بایگانی برچسب: محمود حکمت نیا

ما ابزاری نداریم که اندازه‌گیری کنیم در دوره امیرالمؤمنین احساس فساد در مردم چقدر بوده، اما با قراینی می‌توان فهمید بر اساس آنچه به دست ما رسیده مردم احساس فساد به دستگاه حکومت علوی نداشتند. امیرالمؤمنین (ع) در حوزه پیشگیری، کمربند ایمنی را آن‌قدر توسعه می‌دهد که کسی به آن مرز فساد نرسد. معتقدم مبارزه با فساد یک برنامه منسجم دارای دقیق‌ترین مبانی فلسفی و فقهی است؛ امروزه ما در مسئله مبارزه با فساد نیاز به یک برنامه رفتاری داریم که اولاً آکادمیک باشد. ما هنوز در کشور برنامه منسجم مبارزه با فساد نداریم. تصور می‌کنیم سیستم مبارزه فساد در …

استاد حکمت‌نیا گفت: باید توجیه فلسفی کنیم که ارایه خدمت به یک فرد بی‌حجاب کار وی را تعطیل می‌کند و حد تعطیلی چه خواهد بود. همه این موارد باید توجیه مجازات داشته باشد. ای کاش این قانون توجیه فلسفی و حقوقی داشت چرا که قانون که با دور هم نشستن ایجاد نمی‌شود. فرض کنیم که این قانون در همه جا تصویب شد. حال مهم است که این قانون در کجا باید تدریس شود. اگر مبنایی نداشته باشد قابل دفاع نیست. حتی برای قاضی نیز به دلیل نداشتن مبانی تفسیر را سخت می‌کند. همچنین استاد نجفی بستان بیان داشت: اگر گفتیم …

فقه ما در حوزه فناوری و صنعت ۳۰۰ سال عقب است. با حساب و کتاب می‌گویم؛ یعنی تقریباً از ابتدای قرن ۱۸ به بعد، این عقب‌ماندگی شروع شده است. مکاسب و دیگر آثار را که آن دوره نگاشته شده است، یک کلمه در مورد مسائل آن زمان نیست. یعنی فقهای آن زمان اصلاً در جریان آن مسئله نبوده است. البته خیلی زحمت‌ها کشیده است؛ ولی نهایتش شده معامله فضولی و معاطات چون آنجا بحث سر این بوده؛ ولی اختراعات و ابداعات و مالکیت فکری که ۱۰۰ سال قبل از شیخ انصاری شروع‌شده است و در این کتاب به چشم نمی‌خورد. …

آیا جا ندارد که ما به‌عنوان مهم‌ترین و اساسی‌ترین حق انسان‌ – که دین عنصر فطری است و از انسانیت انسان برمی‌خیزد- چیزی به نام حقوق ادیان را مطرح کنیم و دیپلمات‌ها و دستگاه سیاسی و دیپلماسی ما و کشورهای مسلمان این را تعقیب کنند. ۵۷ کشور مسلمان هستیم و اضافه بر این، مسلمانان در کشورهای گوناگون با مقیاس جمعیتی بالا زندگی می‌کنند، چنین جمعیت عظیمی نمی‌تواند پای این کار بیاید و این حق را احقاق و اثبات کند؟ به گزارش شبکه اجتهاد، هم‌‌اندیشی علمیِ واکاوی ابعاد فقهی، حقوقی و سیاسی حکم رهبر معظم انقلاب در محکومیت قرآن سوزی توسط …

پنجمین نشست مشترک پژوهشکده مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت و پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام به بررسی لایحه حمایت از فرهنگ عفاف و حجاب اختصاص داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه مجموعه جلسات بررسی ایده‌های حوزویان و به همت پژوهشکده مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت و با همکاری پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام، جلسه پنجم نشست اصلاح و بازنگری در لایحه حمایت از فرهنگ عفاف و حجاب با کارشناسی حجت‌الاسلام والمسلمین فرج الله هدایت‌نیا عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و دکتر محمود حکمت‌نیا استاد گروه فقه و حقوق …

هفتادمین نشست از سلسله نشست‌های پژوهشگاه فقه نظام با همکاری مدرسه عالی حوزوی ولی امر علیه السلام در اردیبهشت ۱۴۰۲ برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام مصطفی عبدالهی در موضوع «بازنگری در ماهیت شخصیت حقوقی بنگاه‌های تجاری و آثار فقهی آن» به ارائه‌ی بحث پرداخت. ناقدین این نشست دکتر محمود حکمت نیا و حجت‌الاسلام قدیر علی شمس بودند. حجت‌الاسلام صفری تبار دبیری علمی این جلسه را بر عهده داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام عبدالهی در این نشست بعد از اشاره به ارتباط این بحث به حقوق، سیاست و اقتصاد و ترتیب احکام قفهی بر همه این جنبه‌ها ذکر مقدماتی …

برخی از اندیشمندان اسلامی نهاد مالکیت فکری را نپذیرفته‌اند. نپذیرفتن این نهاد به‌معنای نبود مسئله نیست بنابراین چنین دیدگاه‌های باید پاسخ دیگری را برای حل مشکل پیشنهاد دهند. البته ممکن است گفته شود ارائه راه‌حل وظیفه فقه و حقوق نیست، ولی دراینجا سخن بر سر تعیین وظیفه و اختیارات نمی‌باشد، بلکه سخن در بر طرف‌کردن مشکلات و حل مسائل در مجموعه نظام اسلامی و تمدن اسلامی است. به‌هرترتیب برای شناخت مسئله باید به سه خاستگاه مهم که سبب به‌وجود آمدن معضل شده است توجه کرد. هریک از اینها ناشی از تحولات مهمی است که در عرصه اقتصادی، علمی و اجتماعی …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: شیخ طوسی معتقد به وجوب طلاق در شرایط نفرت زن از شوهر است. دلیل وی برای وجوب طلاق نیز این است که در صورت نفرت زن از شوهر، این وضعیت، منکر است و نهی از منکر هم واجب است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «چالش‌های طلاق خلع در فقه و حقوق ایران» دوم اسفندماه از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی برگزار شد. حجت‌الاسلام والمسلمین فرج الله هدایت‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که سخنران این نشست بود، گفت: …

استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ضمن اشاره به فرآیند کشف مذاق شارع تصریح کرد: بحث مذاق شارع مفهومی عام و کلی تلقی شده است تا به مصادیق میدانی نرسد دقیق‌سازی نخواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی «روش‌شناسی کشف مذاق شارع» با سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحمید واسطی، استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مدرس دروس سطوح عالی حوزه علمیه مشهد، برگزار شد که گزیده آن را در ادامه به نقل از «ایکنا» می‌خوانید؛ عناوینی مثل روح شریعت یا مذاق شارع در فقه ما زیاد به کار می‌رود و به آن استناد می‌شود. با این وجود …

زهرا صراف گفت: اصول و مبانی که برای چنین مدلی در نظر گرفتم، یکی کرامت انسان است، حق آزادی انسان، نبود تفاوت جوهری میان زن و مرد و نفی مهتری، یعنی یک مزیت سلطه‌آوری به صورت دائمی برای مردان نسبت به زنان وجود ندارد. اصل بودن قرآن در استنباطات فقهی، انحصار روایات به موارد خودشان، تأسیسی نبودن بعضی از احکام، دائمی نبودن بعضی از احکام، برائت جوهر فقه از تبعیض نابه‌جا و در نهایت پایداری و پایستگی اعتبار سنت فقهی، یعنی با یک نگاه همدلانه نسبت به آن چیزی که تا الان وجود دارد تلاش می‌شود گزارش و مسیر گذار …

حکمرانی اسلامی مردم محور و ولایت پایه است؛ ممکن است گفته شود فساد ستیزی و کارآمدی در نظام‌‌های لیبرال نیز وجود دارد پس چرا به‌عنوان مزیت حکمرانی اسلامی ارائه شده است؛ اهداف دو نظام سیاسی متفاوت است و بایسته‌‌های حکمرانی بر اساس‌نامه مالک اشتر و عبارت «استصلاح اهلها» متناسب با وظایف حکومت و تلاش برای تحقق حیات طیبه است که این حیات باید بر پایه مهندسی حکومت دینی و تنظیم رابطه مردم با خدا و از بین بردن شکاف طبقاتی و فقر، حاکمیت ارزش‌‌ها و از بین بردن ضد ارزش‌‌ها محقق شود تا کارآمدی حاصل شود. به گزارش شبکه اجتهاد، …

استاد علیدوست بیان داشت: شهیدصدر وقتی نمی‌تواند خودش از ادله حکمت حرمت احتکار را درآورد و کراهت را بیرون می‌آورد سراغ فتاوای صاحب جواهر رفته و حکم حرمت را از او می‌گیرد. این در حالی است که اگر فتوای یک فقیه جواب نداده او باید در روش استنباط خودش تجدید نظر کند نه اینکه سراغ مجتهد دیگر برود لذا بنده به این نظر، نقد دارم و هرقدر از شاگردان ایشان هم خواستم توضیح دهند موضوع قانع‌کنند‌ه‌ای ندیدم و بیشتر توجیه بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی با موضوع «فقه با انگاره قبول نظامات شرعی و لزوم استنباط آنها …

رئیس پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: مرحوم آیت‌الله صانعی در بحث فاضل دیه زن برای قصاص می‌گوید چون عرف امروز این حکم را ظالمانه می‌داند این حکم را کنار می‌گذاریم. چون هر روایتی که با عقل منافات داشته باشد طبق آیاتی که بر عدل و نفی ظلم دلالت دارد باید کنار گذاشته شود. نقد بنده این است که نظریه ایشان دلیل ندارد و دلایلی که ذکر شده پیشتیبان این نظریه نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش اجلاسیه اول کرسی تخصصی «نقد نظریه قاعده عدالت» به همت پژوهشکده فقه و حقوق و مشارکت مرکز همکاری‌های علمی …

دکتر محمود ‌‌‌‌حکمت‌نیا مدیر گروه حقوق مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با تقدیر از دست اندرکاران لایحه پیشگیری و حمایت از زنان در برابر بزه دیدگی، در مورد این لایحه به برخی اشکالات آن نقدهایی وارد کرد و گفت: لایحه دارای نقطه قوت بسیاری است، اما برای اتقان کار و تقویت بیشتر آن نیاز به بررسی فقهی بیشتری دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، معاون حقوق مالکیت فکری وزیر دادگستری گفت: این لایحه در ابتدای امر و در زمان وصول مورد بررسی‌‌‌‌های فقهی حقوقی قرار گرفت. بعد از گذشت یکسال تغییرات عمده‌‌‌ای در لایحه شده است. به نظر می‌رسد بسیاری …

استاد علیدوست اظهار کرد: نگاه به موضوع آب را، نباید تنها با پیگیری روایات اسلامی پیش برد، بلکه ادبیات عقلی مانند مقاصد شریعت می‌تواند باعث ایجاد گفتمان بین المللی در این مسئله شود، بر همین اساس پیشنهاد می‌شود، نسبت به موضوع آب، یک پرونده در دو قسمت سنتی (نگاه فقهی و روایی) و غیر سنتی (نگاه عقلی) تشکیل شود. به گزارش شبکه اجتهاد، یازدهمین جلسه شورای علمی گروه حقوق مرکز تحقیقات اسلامی با حضور استاد ابوالقاسم علیدوست و آقایان دکتر محمود حکمت‌نیا، دکتر مصطفی میرمحمدی، دکتر قیاسی، دکتر حسین جوان آراسته، حسنعلی بای، دکتر حجت‌الله ابراهیمیان، مسعودی و دکتر قائمی …

نظام مالکیت فکری مجموعه‌ای از نهادهای حقوقی است که درصدد است روابط تولیدکننده علم و فناوری و صنعت و بازار مصرف را به‌گونه‌ای تنظیم کند تا هزینه تولید علم و فناوری را نه ازطریق دولت یا تولیدکننده علم و فناوری و یا تولیدکننده صنعت به‌طور مستقیم تأمین کند، بلکه این نظام می‌خواهد با تحلیل روابط صنعتی جدید، هزینه تولید را ازطریق بازار مصرف تأمین نماید؛ بدین‌منظور نظام مالکیت فکری براساس مبانی، اصول و تحلیل مجدد نهاد مالکیت و حق طراحی شده است. دکتر محمود حکمت‌نیا در این کتاب کوشیده است با زیرساخت‌های نظری مالکیت فکری را بررسی و باتوجه به …

دکتر حکمت‌نیا معتقد است در مسئلۀ حقوق عامه باید توجه داشت که جامعۀ علمی کنونی کشور از اساس دچار خلأ نظریه‌پردازی و مفهومی در این زمینه است. ما در حال حاضر نتوانسته‌ایم پیشینۀ ذهنی و مفهومی از حقوق عامه را بیابیم و لذا نیاز به نظریه‌پردازی داریم. او می‌گوید وقتی که ما از حقوق عامه صحبت می‌کنیم، نباید خودمان را در فضای فقهی اول کتاب مکاسب بیندازیم؛ چراکه آن نظریه به درد حقوق عامه نمی‌خورد. گرچه ممکن است از آن استفاده شود اما در کل با فضای حقوق عامه همخوانی ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محمود حکمت‌نیا، استاد گروه …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفت: یک قرارداد باید بتواند چهار عنصر انتظارات، اتفاقات، اختلاف‌ها و راه حل‌ها را در خود ببیند؛ بنابراین کسی که در مقام عقد قرارداد وارد عقد می‌شود باید به تمام جوانب این چهار عنصر احاطه داشته باشد تا عقدی بر خلاف مقصود و هدف خود منعقد نکند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر محمود حکمت‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در مدرسه تابستانه مسائل فقهی معاصر که از سوی مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی قم برگزار شد، گفت: موضوعات مطرح در قراردادها را به دو شاخه کلی تقسیم می‌شوند …

حجت‌الاسلام هوشمند فیروزآبادی بر لزوم تفکیک مسئولیت دولت در اعمال حاکمیت و تصدی‌گری تأکید کرد و حکمت‌نیا نیز گفت: الان دولت براساس آنچه اروپایی‌ها اجرا می‌کنند، در بسیاری از موارد در حاکمیت ضمان بر عهده ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین هوشمند فیروزآبادی، استادیار دانشگاه طلوع‌مهر، در کرسی «مسئولیت مدنی دولت در قبال رفتار زیانبار حاکمیتی» گفت: بحث مسئولیت دولت از مسائلی است که الان پررنگ شده است؛ در سال ۸۳ لایحه‌ای در این باره تنظیم شد، ولی به جایی نرسید، اما یکی از مسائلی که بیشتر با حقوق عامه مطرح است و نیاز به اصلاح در حیطه …

عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: فقه شهر در محیط داینامیک قرار دارد نه در یک محیط استاتیک و یکی از مشکلات ما این است که می‌خواهیم دانش‌های خود را در محیط استاتیک و ثابت تعریف کنیم، اما این در حالی است که این محیط ثابت نبوده، بلکه مدام در حال تغییر است. برای اینکه ما در این محیط متغیر توانمندی بشر را بر تغییر و ساخت مطرح کنیم، این طرح ما باید در یک چارچوب اخلاقی و حقوقی قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محمود حکمت‌نیا، عضو هیات علمی گروه فقه …

دومین مدرسه حقوق پارلمانی که از روز پنجشنبه ۳۰ اردیبهشت‌ماه به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با موضوع ظرفیت‌ها و چالش‌های حضور فقه در تقنین در قم آغاز شده بود، عصر جمعه به کار خود پایان داد. به گزارش شبکه اجتهاد، در مراسم افتتاحیه این مدرسه استاد محسن اراکی، عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه سخنرانی نمود و دیگر اساتید چون دکتر محمدجواد ارسطا، دکتر محمود حکمت نیا، دکتر رضا محمدی گرجی، دکتر مسعود امامی، دکتر ناصر سلطانی، دکتر حامد نیکونهاد و دکتر محسن برهانی نیز به ایراد سخن پرداختند. «فتوای معیار در قانون‌گذاری، «چالش‌ها و …

پیش اجلاسیه دوم کرسی تخصصی «نظریه فقهی نفی ظلم» جهاردهم اسفندماه ۹۹ به همت پژوهشکده فقه و حقوق و مشارکت مرکز همکاری‌های علمی و بین‌المللی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در تالار علامه طباطبایی سالن همایش‌های غدیر برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین سیف الله صرامی به عنوان ارائه دهنده و اساتید: ابوالقاسم علیدوست، سید محمدعلی مدرسی یزدی، سید علی علوی قزوینی و محمدجواد ارسطا به عنوان شورای داوران و اساتید محمد محمدی قائینی، احمد قدسی، حسنعلی علی‌اکبریان و محمود حکمت‌نیا به عنوان شورای ناقدان و با مدیریت محمدعلی خادمی کوشا حضور داشتند.  در ابتدا …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسین الخِشِن مدیر وقت حوزه‌های علمیه و مؤسسات حوزوی علامه سید محمدحسین فضل الله در دومین کنفرانس بین‌المللی فقه، اخلاق و قانون با رویکردی فقهی حقوقی مقاله‌‌ای با عنوان «النزعه الأخلاقیه والإنسانیه فی الفقه الإسلامی» را ارائه داد و بر همین اساس، مناظره‌‌ای میان ایشان و برخی محققان حوزوی و دانشگاهی صورت گرفت. از آنجا که سخنرانی ایشان در همایش بازتاب قابل توجهی در میان سایر اندیشمندان داشت که گفتگوهای نقادانه در حاشیه همایش، زمینه‌ساز مناظره‌ای علمی میان ایشان و منتقدان شد. گروه اسلام و سیاست مرکز تحقیقات اسلامی مجلس بانی تشکیل این مناظره علمی …

یک کارشناس حقوق بین‌الملل و فقه اسلامی معتقد است که کشورهای اسلامی باید با گفت‌وگوها و پژوهش‌های مکرر و همکاری مراجع علمی و جوامع فرهنگی، تبیین مورد وفاقی را از حقوق بشر اسلامی ارائه بدهند و زمینه اجرایی شدن آن را در سطح بین‌المللی فراهم نمایند. به گزارش شبکه اجتهاد،‌ ستاد حقوق بشر قوه قضائیه همزمان با سالروز گرامی‌داشت «حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی»، با دکتر محمود حکمت‌نیا، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام های اسلامی گفت‌وگویی داشته است. متن این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید: تحلیلی از حقوق بشر اسلامی و مهم‌ترین مؤلفه‌های آن ارائه …

کتاب «آزاداندیشی و آزادی بیان» اثر دکتر محمود حکمت‌نیا عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «آزاداندیشی و آزادی بیان» اثر دکتر محمود حکمت‌نیا عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه، توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به زیور چاپ آراسته شد. این کتاب ۴۴۰ صفحه‌ای جدیدترین کتاب جناب آقای دکتر محمود حکمت‌نیا استاد تمام گروه فقه و حقوق پژوهشگاه است. وی سوابق پژوهشی ارزشمندی درباره مالکیت فکری، فلسفه حقوق و برخی زمینه‌های دیگر دارد، کوشیده است با ارائه منظومه‌ای حقوقی با تحلیل موضوعی بیان …

مقام معظم رهبری، فقیهی است که در دوران زمامداری به تفقّه پرداخته است و این باعث شده است که به خوبی مباحث مرتبط با قضاء را که ملموس هر حاکمی است، ارائه دهد و به استنباط احکام مرتبط با آن بپردازد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارمین نشست پژوهشی با موضوع «بررسی آراء فقهی و روش‌شناسی آیت‌الله خامنه‌ای براساس درسنامه قصاص»، روز چهارشنبه مورخ ۹۸/۱۰/۴ به همت مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی و مدرسه عالی امیرالمؤمنین، در جمع طلاب و فضلاء در محل مدرسه عالی امیرالمؤمنین قم برگزار شد. حجت‌الاسلام گرامی‌پور به عنوان دبیر علمی و دکتر محمود حکمت نیا، به …

شخص قاضی باید هم اخلاق حرفه‌ای را در قضاوت رعایت کند و هم اخلاق اجتماعی. البته در اخلاق اجتماعی اختلاف است، به این معنا که آیا رعایت اخلاق منافی شأن قضاوت درجایی که قضاوت نمی‌کند لازم است یا نه؟ مثل‌اینکه آیا قاضی می‌تواند در خیابان مثل یک جوان، فعل مباحی انجام بدهد که جامعه از یک قاضی انتظار ندارد؟ در اینجا محل اختلاف است. برخی می‌گویند قاضی در حوزه خارج از قضاوت باید رفتار مطابق با شأنش انجام دهد ولی برخی از نظام‌های قضایی فقط رعایت اخلاق در قضاوت را لازم می‌دانند. اختصاصی شبکه اجتهاد: سخنان چندی پیش رئیس کل …

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی یکی از مهم‌ترین تحولات نظام حقوقی ایران پس از انقلاب را در پیشرفت در زمینه حقوق بشر دانست و گفت: پس از انقلاب اسلامی ادبیات حقوق بشری ما شکل نظری خوبی پیدا کرد به طوری که می‌توان گفت امروزه یکی از نظام‌هایی که در حوزه حقوق بشر حرف برای گفتن دارد، نظام حقوقی اسلام است. به گزارش شبکه اجتهاد، یازدهمین پیش نشست علمی از همایش پیشرفت شگرف مباحث حقوق بشری در بستر انقلاب« نقش انقلاب اسلامی در تأسیس و توسعه علوم انسانی» چندی قبل در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد. …

چهارمین روز از سلسله کارگاه‌های مشق اجتهاد در مؤسسه عالی فقهی  دارالهدی  قم، با عنوان «محور مختص مقاله» و با ارائه استاد حکمت نیا برگزار شد. استاد حکمت نیا در ابتدای این روز، ضمن پرداخت به نحوه مسئله یابی در مقاله، به یافتن مسئله پژوهشی با دقت در هر کنش و واکنش اشاره کرد و افزود: این‌گونه است که پژوهشگر، نسبت به هر مسئله در اطراف خود دغدغه مند شده، بدان واکنش نشان داده و قلم می‌زند؛ مثلاً می‌توان در مورد نحوه نشستن در کلاس جهت آموزش، دور نشینی یا وسط نشینی و تأثیر بیشتر هرکدام در فزایندگی آموزش نوشت. …