فلسفه، اندیشههای اجتماعی و اندیشههای فلسفه علمی ایشان را میبینیم متوجه میشویم که ایشان چه قدر اندیشههای دیگران به مصاف هم میآورده است و این کشاکش و تناظر را ادامه میداده است تا ابداع و ابتکار و اندیشه جدید بیرون بجهد و شکل بگیرد و بتوانند حرف اساسی و تازهای بزنند. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم، عضو مجلس خبرگان رهبری و رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای …
توضیحات بیشتر »ورود بانکداری اسلامی به زبان علمی محصول خط شکنی شهید صدر است
معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر معتقد است: اینکه امروزه بانکداری اسلامی وارد زبان علمی شده و دیگر حرف زدن از آن خندهدار نیست، محصول خط شکنی شهید سید محمدباقر صدر است. ولی چیزی که امروز اجرا میشود، ایده شهید صدر نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام سید امید موذنی، معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر، در نوزدهمین قسمت از فصل جدید برنامهی تلویزیونی «مصیر» کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیما، در پاسخ به این سوال که هر فردی که درباره یک شخصیت پژوهش کرده او را برتر از بقیه میداند و نسبت خود با شهید صدر گفت: ما …
توضیحات بیشتر »