بایگانی برچسب: سید علی بطحائی

شبکه اجتهاد: «اسامه محمّد عبدالعظیم حمزه»حافظ قرآن، استاد طراز اول علم اصول در جامعه الازهر الشریف و تئوریسین نقش قصص قرآنی در فقه و از چهره‌های برجسته دعوت گر سلفی مصر در آستانه هفتاد سالگی در قاهره از دنیا رفت. به همین مناسبت در یادداشت پیش رو، به نکاتی در مورد شخصیت علمی و روش شناسی او در استنباط احکام فقهی از قصص قرآنی خواهیم پرداخت. یکم: شیخ اسامه عبدالعظیم(۱۹۴۸-۲۰۲۲)، استاد اصول فقه جامعه الازهر و رئیس سابق بخش شریعت دانشگاه الازهر قاهره بود. او یکی از اساتید فقه شافعی جامعه الازهر است که توانسته بود در میان طیف سنّتی …

شبکه اجتهاد: درگرماگرم ارائه آخرین ویراست از قانون پولی و بانکی کشور در مجلس شورای اسلامی و ابراز موافقت و مخالفت‌ها با این طرح، مدیریت نشر احسان (ناشر تخصصی آثار اندیشمندان اهل سنّت) خبر از انتشار موفّق‌ترین اثر در اصلاح نظام پولی مسلمانان و مانیفست عملیاتی تغییر سیستم بانکی در جهان اسلام، یعنی کتاب «بانک داری اسلامی» نوشته مغز متفکر اقتصاد اسلامی «محمّد تقی عثمانی» داد. این تلاقی را به فال نیک گرفته و توجه به محتوای این کتاب و الگوی عملی کاملا اسلامی «بانک میزان» را مجرایی مناسب برای تحقّق عملی فقه مقارن در موضوع عام البلوای اصلاح نظام …

شبکه اجتهاد: بالاخره پس از چندسال اختلاف عملی در جریانات فکری عراق و اوج‌گیری بحران چندماه اخیر کابینه، عکس‌العملی متفاوت از مرجعی پرهیزگار، دوراندیش و باورع صادر شد و صفحه تحولات عراق را به گونه‌ای دیگر رقم خورد و از قدرت جدیدی در تحولات عراق رونمایی شد. در یادداشت پیش‌رو به نکاتی در مورد این اقدام و سناریوهای محتمل در پس این کنش اشاراتی خواهیم داشت: یکم. آیت‌الله سیدکاظم حسینی حائری (کثرالله امثاله)، میراث‌دار علمی خاندان صدر در دوران معاصر و دومین مرجع دینی در عراق محسوب‌ می‌‌شود. خاندان خوش نام صدر، از بیوت بااعتبار در شیعه هستند که نقش …

شبکه اجتهاد: موضوع حجاب قانونی (لطفا حجاب اجباری سکولارها خوانده نشود) از ابتکارات سردمداران اسلام سیاسی و ارکان فقه الحکومه است. با وجود اتفاق نظر دو گفتمان درباره پذیرش اصل قرآنی حجاب، درمورد قلمرو آن بین دو جریان سنّتی و سیاسی اختلاف نظر جدی وجود دارد. ضرورت طرح بحث حجاب قانونی، در برابر حجاب اجباری سکولارها، آنجا خود را نمایان می‌کند که برخی از دگراندیشان، با آگاهی از شکاف فکری این دو گفتمان، از این آب گل‌آلود صید خود را گرفته و ایده حجاب قانونی را تضعیف می‌‌‌کنند. سکولارها در این اختلاف نظری، این باور نادرست را تزریق می‌کنند که …

شبکه اجتهاد: چندصباحی است که در مجامع علمی، نظریه جدیدی با عنوان «فقه نظام ساز» مطرح و نشست‌هایی پیرامون ماهیت و چیستی آن برگزار‌ می‌شود. گزافه نیست اگر ادّعا شود که یکی از زیربنایی‌ترین مباحث در فرآیند نظریه پردازی پیرامون ماهیت فقه نظام ساز، تعیین دقیق تیپ شناسی این نظریه است. بنظر‌ می‌رسد تا تکلیف خود را نسبت به طیف شناسی این نظریه روشن نکنیم و مُوشکافی جدی در مورد سنخ شناسی آن انجام نشود؛ نه‌ می‌توان به دالّ مرکزی این نظریه نزدیک شد و نه‌ می‌توان منابع و روش شناسی دقیقی از آن را ارائه کرد. از این رو …

شبکه اجتهاد: وثیقه مکّه المکرّمه(The Mecca Charter) مهمترین چشم انداز ادیان، مذاهب وتمدّنی عربستان سعودی برای آینده جهان اسلام است. این تعهّدنامه، سند بالادستی خادمین حرمین شریفین، برای یکسان سازی تفکرات عالمان دینی(بخوانیدسکولاریسم اجباری) در سرتاسر جهان اسلام است. بیست و چهارم رمضان ١۴۴٠ و در حاشیه کنفرانس بین المللی«قیّم الوسطیّه والاعتدال فی نصوص الکتاب والسّنه: ارزشهای اعتدال در نصوص کتاب وسنّت» بود که مهمترین پیمان نامه ادیان ومذاهبی جهان اسلام، به محوریّت کعبه معظّمه و خط مشی رابطه العالم الاسلامیه – نام آشناترین نهاد در دعوت وتبلیغ عربستان – رونمایی شد. همان زمان این سند راهبردی، با امضای بیش …

شبکه اجتهاد: کمتر کسی است که به جایگاه و نقش بی بدیل جامعه الازهر و شیوخ آن را در تحولات فکری جریانات جهان اسلام واقف نباشد. تا پیش از جمال عبدالناصر کارکردهای سیاسی الازهر، دوشادوش سایر رسالتهای دینی این نهاد بود؛ ولی ناصر برای کم رنگ کردن تأثیر الازهردر مصر و جهان اسلام با تصویب قانونی سرنوشت ساز، مکانیزم انتخاب و انتصاب شیخ و قائم مقام الازهر را برعهده نهاد ریاست جمهوری گذاشت و پس از آن مشایخ الازهر؛ از لاک اسلام سنتی بیرون نیامدند. الازهر در ادوار بعد، نسبت به سیاست بی‌تفاوت شد و با تمرکز در ترویج اسلام …

شبکه اجتهاد: بالاخره بعد از دو سال وقفه در برگزاری حضوری جایزه بین‌المللی ملک فیصل، چهارشنبه گذشته ششم ژانویه مراسم تجلیل از برگزیدگان٢٠٢٢ میلادی درتالار بزرگ «شاهزاده سلطان» در هتل پنج ستاره الفیصلیه ریاض(Al Faisaliah Center) برگزار شد. در این برنامه که به تعبیر عربی «الفائزون لعام ٢٠٢٢» بر روی سکوی شیشه‌ای رفتند؛ تا جهانیان با نخبگانی دیگر از دنیای علم و فرهنگ در جهان عرب و خدمتگزارانی از جهان اسلام- که تنها با ذائقه حاکمان سعودی همخوانند- آشنا شوند. به همین مناسبت در یادداشت پیش رو به نکاتی در مورد این جایزه وبرندگان ادوار گذشته و «فائزون٢٠٢٢» اشاراتی خواهیم …

شبکه اجتهاد: شیخ «صالح بن محمد اللُحیدان» یکی از مهمترین شخصیت‌های سیاسی – مذهبی عربستان، از عالمان طراز اوّل وهابیت و ریاست پیشین شورای عالی قضایی عربستان و از مردان درسایه وهابیت معاصر، در سن ۹۰ سالگی از دنیا رفت. در یادداشت پیش رو نکاتی از زندگی نامه، نقش او در تحولات وهابیت معاصر و آراء او اشاراتی خواهیم داشت. یکم. صالح بن محمداللُحیدان، قاضی طراز اول سلفی؛ عضوپیوسته هیئت کُبارعلما، مدرس مشهور، خطیب و امام جمعه معروف در عربستان سعودی بود. او که فارغ التحصیل دانشکده «کلیه الشریعه و الدراسات الإسلامیه» در پایتخت عربستان بود؛ به واسطه استعداد خوب …

شبکه اجتهاد: در هفته گذشته برخی پایگاه‌های خبری درخواستی را از فدراسیون جهانی خُوجه خطاب به آیت‌الله سبحانی منتشر کردند که در آن ضمن ابراز نگرانی از برخی برداشت‌ها و اختلافات درونی، پرده برداری از تولد جریانات جدید در میان طیف‌های فکری آنان‌ می‌کرد و حاکی از شکاف جدی در مشرب‌های اندیشه‌ای آنها‌ می‌داد. خوجه‌ها در راستای حل وفصل این مناقشات، همایشی بین المللی برگزار و دعوت به ایراد سخنرانی معظم له داشتند. این دعوت نشانه روشنی از پایگاه و جایگاه والای مرجعیت علمی و دینی در میان آنهاست. اما خُوجه‌های هندی الاصل شیعه چه کسانی و چه پیشینه فکری …

شبکه اجتهاد: در ادامه سلسله نوشتارهای معرفی مشاهیر جهان اسلام بر اساس لیست ۵٠٠ مسلمان تأثیرگذار در جهان (The World’s Most Influential Muslims) به معرفی بانوی هشتادوشش ساله هندی می‌‌پردازیم. تأثیرگذارترین زن مسلمان در سال۲٠٢١ میلادی، Bilkis Dadi معروف به بلقیس بانو است. او در بحران اعتراض به تغییر قانون شهروندی و حذف حق ابتدایی مسلمانان این کشور در این قانون، به همراه دو زن دیگر به نام‌های اسما خاتون ۹۰ ساله و بانو سروری ۷۵ ساله در زیر یک چادر تحصن کرده و صدای مسلمانان مظلوم هند را به گوش جهانیان رساند. شوربختانه علی رغم هیاهوی فراوان این جنبش …

شبکه اجتهاد: در روزهای گذشته و در پی کودتای نظامی امنیتی در تونس، رئیس جمهور در اقدامی کم سابقه نخست وزیر این کشور را برکنار و پارلمان – به ریاست راشد الغنوشی – را به حالت تعلیق درآورد. با این شرایط تونس در بحرانی ترین شرایط سیاسی پس از انقلاب ۲۰۱۱ میلادی قرار گرفته است وآینده این کشور در‌هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. این نوشتار در پی تحلیل وقایع سیاسی چندروز اخیر تونس نیست؛ بلکه در پی بیان نکاتی در مورد نقش حرکه النهضه به عنوان بزرگترین نسخه از اسلامی سیاسی در زادگاه ابن خلدون است. یکم. جنبش النهضه …

شبکه اجتهاد: بررسی تحولات وادوار تاریخی یکصدسال حضور سیاسی – اجتماعی «جنبش اخوان‌المسلمین» روشن می‌کند که چندسال اخیر، محنت بارترین دوران ازحیات منادیان اسلام سیاسی در جهان اسلام است. صبحگاه چهاردهم آگوست ۲۰۱۳ میلادی شهروندان مصری با صدای رگبار گلوله ارتش و جاری شدن سیلاب خون در «میدان رابعه العدویه» در قلب قاهره از خواب پریدند و به یکباره مشاهده کردند که حدود هزارنفر از هموطنانشان، به‌جرم اسلام‌خواهی و دفاع از اندیشه اسلام سیاسی قتل عام شده‌اند؛ کشتار خونینی که در تاریخ مصر معاصر کم نظیر وبی مثال بود. تروریستی خواندن این جنبش در دسامبر ۲۰۱۳ و آتش زدن دفاتر …

شبکه اجتهاد: شیخ عبدالله بن شیخ المحفوظ بن بیّه مشهور به «عبدالله بن بَیِّه» برجسته‌ترین فقیه امارات متحده عربی است که با ۸۶ سال سن در جهان اسلام به نماد «عقل‌گرایی در فقه و قلب محوری در تصوف» اشتهار دارد. تقریباً رهبران و پیروان اکثر مذاهب اسلامی از او به‌عنوان یک محقق ویژه نام می‌‌برند. بن بیّه که دانش‌آموخته جامعه الزیتونه تونس است، به‌نوعی حلقه اتصال اسلام رایج در امارات با جامعه الازهر است. او پیشتر در موریتانی(در غرب آفریقا) در قوه قضائیه یکی از قضات عالی‌رتبه بوده است و اخیراً نیز در امارات متحده عربی به‌عنوان رئیس دار الافتاء …

شبکه اجتهاد: خبر هولناک اعدام سران و عالمان اخوان المسلمین- به عنوان بزرگترین نماد اسلام سیاسی در جهان اسلام – آنقدر تلخ و دلخراش بود که به آسانی مذاکرات عادی سازی روابط قاهره و آنکارا را به تعویق انداخت. دو دولت پس از هشت سال تنش در روابط دپیلماتیک حاصل کودتای مصر که منتج به برکناری مرسی در سال ۲۰۱۳ میلادی شد، در ماه‌‌های اخیر مذاکرات عادی سازی روابط را از سر گرفتند که ناگهان بمب خبری تأیید اعدام‌‌ها و واکنش‌‌های طرفین به آن این مسیر را ناهموار کرد. پس از سخنان مشاور اردوغان در خصوص اعتراض به صدور احکام …

شبکه اجتهاد: اسلام سنتی یا اسلام تاریخی با نفوذ و هیمنه اجتماعی طولانی مدت خود در جوامع اسلامی توانسته یکّه‌تاز و صحنه گردان چهره بیرونی اسلام باشد و از این پایگاه درازدامن تاریخی، چهره‌‌ای موجه برای خود بسازد. مؤلفه اصلی این جریان کم‌توجهی و اعتزال اجتماعی از اتفاقات و پیشامدهای حقوقی- مدنی دنیای معاصر است. سردمداران این جریان حتی الامکان در مسایل نوپدید اعلام نظری نداشته و عموما پاسخ‌های تکراری به مباحث دارند. یکی از واقعیت‌‌های دنیای آینده – چه قبول کنیم و چه آن را نپذیریم- عرصه رقابت و توجه به حقوق زنان است. رصد تحولات جوامع انسانی نشان …

شبکه اجتهاد: بررسی فهرست ۵۰۰ نفره از تاثیرگذارترین چهره‌های شاخص جهان اسلام در طی پنج سال اخیر، از چهره‌ای کمترشناخته شده رونمایی می‌کند که تاکنون کمتر به او و کارویژه‌اش در جهان اسلام توجه کرده‌ایم. پیش از معرفی عثمانی بجاست اشاره شود فهرست سالیانه پانصدمسلمان تاثیرگذار جهان اسلام به معرفی تاثیرگذارترین مسلمانان جهان، طبق شاخصه‌های «مرکز سلطنتی تحقیقات راهبردی اسلام» در اَمان پایتخت اُردن‌هاشمی منتشر می‌شود. بنابر اساسنامه این موسسه که در وب سایت رسمی آن منتشر شده است، هدف از انتشار این لیست کشف فرصت‌های تازه برای نخبگان جهان اسلام است و هر مسلمانی که به هر شکلی بیشترین …

شبکه اجتهاد: چند روزی است که زمزمه سفر زیارتی پاپ فرانسیس آرژانتینی‌الاصل به عراق ـ مهدتمدن ـ و دیدار از اماکن باستانی و زیارتی ادیان ابراهیمی به گوش می‌رسد در این راستا بجاست فعالان عرصه همگرایی ادیان و مذاهب استفاده حداکثری از این فرصت استثنایی اقداماتی برای یکپارچگی پیروان ادیان و مذاهب انجام دهند. همان‌طور که برخی جریانات غیراصیل وغیرمرتبط حوزوی همواره تمایل دارند که «دو قطبی مرجعیت عراق و ایران» و به رخ کشیدن تمایز روشی حوزه علمیه نجف وحوزه علمیه قم را به‌عنوان یک راهبرد برای منکوب کردن جریان رقیب به‌کار ببرند و مثل همیشه از آب گل‌آلود، ماهی …