عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه در حاکمیت از منظر اسلام علاوه بر عنصر قدرت، عنصر رأفت و رحمت هم باید حاکم باشد و این از امتیازات اسلام است، گفت: براساس روایات، اگر مسلمانی بمیرد و دین بر عهده داشته باشد و یا خانواده او در سختی باشند وظیفه حاکمیت، رسیدگی به آنهاست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، در نشست علمی «حقوق عمومی و کتاب عیون اخبار الرضا(ع)»، گفت: علم حقوق به زیرشاخههایی تقسیم میشود که یکی از آنها حقوق عمومی است؛ تعریف این علم هم همان روابط میان اشخاص است که …
توضیحات بیشتر »ارجحیت قانون بر فتوا در حکومت اسلامی!
حجتالاسلام ارسطا گفت: وقتی جامعه با یک حاکمیت دینی شکل میگیرد، باید برای تدوین قانون واحد در آن جامعه راهکاری بیاندیشیم و بدانیم که وجود فتاوی، ما را بینیاز از وجود قانون نمیکند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در نشست علمی با عنوان «ظرفیتهای حقوق اسلامی برای پاسخگویی به مسائل روز» که به همت مرکز مطالعات جهان اسلام دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شد بیان کرد: فقه امامیه ظرفیت پاسخگویی به سوالات مختلف را دارد و ما میخواهیم بابررسی آن به راه حل مستقل و تاثیربخش دست یابیم. و به دنبال جواب مقطعی نیستیم. عضو هیئت علمی دانشگاه …
توضیحات بیشتر »وجوب مشورت در عملکرد کارگزاران نظام اسلامی/ محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: یکی از آشکارترین راهکارهای عقلایی جهت نیل به تصمیمات سنجیده در سطح کلان اجتماع و قاعدهای عمومی برای ساختن یک جامعه مطلوب، مشورت کردن است. در حقیقت میتوان گفت تصمیم گیریها زمانی دقیقتر میشود که افراد صاحب نظر که در امور مختلف دارای تخصص هستند در آن مشارکت داشته باشند و تصمیمی که قرار است بر سرنوشت گروهی از جامعه تاثیر بگذارد، برآمده از خرد جمعی باشد. از آثار مفید مشورت کردن و توسعه فرهنگ مشورت پذیری میتوان به رشد آگاهیهای عمومی، رشد و گسترش عقلانیت جمعی، توسعه فرهنگ کار جمعی و همدلی و اتحاد در میان افراد …
توضیحات بیشتر »مدیریت فقهی اخلاقمحور در جامعه کنونی امکانپذیر است
استاد حوزه علمیه قم گفت: مدیریت فقهی اخلاقمحور به معنای چنین مدیریتی است که هم ضمانت اجرا دارد و هم ارزشهای اخلاقی در آن مدیریت رعایت شده است؛ به دنبال این هستیم که ببینیم آیا چنین مدیریتی را میتوانیم تصویر کنیم و بر اساس موازین و ضوابط شرعی که از معارف دینی به دست ما میآید، تبیین کنیم یا خیر؟ به عقیده ما میتوان چنین مدیریتی را بر اساس موازین دینی و معارف دینی تبیین کرد، مدیریتی که هم ضمانت اجرا داشته باشد و هم ارزشهای اخلاقی در آن رعایت شده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد …
توضیحات بیشتر »امکان سنجی مدیریت فقهی اخلاق محور با ملاحظاتی در خصوص آراء دکتر فیرحی
دیدگاه مرحوم فیرحی یعنی عدم امکان اداره جامعه بر اساس مدیریت اخلاقی، این امر القاء میشود که مدیریت اخلاقی از مدیریت فقهی گسسته و جدا بوده و هر یک از آنها به تنهایی توان اداره جامعه را ندارند؛ درحالی که مدیریت فقهی نمیتواند جدا از مدیریت اخلاقی باشد و الا غرض از بعثت (تتمیم مکارم اخلاق) را نمیتواند محقق نماید و مدیریت صحیح اسلامی به شمار نمیآید. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا، دانشیار گروه حقوق عمومی دانشگاه فارابی قم در نشستی مجازی به دعوت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر به امکان سنجی مدیریت فقهی اخلاق محور با …
توضیحات بیشتر »فیرحی با تحفظ بر فقه جواهری سعی کرد خوانش روزآمدی از فقه سیاسی ارائه دهد
در جلسات علمی که بنده توفیق حضور داشتم اینطور نبود که مرحوم دکتر فیرحی بخواهد شیوه اجتهادی موجود در فقه را کنار بگذارد و به تعبیر برخی افراد اجتهاد در مبانی را ارائه بدهد. ایشان براساس همان مبانی پذیرفته شده در فقه شیعه و همان شیوه و روش اجتهاد جواهری سعی میکرد نیازهای زمان را به خوبی تشخیص دهد و با تحفظ برشیوهی اجتهاد جواهری خوانش جدید و روزآمدی از فقه سیاسی شیعه ارائه دهد که به نظر من در عبارتی کوتاه باید بزرگترین خدمتی دانسته شود که ایشان در صدد انجام آن بود و توفیقات بسیار خوبی هم در …
توضیحات بیشتر »نگاه جزیرهای به مسائل دینی موجب میشود در زمین غربیها بازی کنیم/ لزوم توسعه اصول فقه با توجه مقاصد الشریعه، مذاق شارع و حکمت/ فقیه باید در موضوعشناسی دخالت کند
حجتالاسلام دکتر ارسطا معتقد است: فقیه باید در موضوعشناسی الزاماً خود دخالت کند. به دلیل اینکه فهمی که فقیه از موضوع به دست میآورد، در تشخیص حکم دخالت دارد. لازمه حرف من تخصصی کردن حوزه فقاهت است. دیگر نمیتوان از فقیهی صحبت کینم که در همه مسائل اعلم است. بنابراین گروهی از فقها باید به فقه اجتماعی بپردازند. اختصاصی شبکه اجتهاد: دهمین نشست هماندیشی فقه حکومتی با ارائه نظریه «فقه اجتماعی» از سوی حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و دانشیار دانشگاه فارابی در جمع مقررین و شاگردان اساتید عرصه «فقه حکومتی» برگزار …
توضیحات بیشتر »ارائه نظریه «فقه اجتماعی» در دهمین هماندیشی فقه حکومتی
حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا (استاد حوزه علمیه و دانشیار دانشگاه فارابی قم) در دهمین نشست هماندیشی فقه حکومتی به ارائه نظریه «فقه اجتماعی» میپردازد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دهمین نشست هماندیشی فقه حکومتی با ارائه نظریه «فقه اجتماعی» از سوی حجتالاسلام دکتر محمدجواد ارسطا استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، روز ۵شنبه ۱۲تیرماه ۹۹ تیرماه برگزار میشود. بنابراین گزارش، در این نشست که از ساعت ۹ صبح تا ۱۲ برگزار میشود، مقررین و شاگردان سایر اساتید مطرح در عرصه «فقه حکومتی» به پرسش و پاسخ خواهند پرداخت. این هماندیشی با دعوت از شاگردان برجسته و مقررین اساتید بزرگوار: …
توضیحات بیشتر »مفاهیم جدید فقهی در جهت پاسخگویی به مسائل حقوق عمومی
«مقاصد شریعت»، «توسعه استنباط از قرآن»، «ابتناء احکام شرعی بر ارزشهای اخلاقی» و «نگاه اجتماعی به فقه» مفاهیمی هستند که در جهت پاسخگویی دقیق به مسائل حقوق عمومی قابل اتکا میباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین، سومین و چهارمین نشست از سلسله نشستهای «نظریه دولت» با ارائه حجتالاسلام و المسلمین دکتر محمد جواد ارسطا با موضوع «امکان سنجی حقوق عمومی اسلامی» و حضور اساتید حوزه و دانشگاه برگزار شد. در این جلسه دکتر ارسطا به بحث «مبانی پاسخگویی اسلام در زمینه حقوق عمومی» پرداخت و اشاره کرد: در این زمینه مفاهیم جدیدی در فقه جهت پاسخگویی دقیق به مسائل قابل …
توضیحات بیشتر »ظرفیتهای فقه موجود در زمینه «نظریه حقوق عمومی اسلامی»
به همت مرکز پژوهشی مبنا، اولین نشست تخصصی نظریه دولت اسلامی برگزار شد. در این جلسه که با ارائه نظریه، توسط حج الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا، دانشیار گروه حقوق دانشگاه تهران و استاد درس خارج حوزه علمیه قم صورت گرفت، سایر اساتید حاضر در جلسه به نقد مباحث مطرح شده و ارائه نظرهای خود پرداختند. به گزارش شبکه اجتهاد، در ابتدای این نشست دکتر محمد تقی دشتی مدیر مرکز پژوهشی مبنا، به ضرورت نظریه پردازی در زمینه دولت از دیدگاه اسلام پرداخت و بیان داشت: نظریه دولت، امری است که بر خلاف غرب هنوز در بین اندیشمندان مسلمان به …
توضیحات بیشتر »اولویتبندی گونههای امنیت از دیدگاه فقه و حقوق/ در تزاحم بین سلامت و اقتصاد مردم، کدامیک مقدم است؟
به نظر میرسد در تزاحم بین مراتب و موضوعات مختلف امنیت، بالاترین امنیت را، امنیت ارزشهای اخلاقی بدانیم یعنی مرجع امنیت را ارزشهای اخلاقی بدانیم که حتی جان افراد نیز فدا میشود تا آن ارزشهای اخلاقی در جامعه انسانی ثابت و پابرجا باقی بماند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا عضو هیئتعلمی پردیس فارابی دانشگاه تهران، مدرس و رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) به مبحث «اولویتبندی گونههای امنیت از دیدگاه فقه و حقوق» پرداخت. در ابتدای این نشست علمی که سهشنبه شب در چهارمین شب از ماه مبارک رمضان بهصورت مجازی و به همت پردیس فارابی دانشگاه تهران و …
توضیحات بیشتر »جمهوریت و اسلامیت، تعارض یا تناسب؟/محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: نظام جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک نظام مردم سالار دینی، از جمله نظامهایی است، که در عین حفظ ماهیت اسلامی خود به مبانی نظام جمهوری نیز پایبند میباشد و ضمن اینکه قوانین آن از دین مبین اسلام گرفته شده، به طور شایسته با برگزاری انتخابات متنوع نشان داده است که رای و نظر مردم از جایگاه بسیار مهمی در ادامه کار و شیوه مدیریت جامعه برخوردار است؛ با این حال برخی با تفسیرهای ناصواب چنین پنداشتهاند که در صورت پذیرش اسلام و حکومت ولایی امکان تحقق تظام جمهوری از بین رفته و جمع بین این دو غیر …
توضیحات بیشتر »کشف مقاصد شریعت، خصوصیت مکتب قم است/ مقاصد نزد امامیه، تنها نافی حکم است نه مثبت آن
در نظر ما، فقهای امامیه مقاصد را مستمسک خود برای اثبات حکم قرار ندادهاند. بلکه فقط برای نفی حکم از آن استفاده میکنند و مقاصد در نزد فقهای امامیه مَحَکی است برای سنجش استنباط احکام از سوی فقها و مثلاً فقها حکم مستنبَط یک فقیهی را با مقاصد قطعی شارع میسنجند و اگر با آن مقاصد منافات داشت آن را نفی میکنند. همان کاری که امام(ره) با حکم به جواز حیل شرعی در باب ربا انجام داد و فرمود چون حیل شرعی با مقاصد منافات دارد، حکم به جواز آن را نفی میکنیم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، ششمین جلسه از …
توضیحات بیشتر »نظریه تزاحم واجبات شرطی در قانونگذاری؛ بیان نظریه رقیب و پاسخ به اشکالات
نظر مختار این است که حاکم در وادی مباحات، الزامیات و وضعیات و مقاصد شریعت مثل عدالت و با ضابطه تزاحم در واجبات شرطی میتواند ورود پیدا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین جلسه پیش اجلاسیه کرسی تخصصی «نظریه تزاحم واجبات شرطی در قانونگذاری» به همت پژوهشکده فقه و حقوق برگزار شد. این کرسی در تالار امام مهدی(عج) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با ارائه حجتالإسلام والمسلمین حسنعلی علیاکبریان عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق و شورای داوری حججالاسلام والمسلمین محمد قائینی، و دکتر محمود حکمت نیا و شورای نقد حججاسلام والمسلمین احمد قدسی، محمدرضا عصاری، دکتر سعید داودی، …
توضیحات بیشتر »مناسبات فقه و حقوق در ساحت فقه حکومت/ محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: در ساحت فقه حکومتی، فقه با حقوق از دو جهت کلی میتواند رابطه داشته باشد: یکی از جهت روشی و دیگری از جهت ماهوی. منظور از مناسبات، روابط است؛ یعنی چگونه میتوان در حوزۀ مباحث مربوط به حکومت و حقوق عمومی از فقه استفاده کرد. از دو جهت میتوان از فقه بهرهمند شد: از حیث روشی و از حیث ماهوی. در این بخش به مناسبات روشی فقه با حقوق پرداخته میشود. از حیث روشی، سه عنوان را میتوان از همدیگر متمایز کرد. الف) باز خوانی کتاب و سنت بر اساس حقوق عمومی میتوان کتاب و سنت را بر …
توضیحات بیشتر »عدالت شرط زمامدار یا زمامداری؟
ورعی با تصریح بر اینکه عدالت در زمامداری مهمتر از عدالت زمامدار است البته نه اینکه عدالت در زمامدار مهم نیست، گفت: عدالت زمامدار و زمامداری هر دو مهم است، ولی یکی اصیل است و دیگری در رتبه پایینتر؛ در نامه پیامبر(ص) به یکی از والیان آمده که اگر زمامدار دنبال هوا و هوس باشد، از عدالت باز میماند؛ همچنین در منابع اسلامی اطاعت از حکومت مشروط بر رعایت عدالت شده است؛ پیامبر(ص) هنگام اعزام والی بحرین به مردم این ناحیه فرمودند که من این والی را فرستادم برای شما تا عدالت را اجرا کند و اگر عدالت اجرا شد، …
توضیحات بیشتر »از حرام دانستن طلاق تا لزوم سیاستگذاری فرهنگی رای کاهش طلاق/ عقد ازدواج معامله نیست بلکه معاهده انسانی است
حجتالاسلام مهریزی با اذعان به اینکه یکی از اشکالات فقه ما این است که نکاح را در بخش معامله قرار داده است، اظهار کرد: اگر آن را معاهده تلقی کنیم خیلی از مسائل قابل حل است. به نظر من قانون فعلی که حق طلاق را بدون قید به مرد داده، ایراد دارد؛ لذا معتقدم که طلاق باید مقید شود، چون وقتی معامله طرفینی است چگونه میتواند یکطرفه نقض شود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «قلمرو حق زوج در طلاق» امروز، ۱۷ آذرماه، با حضور حججاسلام مهدی مهریزی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث؛ محمدجواد ارسطا، استاد دانشگاه تهران؛ عبدالمطلب احمدزاده، …
توضیحات بیشتر »رویکرد اسلام در حقوق بشر، تکاملی است/ در مباحث حقوق بشر، جو حاکم بر علیه مسلمانان است
حجتالاسلام ارسطا ضمن نقد کتاب حقوق بشر در اسلام، پیرامون رویکرد اسلام در زمینه حقوق بشر اظهار داشت: نویسنده در تبیین رویکردهای مختلف در حقوق بشر به رویکردهای انفعالی، تقابلی و تعاملی اشاره کرده است؛ به نظر میرسد در اینجا میتوان به رویکرد چهارمی به اسم رویکرد تکاملی اشاره کرد؛ یعنی آنچه که اسلام در مباحث حقوق بشر در نظر دارد، با توجه به اینکه این حقوقها از خالق بشر ناشی شده است، رویکرد تکاملی است چراکه حقوق بشر را ارتقاء میدهد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی با موضوع «بایستههای تدوین درسنامه دانشگاهی در زمینه حقوق بشر در اسلام» …
توضیحات بیشتر »مشکلات ناشی از نگاه فردی به فقه را با رویکرد فقه اجتماعی میتوان حل کرد
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا با بیان اینکه فقه اجتماعی در کنار شخص، سه مکلف دیگر را نیز در نظر میگیرد، گفت: دولت، جامعه، اشخاص حقوقی نیز مکلف هستند؛ بنابراین مشکلاتی که در «فقه فردی» بروز پیدا میکند را میتوان با نگاه «فقه اجتماعی» حل کرد.
توضیحات بیشتر »درنگی در مخاطرات افزایش سن ازدواج/ محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: در عصر کنونی، با رشد تفکرات لیبرالیستی و اباحه گری در مغرب زمین و صدور آن به جوامع دیگر، ازجمله جامعه ایران، مهمترین نهاد اجتماعی، یعنی خانواده مورد هدف قرارگرفته است. مشکلاتی که برای این نهاد به وجود آمده، باعث بروز بسیاری از ناهنجاریهای اجتماعی شده است که ازجمله آنها میتوان به گسترش فساد و فحشا اشاره کرد که نمونه بارز آن، هم خانگی یا اصطلاحاً ازدواج سفید نامیده میشود. باید اذعان داشت که این پدیده، خود عاملی برای وقوع بسیاری از ناهنجاریهای دیگری است که در اجتماع به وجود خواهد آمد و با توجه به چنین مخاطراتی …
توضیحات بیشتر »