بایگانی برچسب: فقه شیعه

اصولا تعامل دو سویه است، یا باید حوزه وارد تعامل نشود و اگر وارد تعامل شد باید به اقتضائاتش تن بدهد. از اصلی ترین اقتضائات تعامل این است رابطه نباید یک جانبه باشد، اگر شما خواهان برگزاری کرسی فقه شیعه در الازهر مصر شدید به همان اندازه باید کرسی فقه اهل سنت را در قم بپذیرید. به گزارش شبکه اجهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی استاد حوزه علمیه قم و رئیس سابق دانشگاه مذاهب اسلامی در خصوص ضرورت‌های آموزشی و تبلیغی در عرصه بین‌الملل به ویژه ضرورت شکل گیری تحول در روش‌های آموزشی حوزه‌های علمیه و تعامل با جهان به سوالات …

در ابتدا باید به این نکته توجه نمود که ما با اهل سنت اشتراکات فراوانو اختلافاتی جدی داریم که بندهاز آنمشترکات، به «فقه الوفاق» و از اختلافات، به «فقه الخلاف» تعبیر می‌کنم. فقه الوفاق دربردارنده مواردی است که در فقه مذاهب اهل سنت و فقه شیعه مورد اتّفاق و پذیرش همگان است، ولی فقه الخلاف در بردارنده موارد اختلافی فریقین است. به باور ما، اگرچه باید به هر دو پرداخته شود، ولی زیر ساخت مباحث فقهی را محکمات فقه -که در «فقه الوفاق» دیده می‌شوند- تشکیل می‌دهد. به دیگر سخن، نمی‌شود به فقه الخلاف بدون توجه به فقه الوفاق پرداخت، …

مرحوم آیت‌الله بروجردی در این موضوع نظریه خاصی داشته‌اند که آثار بسیاری در مقام استنباط و اجتهاد دارد/ اینکه اسم آن حاشیه بر فقه سنی گذاشته بشود، خیلی تعبیر خوبی نیست/ فقه شیعه در دوران امام باقر و امام صادق علیهماالسلام مرحله اوج را طی کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش نشست علمی کنگره نکوداشت آیت‌الله بروجردی(ره) با حضور علمای اعلام و اساتید حوزه علمیه قم در سالن اجتماعات کتابخانه آیت‌الله بروجردی در صحن جوادالائمه(ع) حرم مطهر حضرت معصومه(س) برگزار شد. در این نشست علمی آیت‌الله سید محمدجواد علوی طباطبایی استاد عالی‌رتبه حوزه علمیه قم درباره مکتب و روش …

آیا اساسا تقسیم موسیقی مجاز به موسیقی مطلوب و متعالی و موسیقی عادی دارای مبنای فقهی است یا خیر؟ آیا با عمومات می‌توان به استحباب و بلکه وجوب کفایی تولید آثار هنری فاخر در راستای اهداف والای دینی فتوا داد، یا این کار امکانپذیر نیست؟ آیا انسان معاصر نگاهش به مقوله موسیقی همانند انسان سنتی است یا این نگاه تغییر کرده و در صورت دوم آیا این مسئله تحولی در استنباط احکام آن ایجاد می‌کند یا خیر؟ شبکه اجتهاد: بررسی «مسئله موسیقی»، جهات مختلفی دارد: جهت هنری، جهت فقهی، جهت عرفانی، جهت فلسفی، جهت روانشناختی، جهت روان درمانی و جهت …

توجه به فقه اساسا به معنای مخالفت با تفکرات مدرن که به عقل بهای زیادی می‌دهند نیست/ «جمهوری اسلامی» اصلی ترین گزاره فقه سیاسی کشور است/ هیچ اندیشه‌ای به اندازه اسلام به جمهوریت، آراء و نظر مردم و خرد جمعی نخبگان جامعه میدان نداده است/ ارتباط بین فقه و سیاست می‌تواند مصلحت و منافع ملی را از منظر دین به درستی تئوریزه کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «مبانی و اصول فقهی حاکم بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی، دکتر دهقانی فیروزآبادی و دکتر ساداتی نژاد، ۱۵ دی‌ماه در محل سالن …

رویکرد «ملاک محور» یعنی کشف و تبیین اهداف و غایت فقه به شکل عام، این از مکانیزم‌هایی است که فقه اسلامی را در پاسخ‌گویی و مواجهه با مسائل جدید توانمند می‌کند و مجموع این ظرفیت‌ها تحت عنوان کلیدی «اجتهاد» مطرح می‌شوند. شبکه اجتهاد: لغت‌شناسان معتبر عرب واژه فقه را در لغت به معنای مطلق فهم علم آورده‌اند؛ اما در اصطلاح می‌توان گفت فقه مجموعه گزاره‌هایی است که مستند به منابع معتبر اسلامی شامل قرآن و سنت بوده و حکم شرعی را برای انسان مکلف بیان می‌کند یا به عبارت جامع‌تر می‌توان گفت فقه، گزاره‌ها و احکام شرعی است که برای …

جایگاه خطابات مقاصدی در فقه شیعه با ارائه ابوالحسن حسنی مورد نقد و بررسی قرار گرفت و سه دیدگاه فقهای شیعه در این زمینه بیان شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «بررسی جایگاه خطابات مقاصدی در فقه سیاسی شیعه» با ارائه ابوالحسن حسنی از سوی گروه فقه سیاسی انجمن علمی مطالعات سیاسی حوزه علمیه چندی پیش در ساختمان انجمن‌های علمی حوزه علمیه واقع در بلوار جمهوری اسلامی برگزار شد. عضو گروه فقه سیاسی انجمن علمی مطالعات سیاسی حوزه علمیه با بیان این که خطابات شرعی به دو قسم خطابات مقاصدی و حکمی تقسیم می‌شوند، اظهارداشت: خطابات مقاصدی، بیان کننده …

این کتاب در شانزده درس به بررسی ویژگی‌های مکتب فقهی اهل‌بیت(ع) می‌پردازد و اشاراتی نیز به ویژگی‌های فقهی مکتب اهل سنت دارد تا در سایه این بحث‌ها امتیاز فقه شیعه از دیگر مذاهب و فرقه‌های اسلامی شناخته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) وابسته به جامعه المصطفی العالمیه(ص) کتاب درسنامه اختصاصات فقهی شیعه را به قلم احمد احمدی تبار (احمدی قمی) منتشر و راهی بازار نشر کرد. در بخشی از پیش گفتار این اثر به قلم نویسنده آن آمده است: این کتاب به بررسی ویژگی‌های مکتب فقهی اهل‌بیت علیهم‌السلام می‌پردازد و اشاراتی نیز به ویژگی‌های …

این پرسش به صورت جدی مطرح است که فقه ما بر اساس تقابل است یا تعامل! و یا چه مقدار بر اساس تعامل پایه ریزی شده است؟ معتقدم در فقه شیعه این ظرفیت وجود دارد که یک جریان فقاهتی قوی و منظم بر اساس تعامل، پایه ریزی کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «بررسی ظرفیت‌های تعاملی دنیای اسلام و مسیحیت» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست مسئول انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء در محل این بنیاد برگزار شد. در این نشست تخصصی …

پول‌های اعتباری می‌توانند موضوع انواع احکام فقهی قرار گیرند؛ اما در این نگاشته مشروع بودن یا مشروع نبودن خرید و فروش آنها در صورت‌های مختلفِ نقد و نسیه و جاری بودن یا نبودن ربای معاملی در این خرید و فروش از منظر فریقین، به شیوه تطبیقی مورد بررسی قرار می‌گیرد. شبکه اجتهاد: ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﺸﻬﻮر ﻓﻘﯿﻬﺎن ﮐﻪ رﺑﺎی ﻣﻌﺎﻣﻠﯽ را ﻓﻘﻂ در ﻣﮑﯿﻞ و ﻣﻮزون ﺟﺎری ﻣﯽدانند ﻧﻪ در ﺷﻤﺮدﻧﯽﻫﺎ، ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش اﺳﮑﻨﺎس ﮐﻪ از اﺷﯿﺎی ﻣﮑﯿﻞ و ﻣﻮزون نمی‌باشد، ﺟﺎیز اﺳﺖ. ﺣﺎل اﮔﺮ در اﯾﻦ ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش، ﻏﺮض ﻓﺮار از رﺑﺎی ﻗﺮﺿﯽ ﺑﺎﺷﺪ، در نظر برخی …

آیت‌ا‌لله نوری همدانی با تأکید بر ضرورت پرداختن به تربیت فقیه در حوزه‌های علمیه، افزود: با وجود این که فقاهت شرایط زیادی دارد اما آرزو دارم که در حوزه‌های علمیه فقهای بیشتری تربیت شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی اظهار داشت: عرصه فعالیت مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی وسیع است و اگر وارد چند موضوع مهم و خاص شود بهتر است. وی با تأکید بر این که نتیجه عمل مهم است، گفت: اگر کاری کوچک باشد و به نتیجه برسد، بهتر از آن است که کارهای متعددی انجام بگیرد، …

عضو هیئت علمی موسسه دارالحدیث با اشاره به آیات قتال با کفار و جهاد ابتدایی تاکید کرد: عمده علمای اسلامی معتقدند جهاد ابتدایی با کفاری است که عدو و دشمن هستند و صرف کشتن کفار به دلیل عقیده کفرآمیز آنان نیست از این رو آیات قتال نیز باید در منظومه کلی قرآن دیده شود.  به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، عضو هیئت علمی موسسه دارالحدیث، در نشست علمی «جهاد ابتدایی در اسلام» در موسسه دین‌پژوهان با اشاره به عنوان بحث و ارتباط آن با مباحث عاشورا و این ایام گفت: این موضوع سوژه برخی حرکت‌های تندروانه در جهان …

مصلحت سکولار به معنای فرصت طلبی و مصلحت اهل سنت به معنای مصالح مرسله، استحسان و سد ذرایع با مصلحت در فقه شیعه متفاوت است، بنابراین باید مشخص شود که مصلحت شیعی در گرو چه ضوابطی است و گستره و قلمرو مصلحت در فقه شیعه تا کجاست؟ شبکه اجتهاد: قاعده مصلحت در فقه شیعه، مبتنی بر نظریه فقهی احکام حکومتی است که بسیاری از فقها آن را در اجرای امامت نیابی در زمان غیبت پذیرفته‌اند و به تعبیری دقیق‌تر، اسلام مبانی، اصول، ارزش‌ها و چارچوب‌های ضابطه‌مندی برای سامان دادن مصلحت ارائه داده است که قابلیت سامان یافتن تحت قواعد کلی …

یکی از عمومی‌ترین وظایف دینی و شرعی در پای‌بندی به احکام روابط زن و مرد در هر دو حوزه تحقق ازدواج شرعی و آثار آن و نیز مرز حلال و حرام نگاه و تماس زن و مرد، به صورت عام و حکم فرزندخوانده به صورت خاص، به شمار می‌رود. این کتاب تلاش کرده در سه بخش کلی، چنین شناختی را بر پایه ادله و گفته فقیهان به دست دهد، اما گرفتار ضعف‌ها و خطاهای قابل توجه و گاه غیرقابل گذشت شده است. شبکه اجتهاد: در ترسیم مناسبات میان زن و مرد از نگاه اسلامی، دو عنوان «ازدواج» و «پوشش و …

عضو جامعه مدرسین با تأکید بر اینکه دوران ما بهترین زمان برای شکوفایی اجتهاد و توسعه فقه و فقاهت است، گفت: در این دوران، ارزش فقه مشهود و ملموس بوده است و شاهد کارایی و اثر آن در جامعه هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی شامگاه پنجشنبه در مراسم افتتاحیه آغاز سال تحصیلی مرکز فقهی امام علی(ع) که در این مرکز حوزوی برگزار شد، با تسلیت شهادت امام محمدباقر(ع)، اظهار داشت: سومین سال فعالیت این مرکز برای حوزه مایه خرسندی است چرا که حوزه ما، نیازمند تعدد این مراکز است. این عضو جامعه مدرسین تصریح کرد: فقه …

رییس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه برخی افراد، تصویرشان از فقه خیلی محدود است و فکر می‌کنند فقیه کارش این است که هر سوالی مطرح می‌شود مجاز یا غیر مجاز بودن آن را اعلام کند، تصریح کرد: نقش فقه فقط ترسیم کننده خطوط قرمز نیست و جانب ایجابی هم دارد و در عرصه اجتماع هر جا پای استنباط از منابع دینی است فقه و فقاههت آنجا حضوری فعال خواهد داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی رییس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در دومین دوره طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی، …

حکمت تشریع حدود اسلامی، ایجاد امنیت فردی و اجتماعی افراد جامعه است. سلامت جامعه نیز در گرو استواری بنیان خانواده می‌باشد. از جمله حدودی که به منظور صیانت از خانواده وضع شده، حد «رجم» است. سنگسار، حکمی ضروری و ثابت از سوی اکثریت فرق اسلامی است، لکن گروهی با رویکردهای مختلفی به دنبال انکار آن هستند. از مهمترین این رویکرد ها، رویکرد فقهی است؛ زیرا این حکم افزون بر اجماع، مستند به روایات عدیده می‌باشد. این مستندات را نیز می توان از جهت دلالت، در دو مقام ثبوت و اثبات جای داد. لذا برخی مخالفان با وجود پذیرش صدور این روایات در مقام ثبوت، اثبات یا اجرای آن را در زمان معصومین(ع)، ردّ و با مخدوش دانستن سند و متن این اخبار، سعی در باطل جلوه دادن آن دارند. پژوهش حاضر با روش تحلیلی تبیینی، ضمن پاسخ به اشکالات، به بررسی اعتبار روایات اجرای رجم در کتب اربعه حدیثی شیعه می پردازد. یافته های تحقیق حاکی از صحت اخبار مربوطه و نیز تحقق حد رجم در عصر پیامبر(ص) و پس از آن می باشد.

امروزه خیلی از فتواها هیچ حرمتی برای امت از خود نشان نمی‌دهند و هیچ رعایتی و تقیدی به چارچوب‌های امت و لوازم بقاء امت از خود بروز نمی‌دهند. بلکه برعکس درهای تفرقه و قتل و اصطکاک و برخورد را به روی مسلمانان گشوده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در کنفرانس «علوم اسلامی و تصفیه و اصلاح آن در جهت مبارزه با افراط‌گرایی» در کشور عراق، با طرح این سؤال که عوامل نهفته در ورای خشونت در روابط امت اسلامی چیست؟ اظهار داشت: در این زمینه چند عامل مهم در تولید خشونت در روابط …

وقتی بنا شد ابواب جدیدی اضافه شود، مصدر و مأخذ می‌خواهد. ما همان روایات و آیات سابق را داریم. آیا همین‌ها کفایت می‌کنند یا باید بر آن‌ها بیفزایند؟ منابع روایی فعلی ما کم است و باید به آن‌ها اضافه شود. مثلاً ۳۵۰ تا۵۰۰ آیه را به‌عنوان «آیات‌الاحکام» برشمرده‌اند. به‌راستی از مجموع همه‌ی آیات قرآن، فقط این تعداد قابلیت استفاده‌ی فقهی دارند؟ شبکه اجتهاد: مسئله‌ی اول اینکه فقه یعنی قانون‌مندی‌های دین ما. بنابراین دو نکته‌ی خیلی مهم مطرح است. یکی اینکه فقه ما به دلیل ادعای پویایی، باید همه‌ی ابعاد افعال مکلف را پاسخ‌گو باشد و دیگری اینکه باید همه‌ی اصناف، …

استاد علیدوست با تاکید بر اینکه ممکن است در شرایط حرج و اضطرار، کسب علم بر اجرای یک حکم دیگر اولویت داشته باشد به این پرسش پاسخ داد که کدامیک از منابع چهارگانه اجتهاد و استنباط نقش بیشتری در حکم آیت‌الله‌ مکارم شیرازی درباره تزاحم علم‌آموزی و حجاب را دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و نویسنده کتاب فقه و مصلحت، با اشاره به مسایل مطرح شده در چند روز اخیر در زمینه فتوایی در مورد حجاب دختران و زنان مسلمان در برخی دانشگاه‌های خارج کشور، به ایکنا گفت: …

بنابر فقه شیعه دفاع از مظلوم مورد تأکید است، یعنی فقه شیعه عبور از کنار مظلوم را برنمی‌تابد، در این فقه سرنوشت همه مسلمانان به یکدیگر گره خورده است و نمی‌توان بی‌اعتنا از کنار یکدیگر عبور کرد، بخصوص اگر مسلمان باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، مدرس درس خارج فقه، مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مؤلف کتاب‌هایی همچون «نظارت بر قدرت در فقه سیاسی»، «مصلحت در فقه سیاسی شیعه» و «نقد نگرشهای حداقلی در فقه سیاسی» در گفتگویی نگاه اسلام و فقه شیعه به مبارزه با ظلم و مقاومت برابر آن را به …

تاریخ علم فقه، گواه این نکته است که فقه شیعه و ادله استنباط احکام شرعی در زمان شیخ طوسی دستخوش تحول عظیمی شد و ایشان برای نخستین بار فقه شیعه را با تألیف کتاب «مبسوط» و گنجاندن فروع فقهی و ارائه نظریات دقیق، وارد مرحله جدیدی کرد، از این جهت ایشان را مهذّب مذهب شیعه در اصول و فروع نامیدند. شبکه اجتهاد: فقه شیعه با غنای منابع، قابلیت رشد و پویایی و بالندگی بدون وفقه در هر عصر و زمانی را دارد و پویایی و تطور فقه، رابطه عمیقی با شیوه و منهج ارائه مباحث فقهی دارد، به همین دلیل …

آنچه تأمل بیشتر ما را نسبت به نتایج این کنفرانس و رویکرد و اهداف آن ضروری‌ می‌سازد علاوه بر غیبت معنادار شخصیت‌ها و مراکز مهم شیعی، عبارت است از تصمیماتی که بدون حضور یا مشارکت هیچ عالم یا مرجعیت فراگیر شیعی در سند نهایی و بیانیه پایانی آن گنجانده شده است که مهم‌ترین آن تأکید بر ضرورت رسمیت یافتن این تقویم برای تمام کشورهای اسلامی است! به گزارش شبکه اجتهاد، بهمن دهستانی پژوهشگر فقه مقارن و دانش‌آموخته حوزه علمیه خراسان، در یادداشت اختصاصی پیرامون «ضرورت‌های جلب افکار و اوساط فقهی جهان اسلام به رهاوردهای فقه اهل بیت(ع)» آورد: ۱- در …

«رویکرد تعاملی و مثبت فقه شیعه با تکنیک‌های مدرن پزشکی در ارتباط با درمان ناباروری» در نشستی با حضور اساتید، کارشناسان و دانشجویان در قم پردیس فارابی دانشگاه تهران بررسی می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تبادلات علمی ـ پژوهشی حوزه علمیه قم و دانشگاه تهران و موسسه بین‌المللی آموزش‌های کوتاه مدت جامعه‌المصطفی‌العالمیه، نشست «بررسی رویکرد تعاملی و مثبت فقه شیعه با تکنیک‌های مدرن پزشکی در ارتباط با درمان ناباروری» را برگزار می‌کنند.  این نشست با حضور و سخنرانی ورونیکا سوبوتکو (استاد مطالعات شرق شناسی دانشگاه بوهه میای غربی جمهوری چک)، دکتر علوی قزوینی (استاد دانشگاه تهران) و دکتر شجاعی …

فقه شیعی برخلاف فقه داعشی واپس‌گرا، خشونت‌پرداز و زمان‌پریش نیست./ پدیداری نیرویی به نام داعش موجب ارتقای وجاهت فقه شیعه و فرهنگ مدارای ایرانیان در افکار عمومی جهان شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، قدیر نصری، دانش‌آموخته اندیشه سیاسی اسلام و غرب، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و مدیر گروه روندهای فکری مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، در گفتگو با ایکنا،با تأکید بر این‌که داعش تفکری زمان‌پریش دارد، زمان‌پریشی فکری داعش را مجالی برای فقه مترقی شیعه دانسته است. بخشی از گفتگوی قدیر نصری را در ادامه می‌خوانید: باب‌های مهمی که زیر عنوان اعتراض (به طاغوت)، مقاومت، دلیری …

آیت‌الله سبحانی با بیان برجستگی‌های شیعه نسبت به دیگر مذاهب، گفت: علم فقه و اصول کیان علمی شیعه است و در طول چهارده قرن که از ظهور اسلام می‌گذرد برجستگی شیعه به واسطه فقاهت و اجتهاد بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی، با حضور در مدرسه عالی فقه و اصول از برگزاری آزمون ورودی این مدرسه بازدید و در جریان روند تأسیس مدرسه عالی فقه و اصول قرار گرفت. شیعه مفتخر به فقاهت و اجتهاد است آیت‌الله جعفر سبحانی در حاشیه این بازدید که با حضور معاون پژوهش و آموزش حوزه علمیه استان قم انجام گرفت، اظهار …

«طلاق شفاهی» بحث و جدل فراوانی را بین علما و جامعه مصر به وجود آورده است، چرا که طبق باورها در این کشور زن و شوهر در صورت به زبان آوردن عبارت طلاق از سوی مرد، از یکدیگر جدا می‌شوند. به گزارش شبکه اجتهاد از العالم، این باور مشکلات بسیاری را در جامعه ایجاد می‌کند، چرا که در صورت عصبی شدن مرد و طلاق دادن او به صورت شفاهی، زن و شوهر دیگر بدون شاهد و یا حتی ثبت ماجرا از یکدیگر جدا می‌شوند. بسیاری از فقهای اهل سنت با رد طلاق شفاهی می‌گویند، این موضوع باید طبق قرآن و …

در ازای جرم قتلی که توسط یک نفر انجام می شود،کیفر جرم قتلی هم که مرتکبین آن دو یا چند نفر باشند – مطابق متون فقهی شیعه- قصاص است؛ اما اگر ولی دم خواهان قصاص همه قاتلین باشد، دیه مازاد بر جنایت هر شخص را باید بپردازد. فقیهان شیعه برای این حکم از هر چهار منبع اجتهاد ـ کتاب، سنت، عقل و اجماع ـ سود جسته اند. برآیند مقاله حاضر ضمن نارساخواندن ادله قرآنی و روایی حکم مذکور، آن است که اولیای دم نمی توانند همه کسانی را که در ارتکاب قتل مشارکت داشته اند قصاص کنند

بسیاری از محدودیت ها و مبانی حقوق جنگ یا حقوق بشردوستانه در عصر حاضر، که تنها در دو سده پیش مورد توجه جامعه غرب و سازمان های جهانی قرار گرفته است، در قوانین فقهی اسلام و از جمله در متون شیعی وجود دارد. فقهای شیعه در این زمینه مباحثی را (البته نه به صورت مستقل بلکه به طور پراکنده) در ابواب فقهی جهاد گنجانیده اند.