اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث از روایی یا نارواییِ کاربستِ حیلههای شرعی، همواره از مباحث جنجالی و پُر تنش در حوزه فقه اسلامی بوده است. فقیهان امامی در مواجهه با این پدیده، به دو گروهِ موافق و مخالف طبقهبندی میگردند و هرکدام برای اثبات دیدگاه خویش، به دلایلی چنگ میزنند. موافقان، عمدتاً با ادلّه نقلی و عقلی، در پیِ ایجادِ رهیافتی سازگارمند میان این گونه حیلهها با نظامِ حقوقیِ اسلام هستند. در برابر، مخالفان نیز با رویکردی فلسفهگرا و حکمتاندیش به شریعت، کاربستِ اینگونه تقلّبات قانونی را نه تنها فی نفسه ناروا میخوانند، که آن را با روح و جوهره شریعت …
توضیحات بیشتر »کاربست عقل در استنباط؛ بررسی سه دیدگاه
استاد حوزه علمیه مشهد گفت: روش اعتدالی سبب میشود که قواعد فلسفی در اصول به کار گرفته نشود. استاد مطهری در اصول فلسفه و روش رئالیسم میفرمایند اگر مبنای علامه طباطبایی در اصول اجرا شود، اصول متحول و زیر و رو میشود و بسیاری از مسائل کوچک و روش عقلایی خود را طی میکند. اختصاصی شبکه اجتهاد: نشست علمی «کاربرد عقل در منابع استنباط احکام شرعی» با ارائه حجتالاسلام والمسلمین مهدی زمانیفرد و نقادی حججالاسلام والمسلمین محسن ملکی و مرتضی نوروزی، به دبیری حجتالاسلام والمسلمین سیدحمید علوی آزیز در مدرسه تابستانه فقه و اصول دارالعلم رضوی چندی پیش برگزار شد. …
توضیحات بیشتر »بررسی حدود شرعی حجاب بانوان
آیا در نصوص شرعیه و ادله، عموم یا اطلاقی بر وجوب ستر تمام زینتها (مایصدق فی العرف انه الزینه او انه الحلّی) داریم یا نه؟ حلّی همان زینتهای عرضی است مثل انگشتر و لباس و …، در قبال زینتهای ذاتی، مثل زیبایی در خلقت زن. ثمره وجود این عموم و اطلاق این است که اگر چنین عموم یا اطلاقی داشته باشیم، در فرض استثنای قطعی از وجوب ستر باید به آنها اکتفا نمود و در سایر موارد، مرجع همان عموم و اطلاق است. آیا اطلاق یا عموم وجود دارد که پوشاندن زینتهای عرضی را بر بانوان واجب کرده باشد یا …
توضیحات بیشتر »فقیه در استنباط باید بهنصوص مبین احکام در سایۀ نصوص مبین مقاصد نگاه کند/ در فقه الحکومه، نصوص مبین مقاصد کارایی سندی و دلالی دارد/ از تراث شیعه برای بومیسازی مقاصد استفاده کنیم
نظر ما این است که فقیه متکفل استنباط، آنچه برایش اهمیت دارد اسناد قرآنی و سنت است؛ اگر موردی از اجماع و عقل سالم بماند، آن دو هم منبع استنباط هستند؛ اما مقاصد شارع، صرفاً میتوانند مفسر نصوص مبین شریعت باشند. کسی که مقاصدی فکر میکند هیچوقت فتوا به اطلاقگیری منافی با مصالح و مقاصد یا فتوا به «الخراج بالضمان» نمیدهد. لذا معتقدم فقیه در استنباط باید به نصوص مبین احکام در سایۀ نصوص مبین مقاصد نگاه کند و در این صورت بسیاری از نصوص عموم، از عموم میافتد و بسیاری از نصوص خاص، عمومیت مییابد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
توضیحات بیشتر »آیتالله خوئی عمده دلیل بر حجیت خبر واحد را سیره عقلاء میداند/ بناء عقلاء باید خصوصیت استحسان و شمول را داشته باشد/ در مسائل مستحدث بسیار نیازمند سیره عقلاء هستیم/ سیره عموماً برگرفته از ارتکاز است هرچند بناء عقلا از ارتکاز نشأت نمیگیرد
در فقه نیز بخشهایی وجود دارد که دقیقاً مستند ما در آنها سیره و بناء عقلاست و قواعد زیادی در فقه موجود است که این قواعد عمدتاً به سیره و بناء عقلاء برمیگردد. این سیره و بناء عقلاء گاهی در فقه ما بهصورتهای مختلفی عنوان شده است مثل عرفیات، ارتکازات و حتی گاهی تعبیر به حکم عقل شده است. این اتفاق در عبادات کمتر است اما در معاملات بسیار زیاد به چشم میخورد. شاهد بر اینکه بسیاری از احکام معاملات عقلائی است این است که کنوانسیون بیع بینالملل شباهت بسیار زیادی به احکام معاملات ما دارد. در مسائل مستحدث بسیار …
توضیحات بیشتر »روش شناسی اجتهاد فقهی
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، ضمن بیان ضرورت بحث روششناسی اجتهاد و تعریف اصطلاحی برخی واژگان، به توضیح برخی از محورهای اصلی مباحث روششناسی پرداخت و وضعیت فقهای اقدمین در مواجهه با مسائل گوناگون تشریح کرد و با اشاره اینکه اگر در حوزههای علمیه، روششناسی بهعنوان یک علم و رشته مورد بهرهبرداری قرار گیرد، مسیر اجتهاد، -بهویژه برای طالب درس خارج- راحتتر و روانتر خواهد شد، گفت: اگر کسی بخواهد در مباحث روششناسی اجتهاد قوی شود، بایستی چندین مرتبه «بحوثٌ فی شرح العروه الوثقی» شهید صدر را مباحثه نماید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مدرسه تابستانه دارالعلم که با همکاری …
توضیحات بیشتر »علیدوست: استنباط نظام، ضرورت مؤثر و خطرناکی است/ برای رسیدن به نظام سلامت یا باید به پلشتیها فتوای حرمت دهیم یا به فتوای طهارت با سرکه عمل کنیم!/ مبلغی: فقه ساختار نمیدهد چون ساختار جامعه ذیل سنن الهی عمل میکند/ خصائص الشریعه را فعال کنیم تا عقلمان نسبت به شریعت اینقدر کوچک نباشد
استاد علیدوست ضمن تبیین کاربستهای چهارگانه فقه نظام، بر قبول نظامات خرد و کلان توجه دارد لکن بر تعدد استنباط و مرحلهایکردن آن پای نمیفشارد، بلکه راه صحیح را استنباط تکمرحلهای میداند که در همان مرحله باید همه عناصر بهحق دخیل در استنباط دیده شود. او استنباط نظام ممکن میداند که ضرورتی مؤثر و خطرناکی است. استاد مبلغی فقه نظام را به روشی و رشتهای تقسیم نمود که مقصود فقه نظام روشی، ناظر به تهیه یک عنصر روشی است که پیشنهاد میدهد در استنباط به کار گرفته شود. او معتقد است این عناصر روشی که فقه روی آنها اضافه میشود …
توضیحات بیشتر »مشهد پایگاه حوزه است و باید مرجعیت علمی خود را پیدا کند/ رهبری از احیای برگزاری دروس حوزوی در مدارس داخل حرم رضوی رضایت دارند
تولیت آستان قدس رضوی گفت: مشهد به برکت مضجع شریف امام رضا(ع) و برخورداری از حوزه علمیه کهن، ظریفت بالقوه تبدیل شدن به مرجعیت و قطب علمی جهان تشیع را دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مروی در دیدار اساتید طرح تابستانه طلاب در حرم مطهر رضوی با اشاره به سابقه درخشان حوزه علمیه مشهد، ابراز کرد: حوزه علمیه مشهد به برکت وجود مرقد مطهر امام علی بن موسی الرضا(ع) در طول تاریخ مورد توجه مراجع، علمای بزرگ، طلاب و شخصیتهای تأثیرگذار بوده است و شخصیتهای بزرگ بسیاری از تربیت یافتگان این حوزه مقدس هستند. عضور شورای عالی …
توضیحات بیشتر »روایتی از تلاش پهلوی دوم برای ایجاد تفرقه میان حوزه علمیه قم و مشهد
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان گفت: از همان ابتدا شاه به سرکردگی دستگاه استکبار جهانی تصمیم گرفت برای حوزه علمیه قم بهعنوان منبع و مرجع شکلگیری بنیادی انقلاب، یک رقیب جدی بتراشد و بر این اساس به سراغ علما، اساتید، مدرسین و طلاب جوان حوزه علمیه مشهد آمد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله سید احمد علمالهدی در مدرسه تابستانه «دارالعلم» که در مدرسه میرزا جعفر حرم مطهر رضوی در حال برگزاری است، گفت: از تولیت آستان قدس رضوی در صیانت از استمرار خط توسعه فکری و علمی حوزه علمیه خراسان و از دانشگاه علوم اسلامی رضوی به دلیل نقشآفرینی …
توضیحات بیشتر »نقد و بررسی دو رویکرد نسبت به اجتهاد در معارف دین
شهید صدر در الأسس المنطقیه للاستقراء میگوید پایگاه حجیت علوم خبرویت نیست یقین است؛ بنابراین در یکمرتبهای باز طبقه مقابل انبیاء را قبول میکنند، درحالیکه همان را نیز نباید قبول کرد. به نظر ما اگر خود خبره پایگاه قولش استناد نداشته باشد نمیتواند آن را حجت بدانید. اخباریین در رجوع به موضوعشناسیها و تخصصها این دقت را نفرمودهاند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «رویکردهای مختلف در بسط معارف دینی» با ارائه استاد سید محمدمهدی میرباقری، رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم و عضو مجلس خبرگان رهبری در جمع فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد برگزار شد. این مدرس خارج فقه …
توضیحات بیشتر »اگر فقه بخواهد توسعه پیدا کند، باید مفهوم حکم توسعه یابد/ میخواستیم نظام را اسلامی کنیم ولی فقه را مدرن کردیم!/ برای دستیابی به فقه اداره و سرپرستی جامعه، نیازمند تحول در علم اصول هستیم
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم گفت: تحول علم اصول هم در محافل حوزوی دارد بسط پیدا میکند که سطح استناد باید ارتقاء یا قواعد استناد تغییر پیدا کند که پیشنهادهای متعددی شده، مثلا بعضی توسعه بنای عقلا را توصیه میکنند که خیلی هم باید دقت کنیم که در گسترش ظرفیت علم اصول، فقه را عرفی نکنیم، مثلا اگر بنای عقلا را توسعه دادیم و همه بنای عقلایی را امضاء کردیم و اسم رفتار کنونی بشر را بنای عقلا گذاشتیم، حوزه میشود تسهیل کننده عرفیسازی فقه؛ یعنی به اسم سیره عقلاء همه دستگاه موجود را امضاء میکند. میخواستیم نظام را اسلامی …
توضیحات بیشتر »گستردگیِ فقه معاصر و الزامات آن
استاد مجتبی الهی خراسانی ضمن بیان اهداف و اهمیت فقه و اجتهاد در دنیای معاصر به تعریف چیستی فقه معاصر از سه منظر پرداخت و گستره آن را در مطالعات درجه اول و دوم فقهی چون رویکردها، محورها، لایهها، عرصهها، موضوعات، تألیفات و تصنیفات دنبال کرد و در نهایت از الزامات گستردگیِ فقه معاصر سخن گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد مجتبی الهی خراسانی، در نشست علمی تخصصی «گستردگی فقه معاصر و الزامات آن» که با حضور فضلا و طلاب حوزههای علمیه، عصر امروز در مدرسه علمیۀ میرزا جعفر (دانشگاه علوم اسلامی رضوی) برگزار شد، مباحث خود را با سه …
توضیحات بیشتر »مدرسه تابستانی «دارالعلم» با پیام آیتالله سبحانی افتتاح شد/ سابقه ۴۰۰ ساله دروس حوزوی در حرم امام رضا(ع)
مدرسه تابستانی طلاب در حرم مطهر رضوی با عنوان «دارالعلم» طی آیینی با پیام حضرت آیتالله جعفر سبحانی افتتاح شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مدرسه تابستانی «دارالعلم» که به همت آستان قدس رضوی و حوزه علمیه خراسان تدارک یافته است، صبح امروز شنبه ۱۴ مردادماه با حضور استادان برجسته حوزه علمیه، مدیر حوزه علمیه خراسان و سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی و طلاب شرکت کننده در این مدرسه در محل دانشگاه علوم اسلامی رضوی با پیام تصویری آیتالله جعفر سبحانی آغاز به کار کرد. متن پیام ارزشمند ایشان بدین شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم با عرض اخلاص …
توضیحات بیشتر »مرکزیت دروس حوزه علمیه خراسان باید در حرم مطهر امام رضا(ع) باشد/ نباید اجازه داد در اطراف حرم ساختمانهای مرتفع احداث شود
آیتالله سبحانی، گفت: باید تلاش کرد که جلوههای حوزه علمیه و روحانیت در حرم مطهر رضوی و اطراف آن نمود بیشتر بیابد و مرکزیت دروس حوزوی همچون گذشته به حرم مطهر امام رضا علیهالسلام بازگردد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله جعفر سبحانی در دیدار اعضای کارگروه مدرسه علمیه تابستانی حرم مطهر رضوی ضمن ابراز خرسندی از تدارک طرح دارالعلم و مدرسه تابستانی طلاب منتخب کشور که مرداد ماه در حرم مطهر رضوی برگزار خواهد شد، گفت: در گذشته به واسطه مدارسی که در حرم مطهر حضرت رضا علیهالسلام فعال بود، این آستان مقدس محل برگزاری بسیاری از درسها و مرکز …
توضیحات بیشتر »