Tag Archives: معرفی مقاله

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه محیط زیست و منابع طبیعی، هنوز فقهی نوپاست که پژوهش‌های صورت گرفته در آن، به میزان کافی نیست. شاید کتاب‌هایی که در خصوص این باب فقهی نوپدید نگاشته شده است به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد. در این میان اما وضعیت مقالات کمی بهتر است و به میزان قابل قبولی رسیده است. این مقالات، برخی …

نوشتار حاضر با تقسیم ثنایی تخییر به دو قسم «تخییر در اصل عمل و تخییر تطبیقی»، تصاویر ثبوتی و اثباتی تخییر را به شکل تطبیقی بررسی نماید. نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد در بیشتر اقسام تخییر تطبیقی، نظریه «تعلق حکم به عنوان جامع انتزاعی» موجّه و خالی از محذورات ثبوتی و اثباتی است. این پژوهش برخی از نزاع‌ها و تعدادی از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: هنر هم از زاویه دانش فقه، با چالش‌ها و پرسش‌های زیادی مواجه است و هم از منظر دانش حقوق. در این میان اما نگاشته‌های زیادی دررابطه‌با فقه و حقوق هنر نگاشته نشده است. در سال‌های اخیر اما تلاش شده تا مکتوبات بیشتری دراین‌رابطه تولید شود. در زیر، نمایه مقالات فقهی و حقوقی هنر، از نگاه شما می‌گذرد. …

شبکه اجتهاد: عبدالله بن عبّاس ابن عبدالمطّلب (م ۶۸ق/ ۷-۶۸۶م) در مطالعات اسلامی معاصر معمولًا به عنوان یکی از پایه‌گذاران علوم دینی شناخته شده است. او همچنین یکی از گرداورندگان قرآن به شمار می‌رود که قرائات گوناگونش از آیات، بعدها همگی ثبت و ضبط شد. نقش او به عنوان «پدر علم تفسیر قرآن» نیز غیر قابل انکار است، چنان که …

شبکه اجتهاد: در کشور ما تلاش‌ها در حوزه حقوق انسانی چه از حیث علمی و نظری و چه از حیث عملی فقط محدود به محیط‌های دانشگاهی یا فعالان مدنی مرتبط با آنها یا مراکز رسمی در قوای سه‌گانه نمی‌باشد بلکه نهادهای حوزوی و فعالان دینی نیز هم از حیث نظری و هم عملی تلاش‌های در خور توجهی از خود نشان …

مهم‌ترین نکته‌ای که پیش از موضع‌گیری در مباحث اصول باید در نظر داشت این است که بحث را در چه گفتمانی دنبال می‌کنیم. مثلاً در مواجهه با نظریه محقق خویی در مساله اجتماع امر و نهی که گفتمان حاکم بر آن فلسفی و مبتنی بر ترکیب اتحادی یا انضمامی دو عمل است، اگر بخواهیم از راه گفتمان قانونی ورود پیدا …

شبکه اجتهاد: مصادیق متعددی در گذشته مشاهده شده که افراد به زعم خویش، برای بهره‌مندی از حقوق و آزادی‌های مشروع اقدام کرده اما در مقابل به ارتکاب اَعمال مخل نظم عمومی متهم شده و با هزینه‌ها‌ی مختلف مواجه گردیده‌اند. در این زمینه ، مخاطبان عام ممکن است داوری‌های متنوعی از منظر سیاسی و اجتماعی ارائه کنند. اما حقوقدانان کیفری وظیفه …

«بررسی ساختارهای پیشنهادی علم فقه از منظر فقیهان پیش از شهید صدر» و «رویکردشناسی بازنمایی اطلاعات دانش فقه» از جمله مقالاتی است که در آخرین شماره دو فصل‌نامه مدیریت دانش اسلامی منتشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سومین شماره از دو فصل‌نامه مدیریت دانش اسلامی در روزهای پایانی سال ۱۳۹۹ منتشر شد. در این شماره از دو فصلنامه که …

این پژوهش با تکیه بر برخی از مبانی اصولی و فقهی که پایبندی به آن‌ها به‌نوبه خود می‌تواند شمارگان مجازات اعدام را کاهش دهد، نشان می‌دهد که دیدگاه‌های اسلامی از جنبه‌های گوناگون بر رویکردی کاملاً حدّاقل‌گرا به مجازات اعدام تأکید دارد. این مقاله، هم به اعدام از باب حد و هم به اعدام از باب قصاص پرداخته و به اعدام …

شبکه اجتهاد: مسأله تعارض ادلّه و اختلاف احادیث از دیرباز مورد توجّه قرار داشته و حتّی می‌توان پیشینه آن را، همان‌طور که گزارش‌های متعدّد و همچنین برخی ابواب کتب روایی به خوبی نشان می‌دهند تا زمان خود امامان(ع) پی گرفت. پس از آن نیز فقیهان و اصولیان یا در نگاشته‌های اصولی خود به این مسأله پرداخته‌اند یا به تدوین رساله‌هایی جداگانه …

یکی از نهادهای پربسامد که در ابواب مختلف فقهی مورد توجه است، نهاد «ولایت» است. از میان مصادیق ولی، «ولی عرفی» کمتر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و علاوه بر ضرورت تبیین ماهیت، بررسی ادله مشروعیت ولایت آن نیز امری لازم است. بر این اساس پرسش اصلی پژوهش آن است که مبانی مشروعیت ولی عرفی چیست؟ شبکه اجتهاد: …

آیا می‌‏توان نمایندگان مجلس را برکنار کرد؟ این پرسشی است که باید بااحتیاط به آن پاسخ داد، به‏‌خصوص اینکه نمایندگی و نماینده از مفاهیم و عناصر اصلی مردم‌سالاری هستند و در صفوف ابتدایی تحدید توسط زمامداران حضور دارند. با این حال صرف اهمیت مجلس و نمایندگی، موجب کنار گذاشتن نظریات در مورد قابل عزل بودن نمایندگان نمی‏‌شود. به گزارش خبرنگار …

این پژوهش با مطالعۀ گروه احادیث تربت نشان خواهد داد که فقه‌الحدیث در صورت ورود به عرصۀ انسان‌شناسی فرهنگی، علاوه بر فهم متن در سطوح ادبی و واژگانی می‌تواند به کشف و معرفی گفتمان‌های انسان‌شناختی در دورۀ صدور این گزارش‌ها نیز مبادرت ورزد. به گزارش شبکه اجتهاد، ماجرای کربلا و شهادت امام حسین(ع) و یارانشان یکی از وقایع تاریخی بود …

شبکه اجتهاد: در محافل علمی فقهی یا در مطالعات متخصصان و کارشناسان این حوزه دانشی معمولا پژوهش‌هایی صورت می‌گیرد که در عرصه مباحث حقوق بشر نیز حائز توجه است چرا که می‌تواند در  روندهای قانونگذاری یا امور قضایی یا حتی عملکردهای اجرایی در مراکز و نهادها یا فرهنگ و رفتار عمومی مورد استناد واقع شود. از همین رو مطالعه این …

شبکه اجتهاد: در محافل علمی فقهی یا در مطالعات متخصصان و کارشناسان این حوزه دانشی معمولا پژوهش‌هایی صورت می‌گیرد که در عرصه مباحث حقوق بشر نیز حائز توجه است چرا که می‌تواند در  روندهای قانونگذاری یا امور قضایی یا حتی عملکردهای اجرایی در مراکز و نهادها یا فرهنگ و رفتار عمومی مورد استناد واقع شود. از همین رو مطالعه این …

آیا وجوب حفظ نظام سیاسی بر پایه ادلّه خود، مقیّد به مشروع بودن نظام است یا نه؟ با توجه به تعریفی که از مشروعیت در نظام سیاسی از نگاه فقهی وجود دارد، آیا این مشروعیت عنصری بسیط و مطلق است که تنها در یک وضع و شرایط تحقّق می‌یابد یا امری نسبی است و از همین رو، حکم حفظ نظام …

شبکه اجتهاد: امنیت، در فقه اسلامی اهمیت و قلمروی گسترده‌ای دارد. حق یا حکم بودنِ امنیت، با توجه به آثار مختلف حق یا حکم بودن، پرسش اصلی این تحقیق است. برای پاسخ به این پرسش، پس از تعریف واژگان امنیت، حق و حکم، نخست امنیت را در منابع و متون فقه بررسی کرده ایم سپس، شواهد حق بودن را مطرح …

فاطمه سادات نبوی، در مقاله خود با عنوان «رویکردی منطقی-ریاضی به اصول فقه» پس از معرفی اجمالی رویکرد ریاضی به منطق و بیان مختصری در تعریف اصول فقه، منطق صوری اصول فقه را در قلمرو منطق ریاضی جستجو می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در دهه‌های اخیر، صوری سازی با استفاده از ساختارهای ریاضی، در بسیاری از مباحث که ماهیت منطقی …

فصلنامه «اقتصاد اسلامی» در جدیدترین شماره خود مقاله‌ای با عنوان «تحلیل فقهی – حقوقی مبادله ارزهای قابل استخراج در اقتصاد اسلامی» به قلم حسین عیوضلو، محسن رضایی‌صدرآبادی و جواد نوری منتشر کرده است. شبکه اجتهاد: یکی از موضوعاتی که با گسترش فناوری‌های فضای مجازی و بین‌المللی در راستای جهانی‌شدن مورد توجه قرار گرفته، پدیده ارز‌ مجازی و سازوکارهای مرتبط با …

«بررسی دیدگاه امام خمینی درباره مرسلات فقهی شیخ صدوق»، «چرایی عدم ابلاغ وجوب خمس درآمدها (ارباح مکاسب) در زمان پیامبر اکرم(ص)»، «نقد و بررسی مبانی فقهی دیدگاه مشهور در مفهوم‌شناسی عدالت فقهی»، «از فقه ادله تا فقه علل»، « نگاهی نو به حکم فقهی «جهاد زن» و « پژوهشی فقهی و حقوقی در مبانی تعمیم حکم سب النبی بر غیر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در این نمایه مقالات، تلاش می‌شود مقالاتی که از زاویه‌ای به کارآمدی فقه می‌پردازند نمایه شوند. این نمایه اگرچه ممکن است ناقص باشد اما تلاش فراوان شده است که حتی الامکان مقاله مرتبطی جا نیفتد. ۱-تحلیل عناصر کارامدی علم فقه (مطالعه موردی، شروط امر به معروف و نهی از منکر) منبع: فقه و اصول سال پنجاهم پاییز …

میزان تکرار «نظام» در فقه با عنوان حفظ یا عدم اختلال بسیار زیاد است و گرچه ظواهر نشان می‌دهد که فقه شیعه، فردگرا و مفاد آن کمتر ناظر به اجتماع و دولت است، ولی درون‌مایه‌های بسیار ارزشمندی درباره امور عمومی و اجتماعی از آن استخراج می‌شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: به بهانه محدودیت‌های دولت برای شهروندان در پی شیوع ویروس کرونا، …

چند ویژگی در فقه امام علی (ع) هست که هم فقه او را از خلفای هم‌عصر خود به لحاظ برخی طرز تلقی‌های متعارض و هم از فقه امامان بعدی به لحاظ حداقل تفاوت‌های فراوان شکلی و پر رنگ بودن برخی موضوعات متمایز می‌سازد. از این میان به سه عنصر که از درجه اهمیت و تأثیر بالاتری برخوردارند پرداخته می‌شود. ۱- …

این نوشتار در پی آن است که اجمالاً جایگاه عقل فقهی را در عرصه تمدن‌سازی نوین اسلامی روشن نماید. به نظر می‌رسد برای ورود فقه به عرصه تمدن‌سازی نوین اسلامی، باید عقل، علاوه بر شئونی که در فقه رایج دارد، حداقل به پنج شکل دیگر ایفای نقش می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام محمدحسین متولی امامی، رئیس مؤسسه تحقیقات راهبردی …

این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش است که انقلاب اسلامی ایران موجب چه تحولاتی در فقه سیاسی شیعه گردیده است؟ این بحث با رویکرد درجه دو و رصدِ تحولِ درونی فقه سیاسی شیعه به انجام رسیده است. در پاسخ، این فرضیه طرح شده است که با توجه به برخی زمینه ‌های سیاسی – اجتماعی پس از انقلاب اسلامی …

در نظام خانواده‌ای که بر اساس اسلام طرفین شکل گرفته است، اگر ضمن وجود تمام شرایط لازم حکم ارتداد یکی طرفین ثابت شد، ازدواج وی با طرف مسلمان فسخ و ولایت و حضانت وی از کودک مسلمان سلب می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، ارتداد از سنگین‌ترین جرایم در نظام فقه جزایی اسلام، به معنای «رویگردانی فرد مسلمان از آیین خود» …

این پژوهش در نظر دارد به فضلایی که در آستانه اجتهاد قرار دارند کمک کند که خود را ملتزم به روح حاکم بر فقه بدانند و گره‌های صعوبت را از برخی فتاوا بگشایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دین اسلام به‌عنوان شریعت جامع و جاودانه در آیات قرآن کریم و احادیث معصومان(ع) به‌عنوان دینی آسان و همراه با تسهیل معرفی شده …

دستاورد مقاله نشان می‌دهد، اکثر دانشوران متأخر برای ساختاربندی فقه به گونه‌ای از معیار روابط انسانی بهره برده‌اند و این معیار در میان متأخران و معاصران فقه پژوه، رایج و کاربرد بسیاری دارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، ساختارهای فقهی را با معیارهای گوناگونی می توان ترسیم کرد. یکی از معیارهای ساختار سازی فقه، روابط انسانی (رابطه با خدا، خود، انسان …

در این نوشته سعی شده نشان داده شود از منظر درون‌دینی و براساس همه قرائت‌های دینی، اجرای این کیفرها، به‌ویژه سنگسار، شرعاً ممکن نیست و اگر قانون‌گذار داعیه شرع دارد باید از این نظر قوانین را با شرع همسو کند. به گزارش شبکه اجتهاد، مدت‌هاست در کشور ما و دیگر مناطق جهان پژوهشگران مختلف مسلمان در تلاشند تا در مواجهه …

پژوهش ﭘﻴﺶرو ﺑﺎ روش توصیفی و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺤﺘﻮا ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮرای فقهی، ﺳﻄﺢ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ و ﻛﺎرایی ﺑﺎﻧکﻫﺎی اﺳﻼمی را ارﺗﻘﺎ می‌دﻫﺪ. ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻬﺎدی ﺑﺎ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻧﻄﺒﺎق ﻗـﻮاﻧﻴﻦ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎﻧکﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻮازﻳﻦ اﺳﻼمی، ﻓﻀﺎی اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ را ﺑـﺮای ﻛـﺎرﮔﺰاران و ﻓـﻀﺎی اﻃﻤﻴﻨـﺎن را ﺑﺮای ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺑﺎﻧک ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ، رﻳﺴک ﺷﺮﻳﻌﺖ را ﻛﺎﻫﺶ می‌دﻫﺪ، …