رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: قدمای اهل سنت مقاصد را در پنج چیز قرار دادند اما معاصرین از اهل سنت آن را توسعه داده میگویند منحصر به آن پنج مقصد نیست مثلاً آزادی انسان یا کرامت انسان و نیز عدالت هم جزء مقاصد شریعت است، این موارد را نیز اضافه به مقاصد الشریعه نمودهاند. امروز یکی از مشکلات مقاصدیها این است که انضباطی در بیان مقاصد ندارند و مشخص نیست، تعداد این مقاصد چندتاست، محدودند یا نامحدود؟ هر چه زمان میگذرد به تعداد آن اضافه میکنند. همچنین این نظریه آثار مخرب فراوانی در پی خواهد داشت که مخربترین …
توضیحات بیشتر »زمینههای شکلگیری نظریه خطابات قانونیه در اندیشه امام خمینی
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با بیان اینکه نظریه خطابات قانونیه امام خمینی (ره) بر روی مبانیای استوار است که باعث تولید و ابداع این نظریه شده است، گفت: شاید خود ایشان التفات به همه مبانی آن نداشته باشد اما باید حوزه علمیه این امتدادها را انجام دهد. مرادمان از مبانی مسائلی است که امام خمینی (ره) صریحا آن را بیان نکرده است و باید با تحلیل به ذهنیت ایشان برسیم. نباید تنها به بیان صرف افکار بزرگان و شخصیتها اکتفا کرد زیرا بیان چندباره افکار و تکرار آنها فایدهای ندارد بلکه باید افکار و نظریهها را تحلیل کرد …
توضیحات بیشتر »اینگونه نیست امام خمینی با تسمیه «خطابات قانونیه»، عرف را معیار و مرجع تشریع شارع بداند/ نظریه عدم انحلال نیازمند بررسی و نظریهپردازی است
استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: اینگونه نیست که امام خمینی (ره) با تسمیه «خطابات قانونیه»، عرف را معیار و مرجع تشریع شارع بداند و همانند برخی از روشنفکران مفسر و مرجع قوانین شرعی را عرف بداند. نظریه عدم انحلال امام خمینی(ره) میتواند لوازم مختلفی در اصول و فقه داشته باشد که نیازمند بررسی و نظریه پردازی است. به گزارش شبکه اجتهاد، دوره «خطابات قانونیه» از موضوعات نظام مند و نظام ساز مکتب فقاهتی امام خمینی (ره) است که میتوان بسیاری از مسائل فقهی و اصولی را با آن تنظیم نمود از مهمترین کارکردهای این نظریه تنظیم صحیح نسبت قانون …
توضیحات بیشتر »نظریه امام در باب حکومت، تفوق بر نظریه خطابات قانونیه دارد/ ابتکارات اصولی امام از معاصران خود بیشتر است/ مکرر میفرمایند فقه و اصول جای برهانهای فلسفی نیست/ حق علمی امام در حوزههای علمیه تضییع شد
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) با بیان اینکه ابتکارات اصولی امام از معاصرین و اقران خودش بهمراتب بیشتر است، اظهار کرد: حق علمی امام در حوزههای علمیه و مراکز علمی واقعاً تضییع و به آن توجه نشده است. اگر ابتکارات امام از اول تا پایان علم اصول را با درجه اولهای نجف در دوران خودش مقایسه کنیم، با آنکه آنها هم در قله قرار دارند و حق علمی فراوانی بر همه دارند، اما ابتکارات اصولی امام بیش از آنها است. اساساً این یک قصه پر غصهای است که حق علمی مکتب قم مغفول واقع شده است. به گزارش خبرنگار …
توضیحات بیشتر »اشکالات امام خمینی (ره) به نظریه انحلال
«جریان برائت در شک در قدرت و امکان تعجیز نفس»، «نسبیت احکام وضعیه»، «عدم تکلیف عصات و کفار»، «عدم وجوب قضاء بر نائم یا عدم قبح تکلیف ساهی و نائم و غافل»، «عدم فرق بین قضایای خبری و انشائی» و «عدم فرق بین علم و قدرت تکلیف جاهل قبیح و فعلی»؛ برخی از اشکالات مرحوم امام به انحلالیون است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، قضایای شرعی از حیثیات متفاوتی مورد توجه عالمان اصول فقه بوده است. یکی از این حیثیات مخاطب و موضوعی است که این خطاب به او متوجه گردیده است. بر اساس دیدگاه مشهور هر خطاب که به موضوعی …
توضیحات بیشتر »مناهج الوصول إلی علم الاصول
«مناهج الوصول الی علم الاصول» نام دو جلد از شش جلد اثر اصولی امام خمینی (ره) در دانش اصول فقه میباشد و تمامی مباحث الفاظ را در بردارد. حضرت امام در این اثر درباره تعدادی از مسائل فلسفی که اصولیون متأخر متأثر از آخوند خراسانی مطرح میکنند، به تبیین و تحلیل پرداخته و ضمن ارائه تحقیقات خود، مزال اقلام را به پژوهشگران نشان دادند. نظریه بدیع «خطابات قانونیه» امام خمینی در این اثر ارائه شده است. شبکه اجتهاد: کتاب «مناهج الوصول إلی علم الاصول» اثری دو جلدی و آخرین بخش از تألیفات امام خمینی(ره) در علم اصول فقه میباشد. در …
توضیحات بیشتر »نظریه خطابات قانونی؛ افقی تازه در تحلیل ماهیت حکم شرعی
بر اساس تقریر جدید از نظریه خطابات قانونی، تحت عنوان احکام قانونی، اشکالات وارد بر آن رفع و میان این نظریه و نظریه رقیب یعنی خطابات شخصی سازگاری ایجاد میشود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، صد و هفتهمین شماره از فصلنامه «فقه و اصول» (تابستان ۹۸) به صاحب امتیازی دانشگاه فردوسی مشهد، مدیر مسئولی محمدتقی فخلعی و سردبیری محمدتقی فخلعی، با هشت مقاله علمی پژوهشی در ۱۷۳ صفحه چاپ و منتشر شد. در این شماره از فصلنامه «فقه و اصول» مقالاتی با عناوین «نظریه خطابات قانونی؛ افقی تازه در تحلیل ماهیت حکم شرعی» نوشته حمید درایتی و بلال شاکری؛ «بیان و …
توضیحات بیشتر »نظریه خطابات قانونیه، بارقه الهی است/ بسیاری مبنای امام را متوجه نشدند
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی، علاوه بر اینکه یکی از شاگردان بزرگ امام است، خود نیز به تدقیق و پژوهش در آثار امام شهره است. با او درباره روش تدریس امام و مبانی خاص فقهی و اصولی ایشان گفتگو کردیم.
توضیحات بیشتر »حدیث رفع بنا بر نظریه خطابات قانونی معنا دارد/ راه حل و تکمله نظریه خطابات قانونی
حجتالاسلام درایتی در یکی دیگر از نشستهای «گفتمان معرفت»، نظریه اصولی«خطابات قانونی» امام خمینی(ره) را توضیح داد و بحث خود را با موضوع «نگاهی نو به خطابات قانونی» ارائه کرد و در آن تکملهای برای حل مسأله انحلال تکلیف مطرح نمود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد درایتی در ابتدای بحث به جایگاه نظریه خطابات قانونیه پرداخت و گفت این نظریه را به نام امام خمینی (ره) میشناسند. برخی از میان کلمات گذشتگان هم شواهدی آوردهاند، اما در اینجا همان نظریه و عبارات امام خمینی (ره) مد نظر است. امام خمینی (ره) در دو جا این مسأله را مطرح کردهاند؛ یکی …
توضیحات بیشتر »وابستگی شدید علوم سیاسی به نظریه خطابات قانونی
محقق و پژوهشگر حوزوی گفت: اگر خداوند را همچون قانونگذار به حساب بیاوریم و شریعت را همچون قانون، ویژگیهای شریعت همچون قانون خواهد بود. همان طور که قانون خطاب آن به عنوان شهروند است نه به اشخاص، خطابات قانونیه هم به مکلف است چه الان مکلف موجود باشد و چه نباشد ،چه عاجز باشد و چه قادر باشد. شبکه اجتهاد: با توجه به اهمیت بحث خطابات قانونی و به منظور تبیین نظریه امام راحل در این عرصه پایگاه وسائل در این راستا مجموعه گفتوگوهایی را با اساتید حوزه علمیه قم ترتیب داد. استاد ابوالحسن حسنی محقق و پژوهشگر حوزوی یکی …
توضیحات بیشتر »عدم دقت در وجه نامگذاری «خطابات قانونیه»، سبب برداشتهای اشتباهی از این نظریه شده است/ کارکردهای فقهی و سیاسی نظریه خطابات قانونیه
حجتالاسلام والمسلمین مقیمی گفت: عدم دقت در وجه نامگذاری توسط امام(ره) سبب شده است که برخی برداشتهای اشتباهی از این نظریه پیدا کنند و بر اساس آن، آثار و کارکردهایی اشتباه برای آن در زمینههای اجتماعی و سیاسی قائل شوند و همین وجه اسم گذاری توسط امام(ره) آنها را به خطا انداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، امام خمینی(ره) یکی از فقهای برجسته تاریخ تشیع است و با توجه به نظریات راهگشا و مبنایی که در اصول دارد، میتواند معضلات و مشکلات فقهی عصر جدید و نظام اسلامی را چاره اندیشی کند. به منظور تبیین نظریات امام خمینی(ره) به ویژه نظریات …
توضیحات بیشتر »خطابات قانونی؛ اَبَر نظریه اصولی/ این نظریه نه تنها مجهول القدر، بلکه ارزش آن شناخته نشده است/ خطابات قانونیه یک دیدگاه سرنوشتساز در اجتهاد و فقاهت است
استاد حوزه علمیه قم گفت: خطابات قانونیه را به خاطر تغییر اساسی که در نگاه به اصل تشریع ایجاد میکند و گستردگی آثار و پیامدهای اصولی و فقهیاش، به جای نظریه، میتوان یک «اَبَر نظریه اصولی» نامید و روشن است که این ابر نظریه، گذشته از اهمیت زیادی که دارد، نشانگر نبوغ مبدِع و پردازندۀ آن هم هست. به گزارش شبکه اجتهاد، امام خمینی(ره) یکی از فقهای برجسته تاریخ تشیع است و با توجه به نظریات راهگشا و مبنایی که در اصول دارد، میتواند معضلات و مشکلات فقهی عصر جدید و نظام اسلامی را چاره اندیشی کند. به منظور تبیین نظریات …
توضیحات بیشتر »ملک زاده: خطابات قانونیه، بحثی کلامی است نه اصولی/ مقیمی حاجی: اسم خطابات قانونیه، برخی را به اشتباه انداخته است
مرحوم آیتالله مؤمن مثال خوبی میزدند. میفرمودند: وقتی قانونی جعل میشود که پسر ۱۸ ساله باید به سربازی برود بحث عجز و قدرت و … توسط قانونگذار لحاظ نشده است. قانونگذار فقط قانون را بر عنوان کلی پسر ۱۸ ساله بار میکند و اصلاً حالات شخصی مکلف را لحاظ نمیکند. مجلس خود را مکلف نمیبیند که تمام افراد را در حکم خود لحاظ جداگانه و مستقل داشته باشد. حال که در مجالس تقنین، اینچنین است، در دستگاه الهی هم همینطور است. موضوع کل مکلفین هستند نه هر فردی از مکلفین بهصورت جداگانه لحاظ شود. خطابات شارع ازلحاظ عدم انحلال و …
توضیحات بیشتر »نظریهی خطابات قانونیه، بارقهای الهی بر قلب مرحوم امام بود/ فقه و اصول مرحوم امام، بر این نظریه مبتنی نشده است
اختصاصی شبکه اجتهاد: نظریه خطابات قانونیه که از ابداعات مرحوم امام خمینی بود، موافقان و مخالفان فراوانی در میان دانشیان فقه و اصول دارد. برخی آن را اکسیر اعظم فقه میدانند و در رابطه با آثار آن، کتابها و مقالات مینویسند و پارهای نیز ترتب هیچ اثری را بر آن برنمیتابند. حجتالاسلام والمسلمین سید مجتبی نورمفیدی، هم به واسطه تدریس در حوزه علمیه و هم به جهت رابطه نسبی با دو شاگرد امام (آیتالله نورمفیدی و آیتالله فاضل لنکرانی) یکی از بهترین افرادی است که میتواند در این رابطه اظهارنظر کند. او معتقد است این نظریه، برکات فراوانی را در …
توضیحات بیشتر »نظریه خطابات قانونیه، مشکلی را حل نکرده است/ مرحوم سید مصطفی به خاطر خطابات قانونیه برای پدرش دعا می کرد!
اختصاصی شبکه اجتهاد: نظریه خطابات قانونیه که از ابداعات مرحوم امام خمینی بود، موافقان و مخالفان فراوانی در میان دانشیان فقه و اصول دارد. برخی آن را اکسیر اعظم فقه میدانند و در رابطه با آثار آن، کتابها و مقالات مینویسند و پارهای نیز ترتب هیچ اثری را بر آن برنمیتابند. یکی از بهترین کسانی که میتواند در این خصوص اظهارنظر کند، آیتالله محمدعلی گرامی قمی، استاد مطرح حوزه علمیه قم و شاگرد پیشین مرحوم امام است. او که حتی سابقه استادی مرحوم سید مصطفی خمینی را نیز در کارنامه دارد، در گفتگوی اختصاصی با اجتهاد، به واکاوی آثار این …
توضیحات بیشتر »خطابات قانونیه، بارقه ملکوتی
یکی از مهمترین نوآوریهای امام خمینی(ره) در علم اصول، نظریه «خطابات قانونیه» است. ایشان در این نظریه بر این باور است که شارع مقدس در جایگاه قانونگذار، به بیان وظایف و تکلیف شرعی مکلفان پرداخته است.
توضیحات بیشتر »«نظریه ترتب» و «مجسمه و نقاشی» دو اثر متفاوت آیتالله اعرافی
کتاب «نظریه ترتب و خطابات قانونی» نخستین جلد از سری بحثهای اصول فقه و کتاب «مجسمه و نقاشی» از سری بحثهای فقه هنر، تقریرات درس خارج آیتالله اعرافی، به همت سیدنقی موسوی و احمد عابدینزاده از سوی مؤسسه نشر اشراق و عرفان منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در پیشگفتار کتاب «نظریه ترتب و خطابات قانونی» میخوانیم: دانش اصول فقه به یکی از پررونقترین علوم اسلام در حوزههای علمیه به ویژه حوزههای شیعی تبدیل شده است و طلاب و دانشپژوهان حوزههای علمیه با میراثی متراکم و گرانقدر از اندیشههای دقیق و اصولی مواجهاند که باید ضمن گرامیداشت این میراث و …
توضیحات بیشتر »شرح و تبیین «نظریه خطابات قانونیه» امام خمینی(ره)
کتاب «شرح و تبیین نظریه خطابات قانونیه امام خمینی(ره)» به همت معاونت پژوهشی دفتر نمایندگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در قم منتشر و در دسترس علاقمندان قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، این اثر شامل دو بخش است که بخش اول «کلیات» و بخش دوم «کاربردهای خطابات قانونیه» را شامل میشود که هر کدام از این بخشها به ترتیب چهار و هشت فصل دارد. در مقدمهای که نویسنده این کتاب بر آن نوشته آمده است: «از جمله اندیشههای ارزشمند و نظریه بدیع حضرت امام نظریه «خطابات قانونیه» است که این نظریه با وجود نظریه قضایای حقیقیه شیخ …
توضیحات بیشتر »