دو کتاب «بیماریهای مسری و حجگزاری» (با تمرکز بر ویروس کرونا) و «خدمات علمای امامیه در حج و حرمین شریفین» به تازگی از سوی پژوهشکده حج و زیارت روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «خدمات علمای امامیه در حج و حرمین شریفین» (از دوره صفویه تا انقلاب اسلامی) به قلم حجتالاسلام حافظ نجفی، عضو گروه اخلاق و اسرار پژوهشکده حج و زیارت توسط نشر مشعر در آذرماه ۱۴۰۲ به چاپ رسیده است. در این کتاب نویسنده با اشاره به گزارشهای تاریخی از عصر صفویه تا انقلاب اسلامی، به نقش علمای امامیه به ترغیب مردم به ایفای مناسک …
توضیحات بیشتر »پاسخ استاد فاضل لنکرانی به سؤالاتی پیرامون تزریق واکسن/ اجتهاد باید بر اساس واقعیتهای علمی روز و کارشناسی متخصصان صورت گیرد/ لزوم پرهیز از اتهام پراکنی و نسبتِ ناروایِ شیفتگی به طب روز
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به سخنان خود پیرامون لزوم تزریق واکسن کرونا، گفت: ما در مواردی که نظری میدهیم، در چارچوب استنباط و لحاظ همه ادله و جوانب فقهی و استنباطی است؛ چرا که اجتهاد باید بر اساس واقعیتهای علمی روز و کارشناسی متخصصان صورت گیرد. به فضلای محترم نیز توصیه میکنیم بیشتر دقت فرمایند و از اتهام پراکنی و نسبتِ ناروایِ شیفتگی به طب روز و یا مسائلی از این دست، خودداری فرمایند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه به سؤالاتی که پس …
توضیحات بیشتر »بررسی تزاحمات حاکمیتی در تهیه واکسن
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام سید تقی حسینی در این بررسی با تبیین روششناسی حل تزاحمات و تعارضاتی که در استنباط احکام موضوعات نوپدید پیش میآید، به فرایندی که فقیه میبایست نظرات کارشناسان متخصص در موضوع و نیز قواعد فقهی دخیل در مسئله را به کار ببندد به نحو اجمالی میپردازند. وی با بیان امور پیرامونی مسئله دوگانه تولید داخلی واکسن و یا خرید آن از کشورهای خارجی، ضمن تنقیح محل نزاع به پاسخهایی که هر یک ناشی از شرایط مختلف است به همراه ادله و شواهد آنها میپردازند. باتوجه به وقوع مسائل و حوادث جدید در فقه، قاعده اصلی و اساسی …
توضیحات بیشتر »تکالیف حاکمیت در قبال واکسیناسیون عمومی
شبکه اجتهاد: در مراحل حل مسائل فقهی مرتبط با موضوعات جدید، توجه به مبادی حِکمی، موضوعشناسی و حکمشناسی سه عنصر تعیینکننده هستند که در یکدیگر تنیدهاند. به همین جهت غفلت از هریک موجب نقصان در کل فرایند حل مسئله است. مبادی حکمی چالشهای فقهی حاکمیتی به ماهیت جامعه و حاکمیت میپردازد و سازوکارهای بنیادین آن را مورد مداقه قرار میدهد. حجتالاسلام مهدی توسلی در متن زیر که پیادهشده مصاحبه «مناط» با وی است در مقدمه بحث به تفاوت فقه فردی و اجتماعی از منظری حکمی میپردازند. ایشان در ادامه به دلایل ساخت واکسن داخلی و ادله ضمان دولت در قبال …
توضیحات بیشتر »چارچوب فقهی معامله با کشورهای خارجی در موضوع واکسن
اگر جامعه اسلامی نیاز به محصولی دارد که تنها در کشور متخاصم یافت میشود ولو به درجه اختلال نظام نرسیده باشد، خرید و فروش آن تاثیر چندانی در تقویت آن کشور ندارد. چرا که اگر حکومت اسلامی اقدام به خرید نکند، دولت متخاصم، آن محصول را به حکومتهای دیگر میفروشد. موضوع بحث در جایی است که این معامله سبب تقویت و اعتبار بخشی به دولت متخاصم گردد. اما اگر خرید و فروش، جزئی باشد بطوری که اگر دولت اسلامی آن را نخرد، دولتهای دیگر آن را معامله مینمایند، موضوع کاملا منتفی میشود. شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین محمد استوار در گفتگویی به …
توضیحات بیشتر »معالجه امری عقلایی و فطری است، احتیاجی به دستور شارع ندارد/ تزریق واکسن کرونا با وجود احتمال خطر هم امری عقلایی است
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: تزریق واکسن و بهطور کلی علاج بیماریها ارتباط به شارع ندارد، چون عقل و فطرت انسان میگوید برای حفظ جان خود اگر احتمال عقلایی میدهید یک چیزی دارو باشد از آن استفاده کنید هرچند عوارضی در پی داشته باشد، ثانیاً روایات هم همین حکم عقل و فطرت را تأیید میکنند و از مجموع روایات استفاده میشود احتمال عقلائی برای علاج کافی است حتی اگر ظن به علاج هم نداشته باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «واکاوی فقهی واکسن کرونا» با سخنرانی استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) …
توضیحات بیشتر »واکاوی ابعاد فقهی «لزوم مداوا» و بررسی «قاعده احسان» در آسیبهای کرونایی
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین حسین بنیادی استاد حوزه علمیه قم و عضو مجمع عمومی جامعه مدرسین در سه جلسه مصاحبه تفصیلی کارگروه «مناط»، با طرح مقدماتی معنا و تعریف موضوع و همچینین ویژگیهای موضوعشناسی در مسائل جدید را مورد بحث قرار میدهد و در ادامه به موضوع بیماری کرونا از منظری کلی میپردازد تا زمینه بررسیهای جزئیتر مسئله تداوی و معامله واکسن با کشورهای خارجی را مهیا سازد. استاد بنیادی در بخش دوم ابتدا به بررسی فقهی لزوم مداوا میپردازد و با طرح عنوان مصالح عامه موضوع مداوا که در ابتدا جنبه فردی آن غالب است را در مقیاس و …
توضیحات بیشتر »الزامات فقهی و اخلاقی در آزمایش بالینی واکسن
شبکه اجتهاد: توجه به تلاشها و یافتههای پژوهشگران مغربزمین در حوزه علوم متناظر با علم فقه مانند حقوق و اخلاق، اگر با زمینه ابتنا بر سنت فقاهی شیعی باشد میتواند نطاق حضور فقه را به عرصه جهانی توسعه دهد. این امر همچنین بخشی از امکانات و استعدادهای نهفته منابع اصلی و نیز آثار فقهای عظام را که به جهت عدم تقاضا پنهان مانده را آشکار کرده و به فعلیت میرساند. این نوشتار پیاده و ویرایش شده مصاحبه «مناط» با حجتالاسلام والمسلمین محسن انبیایی است. این استاد حوزه علمیه موضوع آزمایش و تولید واکسن کرونا و سویههای فقهی آن را مورد …
توضیحات بیشتر »الزامات فقهی واکسیناسیون در نسبت دولت و مردم/ محمد باقری شاهرودی
شبکه اجتهاد: بحث در ابعاد مختلف واکسن ویروس کرونا از جنبه فقهی است. بررسی تعیین مورد برای آزمایشات بالینی واکسن کرونا، عوارض آن، تولید، صادرات و واردات این واکسن، در اینجا مورد بررسی قرار گرفته است. مسأله اول: ابعاد فقهی داوطلبی برای آزمایش بالینی واکسن آیا انسان حق دارد در مرحله مطالعاتی واکسن، به قصد خیر رساندن به جامعه اسلامی، جهت تزریق و امتحان واکسن داوطلب شود و خود را در معرض عوارض جانبی معتنابه آن از جمله مرگ و یا فلج شدن و مانند آن، قرار دهد؟ برای ارائه پاسخی جامع به این پرسش، باید قواعد فقهی مانند قاعده …
توضیحات بیشتر »چالشهای مبنایی در مناسبات فقه و کرونا/ احمد رهدار
شبکه اجتهاد: شیوع ویروس کرونا موضوعیست که نه تنها نظام درمانی کشورهای مختلف را درگیر خود نموده، بلکه عرصههای تخصصی دیگری مثل سیاست، اقتصاد، الهیات را نیز به خود معطوف کرده است. از این منظر بررسی فقهی نیز یکی از ملزومات نگاه جامع به این چالش است، لذا بحث از مناسبات فقه و کرونا ضرورت پیدا میکند و در عین حال تا کنون مباحث اندکی دراین خصوص مطرح شده است. اما اهمیت موضوعشناسی مسأله کرونا بسیار بالا بوده و این اهمیت بدلیل شباهت عنوان کرونا با عنوان عامتر «بیماریهای واگیر» و حضور این عنوان عام در سابقه فقهی ماست. طبیعتا …
توضیحات بیشتر »آیا نظام اسلامی میتواند مردم را الزام به واکسن زدن کند؟
حجتاسلام نوایی با بیان اینکه برای دفاع از حق عمومی و سلامت جامعه، فقه اسلامی به حکومت اسلامی اجازه داده که افراد را ملزم به واکسن زدن کند، گفت: احکام تابع مصالح و مفاسدند؛ اگر در حکمی مصلحت ملزمه باشد، چه در تحریم و چه در تحلیل آن، حاکم اسلامی و صاحب ولایت میتواند به آن اقدام کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر نوایی در پاسخ به این سوال که «آیا نظام حکومتی میتواند مردم را الزام و اجبار به واکسن زدن کند یا خیر؟»، گفت: ممکن است افرادی در جامعه وجود داشته باشند که به مصلحت خودشان …
توضیحات بیشتر »احکام واردات واکسن خارجی
در صورتی که حفظ جان افراد، متوقف بر دریافت واکسن باشد، خرید واکسن از کشورهای غیرمتخاصم، در کوتاه مدت ضروری است. اگرچه نفس تولید واکسن، به جهات متعدد از قبیل تقویت توان داخلی، استقلال اقتصادی و بهداشتی، عزت بخشی به مومنین و…یک فریضه و تکلیفی بر عهده حکومت اسلامی به شمار میآید. همچنین اگر خرید واکسن خارجی منجر به از بین رفتن کیان نظام اسلامی شود، اگرچه با عدم خرید واکسن، جان افراد جامعه اسلامی در معرض خطر واقع گردد، جلوگیری از وادرات چنین واکسنی ضروری خواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، در کنار تراث گرانسنگ فقه شیعه، علما همواره …
توضیحات بیشتر »موضوعشناسی و نظام مسائل «چالشهای فقهی واکسیناسیون کرونا»
نوشتار حاضر شامل معرفی، تشریح ابعاد و سویههای فقهی واکسیناسیون کرونا به همراه طرح مسائل فقهی مرتبط با آن است که توسط شورای فقهی «مناط» با همکاری مرکز پژوهشهای مجلس تدوین شده است. این سند با هدف ترسیم نقطه عزیمتی برای بررسی فقهی موضوع واکسیناسیون طراحی شده است. شبکه اجتهاد: با شیوع ویروس کرونا، راههای مقابله با این ویروس در مجامع علمی مطرح شد. با توجه به نوپدید بودن این بیماری و نبود داروی مؤثر برای درمان این بیماری، تولید واکسن بیماری کرونا مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفت. بهطوریکه پیشفروش واکسن به یکی از مسائل مهم اقتصادی دنیا …
توضیحات بیشتر »ممنوعیت واردات واکسن از آمریکا و انگلیس حکم حاکم است/ حاکمیت میتواند برای ایجاد مصونیت جمعی، افراد را به واکسیناسیون اجبار کند
در فقه سلامت، اصل و قاعده احتیاط جاری است. در حوزه واردات واکسن نیز با توجه به سابقهای آمریکا و انگلیس، اگر احتمال خطر داده شود و این احتمال نیز قابل قبول باشد، منع کردن این کالا نه تنها مورد پسند است، بلکه مردم نیز از این تصمیم استقبال میکنند. به گزارش شبکه اجتهاد، بهمن ۹۸ بود که نخستین بیمار کرونایی در ایران شناسایی شد. از آن تاریخ تاکنون بیش از ۵۶۰ روز میگذرد و متأسفانه طی این مدت بیش از ۱۰۰ هزار نفر از هموطنانمان جان خود را از دست دادهاند. طی این مدت کشورهای متعددی برای ساخت واکسن …
توضیحات بیشتر »فقه عزا در ایام کرونا/ مسعود بُندار
اختصاصی شبکه اجتهاد: با ورود ماه محرم هرساله شاهد اشکالات و ایرادات و روشنفکریهایی نسبت به این مقوم اسلام و زنده کننده آن هستیم. گاهی به مصادیق شعائر حسینی ایراد میگیرند و گاهی نسبت به روضهها و گاهی بود و یا نبود حضراتی در این واقعه را شاهد هستیم. قبل از کرونا به ایستگاههای صلواتی ایراد میگرفتند که مزاحمت ایجاد میکند و یا دستههای عزا به محیطزیست و درختان صدمه میزنند، یا چرا خرج سیاهپوشی شهر میکنند به فقرا کمک نمیکنند؟ هرکسی هر چه به ذهنش میرسید میگفت و مینوشت. حال که کرونا آمده است قالب ایرادات جدید شده است …
توضیحات بیشتر »کرونا هرگز جلوی عزاداری سیدالشهدا(ع) را نخواهد گرفت/ هیچ مبنای فقهی و دلیل قانع کنندهای برای عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی وجود ندارد/ همیشه بنا نیست معصومین (ع) بخواهند بهصورت اعجاز و کرامت عمل کنند
استاد محمد مروارید با انتقاد از افرادی که دستورات بهداشتی را در ایام شیوع ویروس کرونا رعایت نمیکنند، گفت: روی چهحسابی برخی از افراد نسبت به پروتکلهای بهداشتی بیاعتنا هستند، خدا کند از روی جهالت باشد و از باب لج بازی نباشد؛ چون هیچ مبنای فقهی و هیچ دلیل قانع کنندهای برای روشی که بعضی در مقابله با کرونا پیش گرفتهاند، دیده نمیشود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد حاج شیخ محمد مروارید در سخنانی بر لزوم برگزاری مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین (علیهالسلام) همراه با رعایت تمام دستورات بهداشتی تأکید کرد و گفت: مراسم عزاداری امام حسین (علیهالسلام) از شعائر الهی …
توضیحات بیشتر »واکسن از راه واردات و تولید داخل و به هر شکل ممکن برای همه مردم تأمین شود/ نگذارید مجالس حسینی موجب شیوع بیماری و مایه طعنه مخالفان و دشمنان شود
رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (چهارشنبه) در سخنانی تلویزیونی درباره وضعیت و طغیان بیماری کرونا، آن را مسئله اول و فوری کشور خواندند و با تأکید در خصوص انجام قاطع وظایف و تصمیمها برای مقابله با بیماری، توصیهها و نکاتی خطاب به مسئولان و مردم بیان کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیتالله خامنهای، لازمه مقابله با تغییر شکل و جهش ویروس را بهکارگیری آرایش و شیوههای دفاعیِ جدید و محکم خواندند و گفتند: جانباختن بیش از ۵۰۰ تن در یک روز و داغدار شدن خانوادههایشان و همچنین ابتلاء دهها هزار نفر به بیماری و مشکلات درمانی آنها حقیقتاً …
توضیحات بیشتر »تأثیر کرونا بر اشخاص در اماکن مقدس، در کشاکش انگاره اثبات و انکار
اگر کسی از هر مرجعی یا عالمی سوال کند، و بگوید من فرزندم، مریض است و تمام داروها را کنار گذاشتم، و به هیچ پزشکی مراجعه نمیکنم و فقط فرزندم را به حرم امام رضا علیه السلام میبرم، و فقط شفای فرزند را از ایشان میخواهم، البته که در جواب خواهند گفت که کار شما کار درستی نیست. این که به اذن الله از امام رضا علیه السلام شفای فرزندت را میخواهی اشکال ندارد؛ اما از این جهت که اسباب طبیعی را کنار میگذاری، کار خطایی میکنی. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم …
توضیحات بیشتر »دیدگاه آیات سبحانی و علوی گرگانی در خصوص عزاداری سیدالشهدا (ع) در دوران کرونا
آیتالله شیخ جعفر سبحانی و آیتالله سید محمدعلی علوی گرگانی در خصوص عزاداری امام حسین (ع) و یاران باوفایشان در دوران کرونا نظر خود را اعلام داشتند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نظر آیتالله سبحانی در خصوص عزاداری سیدالشهدا (ع) در دوران کرونا بدین شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم سلام بر سالار شهیدان حضرت حسین بن علی (علیه السلام)، سلام بر شهیدان راه حسین (علیه السلام) درود بیپایان بر شهداء راه حق بالاخص شهداء دشت کربلا ایام ماه محرم و صفر، ایام عزاداری است و حسینیان که قلوب آنان لبریز از مهر سالار شهیدان است این دو ماه را نمیتوانند …
توضیحات بیشتر »تشخیص کارشناسان صالح بیغرض مانند فتوای فقیهان صاحب صلاحیت، لازم الاتباع است/ تجویز دارو با روایات غیرموثق، در صورت خسارت، موجب ضَمان است
تجویزهای غیرموثق و غیرعلمی (مانند تجویز دارو و درمان، به استناد روایاتی که به لحاظ سند و دلالت مخدوش است، یا به اتکای نظرات عامیانه و غیرعالمانه) در صورت ایجاد خسارت و ایجاب ضرر موجب ضَمان است؛ و اگر باعث تحمیل هزینه بر افراد شود، تجویز کننده مدیون است؛ و هرگاه چنین دستورها و معالجاتی منجر به نقص عضو بیمار گردد حسب مورد و شروط، مستلزم دیه یا قصاص خواهد بود، اگر فردی بر اثر چنین تجویزی فوت کند موجب دیه بر تجویز کننده است، و در صورتی که خطر فوت بر اثر تجویز و معالجهی غیرمجاز، عقلاً و عرفاً …
توضیحات بیشتر »