بهجای بانک یک نهاد سهبخشی میتوان ارائه داد که در سه بخش «خدمات، تسهیلات و حمایت از تولید» فعالیت میکند که در عرصه خدمات حق گرفتن قرض و تصرف در آن را ندارد. در بخش تسهیلات این نهاد تنها میتواند قرض بدون بهره و البته بدون خلق پول داشته باشد و اینچنین اگر مردم بدانند این نهاد واقعا در چارچوب قرضالحسنه کار میکند چند برابر خلق پول بانکی به این نهاد باز خواهد گشت. این نهاد در بخش تولید هم در قالب صندوقهای سرمایهگذاری واقعی و نه بورسی به فعالیت مبادرت میورزد. به گزارش شبکه اجتهاد، بیست و ششمین نشست …
Read More »اگر نظام سیاسی اسلام نباشد نمیتوان اهداف اقتصاد اسلامی را پیاده کرد/ چهار دلیل عمده که فقها در مقام اکتشاف گرفتار خطا میشوند
در نظریه «عملیات الاجتهاد و الذاتیه» شهید محمدباقر صدر، ذاتیه را تأثیرات شخصیت عالم تعبیر میکند و میگوید که در عملیات اکتشاف دو خطر متوجه فقیه است که شامل «تأثیر حضور شخصیت فقیه در استنباط» و «فریبندگی واقعیت تاریخی» میشود به همین دلیل چهار موضوع رخ میدهد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام علی محمدی، مدرس حوزه و دانشگاه در دوره مدرسه تابستانه مفتاح ۲ که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار میشود، براساس کتاب اقتصادنا شهید صدر موضوع «عملیات اکتشاف مذهب اقتصادی» را مورد بحث قرار داد و بیان داشت: شهید صدر میگوید این موضوع شامل دو مرحله «جمع آوری احکام، …
Read More »کشورهای سنّی مذهب از راه حلهای اقتصادی شهید صدر بیشتر از شیعیان بهره بردهاند
حجتالاسلام ملکزاده، استاد حوزه علمیه قم گفت: شهید صدر برای نخستین بار در تاریخ اسلام، نه فقط نظامسازیِ اقتصادی، بلکه اساساً «نظامسازی» کرده است؛ اما باید اعتراف نمود آنقدر که بعضی کشورهای سنّی مذهب از دیدگاهها و راه حلهای اقتصادی آیتالله صدر بهره بردهاند، متأسفانه شیعیان استفاده نکردهاند. شبکه اجتهاد: شهید سیّد محمّد باقر صدر بدون تردید یکی از نوابغ علمی و اندیشمندان کمنظیر در تاریخ شیعه و حتی تاریخ اسلام است و در زمینههای گوناگون علوم اسلامی، مدرسه و مکتب علمیِ عظیمی را بنیاد نهاد. یکی از مهمترین، مشهورترین و اثرگذارترین آثار شهید صدر، کتاب «اقتصادُنا» بود. اقتصادنا یعنی …
Read More »رویکرد استعلایی در روششناسی شهید صدر
در اندیشه صدر این که علم اقتصاد چه وضعیتی پیدا میکند تا مرحلهای که جهان اقتصادی بر طبق مکتب شکل بگیرد به تعویق افتاده است و در عین حال محقق اقتصاد اسلامی با یک نظام منسجم و از قبل وضعشده مواجه است که باید اصول و قواعد آن را کشف کند. بر این اساس است که شهید صدر کتاب و سنت را مفروض میگیرد تا بر مبنای آن از امکان مکتب و بازسازی آن به روشی متفاوت از علوم طبیعی صحبت کند.
Read More »اقتصادنا و اقتصاد ما / مسعود درخشان
شبکه اجتهاد: بیش از ۵۰ سال از نگارش کتاب اقتصادنا میگذرد. بسیاری از زوایای این گنجینه بزرگ از معارف اقتصاد اسلامی، نظامهای اقتصادی، روششناسی و فلسفه اقتصادی نه تنها تاکنون ناشناخته مانده بلکه از دیدگاه بنده برخی برداشتهای نادرست از آن نیز شده است که فرصت طرح آنها در اینجا نیست.
Read More »شهید صدر به دنبال طرح مباحث اقتصادی با ریشه اسلامی بود نه حجیت شرعی
شبکه اجتهاد: یکی از موضوعات بحث برانگیز در آراء اقتصادی شهید صدر این است که ایشان، آراء مختلف موجود در اندیشه اسلامی را که برای نظاممندی مکتب اقتصادی اسلام مفید بود، به کار میگرفت؛
Read More »از مراحل دستیابی به نظامهای دینی تا نظریات شهید صدر
حسینعلی سعدی: چرا شهید صدر از فقه به سراغ نظام سازی رفته است؛ گزارههای فقهی گزارههای هنجاری است؛ ایشان از این گزاره به سراغ استکشاف رفته است؛ امروزه نقد جدی به مباحث جدی ایشان مطرح است که بقیه علوم اسلامی در بحث نظام سازی از نظر ایشان به حاشیه رفته است و ایشان به آنها توجه نکرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی آزاداندیشی با موضوع «فقه نظریات اسلامی و نظام سازی فقهی از دیدگاه آیتالله سید محمدباقر صدر و آیتالله هاشمی شاهرودی»، توسط اداره کل پژوهش دانشگاه عدالت در راستای طرح کمیته تحول در علوم انسانی با همکاری مؤسسه …
Read More »شهید صدر اقتصاد اسلامی را علم نمیداند
نکته مهمی که در کتاب اقتصادنا مورد لحاظ قرار گرفته این است که شهید صدر اقتصاد اسلامی را علم نمیداند، بلکه آن را نظام و یک سلسله اتفاقات میداند، که چهارده قرن در جامعه اسلامی اتفاق افتاده است؛ میگوید اگر روابط اجتماعی اسلامی را بخواهیم بر اساس موازین اسلامی تعریف کنیم نمیتوانیم بگوییم که ما علمی را ارائه دادهایم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «تأملی بر اندیشههای اقتصادی شهید صدر (ره)» با سخنرانی دکتر علی کاشمری پژوهشگر و مدرس دانشگاه به همت اندیشکده شهید صدر(ره) دانشگاه عدالت و با همکاری مرکز مطالعات عالی بینالمللی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه …
Read More »در نظامسازی فقهی یک روش شناسی منقح و مدون استخراج نشده است
در نظامسازی فقهی یک روش شناسی منقح و مدون استخراج نشده است که ما با روشهای مختلف به آزمون و خطا و اصلاح آن بپردازیم بلکه با آن پیش فرض ذهنی که نسبت به نظامسازی فقهی داریم وارد میشویم و دادههای مختلفی که در دانش فقه است مورد واکاوی قرار میدهیم و آن مقدار را که میتواند در طراحی نظام به ما کمک کند، اقتباس میکنیم و آنهایی را که نمیتوانند کنار میگذاریم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست درآمدی بر نظامسازی فقهی با تاکید بر آراء شهید صدر(ره) چهارشنبه گذشته در مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع) با مشارکت این …
Read More »حل چالشهای نظری اقتصاد ایران مبتنی بر نظام اندیشه اقتصادی شهید صدر
امروزه مشاهده میشود که پایه و بخش عمدهی مباحث اقتصاد خرد در سطوح کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاههای معتبر دنیا، دقیقاً به همان مباحثی میپردازند و رهیافتهای روشی و نظریای را پی میجویند که «اقتصادنا» بیش از نیمقرن پیش مورد توجه قرار داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت سالگرد شهادت آیتالله سید محمدباقر صدر، سایت Khamenei.ir مطلبی را از دکتر عادل پیغامی استادیار دانشکدهی معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) با عنوان «چگونگی حل چالشهای نظری اقتصاد ایران» منتشر کرده است که در ادامه میآید: نظام اندیشهی سیاسی- اقتصادی و اجتماعی شهید سید محمدباقر صدر از معدود …
Read More »استنباط «فقه نظام» مهمترین نوآوری شهید صدر
شهید صدر برای نخستین بار در فقه معاصر به استنباط نظام از منابع فقهی اقدام کرد. ایشان به دنبال این بود که ما بتوانیم از احکام فقهی ابواب مختلف به نظام فقهی اقتصادی منسجمی برسیم که بتواند به صورت نظاممند و سیستماتیک، سیستمهایی را برای مدیریت بازار، تولید، توزیع و مصرف در جامعه ارائه دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیتالله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم معتقد است، شهید محمدباقر صدر در همه عرصههای فکری چون فقه، اصول، فلسفه، منطق، تفسیر و حتی در مباحث تاریخی وارد شده و نوآوریهای بسیاری داشته است. پایهگذار مرکز …
Read More »فقیهان و اقتصاد مدرن؛ نگاهی به برخی مهمترین تلاشهای فقهی دربارهی اقتصاد
«روشنفکرها به تنها چیزی که علاقهمند نیستند، مسائل اقتصادی است.» این سخنی است که داریوش شایگان به درستی بر آن انگشت نهاده است. اگرچه روشنفکران در مسائل اقتصادی ورود نکردند، اما روحانیان از این مسأله غافل نماندند. ابواب مختلف فقهی، صبغهی اقتصادی داشت و فقها از پرداختن بدان چارهای نداشتند. اقتصاد مدرن که در رسید، فقیهان را هم به چالشی مضاعف طلبید. در این نوشتار اشارهای کوتاه میکنیم به برخی از مهمترین آثاری که درنتیجهی این چالش تألیف گردیدهاند.
Read More »فقدان پژوهش جدی در خصوص بانکداری اسلامی پس از شهید صدر
متاسفانه بعد از شهید صدر به پژوهش درباره بانکداری اسلامی به صورت جدی پرداخت نشده است؛ هرچند که خود ایشان هم در آن زمان مدعی این موضوع نبوده که بانکداری اسلامی را مطرح کرده، بلکه ایشان فقط مدل اولیهای برای بانکداری اسلامی ارائه داده است.
Read More »شهید صدر؛ مبدع روش استنباط قواعد اقتصادی از معاملات
کارشناس مسائل اقتصاد اسلامی در رابطه با نحوه استنباط موضوعات فقهی از معاملات اقتصادی گفت: روش استنباط قوانین اقتصادی از معاملات و تطابق آن با قواعد فقهی با عناوین صحیح و خطا و حرام و حلال روشی است که شهید صدر مبدع آن بوده است.
Read More »«اقتصادنا»ی شهید صدر، نقطه شروع ادبیات اقتصاد اسلامی
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) به تشریح جایگاه شهید صدر در اقتصاد اسلامی پرداخت و اظهار کرد: وی کسی است که اولین اندیشه مدون در زمینه اقتصاد اسلامی را در کتاب «اقتصادنا» ارائه داده است.
Read More »از اندیشههای شهید صدر و امام موسی صدر غفلت کردهایم
بعضی اساتید گروه گفته بودند اصلاً امام موسی صدر مگر اندیشه اقتصادی دارد؟ درحالیکه اولین مقالات در اقتصاد اسلامی را در مجلات «مکتب تشیع» و «مکتب اسلام» در سال ۴۰ و ۴۱ ایشان نوشته است و معتقدم که اقتصادنا مبتنی بر این مقالات نوشته شده است.
Read More »