Tag Archives: اندیشه سیاسی

اثر حاضر با هدف آشنایی با اندیشه سیاسی آیت‌الله میرزا محمدعلی شاه‌آبادی به قلم سیدجواد میرخلیلی به سامان رسیده است و توسط بوستان کتاب بخ زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نویسنده در این اثر کوشیده است با استفاده از منابع دست اول بر جای مانده از مرحوم شاه آبادی، خاصه دو اثر مشهور ایشان «شذرات المعارف» و «رشحات البحار» اندیشه سیاسی ایشان را تبیین کند و همچنین تأثیرات فکری ایشان را بر شاگردشان امام خمینی (ره) نشان دهد، چرا که تأثیرات عرفانی و اخلاقی و عملی مرحوم شاه آبادی به نوعی زیربنای فکری و اعتقادی انقلاب اسلامی …

کتاب «اندیشه سیاسی محمدمهدی شمس‌الدین» اثر مجید مرادی است که در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ۱۷۶ صفحه تهیه و به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، شیخ محمدمهدی شمس‌الدین در باب نظام سیاسی، نظریه‌ای تأسیسی و گسسته از دیگر نظریات سیاسی در اندیشه اسلامی ارائه کرده و این نظریه مرکز توجه متفکران مسلمان(شیعه و سنی) قرار گرفته است. برخلاف غالب نظریه‌های دولت که میان شهروند مسلمان و غیر مسلمان تمایز قائل است، این نظریه حقوق کامل شهروندی را برای همه افراد تابع دولت در نظر می‌گیرد و به …

کتاب «اندیشه سیاسی شیخ بهایی» اثر ابوالفضل سلطان‌محمدی در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه شد و به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، اثر حاضر دو هدف اساسی را مورد توجه خود قرار داده است؛ هدف نخست، شفاف‌سازی رفتار سیاسی شیخ بهایی و پاسخ به چالش فکری در زمینه تعامل وی با پادشاهان صفوی و زدودن ابهامات موجود از چهره سیاسی این عالم بزرگ شیعی است و هدف دوم، شناساندن اندیشه سیاسی شیخ بهایی و ساماندهی و تبیین نظام‌مند افکار و آرای وی در حوزه سیاست و حکومت با استناد به آثار و تألیف‌های …

مساوات از نظر میرزای نائینی، اساس سعادت امت است یعنی هیچ تفاوتی بین مردم و والیان وجود ندارد. تمام غرض عدالت و مساوات اینست که کسانی که به قدرت می‌رسند، از قدرت به نفع اقوام، آشنایان، بستگان خودشان سوءاستفاده نکنند. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش نشست کنگره بین المللی میرزای نائینی با عنوان «مساوات در اندیشه سیاسی میرزای نائینی» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک زائی چندی قبل در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. حجت‌الاسالام لک زایی در ابتدای این نشست گفت: علامه نائینی فقیهی بود که احساس کرد باید به سوالات مردم خودش پاسخ دهد. مسئله ایشان …

مؤلف کتاب «سیر تحول اندیشه سیاسی از محقق ثانی تا امام خمینی(ره)» سعی کرده در این اثر ریشه‌های اندیشه سیاسی شیعه در باب حکومت را در قرآن و حدیث نشان دهد و در ادامه به بررسی ریشه سیاست در دین و اندیشه تشیع و جایگاه و نقش فقه و فقها پرداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) از بدو تکوین آن تا پایان عمر پربرکت ایشان، از استراتژی واحد و ثابتی برخوردار بوده، چرا که زیربنای اندیشه سیاسی امام(ره) را اصول ثابتی تشکیل داده که از متن دین و شریعت گرفته شده که تغییر و دگرگونی در …

برای درک بهتر خاستگاه معرفت سیاسی در اندیشه‌های شیخ فضل‌الله نوری و تجزیه و تحلیل راحت تر مبانی اندیشه‌ی سیاسی وی، باید به حوزه‌یی که مرحوم شیخ به آن تعلق داشت و در آن حوزه اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی او بارور شد و شکل گرفت، نظر افکند. شبکه اجتهاد: تاریخ زندگی سیاسی و اجتماعی شیخ نشان می‌دهد که نشو و نمای سیاسی او در یکی از پرشکوه‌ترین و موثرترین حوزه‌های روحانیت شیعه در دوران معاصر بوده است. حوزه‌‌ی سامرا که پس از هجرت میرزای شیرازی به این شهر به هر دلیلی که انجام نظریه‌‌ی دولت شریعت گرفت پایه ریزی شد، …

شبکه اجتهاد: درحال حاضر ۹۰ سال از تأسیس جمعیت «اخوان‌المسلمین» در مصر و گسترش دامنه حضور این جمعیت در بیش از ۵۰ کشور جهان سپری می‌شود. در طول این مدت، جمعیت اخوان‌المسلمین فعالیت‌های سیاسی متعددی انجام داده و در برهه‌های زمانی مختلف در سطوح گوناگون سیاسی نظیر ریاست‌جمهوری، دولتی و پارلمانی نقش‌آفرینی کرده است. در طول مدت‌زمان گذشته، این جمعیت در برخی کشورها در رأس امور بوده و در برخی کشورها نیز توسط نظام حاکم با محدودیت در انجام فعالیت‌هایش مواجه شده است. تاریخ اخوان‌المسلمین نشان می‌دهد که این جمعیت حتی گاهی در یک کشور، هر دو شرایط مذکور [در …

حجت‌الاسلام جهان بزرگی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: مشرب آیت‌الله سیستانی و رهبر انقلاب در مسائل سیاسی متفاوت نیست، منتهی مقتضیات زمان متفاوت است و مکان و مردمی که همراه هستند در رأی مجتهد تأثیر دارد. اینها همه در اینکه یک عالم وارد وادی سیاست شود، مؤثر است. شبکه اجتهاد: رسانه‌های معاند پس از جریانات آبان ماه امسال حملات گسترده رسانه‌ای را علیه نظام اسلامی ترتیب دادند. یکی از اقدامات آنها مقایسه اعتراضات عراق و غائله بنزین در ایران و واکنش رهبر انقلاب و آیت‌الله سیستانی در مورد آنها بود. این رسانه‌ها در پی القای این …

ابوطالبی گفت: اینطور نیست که آیت‌الله مصباح یزدی بگویند با ما هر اندیشه‌ای چون مدرن و غربی است مخالفیم. من ندیده ام آیت‌الله مصباح یزدی بین حکومت اسلامی و جمهوری اسلامی تفکیک قائل شوند. در آن مدل مجلس هم منافاتی با انتخاب مردم ندارد بلکه نحوه‌ی انتخاب متفاوت است. در رابطه تفکیک قوا ایشان مطلق رد نمی‌کنند به گزارش شبکه اجتهاد، پنجمین قسمت از فصل جدید برنامه‌ی تلویزیونی «مصیر» کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیما، یک‌شنبه گذشته با موضوع «اندیشه‌های سیاسی آیت‌الله مصباح یزدی» با اجرای محمد مهدی ابراهیمی نصر روی آنتن رفت. مهمانان این قسمت از برنامه سید …

کسانی که اندیشه‌ورز و نظریه‌پرداز در حوزه سیاست هستند، صاحبان مکاتب سیاسی‌اند. مقام معظم رهبری در زمره این قسم از صاحبان اندیشه واقع می‌شود و باید او را نظریه‌پرداز سیاسی دانست نه اندیشمند سیاسی. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست نقد کتاب «اندیشه سیاسی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای» با حضور محمدمهدی اسماعیلی، مؤلف و حجج اسلام سیدمهدی موسوی و سیدسجاد ایزدهی به عنوان ناقد شامگاه سه‌شنبه، ۲۶ آذرماه، در محل مؤسسه انقلاب اسلامی در قم برگزار شد. در ابتدای این نشست، دکتر اسماعیلی، نویسنده این کتاب به توضیحاتی پیرامون این کتاب پرداخت و با اشاره به شأن تدوین این کتاب گفت: چندین میزگرد …

نشست علمی نقد کتاب «اندیشه‌ سیاسی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای‌» به همّت مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی – دفتر قم برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «اندیشه سیاسی» درصدد است اندیشه سیاسی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را با توجه به همه عوامل محیطی و محاطی که در شکل‌گیری به شخصیت علمی و عملی ایشان نقش داشته‌اند، تبیین نماید. اثر حاضر که در شش فصل از سوی محمدمهدی اسماعیلی سامان یافته؛ مشتمل بر نوآوری‌ها، گزاره‌ها و آموزه‌های ارزشمند است. حال مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، نشست علمی نقد کتاب «اندیشه‌ی سیاسی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای‌» را با حضور اساتید برگزار می‌کند. این نشست …

حجت‌الاسلام والمسلمین داود مهدوی زادگان گفت: کتاب شذرات المعارف در دوره اختناق رضا خانی، بیان‌گر استمرار اندیشه سیاسی نزد علمای امامیه است. به گزارش شبکه اجتهاد، سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین داود مهدوی زادگان با موضوع «خوانش فصل اول از کتاب «شذرات المعارف» برگزار شد. مهدوی زادگان در ابتدای نشست گفت: علمای معاصر جهان اسلام همواره دغدغه انحطاط مسلمین و گذار از آن را داشته‌اند و به همین خاطر، در جنبش‌های اجتماعی حضوری فعال و هدایت گرایانه داشته و دارند. به همین میزان آنان از ساحت نظر نیز غافل نبودند و به موازات کنش سیاسی ـ اجتماعی به تولید ادبیات دینی ـ …

کتاب «آزادی سیاسی در اسلام: تأملی در آرای قاضی عبدالجبار و امام خمینی (ره)»، تالیف حجت‌الاسلام دکتر محمود شفیعی، عضو هیأت علمی دانشکاه مفید روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب در پنج فصل به نگارش درامده است. فصل اول کتاب با طرح مباحث مفهومی، واژگانی چون آزادی، معتزله، شیعه و عدلیه را از ابعاد مختلف فلسفی، اخلاقی، عرفانی، حقوقی و سیاسی، ژرف یابی می‌نماید. در همین فصل شخصیت علمی-فرهنگی امام خمینی و قاضی عبدالجبار معرفی شده‌اند. فصل دوم به بررسی بنیادهای کلامیِ آزادی سیاسی در اندیشه شیعه و معتزله می‌پردازد و “عقل” و “اختیار” تکوینی بشر …

اندیشه سیاسی علامه سیدمحمدحسین حسینی طهرانی تألیف محمدرضا ملایی به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، تازه‌ترین اثر منتشر شده گروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به اندیشه سیاسی علامه سید محمد حسینی طهرانی می‌پردازد. آیا عرفان می‌تواند در حوزه تفکر سیاسی اثرگذار باشد؟ شاید چنین به نظر رسد عرفانی که به دنبال رهایی از کثرات عالم و رسیدن به فناء فی الله است، نمی‌تواند در حوزه اندیشه سیاسی حضور داشته باشد، اما تجربه علامه سیدمحمدحسین حسینی طهرانی به عنوان فقیهی عارف مسلک، خلاف چنین تصوی را …

انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کتاب «درآمدی بر اندیشه سیاسی امام موسی صدر» را روانه بازار اندیشه کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «درآمدی بر اندیشه سیاسی امام موسی صدر» نوشته دکتر شریف لک‌زایی، دانشیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است که چند روزی از چاپ و انتشار آن می‌گذرد. این کتاب نخستین اثر مستقل در باب منظومه فکر سیاسی امام موسی صدر است که هفت فصل با این عناوین دارد: «شرح حال، فعالیت‌ها و آثار»، «بنیان‌های اندیشه»، «آزادی»، «عدالت»، «گفت‌وگو و همبستگی»، «ولایت» و «حکومت». در مقدمه کتاب آمده است: …

این پژوهش ضمن تشریح مکتب نجف و مکتب قم در مقام دو مکتب مهم و تأثیرگذار در تاریخ حوزه‌های علمیه، مبانی اندیشه سیاسی آیت‌الله سید محمود طالقانی به‌تفصیل بررسی کرده و در نهایت نتیجه‌گیری می‌کند که وی حد واسط این دو مکتب به حساب می‌آید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اندیشه‌‌های آیت‌الله سید محمود طالقانی در مقام یکی از فقهایی که در عصر حاضر در حوزه اندیشه سیاسی اسلام تأملات و نظریات متعددی داشته است، تاکنون کمتر بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. شاگردی او در محضر میرزای نائینی و زمینه فکری لازم برای دریافت اصول و قواعد حاکم بر …

شبکه اجتهاد: میرزا محمدحسین نائینی، در بیست‌وششم خرداد سال ۱۲۳۹ در نائین به‌دنیا آمد و در بیست‌وسوم مرداد ۱۳۱۵ در نجف، چشم از جهان فروبست. نائینی، از حیث گرایشات سیاسی به آخوند خراسانی و سید جمال‌الدین اسدآبادی نزدیک بود و البته برخلاف برخی از هم‌فکرانش به ولایت فقیه معتقد بود و در کنار این اعتقادش، از نخستین‌‌اندیش‌مندانی هم به شمار می‌رود که به صراحت از لزوم وجود قانون اساسی در دولت اسلامی سخن به میان کشیده است. شاید بتوان گفت مهم‌ترین اثر او کتاب «تنبیه‌الامه و تنزیه‌ المله» می‌باشد که در آن به دفاع از مشروطه پرداخته است؛ گرچه این …

شبکه اجتهاد: نوشتن ستایش‌آمیز درباره میرزا محمدحسین نائینی (۱۳۱۵-۱۲۳۹) سهل است؛ خیل پژوهشگرانی که از وی ستایش می‌کنند، و درباره نوآوری‌های وی می‌نویسند، به حد کافی حجت و امکان برای نویسندگان فراهم می‌کند، که بی‌هیچ نگرانی درباره وی قلم‌فرسایی کنند. اما، من قصد دارم نوشته خود را با عنوان «بحران بی‌بنیادی» در اثر نائینی یعنی “تنبیه الامه و تنزیه المله” آغاز کنم. ۱- نوشته نائینی به یک عبارت نوشته فیلسوفانه‌ای نیست؛ کتاب از اسلوب فیلسوفانه برای تحلیل پدیدار سیاست بهره نمی‌گیرد، و نویسنده اصراری برای پی‌گیری ریشه‌ای گزاره‌های کلیدی‌اش و تن دادن به الزامات نظری آنها را ندارد. اما، با‌وجوداین، …

شبکه اجتهاد: با طلوع مدرنیته در ایران و در خلال عصر مشروطه، مفاهیم و نظریه‌های سنتی و سیاسی ما، با چالش مواجه شد. برای حل این چالش‌ها، متفکران مختلف تلاش‌هایی را صورت دادند. یکی از مهم‌ترین این‌‌اندیشمندان نائینی بود که سعی داشت از دل سنت راهی به تجدد بگشاید. در این مقاله، نحوه مواجهه او با مفهوم ملت در‌‌اندیشه سیاسی‌اش به بحث گذاشته می‌شود. مقدمه با ورود امواج تجدد و مدرنیته به ایران در سال‌های پیش از مشروطه، مفاهیم جدیدی به فضای سیاسی و‌‌اندیشه‌ای ایران وارد شد. برخورد‌‌اندیشمندان با مفاهیم نو در کل به سه صورت بود. عده‌ای آن را …

این کتاب جزو نخستین پایان‌نامه‌های دانشگاهی درباره این شخصیت اثرگذار اسلامی و پایان نامه «طالب عزیز حمدانی» برای دریافت مدرک دکترای رشته فلسفه علوم سیاسی از دانشگاه یوتای ایالات متحده آمریکاست. به گزارش شبکه اجتهاد، انتشارات کتاب فردا کتاب «نظریه سیاسی شهید سید محمدباقر صدر» نوشته طالب حمدانی را با ترجمه اسماء خواجه زاده منتشر کرد. اهمیت تحقیق درباره اندیشه‌های شهید صدر متفکر شهید ‌آیت‌الله سید محمدباقر صدر با ذهن دقیق، منسجم، جامع و نبوغی که داشتند آثاری را تولید کرده‌اند که هم از لحاظ اسلامی بسیار اصیل هستند و ارتباط محکمی با منابع و مجموعه مفاهیم دینی دارند و …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین داود مهدوی زادگان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یادداشتی با عنوان «علو و استعلا در مفهوم امر (سیره سیاسی امام خمینی(ره))» نگاشته است که در ادامه می آید:  امام خمینی(ره) در بحث اوامر علم اصول الفقه، معتقدند که در معنای «أمر» (فرمان)، «علو»‌ دخالت دارد، یعنی تحقق اوامر حاکم در صورتی امکان‌پذیر است که او واجد ویژگی نفوذ کلمه و اقتدار حکومتی باشد. پس اگر کسی دارای اقتدار نباشد، حتی اگر سلطان هم باشد، خواسته‌های الزام آور او، «فرمان» نیست. بنابراین، امر واقعی از شخص مقتدر اتفاق می‌افتد، اما «ااقتدار» مسئله‌ای قراردادی …

شخصیت سید قطب، کتاب‌ها، گفتمان و ادبیاتش اساساً با سلفیت تکفیری و گروه‌های تکفیری هیچ تناسبی ندارد. هرچقدر هم گروه‌هایی مثل داعش بخواهند خودشان را به ایشان منتسب کنند، وصله ناچسبی است.

سید جمال الدین را می‌توان هم پایه گذار «احیای اسلامی سیاسی» و هم «یک نواندیش» خواند که به موازات قبول مبانی فکری مذهبی، به فکر نوگرایی بود که آن را در چارچوب باز بودن باب اجتهاد خواستار بود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدهادی خسروشاهی از جمله پژوهشگران پرکاری است که زندگی خود را وقف نشر آثار و افکار اندیشمندانی هم چون سید جمال الدین اسدآبادی کرده. تدوین، تحقیق و نشر مجموعه آثار سیدجمال الدین حسینی (افغانی) در ۱۰ جلد و در بیش از سه هزار صفحه، در ایران و مصر، یکی از خدمات ارزنده ایشان است. این مجموعه …

اگر بخواهیم نگاهی کلان به اندیشه سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی داشته باشیم باید بگوییم امروز وضعیت اندیشه سیاسی به نسبت دهه شصت اصلا قابل مقایسه نیست؛ چه از حیث نهادهای آموزشی و پژوهشی؛ چه تعداد اعضای هیات علمی و چه مجلات علمی پژوهشی. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران با عنوان «بررسی وضعیت فکر سیاسی در ایران معاصر» به وضعیت اندیشه سیاسی در حوزه‌های علمیه پرداخت و روند رو به رشد این حوزه دانشی را نسبت به گذشته، امیدبخش ارزیابی …

بعد از انقلاب تصور می‌کردیم که جمهوری اسلامی نیازمند یک نظریه مستحکم در باب مشروعیت سیاسی است، البته این تحلیل درست بود؛ اما ما دو دهۀ اول انقلاب، وقتمان را مصروف تبیین مبنای این مشروعیت کردیم، ما نیازی نداشتیم این همه وقتمان را صرف این بحث کنیم؛ مثلاً خیال می‌کردیم اگر این نظریه را خوب تبیین نکنیم حکومت دینی در ایران از دست می‌رود. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر عبدالوهاب فراتی عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و همکار علمی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در باب بررسی گزارش نهایی طرح «نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی» …

گرچه آیت‌الله سیستانی قائل به مطلقه بودن ولایت فقیه نیست، اما با توسعه گستره دایره امور حسبیه و نظر به إعمال ولایت در امور عامه، که نظم جامعه اسلامی بر آنها متوقف است، بسیار به نظریه ولایت مطلقه فقیه نزدیک می‌شود. تأکید این مقاله کنکاش در آثار فقهی و اقدامات عملی آیت‌الله سیستانی در این‌باره است. شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیستانی، از جهت مبنای نظری معتقد به پیوند دین و سیاست، و قائل به ولایت فقیه، در سه حوزه افتاء، قضاء و امور حسبیه به معنی موسّعآن، بلکه برخی دیگر از شئون امام معصوم و حاکم اسلامی است. از‌این‌رو، در زمینه …

اگر در مورد اندیشه وی نتوانیم نظری قطعی بدهیم اما اقدامات سیاسی و عملی آیت‌الله بروجردی(ره) قابل تشکیک نیست. لذا بررسی اقدامات و رویه سیاسی وی و تطبیق آن با نظریه ولایت فقیه می‌‌تواند کمک شایانی در روشن شدن افکار و اندیشه سیاسی‌شان داشته باشد. شبکه اجتهاد: نقش مراجع تقلید در کاهش ظلم و ستم درباریان در دوره‌های مختلف تاریخ به خوبی مشهود است و به تدریج با افزایش این نقش، جایگاه روحانیان پررنگ تر می‌شود و این روند عرصه‌های مختلفی را طی کرده و فراز و فرودهای گوناگونی را نیز پشت سر گذاشته است تا اینکه در دوره انقلاب …