شبکه اجتهاد: در ادوار فقه، بحثهای فقهی به عنوان مطلق علم در فهم دین با پرسش های صحابه به ویژه امیرالمؤمنین علیهالسلام از رسول خدا صلوات الله علیه و آله شکل گرفت و پس از آن مفهوم اجتهاد. با تدریس فقهی گسترده امام صادق علیهالسلام، این مباحث تدوین و تنظیم دانشی و مکتب گرفت و افتا به عنوان یک شأن فقهی مطرح شد، به گونهای که بعض اصحاب مکلف به افتا در میان شیعیان میشدند. با شکلگیری افتا و طبقه فقیهان، تقلید شرعی معنا مییابد، به این که دیگر کسی مستقیم به فهم دین نپردازد مگر این که دانش فقهی …
توضیحات بیشتر »تأملی در مسأله حجاب و تلاقی فقه حکومتی با علوم اجتماعی اسلامی/ سیدمحمد طباطبائی
شبکه اجتهاد: در خصوص آینده حجاب در ایران با رفتارهای ناشیانه، فاقد مبنا و سهمخواهانهای که از سوی مسئولین امر در سه قوه اتفاق میافتد و با برچسب کارشناسی و جلب افکار عمومی پیش میرود کمتر میتوان امیدوار به بهبود کیفیت حجاب در نظام فرهنگی بود و اگر این مسئولان به ضوابط فقه حکومتی پایبند باشند در یک دوره پنج تا ده ساله میتوان انتظار بازگشت عفاف و حجاب را داشت. مسئولیت شرعی مهم دولت که بر اساس ادله قطعی در حکمرانی تزاحم اجتماعی وجود دارد ایجاد مشارکت اجتماعی در سه قسم مشارکتسازی، مشارکت خواهی عمومی و بازسازی مشارکت موجود …
توضیحات بیشتر »تأملی فقهی در مداخلات فیفا در حکمرانی ورزش/ سیدمحمد طباطبائی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مبحث فقه ورزش را از حیثهای گوناگون میتوان در ابواب فقهی جای داد؛ مانند فقه اقتصاد ورزش، فقه سیاسی ورزش و از جمله، فقه فرهنگی ورزش که مسأله فوتبال از آن موارد است. نوع دلالتهای فرهنگی ورزش و فراغتهای ورزشی را به لحاظ فقه فرهنگی میتوان مورد تدقیق شرعی قرار داد. با این مقدمه مختصر، باید ببینیم مداخلاتی که فیفا در عرصه حکمرانی ورزش دارد، چه نتایج فرهنگی نامشروعی را به دنبال خواهد داشت؟ این مداخلات بهطور مصداقی شامل ورود زنان به ورزشگاه و داوری زنان در فوتبال مردان است؛ اما این مصادیق نمیتوانند هرکدام موضوع شرعی …
توضیحات بیشتر »عزاداری محرم و فقه هیأت مذهبی/ سید محمد طباطبائی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بنابر تقسیم مختار از فقه فرهنگی در نظامات به فقه نظام فرهنگی و فقه نظام مدیریت فرهنگی، در فقه نظام فرهنگی از جمله در فراغتگزینیهای مکلفین بحث میکنیم که فراغتهای ایمانی از اقسام آن است. یکی از این فراغتها، شرکت در هیأت مذهبی است. مرادف واژهی هیأت مذهبی در روایات، مجالس ذکر اهلبیت (ع) است و بررسی اجمالی فقه آن را در سه بخش میتوان تبیین کرد: حد مطلوب شرع، امکان تسنین و مسئولیتهای فرهنگی دولت. ۱. حد مطلوب شرع مجالس مطلوب ذکر اهلبیت علیهمالسلام در روایات در سه قسم بیان شده است: ذکر علوم اهل بیت …
توضیحات بیشتر »گشت ارشاد و مسأله حکمرانی حجاب/سیدمحمد طباطبائی
اختصاصی شبکه اجتهاد: گشت ارشاد مشتمل بر طرحی با عنوان ارتقای امنیت اجتماعی است که یک بخش آن -حجاب- ذیل طرح جامع عفاف مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، حدود دو دهه قبل به تصویب رسید. ۱. منظر جامعهشناختی فارغ از مبارزات امنیتی دشمن و تهدیدات نسبت به حوزه حجاب، اگر بخواهیم حجاب را در نسبت میان مردم و حاکمیتشان ببینیم باید در یک تبیین اجتماعی، مسأله را بررسی کنیم. دلایل و علل اجتماعی متعددی برای پدیده بدحجابی یا به بیان دقیقتر، حجابگریزی وجود دارد که شاید در هفت عامل قابل اختصار باشد: ۱. عادات اجتماعی ۲. رسانههای اجتماعی (پلتفرمها، بلاگری، …
توضیحات بیشتر »