قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / بایگانی برچسب: محمد قائینی (صفحه 2)

بایگانی برچسب: محمد قائینی

اخبار منجمین حجت است اما حکم آن‌ها به رؤیت پذیری هلال، چون حدسی است، حجت نیست/ تقویم کشورهای اسلامی باید یا شمسی و یا قمری باشد

اخبار منجمین حجت است اما حکم آن‌ها به رؤیت پذیری هلال، چون حدسی است، حجت نیست/ تقویم کشورهای اسلامی باید یا شمسی و یا قمری باشد

برخی وظایف شرعی مقرر در ازمنه براساس ماه قمری است، این‌ها را که نمی‌شود جور دیگری عمل کرد، لذا معیار باید همان عنوان قمری‌اش باشد یعنی ماه‌های عربی معهود مقرر که البته این‌ها هم از ابداعات اسلام نیست. ماه قمری هم ماهی بوده که در جاهلیت وجود داشته است به همین نام. ماه رمضان و ماه رجب و ماه حج و ماه محرم، ماه‌هایی نیست که از ابتکارات اسلام باشد. اسلام در اوقاتی از این ماه‌ها یک وظایفی را مقرر کرده. یک اموری را قرار داده و این‌ها را نمی‌شود از آن مواقعی که در شریعت مقرر شده جابجا کرد. …

توضیحات بیشتر »

سلسله نشست‌های دین و سلامت با موضوع «تطبیقات قاعده لاحرج و الزام در فقه پزشکی»

شبکه اجتهاد: سلسله نشست‌های تخصصی دین و سلامت با حضور و ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین استاد محمد عندلیب و حجت‌الاسلام والمسلمین استاد محمد قائینی با موضوعات «تطبیقات قاعده لاحرج و الزام در فقه پزشکی» در محل موسسه الهادی در حال برگزاری است.

توضیحات بیشتر »

«برنده باش» نه قمار است و نه حرام!/ به خاطر «برنده باش»، کسی کار و کسبش را تعطیل نکرده است!/ مسابقات علمی، نه «لعب» است نه «اکل مال بالباطل»

وظیفه فقه، رواج شادی در میان مردم نیست/ نمی‌توان تفریح را همواره مصداق لهو و لعب دانست

اختصاصی شبکه اجتهاد: مسابقه «برنده باش» و حاشیه‌های تعطیلی‌اش، هرچند رو به پایان گذاشته است، اما نظرات مختلف فقها در رابطه با آن، نیازمند بحث جدی است تا در موارد مشابه با آن، این اختلافات کمرنگ‌تر شود. از یک‌سو، یک فقیه قم، حکم به حرمت و قمار بودنِ این مسابقه می‌دهد و از سوی دیگر، مرجع نجف، با بیانِ خروج مسابقات علمی از مصداق قمار، آن را بی‌اشکال می‌انگارد. استاد محمد قائنی اما هم نجف را درک کرده است و هم قم. با او از چرائی فتوای این دو فقیه پرسیدیم. او معتقد است راه‌های شرعی فراوانی برای تصحیح این‌گونه …

توضیحات بیشتر »

پارساپور: برآورد می‌شود ۹۰ درصد سقط جنین‌ها از مسیر غیرقانونی انجام می‌شود/ قائنی: جواز سقط جنین پس از ولوج روح، به دلیل صدق عنوان «دفاع» است

پارساپور: 95 درصد سقط جنین‌ها پیش از ولوج روح است/ قائنی: جواز سقط جنین پس از ولوج روح، به دلیل صدق عنوان «دفاع» است

یکی از مشکلاتی که کشورها در منع قانونی سقط دارند، این است که جرم انگاری سقط بازدارنده از انجام سقط نیست. چون یک قانون باید ضمانت اجرا و بازدارندگی داشته باشد و در مورد سقط چنین نیست. چون شاکی خصوصی وجود ندارد. رومانی با هدف افزایش جمعیت در سال ۱۹۶۶ قانون سخت‌گیرانه‌ای برای سقط وضع کرد که مرگ و میر مادران در اثر سقط به‌شدت زیاد شد و لذا کشورها، بیشتر به سمت روش‌های دیگر مدیریتی برای سقط می‌روند. استرالیا در سال ۱۹۹۸ قوانین سخت‌گیرانه خودش برای سقط را حذف کرد. البته خط قرمزشان این بود که باید شخص با …

توضیحات بیشتر »

ضمان حادثه، حتی در صورت عدم تقصیر، متوجه بیت‌المال نیست/ محسن بودنِ مسؤولین، باعث از بین رفتن ضمان نمی‌شود

ضمان حادثه، حتی در صورت عدم تقصیر، متوجه بیت‌المال نیست/ محسن بودنِ مسؤولین، باعث از بین رفتن ضمان نمی‌شود

اگر شخص مقصر باشد، خودش ضامن است؛ اما اگر مقصر نباشد و عمد نیز محسوب نشود، در مورد خطایی که در قضات اتفاق می‌افتد، این‌گونه است که عهده‌دار جبران آن مسئولیت مدنی، بیت‌المال است: «مَا أَخْطَأَتِ الْقُضَاهُ فِی دَمٍ أَوْ قَطْعٍ فَعَلَى بَیْتِ مَالِ الْمُسْلِمِینَ». اگر گفتیم تفاوتی بین قاضی و غیر قاضی نیست و جزء مصالح عمومی، تصدی امور اداری و دولتی است، در این صورت چنانچه شخص، از او خطایی سر بزند، بیت‌المال باید جبران کند. اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی است در کشو شاهد حوادث ناگوار در کشور هستیم، حوادثی مانند واژگون شدن اتوبوس در دانشگاه آزاد که …

توضیحات بیشتر »

«ناقص‌العقل» بودنِ زنان، در مورد زنان جامعه امروز، صادق نیست/ مبنای «سفاهت زنان» هم مخالف فقه است و هم مخالف احادیث/ تفسیر نادرست روایات، اسلام را زن‌ستیز معرفی کرده است

مهندسی معکوس در بحث مالکیت معنوی استثناء است/ سیره عقلا نمی‌تواند دلیل مالکیت معنوی باشد/ حکم مالکیت معنوی مستحدث ولی موضوع آن ثابت است

ناقصات العقول به معنای آن نقص عقلی که در ملاک تکلیف مطرح‌شده است نیست. این مثل تعبیر قرآن است که می‌فرماید: «اکثرهم لایعقلون» است. لایعقل به معنای لایدرک است. زنان به جهت نبودن در متن جامعه، درک و عقل تجربی را ندارند، نه اینکه عقل معتبر در ملاک تکلیف را دارا نباشند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی در درس «فقه القصاص» به مناسبت جنایات سکران، به بیان نظرات فقهاء در خصوص مستی که عقل از بین نرفته است، پرداخت. وی نظریه صاحب جواهر را در خصوص سفاهت انسان شارب الخمر مبنی بر اینکه حتی اگر معامله‌ای انجام …

توضیحات بیشتر »

علاوه بر ادله لفظی، ارتکاز مسلمانان و اجماع فقها دلیل محکمی برای اثبات حجاب شرعی است

علاوه بر ادله لفظی، ارتکاز مسلمانان و اجماع فقها دلیل محکمی برای اثبات حجاب شرعی است

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم تأکید کرد: علاوه بر ادله لفظی در بحث فقهی حجاب ادله غیرلفظی مانند ارتکاز مسلمانان و اجماع فقها می‌تواند دلیل محکمی برای اثبات حجاب شرعی باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم آئین رونمایی از آثار جدید مرکز تحقیقات زن و خانواده به مناسبت هفته پژوهش با سخنرانی حجج‌اسلام والمسلمین بهجت پور، غروی، قائینی، زیبایی‌نژاد پنج‌شنبه گذشته در محل این مرکز برگزار و از سه جلد مجموعه حجاب پژوهشی شامل «پوشش زنان در زمان پیامبر(ص)»، «مروری بر مطالعات حجاب و زنان» و «افتا و مرجعیت» رونمایی شد. در این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائنی استاد …

توضیحات بیشتر »

فقیه مسلم حق اعتراض به فقیه دیگری را برای زیر سوال بردن عملکرد او ندارد/ تضعیف جایگاه مراجع مقبول، تضعیف کل خواهد بود

فقیه مسلم حق اعتراض به فقیه دیگری را برای زیر سوال بردن عملکرد او ندارد/ تضعیف جایگاه مراجع مقبول، تضعیف کل خواهد بود

استاد دروس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه هتک حرمت مراجع مقبول، به تضعیف جایگاه اعتقادات در بین جوانان می‌انجامد، گفت: ‌آیت‌الله شبیری زنجانی نه تنها احترام رهبری بلکه احترام کمترین شخص را رعایت می‌کنند منتها نباید تفسیر شخصی ما معیار عملکرد ‌آیت‌الله شبیری باشد بلکه محدود کردن نظام به طیف سیاسی خاص، کوته نظری و محدود فکر کردن است. ‌به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ محمد قائینی در تحلیل نامه ‌آیت‌الله یزدی به ‌آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی اظهار کرد: ‌آیت‌الله یزدی در این نامه از حضرت ‌آیت‌الله شبیری زنجانی خواسته‌اند احترام رهبری و مرجعیت را حفظ کنند؛ …

توضیحات بیشتر »

فضای سیاسی اجتماعی باید طلبکار از حوزه‌های علمیه در مسائل مستحدثه باشد/ نمی‌توان با اصول محدود زمان شیخ مفید و طوسی به سراغ فقه معاصر رفت/ توانایی فقه شیعه در پاسخگویی مسائل مستحدثه نمایان شود

فضای سیاسی اجتماعی باید طلبکار از حوزه‌های علمیه در مسائل مستحدثه باشد/ نمی‌توان با اصول محدود زمان شیخ مفید و طوسی به سراغ فقه معاصر رفت/ توانایی فقه شیعه در پاسخگویی مسائل مستحدثه نمایان شود

امروز در حکومت اسلامی بر مدار فقه اهل‌بیت، تنها جایی که‌‌ می‌تواند تأمین کننده در پاسخگویی به مسائل مستحدثه، روز و نوپیدای جامعه اسلامی باشد، درس‌های خارج حوزه‌های علمیه است و باید فضای سیاسی اجتماعی طلبکار از حوزه‌های علمیه در مسائل مستحدثه باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین نشست از سلسله‌ نشست‌‌های پژوهشی «دین و سلامت» به همت معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان و با مشارکت موسسه الهادی(ع) با پیام حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی و با حضور علما، اساتید، نخبگان، مدیران، فقه‌پژوهان و طلاب حوزه علمیه مشهد در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد برگزار شد. در این نشست دو روزه، دو …

توضیحات بیشتر »

وظیفه فقه، رواج شادی در میان مردم نیست/ نمی‌توان تفریح را همواره مصداق لهو و لعب دانست

اختصاصی شبکه اجتهاد: تفریح در جوامع مذهبی، معمولاً به‌عنوان امری مذموم شمرده می‌شود. بسیاری از متدینان، تفریح را مصداق لهو، لعب و یا لغو می‌دانند. این مطلب را با حجت‌الاسلام محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در میان گذاشتیم. او معتقد است لغو به‌کلی حرام نیست و لهو و لعب نیز تنها در بعضی مصادیق، مشمول ادله حرمت می‌باشند؛ بنابراین نمی‌توان تفریح را همواره مصداق این عناوین دانسته و به این بهانه، حکم به مذموم بودن آن داد. قائینی همچنین معتقد است رواج شادی در میان مردم وظیفه فقه نیست و متخصصان امر و افراد کارشناس‌، باید مصادیق و موارد تطبیق شادی در جامعه را تبیین کنند. آنچه در اسلام اهمیت دارد، رفع مشکلات و ایجاد دل‌خوشی و شادمانی قلبی در جامعه است. اجتهاد: اساساً تهافت‌های لهو و لغو و لعب به لحاظ مفهومی چیست؟ قائینی: لعب در خصوص بازی و لغو، به معنای کار بیهوده است؛ بنابراین بازی بیهوده نیست. تفاوت بین لعب و لغو، تفاوت بیّنی است. لغو یعنی کار بی‌خاصیت و بیهوده، ولی لعب و بازی یک عنوان عقلایی برای تفریح و استراحت است و مفهوماً با کار لغو و بیهوده یکسان نیست. البته بازی دو نوع است؛ بازی‌ مشروع و بازی نامشروع مانند انواع قمار. لهو به معنای کاری است که انسان را از امور مهمه بازداشته و او را سرگرم کند. عنوان لهو همیشه بر لعب منطبق نیست. ممکن است بعضی از انواع بازی‌ و لعب‌، لهو هم باشد مانند قمار اما تلازمی بین لعب و لهو نیست. در حقیقت لهو عنوانی است که ممکن است گاهی با بازی و لعب انطباق داشته باشد اما همیشه ملازم آن نیست. لهو، امر سرگرم‌کننده‌ای است که انسان را از امور مهمه منصرف و غافل می‌کند. در برخی از متون‌ آمده است که «کل ما تلهی عن ذکر الله»؛ آن‌که انسان را از یاد خدا سرگرم و منصرف کند (فهو میسر). پس میسر یا قمار، نوعی لعب و سرگرمی است که انسان را از یاد خدا و امور مهمه غافل می‌کند. اجتهاد: حکم فقهی این عناوین چیست؟ قائینی: لعب بر دو نوع است؛ مباح و ممنوع. لغو به معنی کار بیهوده بوده و حکمی ندارد؛ زیرا بر کار بی‌ارزش، اثری مترتب نمی‌شود و فی حد نفسه، منعی ندارد. لهو به معنای کار بیهوده و همان لغو است و طبق نظر فقها، ملازم با منع نیست. گاهی لهو، اموری است که انسان را سرگرم کرده و از امور عامه مانند یاد خدا منصرف می‌کند، به‌نحوی‌که انسان در حال اشتغال به آن امور ازخودبی‌خود می‌شود، که در این صورت ممنوع است. لهو در متون فقهی، بر غنا اطلاق شده و لذا لهو به این معنا امر حرامی است. اجتهاد: بایسته‌های تفریح مشروع چیست؟ قائینی: اگر منظور از تفریح، لعب است، درصورتی‌که با عناوین حرام انطباق نداشته باشد، مشروع و در غیر این صورت، نامشروع خواهد بود. اگر تفریح، لهو یا لعب ممنوع مثل قمار نباشد، منعی نخواهد داشت. اجتهاد: با توجه به اینکه عمده تفریحات ما تلهی عن ذکر الله است و در مجالس دعا و مناجات نیست، پس مصداق لهو خواهد شد؟ قائینی: همان‌طور که گفتم، معنای لهو این نیست که انسان ذکر خدا نگوید. لهو یعنی انسان به‌گونه‌ای از یاد خدا غافل شود که دیگر متوجه حریم الهی از واجبات و محرمات نباشد. غافل شدن از یاد خدا یعنی فرد آن‌قدر سرگرم بازی است که اگر واجبی ترک شود یا مرتکب حرامی‌ شود، اهمیت نمی‌دهد. لهو، عملی است که انسان را از یاد خدا منصرف کند، به‌گونه‌ای که در اقدام بر گناه، هیچ رادع و مانعی نداشته باشد. به همین دلیل، مصادیق لهو، خیلی محدود است. لهو با لغو که کار بیهوده است و با لعب که بازی است، تفاوت دارد. عده‌ای می‌گویند چرخاندن تسبیح، نوعی لهو است که برداشت نادرستی است؛ زیرا گرداندن تسبیح، لعب یا لغو است. اجتهاد: طبق فرمایش شما، اگر فردی فوتبال بازی کند، باید در حین بازی کردن به یاد خدا باشد و اگر به یاد خدا نباشد، مرتکب حرام شده است؟ قائینی: به یاد خدا بودن به این معنا نیست که ذکر بگوید و دعا کند، بلکه به این معناست که اگر فرد در حین بازی، متوجه شد که وقت نماز می‌گذرد، بازی‌ را قطع کرده و نماز بخواند. اجتهاد: اگر فرد کلاً تارک‌الصلاه باشد، فوتبالش چه حکمی دارد؟ فرض کنید که می‌داند نماز واجب است و فوتبال سبب قضای آن می‌شود؟ قائینی: ممکن است فرد نماز نخواند، ولی متوجه باشد که اگر نماز در معرض قضا و فوت است، باید بازی را رها کند. در این صورت، فوتبال، او را از امور مهمه مثل واجبات و محرمات غافل نکرده است. معیار در لهو، ازخودبی‌خود شدن به نحوی است که ارتکاب حرام یا انجام واجبات، برای فرد مهم نباشد. به همین دلیل لهو بر غنا منطبق شده است؛ چون در غنا، حالت ازخودبی‌خود شدن وجود دارد. اجتهاد: ممکن است شخصی قمارباز و مؤمن باشد و قمار را برای خواندن نماز رها کند و مدام در یاد خدا باشد، با این هدف که در قمار شانس بیاورد. این دیگر لهو نخواهد بود؟ قائینی: قمار نوعی لعب است و لعب با لهو تفاوت دارد. ممکن است لعب موجب لهو شود اما همیشه ملازم با لهو نیست. اگر در بازی قمار به‌گونه‌ای ازخودبی‌خود شود که دیگر چیزی را احساس نکند، مرتکب لهو شده است. اجتهاد: اگر ازخودبی‌خود نشود، حرام نیست؟ قائینی: قمار حرام است؛ چون از موارد لعب نامشروع است، ولی از مصادیق لهو نیست. اجتهاد: آیا لهوی دانستن امثال صید در روایات، به دلیل مقارنات خاص همراه با صید بوده است یا نه؟ آیا با تنقیح مناط می‌توانیم تفریحاتی مثل تماشای فوتبال را حرام بدانیم؟ قائینی: صید لهوی با لهوی که ما به کار می‌بریم، متفاوت است. صید لهوی یعنی این‌که فرد خود را با صید سرگرم می‌کند و لذا فقها معتقدند سفر به‌قصد صید لهوی حرام نیست، ولی نماز را باید کامل بخواند. لهو محرّم با صید لهوی فرق دارد و هر چیزی که انسان خود را با آن سرگرم کند، لهو به‌حساب نمی‌آید. اجتهاد: دلیل اینکه صید لهوی موجب قصر صلاه است، چیست؟ قائینی: نص خاص است. اجتهاد: نص خاص باید خصوصیتی داشته باشد؟ قائینی: در شریعت، صید برای خوش‌گذرانی ممنوع است. ممکن است یک امر مباح، ممنوع باشد یا نباشد. سفر برای صید لهوی در عین مباح بودن ممکن است موجب تمام بودن نماز باشد. اجتهاد: آیا ممکن است از باب اینکه حیوانات را می‌کشتند و در بیابان رها می‌کردند و کشتن حیوان بی‌گناه و اسراف در کشتن آن‌ها، قطعاً فرد را از یاد خدا غافل می‌کرده، ممنوع شده باشد؟ قائینی: کشتن بدون دلیل حیوانات، اسراف است و با لهو و غافل شدن از یاد خدا فرق دارد. هر کار حرامی به معنای غافل شدن از یاد خدا نیست. ممکن است فرد مرتکب حرام شود، ولی بداند که عمل حرام انجام می‌دهد. در این صورت فقط مرتکب فعل حرام شده و لهو انجام نداده است. وقتی می‌گویند صید لهوی، منظور این است که عنوان حرام قطعی بر آن منطبق نیست، درحالی‌که اگر اسراف و تبذیر بود، حرام اعلام می‌شد. اجتهاد: فرد در صید چه‌کاری می‌کند که صیدش لهوی می‌شود؟ قائینی: صیدی که برای امرار معاش انجام نشود و هدف از آن خوش‌گذرانی است، صید لهوی نامیده می‌شود. اجتهاد: این موضوع قطعاً حرام است، چون اسراف است، اسراف هم لهو است. قائینی: ممکن است فرد، حیوانی را برای خوش‌گذرانی صید کرده و رها کند، ولی بداند که افراد دیگری از صید او استفاده می‌کنند. در این صورت، عنوان اسراف بر آن منطبق نیست. اجتهاد: آیا می‌توان گفت وجود مفاهیم مذمومی همچون لعب، لهو و لغو در قرائت فعلی از شریعت، یکی از علل کمرنگ بودن و به رسمیت شناخته نشدن شادی در جوامع اسلامی است؟ قائینی: اطلاق عنوان کشورهای افسرده، مبتنی بر پارامترهایی است که من با آن‌ها موافق نیستم. در حال حاضر، شاد یا افسرده بودن مردم، با موازین غیربومی سنجیده می‌شود. ممکن است در برخی کشورها، شادی و نشاط در خوش‌گذرانی‌های خاصی نمود پیدا کند و به‌طور مثال؛ خوانندگی، خوردن مشروبات الکلی و می‌گساری ملاک شاد بودن مردم باشد. برای بررسی شادی و نشاط در میان مردم، نباید پارامترهای کشورهای غربی را در کشور‌های اسلامی پیاده کرد. در یک کشور اسلامی، شادی و نشاطی که از حضور در مجالس عبادت، شب‌های احیا و مجالس دعا حاصل می‌شود، به‌مراتب بهتر از شادی ناشی از می‌گساری است؛ بنابراین معیار شادی در بین کشورها و حتی در ادیان و اعتقادات گوناگون، متفاوت است. با توجه به تفاوت سبک زندگی و اعتقادات مردم در کشورهای مختلف، باید امور همگانی را معیار قرار داد. به‌طور مثال؛ اگر نتیجه افسردگی، خودکشی است، باید میزان خودکشی در کشورهای مختلف را معیار قرار داد. معیار شادی فقط کف و سوت زدن و پای‌کوبی و هرزگی نیست. میزان باید امور مشترکی باشد که موردقبول همه هست، مثل نتایج مترتب بر افسردگی که خودکشی به‌عنوان نمونه ذکر شد. من این ادعا را که عراق اولین کشور غم‌زده و افسرده دنیاست، قبول ندارم. البته مصیبت‌های مردم عراق کم نیست اما لذت و شادی که مردم عراق در پذیرایی از زائران و در شعیره و پیاده‌روی برای زیارت حضرت ابی‌عبدالله در اربعین دارند، قابل‌مقایسه با رضایت‌مندی‌هایی بیهوده مردم در بعضی از کشورها نیست. اجتهاد: آیا کمرنگ بودن شادی و تفریح را در کشور تائید می‌کنید؟ قائینی: نه قبول ندارم. به نظر من، شادی مردم با شرکت در مجالس احیا شب‌های ماه رمضان یا روزه گرفتن ایجاد می‌شود. همان‌طور که در روایات آمده است: «للصائم فرحتان، فرحه فی الافطار و فرحه عند اللقاء». ممکن است انجام این مناسک زحمت داشته باشد، ولی هر زحمتی به معنای غم و غصه نیست و گاهی سختی‌ها با شادی‌ عجین هستند. معتقدم لذتی که فرد در ماه مبارک رمضان کسب می‌کند و رضایت‌مندی که از انجام عبادات و روزه گرفتن به دست می‌آورد، بالاتر از لذت یک قمارباز و یا حتی یک بازیکن فوتبال است. در نتیجه، مردم کشور ما شادتر از بسیاری از کشورهای غربی هستند. اجتهاد: در عرف جامعه، مردم برای شادی و تفریح، قرآن به سر نمی‌گیرند، بلکه به فضای سبز می‌روند و به بازی می‌پردازند؟ قائینی: بازی بحث دیگری است. اگر مردم تمام اوقات خود را به بازی بپردازند و در مجالس عبادت و ذکر حضور نیابند، خشنودی‌ کمتری دارند. شاهد مدعای من هم این است که علیرغم اینکه حضور در مجالس ذکر سیدالشهدا، مستحب بوده و الزامی نیست، مردم در این مجالس حضور پررنگ‌تری دارند تا در میادین فوتبال. حضور پرشور و میلیونی مردم در عزاداری امام حسین و شب‌های احیا، نشان‌دهنده خشنودی و نشاط آنان است؛ بنابراین برای بررسی درست میزان شادی در کشور، باید نگاه خود را تغییر داده و با معیارهای بومی و اسلامی به موضوع بپردازیم. اجتهاد: فقه برای رواج شادی در جامعه چه راهکاری را پیشنهاد می‌دهد؟ قائینی: وظیفه فقه، تنها تعیین و بیان پارامترهای امور مشروع و تشخیص آن‌ها از موارد نامشروع است و نحوه گسترش شادی در میان مردم بر عهده فقه نیست. البته با اینکه فقه در مقام رواج نشاط در جامعه نیست، توصیف‌هایی در این زمینه دارد. به‌طور مثال، روایت می‌گوید: «المؤمن حزنه فی قلبه و بشره فی وجهه». اسلام نه تنها با شاد بودن مخالف نیست، بلکه مسلمانان را به شاد کردن دیگران و ادخال سرور بر دیگران توصیه می‌کند. از نظر شرع، قیافه انسان باید به‌گونه‌ای باشد که دیگران را مکدّر نکند. از طرفی، رفع همّ و حزن از دل دیگران و برطرف نمودن مشکلات ایشان، جزء عبادات مهم محسوب شده است. البته همان‌طور که گفتم، وظیفه فقه، رواج شادی در میان مردم نیست و متخصصان امر و افراد کارشناس‌، باید مصادیق و موارد تطبیق شادی در جامعه را تبیین کنند. به‌طور مثال، مزاح از عناوینی است که در متون اسلامی به آن اشاره‌ شده است. باید توجه داشت که سرور و شادی مردم فقط در خندیدن نیست. ممکن است فردی اندوهگین باشد، ولی برای حفظ ظاهر بخندد. آنچه در اسلام اهمیت دارد، رفع مشکلات و ایجاد دل‌خوشی و شادمانی قلبی در جامعه است. مصداق و تطبیق این موضوع هم منوط به فقه نیست و کارشناس‌ها باید مواردی را که از نظر فقه مشروع است، در جامعه پیاده کنند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: تفریح در جوامع مذهبی، معمولاً به‌عنوان امری مذموم شمرده می‌شود. بسیاری از متدینان، تفریح را مصداق لهو، لعب و یا لغو می‌دانند. این مطلب را با حجت‌الاسلام محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در میان گذاشتیم. او معتقد است لغو به‌کلی حرام نیست و لهو و لعب نیز تنها در بعضی مصادیق، مشمول ادله حرمت می‌باشند؛ بنابراین نمی‌توان تفریح را همواره مصداق این عناوین دانسته و به این بهانه، حکم به مذموم بودن آن داد.  قائینی همچنین معتقد است  رواج شادی در میان مردم وظیفه فقه نیست و متخصصان امر و افراد کارشناس‌، …

توضیحات بیشتر »

توسعه گستره اصول فقه؛ از حدیث تا هرمنوتیک

توسعه گستره اصول فقه؛ از حدیث تا هرمنوتیک

شبکه اجتهاد: نشست دوم پیش‌اجلاسیه کرسی نظریه‌پردازی با عنوان «اصول فقه، توسعه گستره با ساختار جدید»، با حضور ‌حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست به عنوان نظریه‌پرداز، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در قم برگزار شد. علیدوست در این نشست، در ابتدا به نقدهای ناقدان در نشست اول پاسخ گفت، سپس به تشریح دوباره نظرات خود پرداخت و پس از آن نظرات ناقدان مطرح شد. علیدوست در این نشست، در فرصت اولیه ۲۰ دقیقه‌ای، تأکید کرد که به رغم همه تلاش‌ها و کوشش‌های عالمان شیعه در علم اصول فقه، اما همچنان کاستی‌ها به حدی است که در کنار آن‌چه امروز در …

توضیحات بیشتر »

آیت‌الله خویی بر ثمره داشتن بحث مشتق تصریح داشت

آیت‌الله خویی بر ثمره داشتن بحث مشتق تصریح داشت

برخی از مرحوم آیت‌الله خوئی نقل کرده‌اند که بحث مشتق بی‌ثمر است؛ اما این نکته خلاف واقع است، در کتب فقهی ایشان دیده نمی‌شود و همچنین برخلاف شنیده‌های بنده در مجلس درس ایشان است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «کاربرد بحث وضع و مشتق در فقه» با همکاری مشترک پژوهشکده فقه و حقوق و انجمن اصول فقه حوزه چندی قبل در تالار خواجه نصیرالدین طوسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. در این نشست، حجج‌اسلام والمسلمین محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، سید صادق محمدی مدیر انجمن اصول فقه حوزه و علی فاضلی هیدجی، …

توضیحات بیشتر »

اگر فقه جوابگوی اداره اجتماع نبود، باید احتیاط کرد

وظیفه فقه، رواج شادی در میان مردم نیست/ نمی‌توان تفریح را همواره مصداق لهو و لعب دانست

اختصاصی شبکه اجتهاد: اشکال مهمی که در باب فقه تمدن ساز، مطرح است، این است که آیا فقهی که تمام هم‌وغم خود را بر تنجیز و تعذیر گذاشته است، می‌تواند جامعه مسلمانان را به‌سوی تمدن و پیشرفت که از امور واقعی و غیرتعبدی هستند، برساند یا نه. حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، از مدافعان فقه سنتی است. به باور وی، همین فقه موجود با همین رویکرد تنجیزی، تمدن پیشین مسلمانان را ساخته و بعدازاین هم خواهد ساخت.

توضیحات بیشتر »

ضابطه عمد در جنایات/ محمد قائینی

ضابطه عمد در جنایات/ محمد قائینی

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در گفتار پیش‌روی موضوع ضابطه عمد در جنایات را یکی از مسائل مبتلابه برای جامعه بشریت مطرح نمود و با اشاره به وجود معیار مشهور در مسأله، و ادعای اجماع بر آن، لزوم بررسی دقیق اجماع را متذکر شده است و بر این مسأله تأکید دارد که با بررسی کلمات فقها مشخص می‌شود که چنین اجماعی و یا شهرت قدمائیه‌ای وجود ندارد.

توضیحات بیشتر »

«کودک» خواندن فرد ۱۸ ساله، بازی با الفاظ است

وظیفه فقه، رواج شادی در میان مردم نیست/ نمی‌توان تفریح را همواره مصداق لهو و لعب دانست

اختصاصی شبکه اجتهاد: از نظر نهادهای حقوق بشری، افراد زیر ۱۸ سال کودک محسوب می‌شوند، اما در فقه اسلامی، ملاک خروج از کودکی، بلوغ جسمی است. همین امر موجب شده تا مجازات و تعزیر کودکان بالغ زیر ۱۸ سال در جوامع اسلامی با اعتراض نهادهای حقوق بشری مواجه شود.

توضیحات بیشتر »

هر وقت طلبه توانست در ابواب فقهی مجتهد شود در مسائل سیاسی هم می‌تواند

فقیه مسلم حق اعتراض به فقیه دیگری را برای زیر سوال بردن عملکرد او ندارد/ تضعیف جایگاه مراجع مقبول، تضعیف کل خواهد بود

برخی فکر می‌کنند فهم سیاسی آن‌ها از مراجع خیلی بیشتر است. مرجعی که در مسائل فقهی و اصولی عمیق است در مسائل سیاسی هم عمیق است و اینطور نیست که اهل تشخیص نباشد. هر وقت طلبه توانست در ابواب فقهی مجتهد شود در مسائل سیاسی هم می‌تواند. چون وقتی قوه و استعدادی در مرتبه‌ای به فعلیت برسد در زمینه‌های دیگر هم به فعلیت می‌رسد.

توضیحات بیشتر »

شرط ورود به مسائل مستحدثه، تعمق در اصول است/ عده‌ای از بزرگان به مسائل مستحدثه تن نمی‌دهند/ ثمره نظرات برخی نااهلان بازی با «فقه تشیع» است

هیچ فقیه شیعه مدعی عصمت و تحمیل نظر خود بر دیگر فقها نیست

دست اهل فضل را می‌بوسم که بیایند و در مسائل ورود پیدا کنند و صحنه را خالی قرار ندهند تا دیگرانی که اهل مایه و اهلیت این مسائل نیستند ورود پیدا کنند که تبعات آن قابل پیش‌بینی نیست. در حقیقت ثمره نظراتی که در برخی از مسائل مستحدثه از نااهلان اظهار می‌شود احیانا بازی با فقه تشیع خواهد بود.

توضیحات بیشتر »

محمد قائینی: اگر فقه جوابگوی اداره اجتماع نبود، باید احتیاط کرد

اختصاصی شبکه اجتهاد: اشکال مهمی که در باب فقه تمدن ساز، مطرح است، این است که آیا فقهی که تمام هم‌وغم خود را بر تنجیز و تعذیر گذاشته است، می‌تواند جامعه مسلمانان را به‌سوی تمدن و پیشرفت که از امور واقعی و غیرتعبدی هستند، برساند یا نه. آیۀ‌الله محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، از مدافعان فقه سنتی است. به باور وی، همین فقه موجود با همین رویکرد تنجیزی، تمدن پیشین مسلمانان را ساخته و بعدازاین هم خواهد ساخت.

توضیحات بیشتر »

ساختار آخوند و تحلیل برجام!

فقیه مسلم حق اعتراض به فقیه دیگری را برای زیر سوال بردن عملکرد او ندارد/ تضعیف جایگاه مراجع مقبول، تضعیف کل خواهد بود

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام و المسلمین محمد قائینی از نجف‌زادگانِ ساکن قم است. شاگردی در محضر اساتیدی همچون آیت‌الله خویی در نجف و آیات منتظری و تبریزی در قم، او را به یکی از بهترین اساتید خارج فقه و اصول حوزه علمیّه قم بدل کرده است. می‌خواستیم با ایشان در مورد امکان نظام‌سازی از ساختار فعلی دانش اصول سخن بگوییم؛

توضیحات بیشتر »

توسعه مباحث فقهی؛ لازمه پاسخگویی به مسایل و نیازهای نوین جامعه

نقش قواعد فقه در توسعه فقه نظام‌مند/ مصطفی شاکری

تنی چند از اساتید سطوح عالی و خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با تاکید بر پاسخگویی فقه شیعی به نیازهای جامعه و نظام اسلامی خواستار اهتمام بیشتر در زمینه توسعه مباحث و ابواب فقهی شدند. به گزارش شبکه اجتهاد، فقه شیعی به عنوان علمی که لاینفک از شریعت است، همواره خود را متولی پاسخگویی به نیازهای جامعه اسلامی و در زمانه ما نیازهای نو به نو نظام اسلامی دانسته و می‌داند چه آن که به تعبیر رسای بزرگان و مراجع عظام، اساساً قوام شریعت به وجود فقه است. اهمیت مساله فقه و توسعه مباحث راجع به آن چنان …

توضیحات بیشتر »

ثبت «قاعده اختصاص الجزئیه» به عنوان اولین نظریه رسمی در حوزه‌های علمیه

ثبت «قاعده اختصاص الجزئیه» به عنوان اولین نظریه رسمی در حوزه‌های علمیه

قاعده «اختصاص الجزئیه و الشرطیه بغیر القاصر و المضطر» به عنوان اولین نظریه رسمی در حوزه‌‌های به نام استاد محمد قائینی علمیه ثبت شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در جلسه شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی که ۱۵ دی ماه با حضور آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌‌های علمیه کشور برگزار شد، اولین نظریه رسمی در حوزه‌‌های علمیه ثبت شد. بنابراین گزارش، این نظریه در راستای عمل به منویات مقام معظم رهبری در خصوص برگزاری کرسی‌‌های نظریه پردازی، با موضوع: «اختصاص الجزئیه و الشرطیه بغیر القاصر و المضطر» از سوی انجمن اصول فقه حوزه برگزار شده بود. حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی …

توضیحات بیشتر »

ورود به مسائل مستحدثه، کار هر فقیهی نیست/ چرایی اختلاف نظر فقها در کیفیت نظارت فقیه بر حکومت

فقیه مسلم حق اعتراض به فقیه دیگری را برای زیر سوال بردن عملکرد او ندارد/ تضعیف جایگاه مراجع مقبول، تضعیف کل خواهد بود

فقه اسلامی، احکام سیاسی را نیز در برمی‌گیرد؛ اختلاف فقها در وجود فقه سیاسی در اسلام وعدم انسداد فهم فقیه از این مسائل نیست، بلکه در این است که آیا حکومت و اجراء احکام الهی شأن فقیه است یا او هم مثل سایر مکلفین، از باب امر به معروف و نهی از منکر حق ورود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، محققی پرتلاش و از شاگردان و تربیت یافته‌گان مکتب اصولی مرحوم آیت‌الله خوئی است. او متولد نجف است و در سال ۶۶ به علت فشارهای رژیم بعث صدام، …

توضیحات بیشتر »

آیندگان، مالک منابع نیستند

  اختصاصی اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف» (۱۰) به لحاظ فقهی، آیا منابع زیرزمینی هر کشور، متعلق به مردمان و ساکنان همان کشور است یا آن‌که محدوده‌های قراردادی سرزمینی منجر به اختصاص آن به کشور خاصی نشده و متعلق به تمام مردم جهان است؟ بحث منابع زیرزمینی از قبیل معادن و از جمله نفت، جزو انفال است و به طبیعت حال، انفال مربوط به امام است. آنچه مشهور بین فقهاست، معادن با استخراج تملک می‌شود. کسی که متصدی استکشاف معدن و استخراج آن معادن باشد از نظر فقهی مالک محسوب می‌شود و یکی از موارد خمس نیز همین بحث …

توضیحات بیشتر »

در نشست علمی صورت می‌گیرد؛ بررسی جایگاه فقهی و حقوقی شورای نگهبان در قانونگذاری

نشست علمی بررسی جایگاه فقهی و حقوقی شورای نگهبان در قانونگذاری از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با حضور صاحب‌نظران علوم سیاسی در قم برگزار می‌شود.

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics Clicky