شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
به‌جرئت می‌توان گفت هنوز دانشی به نام «فقه تحزب» در ایران و مذهب شیعه وجود ندارد. این در حالی است که بسیاری از فقیهان در عملْ احزاب بزرگی را ایجاد کرده‌اند، درباره‌ی ضرورت آن سخن گفته‌اند و حتی درباره‌ی احزاب سیاسی به قانون‌گذاری نیز پرداخته‌اند. فاصله‌ی عمل و نظر در حزب و حکمرانی حزبی شاید یکی از مهم‌ترین مشکلات حکومت‌داری در ایران معاصر است.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» اثر جدید حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی، استاد حوزه علمیه و دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است که به تازگی از سوی نشر نی چاپ و روانه باز کتاب شد.
نگاره درباره‌ی این کتاب آورده است: «حکمرانی حزبی» صرفاً یکی از انواع حکمرانی‌هاست؛ نوعی از مُلک‌داری، مهارت و صناعتِ کشورداری که در دوره‌ی معاصر و در دولت مدرن اهمیت یافته است. ماهیت این نوع از حکمرانی چیست؟ چگونه مهارتی است و چه نسبت و تمایزی با حکمرانی‌های بدیل و سنتی دارد؟ معیار/ معیارهای صحیح و نادرست در حکمرانی حزبی چیست؟ و، سرانجام، چه نسبتی میان صنعت حزب و دانش فقه، به‌مثابه‌ی مهم‌ترین میراث مسلمانی در حوزه‌ی حکمت عملی، وجود دارد؟ این پژوهش با هدف تأمل در این مسائل صورت گرفته است.
فیرحی معتقد است: طرح «مسئله‌ی حزب» در فقه سیاسی امتداد منطقی مواجهه‌ی فقه با دولت مدرن است. واقعیت این است که دولت مدرن در ایران و برای فقه شیعه هنوز هم جزء مسائل مستحدثه است. در این میان، حزب سیاسی و الگوی حکمرانی حزبی البته از تازگی، شکنندگی و ابهام بیش‌تری برخوردار است. به‌جرئت می‌توان گفت هنوز دانشی به نام «فقه تحزب» در ایران و مذهب شیعه وجود ندارد. این در حالی است که بسیاری از فقیهان در عملْ احزاب بزرگی را ایجاد کرده‌اند، درباره‌ی ضرورت آن سخن گفته‌اند و حتی درباره‌ی احزاب سیاسی به قانون‌گذاری نیز پرداخته‌اند. فاصله‌ی عمل و نظر در حزب و حکمرانی حزبی شاید یکی از مهم‌ترین مشکلات حکومت‌داری در ایران معاصر است.
نویسنده اثر بر این باور است، حزب‌پژوهی موجود نشان می‌دهد که حزب با اصل دموکراسی ملازمه دارد و نه با پسوند دینی یا سکولاربودن آن. این نکته بدان معنی است که فکَ ملازمه بین اصل حزب و اصل دموکراسی و تقلیل آن به یکی از خصایص دموکراسی سکولار خطای فاحشی است که خسارات جبران‌ناپذیری به حیات سیاسی و، لاجرم، سرنوشت جامعه‌ی ما وارد کرده است.
کتاب از یک مقدمه با عنوان «فقه سیاسی و مسأله‌ی حزب» و دو بخش «موضوع شناسی حزب» و «حکم شناسی حزب» ده فصل چون: فصل اول: فقه و موضوع شناسی حزب؛ فصل دوم: فرآیند پیدایی حزب؛ فصل سوم: تحول در موضوع حزب … تبارشناسی حزب در ایران معاصر؛ فصل چهارم: دو حزب متأخر و مهم: حزب توده‌ی ایران/ حزب جمهوری اسلامی؛ فصل پنجم: حزب و استعاره‌ی بازی؛ فصل ششم: فقه، منطق بازی و مسأله‌ی حزب؛ فصل هفتم: منطق بازی و حزب صحیح؛ فصل هشتم: حزب و نظریه‌ی عمومی قرارداد؛ فصل نهم: حزب و خطابات عمومی شرع؛ فصل دهم: قانون گذاری و حزب تشکیل شده است.
آشنایی با نویسنده: داود فیرحی متولد سال ۱۳۴۳ در زنجان است. او مقدمات علوم حوزوی را در سال ۱۳۶۰ در مدرسه‌ی علمیه‌ی حضرت ولی‌عصر (عج) زنجان آغاز کرد و در سال ۱۳۸۰ در سطح و خارج فقه و اصول در حوزه‌ی علمیه‌ی قم به پایان رساند. در مقطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی به ترتیب در سال‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۷۳ از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت دکتری علوم سیاسی از همان دانشگاه شد. وی از سال ۱۳۷۸ تاکنون عضو هیئت علمی و دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران است.
«قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام»، «دولت اسلامی و تولیدات فکر دینی»، «نظام سیاسی و دولت در اسلام»، «تاریخ تحول دولت در اسلام»، «روش‌شناسی و اندیشه سیاسی در اسلام»، «دین و دولت در عصر مدرن»، «فقه و سیاست در ایران معاصر؛ فقه سیاسی و فقه مشروطه» و «فقه و سیاست در ایران معاصر؛ تحول حکومت‌داری و فقه حکومت اسلامی» برخی از مهم‌ترین کتاب‌های وی می‌باشند.
یادآوری می‌شود، چاپ اول کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» در ۵۷۴ صفحه در قطع رقعی از سوی نشر نی به قیمت ۴۰ هزار تومان منتشر شده است. علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه اثر اینجا کلیک کنند.
دانلود مقدمه کتاب «فقه و حکمرانی حزبی»
