بایگانی برچسب: فقه و تاریخ

کاوشِ سهم نقش‌آفرینی مولدانه داده‌های تاریخی در دانش فقه و البته در ساحت استنباطی آن، از موضوعات نظری است که افق‌های تازه‌ای در برابر پژوهشگران فقه می‌گشاید. اثر پیش‌رو بدون آن‌که به بایسته‌های نقش‌آفرینی تاریخ در فرایند استنباط فقهی نظری داشته باشد، به توصیف راه‌یابی داده‌های تاریخی در فرایند پاره‌ای استنباط‌های فقهی مکتب معاصر نجف پرداخته و در راستای ارائه ضابطه‌مند آن کوشیده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «داده‌‌های تاریخی در فرآیند استنباط‌‌های فقهی» تألیف حجت‌الاسلام محمد کرمانی کجور، استادیار دانشگاه معارف اسلامی به همت دانشگاه باقرالعلوم(ع) در ۳۶۰ صفحه به زیور طبع آراسته شد. براساس این گزارش، ارائه …

شبکه اجتهاد: فقه، برخلاف آن چه ممکن است در نگاه نخست به نظر آید، دانشی است به جد معطوف به عمل و جهان بیرون. چه‌بسا این دانش، بیش و پیش از هر دانش دیگری در تاریخ اسلام، با واقعیات بیرونی آغشته و در ارتباط با آن پرورده است. در واقع بافتار نظری و ساختار روش شناختی فقه در پیوند با عرصه واقعیت شکل گرفته است؛ حتی، در نگاهی تبارشناسانه، می‌توان ادعا کرد وجوه متافیزیکال فقه (چونان یک اپیستمه تاریخی از جنس آگاهی کلاسیک در ادیان ابراهیمی)، در تعاقب سرشت عمل محور این دانش گسترده است و از منطق فیزیکالی تاثیر …

استاد رسول جعفریان معتقد است ما برای استقرار نظام‌ اسلامی در دراز مدت به فقه و حقوق نیاز داریم نه به تاریخ. این که ما اراده کرده‌ایم برای شرعی نشان دادن کارها به نقل‌های تاریخی استناد کنیم، یک ضرر مهمش آن است که به ازای آن، فقه را از دایره عمل بیرون کرده‌ایم. فقه اهل احتیاط و دقت است، اما سپردن این کارها به دست برخی منبری‌ها و قصه خوان‌ها، سبب می‌شود تا فقه عقب نشینی کند. وقتی فقه عقب نشینی کرد، جامعه از داشتن یک نظام استوار بی‌بهره می‌ماند، از داشتن یک علم حقوق ثابت و استوار که می‌تواند …

شبکه اجتهاد: یکی از مهم‌ترین راه‌های اصلاح اندیشه و فهم ما از دین و مذهب شناخت دین و منابع دینی در بستر تاریخی آن است. این شناخت درک ما را از تحول تاریخی فهم‌های دینی ارتقا‌ می‌دهد. اگر خواهان اجتهاد در اصول و فروعیم و اگر‌ می‌خواهیم درک درستی از دیالکتیک “نص” و “تاریخ” و سهم مقتضیات زمان و مکان در فهم فقیهان و متکلمان از دین و منابع دینی داشته باشیم چاره‌ای نداریم الا اینکه به تاریخ مراجعه کنیم. قرآن را در بستر تاریخی عصر نزول و سیره پیامبر اکرم (ص) ببینیم و تعامل صحابه و تابعین و نسل‌های …

فقه مبانى تاریخى دارد و فقیه باید از این مبانى آگاه باشد. تاریخ دو معنا دارد: الف) یک‌ وقت مى‌خواهیم تکامل فقه بعداز پیامبر اکرم‌ صلی الله علیه و اله و سلم را قرن به قرن مطالعه کنیم که نام این علم، «ادوار فقه» است. ادوار جمع دوره است و اهل‌سنت مى‌گویند: فقه شش دوره دارد، اما شیعه معتقد به هفت دوره است… به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی در مقاله‌‌‌ای به تبیین نقش تاریخ در استنباط احکام پرداخته‌اند که به این شرح است: فقه مبانى تاریخى دارد و فقیه باید از این مبانى آگاه باشد. تاریخ دو …

اطلاع بر تاریخ است که مجتهد را در موردی وادار به صدور فتوا، و در موردی دیگر وادار به سکوت و استنکاف از إصدار حکم و فتوا می‌نماید. اطلاع بر تاریخ است که مجتهد، شرایط موجود را منطبق بر شرایط زمان سیدالشهدا(ع) ارزیابی می‌‌کند یا شرایط غصب خلافت و سکوت مولای متقیان و یا شرایط زمان امام مجتبی و صلح با معاویه و متوکل و امثال او. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «فقاهت در تشیع؛ نگرشی در مبانی اجتهاد و شرایط افتاء» توسط سید محمدمحسن حسینی‌طهرانی نگاشته و توسط انتشارات مکتب وحی منتشر شد. مولف این اثر (فرزند علامه طهرانی) …

نقش تاریخ در فقه و اصول، قطعا نقش بسیار مؤثری است؛ البته در نجف، هیچ‌گاه عنصر تاریخ در فقه لحاظ نمی‌شد؛ بیشتر در اصول و تجربیات، ذهنیات و احتمالات بود. اما در حوزه علمیه قم که متأثر از آیت‌الله بروجردی است، یکی از همت‌های ایشان این بود که عنصر تاریخی را در فقه و حتی در اصول جاری کنند. ورود عنصر تاریخی در تفکرات ما بسیار کارگشا است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد مددی از استادان قدیمی خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از شاگردان آیت‌الله خوئی(ره) در گفتگو با خط به سابقه و ثمرات نگرش …