اختصاصی شبکه اجتهاد: این مکتوب بر آن است که تلقی مبتنی بر تاخر زمانی و تاریخی «کتاب المکاسب» بر سایر کتابهای شیخ اعظم، انصاری در برخی مجامع حوزوی؛ امری چندان مقرون به صواب و مبتنی بر دادههای متقن متنی و فرامتنی نبوده و بلکه بر پایه مطالعات متنی و فرامتنی میتوان قریب به یقین از تقدم زمانی حداقل بخشهای قابل توجهی از مکاسب مانند بیع آن بر سایر کتب مانند کتاب القضاء والشهادات سخن گفت. قراینی از متن مکاسب مانند عبارت «دام ظله» که محققین آن مانند پایانی و کلانتر آن را اشاره به صاحب جواهر در زمان حیات وی …
توضیحات بیشتر »درآمدی بر تأثیر تحولات اجتماعی بر فقه سیاسی شیخ انصاری/ علی آقاجانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: چگونگی و میزان تاثیر تحولات اجتماعی بر اندیشه سیاسی بهویژه فقه سیاسی و بخصوص مسالهای مانند ولایتفقیه امری مهم و بحثانگیز و البته واجد انظار گوناگون، خاصه درباره شخصیتی چون شیخ انصاری است. این نوشتار با هدف بررسی این موضوع (هدف)، براساس هرمنوتیک قصدگرای اسکینر (چارچوب نظری) در پاسخ به پرسش از گستره تاثیر جنگهای ایران و روس بر فقه سیاسی شیخ انصاری؛ به طرح و بسط این فرضیه میپردازد که جنگهای ایران روس بهعنوان بزرگترین تحول اجتماعی و سیاسی آن روزگار که علما نیز در آن حضور مستقیم داشتند در اندیشه سیاسی فقها و نگاه ایشان …
توضیحات بیشتر »آسیب زدایی از فرهنگ عاشورا؛ پیشینه و گونه شناسی/ علی آقاجانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: نخستین گام برای شناخت موضوع، آن است که مشخص سازیم منظور از جریان شناسی و پیشینه مبارزه با آسیبهای فرهنگ عاشورا چیست؟ و درصد کاوش چه محدوده زمانی هستیم. بنابراین، در ابتدای بحث، روشن میسازیم که منظور، مبارزه با آنها به عنوان یک سنت اجتماعی خاص است. محدوده زمانی آن را نیز، آغاز نخستین حرکتهای روشن فکری در ایران و ورود مدرنیسم بدان فرض میگیریم و همچنین محدوده مکانی آن نیز، عمدتاً ایران، عراق، لبنان و سوریه میباشد که بیشترین شیعیان را در خود جای داده است؛ حال باید به این پرسش پاسخ داد که سابقه این …
توضیحات بیشتر »بررسی موانع و راهکارهای ارتقای مشارکت سیاسی/ علی آقاجانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مشارکت سیاسی یکی از بنیادهای مهم سلامت اجتماعی و سیاسی جامعه قلمداد میشود و سرمایه اجتماعی عظیمی تلقی میگردد. از سوی دیگر افزایش مشارکت سیاسی از جمله الزامات سیاست در جهان جدید است. توسعه کمی و کیفی ابزارهای ارتباط جمعی بر آگاهیهای شهروندی افزوده است و افزایش دانش و آگاهی بر مطالبات مشارکت سیاسی تأثیر جدی گذاشته است. از این رو توان پاسخ به تقاضاهای مستمر و متراکم نیازمند ذهنی آماده و اندیشهای منسجم جهت سامان دادن بدان است. قرآن منبعی اصیل و اساسی برای رجوع و پاسخ بدین نیاز است که با اذهانی پویا و خلاق …
توضیحات بیشتر »درآمدی بر تحول در مسأله تقلید؛ تبعیض و تعویض و تیسیر/ علی آقاجانی
شبکه اجتهاد: هنگامی که اعلم عیان نیست و با تعدد فتاوا و نظرات مختلف فقهی فقهای هم سطح روبروییم چه ضرورتی دارد که حتما از یک نظر و یک فرد تبعیت شود. بلکه چرا نشود به فراخور وضعیت گاه از یک نظر و گاه از نظر دیگری تبعیت شود. وقتی همه نظرات مستند به دین و فقه است. همین که از خیمه دیانت و فقاهت خارج نشویم کافی است. به ویژه که به نظر میرسد هیچ دلیل قرآنی و روایی خاصی بر چنین انحصاری موجود نباشد. از منظر دیگری نیز بر این مطلب میتوان دلیلی اقامه کرد. اگر فتوای مجتهد …
توضیحات بیشتر »تفقهی در سطوح تکثر سیاسی-فرهنگی در دولت معیار و تکاملی دینی(دولت مهدوی) / علی آقاجانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: دولت مهدوی دولت معیار و چشم انداز آینده جهان در اندیشه سیاسی شیعی است. از این رو نوشتار حاضر در اضلاع مختلف این دولت و هندسه سیاسی آن راهنمای عمل در گذار بدان آینده محتمل خواهد بود. این چشم انداز راهها و روندها را پیش روی معتقدان قرار داده و آنها را در همان مسیر هدایت میسازد. از این رو نگرش به دولت مهدوی بازتابی همه جانبه در زیست سیاسی امروزین جامعه شیعی میتواند داشته باشد. تکثر سیاسی اجتماعی یکی از پرسهها و مسائل در ساختار دولت عصر مهدوی است که پاسخ بدان تاثیری بسزا در جنبهها …
توضیحات بیشتر »معروف و منکر در گفتمان سیاسی معتزله؛ تقاطع کلام سیاسی و فقه سیاسی/ على آقاجانى
شبکه اجتهاد: نوشتار حاضر عهدهدار تبیین مبانى امر به معروف و نهى از منکر؛ پنجمین اصل از اصول پنجگانه مکتب عقلگراى معتزله است که در این نحله در تقاطع کلام سیاسی و فقه سیاسی قرار میگیرد. در این جهت با بررسى زوایاى گوناگون بحث، آرا و دلایل اندیشوران مختلف معتزلى در مباحثى همچون چرایى اصل قرارگرفتن آن، وجوب عقلى/شرعى، دلایل نقلى و وجوب کفایى/عینى مورد کاوش قرار میگیرد. اهمیت و هدف وجوب امر به معروف و نهى از منکر تفاوتهاى معروف و منکر، گونهشناسى منکرات و انقسامات چهارگانه آن، شروط پنجگانه وجوب و مراتب مختلف آن از دیگر مباحثى است …
توضیحات بیشتر »تأملی در تأثیرات عاشورا بر رهیافتهای سیاسی بنیهاشم/ علی آقاجانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: نوشتار حاضر، با بهرهگیری از دو مفهوم «پارادایم» و «استراتژی سیاسی» در بعد نظری به کاوش دراندیشه و رفتار رهیافتهایهاشمی پس از قیام عاشورا پرداخته است. با بررسی تاثیرات عاشورا برهاشمیان، دو پارادایم اصلی اعتقادی ـ سیاسی که متعلق به امامیه است و سیاسی را که مرتبط به سایر رهیافتهاست رصد نموده است. ساختار نوشتار بر این فرضیه استوار است که تحولات سیاسی رهیافتهای هاشمی پس از حادثه عاشورا را میتوان بر پایه نظریههایی از جامعه شناسی سیاسی و به طور مشخص استراتژیهای سیاسی واندیشه و به ویژه روشهای سیاسی آنان را بر این اساس تحلیل نمود …
توضیحات بیشتر »